WYKA
AD 2
 Podstawy fizykoterapii A
azowski
 Fizykoterapia  aspekty fizyczne i kliniczne A
ukowicz
Straburzyński, Mika, A
ukowicz, A
azowski  4 autorów z książkami w tym temacie polecanych
ŚWIATA
OLECZNICTWO
Światłolecznictwo
jest działem fizykoterapii, w którym wykorzystuje się w celach leczniczych promieniowanie
podczerwone, promieniowanie widzialne, promieniowanie nadfioletowe, promieniowanie słoneczne
(helioterapia).
Światło pobudza naturalne procesy regeneracyjne tkanek, stymuluje przemianę materii komórki,
wzmacnia układ immunologiczny, poprawia krążenie krwi itp.
Promieniowanie podczerwone (infrared IR) 760-15000 nm
Promieniowanie widzialne 400-760 nm
Promieniowanie nadfioletowe (utraviolet UV) 100-400 nm
(opisać sobie jakie promieniowanie wywołuje jaki efekt odczuwalny itp.)
Rumień  odczyn wywołany pod wpływem promieniowania
Promieniowanie widzialne i podczerwone jest emitowane przez ciała ogrzane
Spirale z drutu oporowego nawinięte na ceramiczną szpulę emitują promieniowanie podczerwone (IR)
W temperaturze czerwonego żaru (500-800�C) maksimum promieniowanie przypada na fale o długości
2000-3000 nm
500-1200 nm promieniowanie IRa  krótkofalowe (a oznacza widzialne)
1500-3000 nm promieniowanie średniofalowe
3000+ długofalowe
najbardziej grzeje promieniowanie krótkofalowe i średniofalowe
Żarówki emitują promieniowanie podczerwone i widzialne
Żarówki duże (1000-1500W) włókno wolframu rozgrzewają się do temperatury białego żaru (1000�C)
Emitują promieniowanie w zakresie 400-4000nm (max. promieniowania 800-1600nm, 9,8%
promieniowania widzialne, 0.2% promieniowanie UV)
Selekcji poszczególnych długości promieniowania dokonuje się stosując odpowiednie filtry
Filtr czerwony  przepuszcza promienie podczerwone i czerwone widzialne
Filtr niebieski  przepuszcza niebieskie promienie widzialne itd.
Promieniowanie podczerwone
IR-A: 760-1500 nm
IR-B: 1500-4000 nm
IR-C: 4000-15000 nm
Promieniowanie czerwone widzialne
620-760 nm
Pochłonięcie kwantów energii promieniowania -> rozgrzanie tkanek -> odruchowe rozszerzenie naczyń
krwionośnych skóry i tkanki podskórnej (początkowo powierzchownych potem głębokich) -> rumień
cieplny
Efekty pojedynczego zabiegu mogą utrzymywać się przez 1-2 godziny
- 1 -
Cechy rumienia cieplnego:
�� powstaje w trakcie naświetlania i jego intensywność wzrasta wraz z czasem trwania naświetlania
�� jest plamisty (co jest spowodowane rozszerzeniem głębokich naczyń krwionośnych)
�� rozprzestrzenia się poza okolicę bezpośrednio naświetlaną (w skutek odruchowego rozszerzenia
naczyń krwionośnych)
Zastosowanie światła podczerwonego i czerwonego widzialnego:
�� wspomaganie leczenia obrzęków, wysięków
�� wspomaganie leczenia uszkodzeń skóry
�� wspomaganiu leczenia ran przewlekłych
�� leczenie oparzeń wywołanych działaniem fotochemicznych promieni ultrafioletowych
�� wywoływanie przekrwienia w tkankach położonych głęboko
�� jako zabieg wstępny przed masażem i zabiegami kosmetycznymi
�� ułatwia oczyszczanie głębokie pory skóry (do 4cm)
�� ułatwia leczenie zmiany chorobowych skóry
�� zwiększa efektywność zabiegów kosmetycznych ułatwiając przyswajanie odżywek i środków
kosmetycznych
�� wspomaga leczenia głębokiego i powierzchownego cellulitu
�� ułatwia rozkładanie ciał w tkance podskórnej
Promieniowanie niebieskie
wywiera słaby odczyn termiczny
ma niewielkie działanie fotochemiczne (ale bez wywoływania rumienia
Normotermia
zabiegi tzw. normotermii stosuje się w leczeniu uszkodzeń tkanek miękkich (np. ran, odleżyn)
Podczas zabiegu temperatura tkanek jest utrzymywana na poziomie 38�C (temperatura właściwa dla
przebiegu gojenia się tkanek)
W zabiegu stosuje się promieniowanie IR
Urządzenie wyposażone jest w promiennik podczerwieni i czujnik temperatury
Zabiegi ogólne w wykorzystaniem promieniowania podczerwonego:
�� łaz
nie przegrzewające
�� łaz
nia sucha
�� temperatura powietrza 40-65�C
PROMIENIOWANIE NADFIOLETOWE (UV)
Wywiera na tkanki działanie fotochemiczne wskutek pobudzania m.in. procesów fotosyntezy, utleniania,
redukcji, fotolizy i fotoizomeryzacji
Zakresy promieniowania ultrafioletowego:
UV-C: 280-200 nm
UV-B: 315-280 nm
UV-A: 400-315 nm
UV-A najsłabsze, znikomy odczyn terapeutyczny, głównie w solariach
UV-B silny oddziaływanie rumieniotwórcze, głównie w terapii
UV-C bardzo silne, pochłaniane przez warstwę ozonową
Promieniowanie UV-C pochłaniane jest w całości przez warstwę rogową naskórka
Promieniowanie UV-A oraz w nieco mniejszym stopniu UV-B docierają do skóry właściwej
Promieniowanie UV-C nie dociera do powierzchni ziemi (jest pochłaniane w warstwie ozonowej)
- 2 -
Niekorzystne efekty działania promieniotwórczego UV:
Kwanty promieniowania UV o dużej energii (>10eV) -> jonizacja atomów i cząsteczek -> zmiany
destrukcyjne w komórkach (denaturacja białka, zmiany struktury kwasów nukleinowych , mutacje
chromosomowe, rozkład aminokwasów, inaktywację enzymów).
Korzystne efekty działania UV:
�� zwiększanie aktywności układu immunologicznego
�� pobudzanie syntezy witaminy D
�� pobudzanie układów enzymatycznych (głównie układu oksydoredukcyjnego)
�� pobudzanie układu hormonalnego (głównie przysadki mózgowej)
�� przestrojenie układu autonomicznego w kierunku parasympatykotomii (dochodzi do przestrojenia
organizmu w stan trofotropii)
�� poprawa samopoczucia i reaktywności organizmu
W wyniku działania UV:
�� następuje aktywacja histaminy
�� skóra staje się lepiej ukrwiona
�� bardziej elastyczna
�� bardziej odporna na zakażenia
�� pobudzony jest proces naskórkowania
�� następuje zwiększenie liczby białych ciałek krwi w miejscu naświetlania
280 UV-C tylko w wypadku zainfekowanych ran
Najważniejsze efekty działania UV z punktu widzenia kosmetyki:
�� powstawanie rumienia fotochemicznego
�� tworzenie się pigmentu i zmiana zabarwienia skóry
Rumień fotochemiczny
stan zapalny skóry i naskórka, powstaje w wyniku uszkodzenia fotochemicznego komórek. Ustępuje w
miarę odnowy uszkodzonych komórek
Powstawanie rumienia
pochłonięcie promieniowania UV przez białka warstwy rozrodczej naskórka UV-B i skóry właściwej
UV-A -> denaturacja białek komórkowych -> uwolnienie histaminy, serotoniny, interleukin i innych
mediatorów procesu zapalnego -> rozszerzenie i zwiększenie przepuszczalności naczyń włosowatych
skóry właściwej -> powstanie odczynu zapalnego
4 stopnie rumienia fotochemicznego (w zależności od odczucia bólu i reakcji)
Cechy rumienia fotochemicznego:
�� ewolucja (czas utleniania, utrzymywania się rumienia oraz czas jego ustępowania)
�� jest jednolity (w wyniku rozszerzenia naczyń włosowatych skóry właściwej)
�� jest ograniczony ściśle do miejsca, które była naświetlane
Intensywność i okres utajenia rumienia zależy od pochłoniętej dawki promieniowania UV oraz od
osobniczej wrażliwości skóry
Czas potrzebny do wywołania rumienia progowego nazywa się minimalną dawką promieniowania
(biodoza, MED. ang. minimal erythema dosis)
Jest to jednostka określana w stosunku do danego palnika (emitora UV) i danej osoby
Biodozę określa się po 12-24 godzinach po wykonaniu testu biologicznego
Test biologiczny  określenie wrażliwości danej osoby na działanie promieni UV
Określa się minimalną dawkę promieniowania dla pacjenta (biodozę)
- 3 -
Biodoza  czas naświetlania który wywoła powstawanie u pacjenta rumienia fotochemicznego zerowego
stopnia (czyli taki stan zapalny który cechuje się zaczerwienieniem skóry, niebolesnym i utrzymuje się
do 12 godzin)
Pigmentacja
pigmentacja skóry powodowana jest przez melaninę, czyli pigment o barwie ciemnobrunatnej lub
czarnej, który powstaje w komórkach zwanych melanocytami
Pochłonięcie promieniowania UV przez białko melanocytów -> pobudzenie tyrozynazy ->
przekształcenie tyrozyny w DOPA (dwuhydroksyfenyloalanina) -> aktywacja dopaoksydazy ->
przekształcenie DOPA w melaninę -> fagocytoza melaniny przez keratynocyty warstwy rogowej
naskórka -> umieszczenie melaniny w okolicy jądra komórkowego keratynocytu od strony światła
(ochrona jądra komórkowego przed uszkodzeniem w wyniku promieniowania UV oraz promienia
cieplnego)
- 4 -