KULTURA A MI
DZYPOKOLENIOWA
TRANSMISJA WARTOŚCI
Kultura   złożona całość, która obejmuje wiedzę, wiarę, sztukę, morale, prawo zwyczajne, oraz inne
zdolności i nawyki nabyte przez człowieka jako członka społeczeństwa .
Tylor E.
Wartości  idee określające, co uchodzi za ważne, wartościowe i pożądane. Są podstawą każdej
kultury w interakcjach ze społeczeństwem.
Transmisja przekazu jest czynnikiem trwania kultury dotyczącym treści materialnych i symbolicznych.
Bez tego procesu niemożliwa byłaby ciągłość zachowań. Transmisja wartości odbywa się przez całe
życie człowieka. Transmisji podlega szereg wartości, zachowań, postaw, kodów, symboli oraz roli
społecznych.
Przekaz kultury odbywa się w:
Rodzinie
Społeczeństwie
Rodzina wpływa na przekaz kultury, szczególnie w pierwszym okresie życia. W rodzinie przekaz
kultury w przeważającej części zależał od pokolenia starszego, wskazującego na przyjęty wzór
zachowań oraz od osób z dużym autorytetem np. nauczyciel, ksiądz
Społeczeństwo włada zasobem wzorców i poddaje tym wzorcom jednostki. Aby jednostka przyjęła
wzorzec musi w niej zajść proces internalizacji, czyli przyjmowania za swoje nabywanych treści.
Transmisja wartości odbywa się przez:
Identyfikację
Socjalizację
Wychowanie
IDENTYFIKACJA  utożsamianie się jednostki z innymi osobami, grupami społecznymi, wybranymi
wzorcami osobowości. Przejmowanie od kogoś poglądów, przekonań, wartości moralnych, metod
postępowania. Najczęściej wynika z silnych więzi uczuciowych np. dziecko i matka
SOCJALIZACJA  proces wdrażania jednostki do sposobu życia swojej grupy i szerszego społeczeństwa
przez uczenie się reguł i idei zawartych w kulturze.
1
WYCHOWANIE  mądre towarzyszenie uczniowi na drodze jego rozwoju i stworzenie mu
wartościowego środowiska wychowawczego.
FUNKCJE TRANSMISJI DZIEDZICTWA KULTUROWEGO:
Przekaz tradycji
Kształtowanie postaw
Wzmacnianie roli kultury w rodzinie
Budowanie poczucia stabilizacji
Identyfikacja i wzrost poczucia wartości rodziny na tle innych grup społecznych
Kanon kultury polskiej współtworzą wartości niesione i upowszechniane w latach 80 XX wieku przez
określone zwyczaje i sposoby obchodzenia świąt, co wspomaga identyfikację z tym, co narodowe.
Wyróżniamy tu m.in.:
Lokalne zwyczaje
Trendy muzyczne
Styl ubierania się
Język
Sposoby spędzania wolnego czasu
Prócz wcześniej już wspominanych klasyfikacji kultury, takich jak: kultura ludowa, popularna i elitarna
Margaret Mead wskazuje, że warto również przedstawić kulturę postfiguratywną , ze względu na jej
przesłanki edukacyjne i wychowawcze.
Kultura postfiguratywna składa się z trzech stadiów:
Pierwsze jest wytworem społeczności od czasów prehistorycznych do ok. połowy XVIII wieku
(Rewolucja Przemysłowa). W tej kulturze to bardziej doświadczeni, lepiej znający świat i życie
starsi członkowie społeczeństwa przekazują wiedzę młodszym.
Drugie to stadium kofiguratywne trwające od połowy XVIII wieku do końca II wojny światowej.
Towarzyszą mu bardzo dynamiczne zmiany gospodarcze oraz zmiany rzeczywistości społecznej .
Procesy te wzmacniają siłę przepływu informacji. To, co było oczywiste 20-30 lat wcześniej,
obecnie jest przestarzałe, niemodne dla młodszego pokolenia. Międzypokoleniowa transmisja
wartości ma charakter dwukierunkowy, ponieważ doświadczenia starszych członków
społeczeństwa mimo utraconego monopolu na prawdę i wiedzę o zmieniającym się świecie nadal
stanowią podstawę socjalizaji młodszego pokolenia, które u progu dorosłości staje się również
kompetentne i wyposażone w doświadczenie i wiedzę, której starszym brakuje. Dlatego
konieczna jest międzypokoleniowa wymiana poglądów i perspektyw widzenia rzeczywistości.
Trzecie stadium to prefiguratywne trwające od zakończenia II wojny światowej do chwili
obecnej. Cechuje się brakiem jednoznaczności, powoduje niespójność treści socjalizacyjnych, ich
wzajemne wykluczanie, przemijalność. To stadium rozwoju kultury zostało określone przez Neila
Postmana jako technopol.
2
W tym ostatnim stadium kultury postfiguratywnej kierunek przekazywania wartości ulega
odwróceniu, ponieważ to przedstawiciele młodego pokolenia są lepiej zorientowani w
otaczającym świecie niż jak w jej pierwszym stadium starsi członkowie społeczeństwa. Młode
pokolenie nie zna dobrze własnej historii, ale opanowało nowe technologie.
KULTURA A TWORZENIE OSOBOWOŚCI
Wpływ na tworzenie osobowości jednostki ma związek między kulturą, a człowiekiem.
Związkiem tym zajmowali się tacy socjologowie, jak:
Ralph Linton
Florian Znaniecki
Eliot Aronson
David Risman
Osobowość  wszystkie cechy psychiczne warunkujące postępowanie człowieka wobec ludzi, z
ludz
mi, wobec siebie oraz przedmiotów i zjawisk otaczającego świata. Każdy człowiek ma kilka
stałych cech, które odróżniają go od innych. Suma tych cech to osobowość danego człowieka.
Przekaz międzypokoleniowy umożliwia internalizacja i eksternalizacja. Są to fazy procesu socjalizacji.
Internalizacja  przyjmowanie przez jednostkę za swoje jednych, a odrzucanie innych wzorców życia
społecznego według kryteriów indywidualnej użyteczności.
Eksternalizacja  przejawianie się w działaniach jednostki zinternalizowanych w jej osobowości treści
kulturowych.
Na tworzenie osobowości mają wpływ takie czynniki jak:
Samoocena
Różnice kulturowe
Przekonania
Przeżycia z dzieciństwa
Rodzina
W trakcie socjalizacji jednostka wprowadzana jest w świat norm społecznych, zdobywa orientację o
świecie wartości, przyswajając je według własnego uznania i w ten sposób kreuje swoją osobowość.
Typy osobowości dominujące w społeczeństwach:
3
Osobowość sterowana tradycją  do jej tworzenia przyczynia się pierwsze stadium rozwoju kultury
postfiguratywnej. W osobowości sterowanej tradycją poznawanie reguł społecznego świata oparte
jest na stopniowym odsłanianiu jego mechanizmów. Przeszłość ma większą siłę informacyjną niż
teraz
niejszość czy przyszłość. Osoba o osobowości sterowanej tradycją zwraca się ku dziedzictwu
przodków będąc dłużnikiem kultury, a nie jej twórcą.
Osobowość wewnątrzsterowana  do jej tworzenia przyczynia się kultura kofiguratywna. Oparta jest
na zinternalizowanych i akceptowanych przez jednostkę regułach współżycia społecznego. Reguły te
są stopniowane w zależności od wieku, pochodzenia i potencjalnych możliwości każdego członka
społeczeństwa. Młodzi ludzie stają się zarówno dłużnikami, jak i twórcami kultury.
Osobowość zewnątrzsterowana  do jej tworzenia przyczynia się kultura prefiguratywna. Oparta jest
na zdolności szybkiej adaptacji, elastyczności, umiejętności rezygnacji z tego, co ważne dziś, na rzecz
tego, co ważniejsze jutro. Każdy członek społeczeństwa działa na własną rękę. Młodzi ludzie stają się
twórcami kultury, a nie dłużnikami, ponieważ kształtują wyobraz
nię starszych członków
społeczeństwa o świecie.
Należy chronić młodych ludzi przed oddziaływaniem kultury będącej z
ródłem negatywnych
doświadczeń, patologicznych wzorców zachowań. Trzeba również przywrócić im umiejętność
dokonywania wyboru i stosowania mechanizmów obronnych w sytuacjach zagrożenia.
Odrębną kwestią jest funkcjonowanie jednostki w warunkach międzykulturowości, która oddziałuje
poprzez zróżnicowanie etniczne otoczenia społecznego, kreowanie sytuacji, gdzie odmienność
postrzegana jest pozytywnie lub negatywnie w zależności od tego, jaki jest stosunek do osoby
będącej tych odmienności reprezentantem, czasem jednak cechy reprezentatywne i zachowania
osoby pochodzącej z odmiennego kręgu kulturowego kreują stosunek otoczenia społecznego do niej.
4
5
6
7
8