piegus©
Prelekcja 12
Genetyczne podstawy transplantacji
1. Inteligencja  wg Catala
·ð pÅ‚ynna
zależy od struktury i funkcji mózgu i warunkuje koncentrację uwagi, kojarzenie,
tempo pracy umysłowej; max 18-21 lat, potem konsekwentnie spada; testy
bezsłowne, gdzie wykorzystuje się zależności między elementami
·ð skrystalizowana
rozwija się na bazie płynnej, jest wynikiem uczenia się, nabywania doświadczenia,
max 40 lat
2. Iloraz inteligencji  IQ
·ð dzieci  iloraz wieku umysÅ‚owego do wieku życia, pomnożony przez 100%
·ð doroÅ›li  iloraz inteligencji tzw. dewiacyjny; skala, w której wynikowi przeciÄ™tnemu
dla danej populacji przypisuje się umowną wartość 100, a odchyleniu
standardowemu od przeciętnej  umowną wartość 15, pozwala nam określić IQ w
odniesieniu do populacji
-ð skala inteligencji Wechdera:
üð 6 sÅ‚ownych  sprawdzenie wiadomoÅ›ci, rozumienie zdaÅ„,
arytmetyka, powtórzenie liczb
üð 5 bezsÅ‚ownych  klocki, ukÅ‚adanie obrazków
ilość punktów z testu jest przeliczana w skali i sumuje się
3. Dermatoglify = linie papilarne
·ð ukÅ‚ad naskórkowych listewek na opuszkach palców rÄ…k i stóp, wewnÄ™trznej
powierzchni dłoni
-ð czÅ‚owiek i inne naczelne
-ð rozwijajÄ… siÄ™ w 13-19 tygodniu życia pÅ‚odowego
-ð pod koniec 6 miesiÄ…ca życia pÅ‚odowego w peÅ‚ni uksztaÅ‚towane
-ð funkcje czuciowe i mechaniczne
-ð
·ð prawa Galtona: linie sÄ…:
-ð indywidualne (niepowtarzalne)
-ð niezmienne
-ð niezniszczalne
w czasie procesów rozwojowych następuje rozrastanie linii, zwiększenie
długości, wysokości i szerokości, bez naruszenia proporcji naruszenia listewek
·ð ukÅ‚ad linii papilarnych jest uwarunkowany przez 3 pary genów współdziaÅ‚ajÄ…cych
zlokalizowanych na różnych chromosomach
-ð wzór linii  cecha jakoÅ›ciowa
-ð liczba listewek skórnych  cecha iloÅ›ciowa
Page 1 of 2
piegus©
·ð analiza dermatoglifów
-ð delta = trójramiennik = trójpromieÅ„; wystÄ™puje rozwidlona i typowa
-ð linia Galtona  Å›rodek wzoru poÅ‚Ä…czony z deltÄ…
-ð indeks RC  liczba linii papilarnych przeciÄ™tych przez liniÄ™ Galtona (dla 1
palca) cecha ilościowa
-ð indeks TRC = "RC (dla 10 palców)
-ð wzór wirowy  2 delty  2 indeksy RC; dla 1 wzoru (RC1 = 15 RC2 = 10) jeÅ›li
mamy policzyć TRC to uwzględniamy tę wartość wyższą; podwyższony TRC
H"165 zespółTurnera (fizjologicznie H" 129 46,XX; H" 146 46,XY); ponadto dla
zespołu Turnera przewaga wzorów wirowych
-ð pÄ™tlice Å‚okciowe na opuszkach palców zespół Downa > 82% (fizjol. 46,XX i
46,XY H" 65%); ponadto w zespole Dwona w 50-70% przypadków występuje
bruzda poprzeczna (fizjol. 1%)
4. Prawa Snella
·ð antygeny transplantacyjne sÄ… warunkowane przez parÄ™ genów kodominujÄ…cych H,h
I. przeszczepy przyjmowane przez biorcÄ™
HH HH (+) hh hh (+) Hh Hh (+)
przeszczep izogeniczy lub autogeniczny
II. przeszczep odrzucany przez biorcÄ™
HH hh (-) hh HH (-) Hh HH (-) Hh hh (-)
przeszczep allogeniczny
III. przeszczepy od rodziców (linia czysta) różniących się antygenami
transplantacyjnymi są przyjmowane przez potomstwo (mieszkańce) tych
rodziców
rodzic HH dziecko Hh (+) rodzic hh dziecko Hh (+)
IV. przeszczepy od potomstwa przyjmowane przez takich samych osobników, a
odrzucane przez rodziców
dziecko Hh dziecko Hh (+) dziecko Hh rodzic hh (-)
dziecko Hh rodzic HH (-)
·ð GVHR  reakcja przeszczep przeciwko gospodarzowi, np. przeszczep allogeniczny
szpiku kostnego: reakcja ze strony komórek przeszczepu na antygeny
transplantacyjne biorcy  zmiany skóry i błon śluzowych, objawy w obrębie wątroby i
układzie pokarmowym
Page 2 of 2