Rozwój myślenia
ti J Pi t
teoria J. Piaget a
Epistemologia genetyczna
Epistemologia genetyczna
Jean Piaget (1896  1980)
Jean Piaget (1896 1980)
y
ródła poglądów autora:
" Filozofia (pojęcia: czasu przyczynowości );
" Filozofia (pojęcia: czasu, przyczynowości& );
epistemologia genetyczna
" Biologia (adaptacja do środowiska; struktury
" Biologia (adaptacja do środowiska; struktury
intelektu)
Epistemologia genetyczna
Epistemologia genetyczna
" Poznanie należy traktować jako proces, który polega na
przechodzeniu od wiedzy niepełnej do pełnej i bardziej
przechodzeniu od wiedzy niepełnej do pełnej i bardziej
przydatnej. Analiza tego procesu jest zadaniem
epistemologii genetycznej. Piaget uważa, że należy dotrzeć
d h h i ó j dk ć jaki
do przyczynowych mechanizmów rozwoju, odkryć w j ki
sposób i pod wpływem jakich czynników struktury
elementarne przekształcają się w struktury końcowe, które
dotychczas badali logicy i epistemolodzy.
Zwraca uwagę na związek między psychologią genetyczną a
Zwraca uwagę na związek między psychologią genetyczną a
epistemologiÄ…:
" epistemologia winna opisywać etapy rozwoju myśli
naukowej i wyjaśnienia mechanizmów i t l kt l h
kj i j ś i i h i ó intelektualnych
" psychologia genetyczna  może przynieść podstawowe
rozwiązania w zakresie problemów poznania (tak jak
embriologia dla anatomii czy ewolucjonizmu)
Podstawowe pojęcia
Podstawowe pojęcia
" SCHEMAT
" SCHEMAT
" ASYMILACJA
" AKOMODACJA
" AKOMODACJA
" RÓWNOWAŻENIE
SCHEMAT
" Struktury poznawcze , umysłowe, dzięki
k ó jednostki przystosowują się d
którym j d ki j i do
otoczenia i organizujÄ… je;
" Konstrukt hipotetyczny, analogiczny d pojęć,
k hl do
kategorii, fiszek;
" OrganizujÄ… zdarzenia, spostrzegane i
klasyfikowane na podstawie ich ogólnych cech;
" Schemat
Sche at
«% CzynnoÅ›ciowy
Pierwotny
Pi t
Wtórny
«% UmysÅ‚owy
«% UmysÅ‚owy
Operacje I rzędu
Operacje II rzędu
Operacje II rzędu
ASYMILACJA
" Proces poznawczy, dzięki któremu nowe treści
percepcyjne, motoryczne, czy pojęciowe
percepcyjne, motoryczne, czy pojęciowe
WA

CZANE są do istniejących schematów lub
wzorów zachowania;
wzorów zachowania;
" ZMIANY ILOÅšCIOWE
" Rodzaje asymilacji:
" Rodzaje asymilacji:
funkcjonalna,
uogólniająca
uogólniająca,
różnicująca.
AKOMODACJA
AKOMODACJA
" Proces poznawczy polegajÄ…cy na tworzeniu
" Proces poznawczy, polegajÄ…cy na tworzeniu
nowych schematów lub modyfikacja starych, co
prowadzi do zmiany lub rozwoju struktur
prowadzi do zmiany lub rozwoju struktur
poznawczych;
" ZMIANY JAKOÅšCIOWE
" ZMIANY JAKOÅšCIOWE
RÓWNOWAŻENIE
RÓWNOWAŻENIE
" Samoregulujący się mechanizm który zapewnia
" Samoregulujący się mechanizm, który zapewnia
rozwijajÄ…cemu siÄ™ dziecku efektywne interakcje z
jego otoczeniem;
jego otoczeniem;
" Równowaga = zrównoważone procesy
akomodacji i asymilacji;
akomodacji i asymilacji;
" Równoważenie = proces przechodzenia od
nierównowagi do równowagi;
nierównowagi do równowagi;
Jak przebiega rozwój?
" Proces ciągły ale można wskazać stadia czyli
" Proces ciągły, ale można wskazać stadia, czyli
sekwencję zmian o określonych właściwościach:
" Całościowość
" Całościowość
" Jakościowa restukturacja(złożoność)
" Inwariantna sekwencja
In ariantna sek encja
" Hierarchiczna integracja i inkluzywność
KONTINUUM ROZWOJU
KONTINUUM ROZWOJU
" Rozwój poznawczy jest procesem
następujących po sobie jakościowych zmian
struktur poznawczych.
" Piaget ujmował rozwój jako ciągły proces
zmian, które zachodzą stopniowo, nie
gwałtownie.
" W rozwoju można wskazać stadia czyli
sekwencjÄ™ zmian.
jÄ™
" Stała jest kolejność stadiów rozwoju
poznawczego.
pg
Wł ś i t dió j h
Własności stadiów rozwojowych
" Każde stadium ma swoją specyficzną strukturę i
" Każde stadium ma swoją specyficzną strukturę i
tworzy zintegrowaną całość (całościowość).
" Zmiana jakościowa struktury oznacza przejście
" Zmiana jakościowa struktury oznacza przejście
do kolejnego stadium (jakościowa
restrukturacja; złożoność).
j ; )
" Kolejne stadia tworzÄ… inwariantnÄ… sekwencjÄ™
zmian, to znaczy progres ma charakter
yp g
uniwersalny;
" Kolejne stadia oznaczają wyższą formę
równowagi i zawierają w sobie struktury stadiów
ói ij k dió
i bi
poprzednich (hierarchiczna integracja i
inkluzywność)
inkluzywność)
Rozwój inteligencji
Rozwój inteligencji
" to adaptacja czyli przechodzenie od mniej stałej
" to adaptacja czyli przechodzenie od mniej stałej
do bardziej stałej równowagi między
organizmem (strukturami wewnętrznymi) a
organizmem (strukturami wewnętrznymi) a
środowiskiem;
" Adaptacja ma dwa aspekty: zewnętrzny
" Adaptacja ma dwa aspekty: zewnętrzny
(akomodacja i asymilacja) oraz wewnętrzny
(organizacja struktur poznawczych i ustalenie
(organizacja struktur poznawczych i ustalenie
relacji między nimi).
Dziecko jako naukowiec
" Według Piaget a wiedza jest
KONSTRUOWANA
KONSTRUOWANA.
" Rozwój intelektualny jest ciągłym procesem
k t k ji i rekonstrukcji.
konstrukcji i k t k ji
" Dziecko musi być aktywne (fizycznie i
umysłowo) w środowisku by jego rozwój
ł ) ś d i k b j ój
poznawczy postępował.
KOMPONENTY ROZWOJU POZNAWCZEGO
KOMPONENTY ROZWOJU POZNAWCZEGO
" TREŚĆ
" TREŚĆ
" FUNKCJA
" STRUKTURA
" STRUKTURA
" TREŚĆ  to, to co dzieci wiedzą;
" FUNKCJA  dotyczy cech aktywności
intelektualnej  akomodacji i asymilacji;
" STRUKTURA  zakładane właściwości
organizacji intelektu (schematy), które
gj y ,
wyjaśniają występowanie określonych
zachowań
RODZAJE WIEDZY
RODZAJE WIEDZY
" FIZYCZNA
" FIZYCZNA
" LOGICZNO  MATEMATYCZNA
" SPOA
ECZNA
" SPOA
ECZNA
WIEDZA FIZYCZNA - ODKRYCIE
WIEDZA FIZYCZNA - ODKRYCIE
" Wiedza o fizycznych właściwościach obiektów i
" Wiedza o fizycznych właściwościach obiektów i
zdarzeń;
" Dziecko zdobywa tę wiedzę za pomocą zmysłów
" Dziecko zdobywa tę wiedzę za pomocą zmysłów
oraz manipulujÄ…c przedmiotami.
" Wiedzę o przedmiotach można zdobywać
" Wiedzę o przedmiotach można zdobywać
poprzez bezpośrednie działanie na nich.
WIEDZA LOGICZNO-MATEMATYCZNA -
WIEDZA LOGICZNO-MATEMATYCZNA -
INWENCJA
" Jest konstruowana na podstawie myślenia o
" Jest konstruowana na podstawie myślenia o
doświadczeniach z przedmiotami i zdarzeniami.
" Rozwija się gdy dziecko aktywnie działa,
" Rozwija się, gdy dziecko aktywnie działa
manipuluje przedmiotami (umysłowo lub
fizycznie)
fizycznie).
" Przedmioty służą jako czynnik pośredniczący
przy konstruowaniu tej wiedzy
przy konstruowaniu tej wiedzy.
WIEDZA SPOA
ECZNA
WIEDZA SPOA
ECZNA
" Wiedza dzięki której grupy kulturowe lub
" Wiedza, dzięki której grupy kulturowe lub
społeczne dochodzą do porozumienia na drodze
umowy
umowy.
" Jest konstruowana przez dzieci na podstawie
interakcji współdziałania z innymi.
interakcji, współdziałania z innymi
CZYNNIKI ROZWOJU
CZYNNIKI ROZWOJU
" DOJRZEWANIE
" DOJRZEWANIE
" AKTYWNIE ZDOBYWANE DOÅšWIADCZENIA
" INTERAKCJE SPOA
ECZNE
" INTERAKCJE SPOA
ECZNE
" OGÓLNY POST
P W ZAKRESIE RÓWNOWAGI
STADIUM INTELIGENCJI
STADIUM INTELIGENCJI
SENSORYCZNO-MOTORYCZNEJ
SENSORYCZNO MOTORYCZNEJ
0  2 rok życia
Okres Ogólna Pojęcie Pojęcie Przyczynowo
rozwoju charakterysty przedmiotu przestrzeni ść
rozwoju charakterysty przedmiotu przestrzeni ść
ka
Odruchy Aktywność Brak
Odruchy Aktywność Brak
Egocentryczne
0-1 miesiÄ…c odruchowa
Pierwsze Koordynacja Brak reakcji na Zmiany Nie odróżnia
Pierwsze Koordynacja Brak reakcji na Zmiany Nie odróżnia
Rozróżnienia ruchów ust i zniknięcie perspektywy = ruchów
1-4 miesiąc ręki; przedmiotu zmiany własnych od
Różnicowanie za p przedmiotów
przedmiotów p
pomocÄ… ssania i
chwytania;
Odtwarzanie Koordynacja Przewidywania Uzewnętrznio Dziecko
Odtwarzanie Koordynacja Przewidywania Uzewnętrznio Dziecko
4-8 miesiąc ruchów ręki i pozycji na przestrzeń; postrzega
oczu; przemieszczajÄ… brak relacji siebie jako
odtwarzanie cego siÄ™ przestrzennyc przyczynÄ™
odtwarzanie cego siÄ™ przestrzennyc przyczynÄ™
interesujących przedmiotu h między wszystkich
zdarzeń przedmiotami zdarzeń
Okres Ogólna Pojęcie Pojęcie Przyczynowość
rozwoju charakterystyka przedmiotu przestrzeni
rozwoju charakterystyka przedmiotu przestrzeni
Koordynacja Koordynacja Stałość Percepcyjna Elementarne
schematów schematów; przedmiotu stałość wielkości uzewnętrznienie
8-12 es ąc stosowanie znanych oraz kształtu przyczynowości
8 miesiąc stoso a e a yc o a s ta tu p yc y o ośc
rozwiązań do przedmiotu
nowych
problemów;
przewidywanie
id i
Eksperymento Odkrywanie Uwzględnianie Świadomość Dziecko traktuje
wanie nowych sposobów kolejnych relacji siebie jako
12 18 miesiąc działania poprzez przemieszczeń przestrzennych przedmiot między
12-18 miesiąc działania poprzez przemieszczeń przestrzennych przedmiot między
eksperymentowanie szukanego między innymi
przedmiotu przedmiotami przedmiotami
oraz jako
j
przedmiot
działania
Reprezentacja Reprezentacja; Wyobrażenia Świadomość Wnioskowanie o
18-24 miesiąc wymyślanie nowych nieobecnych niewidocznych przyczynach i
sposobów działania przedmiotów ruchów; skutkach
poprzez wew. reprezentacja
kombinacje relacji
kombinacje relacji
przestrzennych
ZMIANY W ZAKRESIE SPOSOBU UJMOWANIA
PRZEDMIOTU
PRZEDMIOTU
" 1: przedmiot jako pokarm dla funkcji
" 1: przedmiot jako pokarm dla funkcji
sensorycznych
" 2 i 3: przedmiot istnieje w funkcji działania
" 2 i 3: przedmiot istnieje w funkcji działania
dziecka
" 4: przewrót kopernikański: stałość i
" 4: przewrót kopernikański: stałość i
obiektywność; błąd A-nie-B
" 5: wiele schematów do jednego przedmiotu;
5: wiele schematów do jednego przedmiotu;
eksperyment
" 6: wyobrażenie przedmiotu
6 b ż i d i t
ZMIANY W ZAKRESIE SPOSOBU DZIAA
ANIA
" 1: odruchy
" 1: odruchy
" 2: reakcje okrężne I rzędu
" 3: reakcje okrężne II rzędu
" 3: reakcje okrężne II rzędu
" 4: działania intencjonalne (środek i cel)
" 5: reakcje okrężne III rzędu
k j k ż III d
" 6: inwencja
ZMIANY W ZAKRESIE SPOSOBU ROZWI
ZYWANIA
PROBLEMÓW
PROBLEMÓW
" 1: odruchy
" 1: odruchy
" 2 i 3: ten sam schemat do nowych problemów
" 4: koordynacja znanych schematów
" 4: koordynacja znanych schematów
" 5: czynne eksperymentowanie
" 6: k bi j śl b ż i h
6 kombinacje myślowe na wyobrażeniach
ZMIANY W ZAKRESIE ROZUMIENIA
PRZYCZYNOWOÅšCI
PRZYCZYNOWOÅšCI
" 1-2: brak rozumienia przyczynowości
" 3: zachowania magiczno-zjawiskowe
hi i j i k
" 4: uświadomienie sobie celu przed działaniem
Zadanie
Zadanie