s"ynną definicj� kasydy.
Zajmowa" si� równieŻ krytyką hadisów. Tym zagadnieniom poĘwi�ci"
dzie"o pt. MuĆtalif al-& ad�@.
* * *
Ibn Qutayba
Prezentowany tu fragment pochodzi z dzie"a Al-Im�ma wa-#s-siy�sa i dotyczy
(zm.889)
tzw. Yawm saq�fat Ban� S� ida czyli Dnia w podcieniach plemienia Ban�
S� ida. To, co w historiografii arabskiej i w myĘli politycznej islamu okreĘla si�
tą nazwą, by"o istotnym wydarzeniem, które zadecydowa"o o dalszych losach
islamu, a przede wszystkim o charakterze w"adzy najwyŻszej w islamie: kalifa-
Ksi�ga imamatu i sprawowania w"adzy
tu i imamatu. Zaraz po Ęmierci proroka Mahometa w podcieniach (saq�fa) do-
mu naleŻącego do plemienia Ban� S� ida odby"a si� dyskusja, w której uczest-
niczyli ansarowie, i do której póęniej do"ączyli muh�"irowie. Dyskutowano,
a w"aĘciwie k"ócono si�, kto powinien przeją� w"adz� po Mahomecie. W re-
Przodkowie Ibn Qutayby pochodzili z R
ur�s�nu. On sam urodzi" si� w Al-
zultacie tej dyskusji i towarzyszących jej wydarzeł
dosz"o do wyboru Ab� Ba-
K�fie, ale znaczną cz�Ę� m"odoĘci sp�dzi" w niezwykle aktywnym Ęrodowisku
kra na kalifa.
intelektualnym Al-Ba^ry. Potem przeniós" si� do Bagdadu, gdzie cieszy" si�
Relacj� z tych sporów znaleę� moŻna w wi�kszoĘci arabskich ęróde"
s"awą w kr�gach w"adzy. W 851 roku zosta" mianowany kadim w D�n�w�rze
historycznych. Dyskutowano ją równieŻ w dzie"ach dotyczących prawa i poli-
ko"o Hamad�nu, stąd cz�sto nadawano mu przydomek Ad-D�n�w�r�. Umar"
tyki. I tak na przyk"ad w Sirze proroka znajduje si� skrótowy opis wydarzeł

w Bagdadzie. By" niezwykle p"odnym autorem. Pisa" g"ównie dzie"a zaliczane
w dniu saq�fy. O wiele szersze sprawozdanie moŻna znaleę� u A -! abariego
do adabu, upowszechniające ogólną kultur� muzu"mał
ską. Najlepszym i naj-
(t.3, 218-223 [= I 1837-1845]). Prezentuj� tu relacj� Ibn Qutayby dlatego, Że
s"ynniejszym dzie"em tego gatunku, jakie wysz"o spod jego pióra, są  Uy�n al-
jest ona doĘ� wczesna, i  jak si� wydaje  bardzo wywaŻona. Ibn Qutayba je-
aĆb�r ( Najlepsze opowieĘci ). W czterech opas"ych tomach zgromadzi" aneg-
dynie referuje wydarzenia, nigdzie nie daje swoich komentarzy.
doty i opowieĘci dotyczące najwaŻniejszych cech idealnego muzu"manina.
Nieco inny charakter ma jego Adab al-k�tib ( Kultura pisarza ).
Bibliografia
W tym dziele propaguje typ adabu wyspecjalizowanego: adabu przeznaczo-
nego dla urz�dników pał
stwowych a wi�c skupiającego si� na sprawach j�zy-
 Abd al-"am�d Sanad al-�und�, Ibn Qutayba. Al- �lim an-n�qid al-ad�b, Kair
ka. Z kolei Kit�b al-ma �rif ( Ksi�ga wiedzy ) jest ma"ą encyklopedią podsta-
1963
wowej wiedzy muzu"manina: historycznej, religijnej, prawniczej. Natomiast
Ishak Musa Al-Hussayni, The Life and Works of Ibn Qutayba, Bejrut 1950
wiedz� o politycznych zawi"oĘciach islamu rozwiną" w dziele Al-Im�ma wa-#s-
G.Lecomte, Ibn Qutayba, l homme, son S
uvre, ses id�es, Damaszek 1965
siy�sa ( Imamat i sprawowanie w"adzy ).
G.Lecomte, Le trait� des divergences du hadith d Ibn Qutayba, Damaszek 1962
Ibn Qutayba by" doskona"ym znawcą poezji arabskiej. W swoim wiel-
kiej antologii poetyckiej pt. Kit�b a0 -0 i r wa-#0 -0 u ar� ( Ksi�ga poezji i po-
etów ) zgromadzi" biografie kilkuset poetów wraz z licznymi cytatami poetyc-
kimi, a co najwaŻniejsze zaproponowa" charakterystyk� poezji arabskiej w tym
112 113
Daleki cz"owiek obdarowa" przywództwem ludzi s"abych i przegra-
Sprawa Saq�fy i o tym, co wówczas mówiono nych, w koł
cu jednak Bóg dzi�ki wam utwardzi" ziemi� dla Swojego proroka.
Dzi�ki waszym mieczom przyszli do niego Arabowie (beduini). Bóg go wzią"
[Łród"o: Ibn Qutayba, Al-Im�ma wa-#s-siy�sa, Kair 1969, Mu& ammad do Siebie, a Jego oko cieszy"o si� wami. Umacniajcie swoje r�ce tą w"adzą, po-
Ma& m�d al-"alab� wa-0 urak� uhu wa-Ćulaf� uhu, cz.I, s.4-9] niewaŻ najbardziej ze wszystkich na nią zas"ugujecie i naleŻy si� ona wam bar-
dziej niŻ innym.
Wszyscy odparli:
[...] Ibn  Af�r, powo"ując si� na Ab�  Awna, który powo"ywa" si� na  Abd  Uda" ci si� pogląd, trafna by"a twoja wypowiedę. Nie wahamy si�,
All�ha Ibn  Abd ar-Ra& m�na al-An^�riego, oby Bóg mia" z niego pocie- byĘ zają" si� tą sprawą zgodnie z tym, jak sądzisz. JesteĘ przekonujący i dzia-
ch�, opowiada" mi, Że gdy umar" Prorok, oby by" b"ogos"awiony i obdarzony "asz dla dobra wiernych.
pokojem, an^�rowie, oby Bóg mia" z nich pociech�, zgromadzili si� u Sa da WiadomoĘ� o tym dosz"a do Ab� Bakra, oby Bóg mia" z niego pocie-
Ibn  Ub�dy i rzekli doł
: ch�. Przerazi" si� straszliwie. Razem z  Umarem, oby Bóg mia" z nich pocie-
 Umar" Wy"annik Boga, oby Bóg go b"ogos"awi" i obdarzy" pokojem. ch�, w poĘpiechu wyruszy" do podcieni Ban� S� ida. Spotkali Ab�  Ubayd�
Sa d zwróci" si� do swojego syna Qaysa, oby Bóg mia" z nich pocie- Ibn �arr�& a, oby Bóg mia" z niego pociech�, i wyruszyli razem, oby Bóg mia"
ch�: z nich wszystkich pociech�.[1] Weszli do podcieni Ban� S� ida, gdzie znajdo-
 Z powodu mojej choroby nie potrafi� mówi� do ludzi tak, by mnie wali si� szlachetni m�Żowie. By" z nimi Sa d Ibn  Ub�da, oby Bóg mia" z nie-
s"yszeli. Wi�c s"uchaj, co mam do powiedzenia i przekaŻ im to. go pociech�.  Umar, oby Bóg mia" z niego pociech�, postanowi" coĘ powie-
Sa d mówi" tak, by jego syn  oby Bóg mia" z nich pociech�  zapa- dzie�. Rzek" wi�c:
 Boj� si�, Że Ab� Bakr, oby Bóg mia" z niego pociech�, nic nie zdo-
mi�ta" jego s"owa.1 [Syn zaĘ] zaĘ mówi" g"oĘno, Żeby go s"yszeli jego ludzie. Po
"a powiedzie�.
wyg"oszeniu chwa"y Boga najwyŻszego i z"oŻeniu mu ho"du powiedzia" mi�-
Kiedy jednak  Umar zaczą" mówi�, Ab� Bakr przerwa" mu mówiąc:
dzy innymi:
 Powstrzymaj si�! Nie mów!
 O an^�rowie! NaleŻy si� wam pierwszeł
stwo [s�biqa] w religii.
Ab� Bakr, oby Bóg mia" z niego pociech�, wypowiedzia" 0 ah�d�, a lu-
Wy macie dla islamu zas"ugi, jakich nie ma Żadne arabskie plemi�. Wys"annik
dzie powstali. Rzek":
Boga, oby Bóg go b"ogos"awi" i obdarzy" pokojem, przebywa" w swoim ple-
 Bóg, oby Jego s"awa by"a wspania"a, przys"a" Mahometa, oby Bóg
mieniu kilkanaĘcie lat, nawo"ując do g"oszenia chwa"y Mi"osiernego. Usuną"
go b"ogos"awi" i obdarzy" pokojem, z prostą drogą i religią prawdy. Wzywa"
boŻki. Ale niewielu z jego plemienia uwierzy"o. Na Boga, nie byli w stanie po-
do islamu. A Bóg najwyŻszy sk"oni" nasze umys"y i serca ku temu, do czego
wstrzyma� Wys"annika Boga, oby Bóg go b"ogos"awi" i obdarzy" pokojem, nie
[Prorok] nawo"ywa". My, muhadŻirowie, byliĘmy pierwsi, którzy przyj�li is-
zdo"ali teŻ pozna� jego religii, ani jej odrzuci�. AŻ wreszcie Bóg zechcia" ich
lam. Za nami poszli inni ludzie. My jesteĘmy grupą ( a0 �ra) wys"annika Boga,
obdarzy� "aską i da" ich szlachetnoĘ�, wyposaŻy" ich w dobro�, przekaza" im
oby Bóg go b"ogos"awi" i obdarzy" pokojem. Co wi�cej, jesteĘmy z pochodze-
wiar� w Siebie i w Wys"annika Boga, oby Bóg go b"ogos"awi" i obdarzy" po-
nia Ęrodkową grupą Arabów, kaŻde plemi� arabskie rodzi si� z Kurajszytów.
kojem, a takŻe nak"oni" do bronienia go i jego towarzyszy oraz umacniania Je-
RównieŻ wy, na Boga, jesteĘcie tymi, którzy si� u nas chronili i nas prosili
go religii, walki z jej wrogami. Wy najsurowiej post�powaliĘcie z tymi wĘród
o pomoc. Wy w religii jesteĘcie naszymi wezyrami i wezyrami wys"annika Bo-
was, którzy si� od niego odwrócili, a takŻe dopóty wywieraliĘcie najwi�kszy
ga, oby Bóg go b"ogos"awi" i obdarzy" pokojem. JesteĘcie naszymi bra�mi
nacisk na tych waszych wrogów, którzy si� wywodzili spoza was, dopóki nie
w Ksi�dze Boga najwyŻszego, naszymi wspólnikami w religii Boga najpot�Ż-
poddali si� nakazom Boga  jedni ch�tnie, drudzy niech�tnie.
niejszego i najwspanialszego, na dobre i na z"e. Na Boga! Nie przydarzy"o si�
114 115
nam nic dobrego, by was w tym nie by"o z nami. JesteĘcie dla nas najukochał
- s"uŻyli Bogu i uznawali, Że jest jeden, przedtem bowiem s"uŻyli wielu bogom,
szymi ludęmi, byliĘcie wobec nas najszlachetniejsi, najbardziej zas"ugujący na twierdzili, Że wspomagają ich, Że im sprzyjają. Ale [ci bogowie] byli jedynie
zadowolenie Boga najwyŻszego, na poddanie si� Bogu najpot�Żniejszemu wykuci w kamieniu, byli rzeębionym drewnem. Zechciejcie wi�c wyrecyto-
i najwspanialszemu. Kiedy sprowadzi" do was i do waszych braci muh�"irów, wa�:  Poza Bogiem oddają czeĘ� tym, co im nie szkodzą ani nie przynoszą po-
oby Bóg mia" z nich pociech�, to byli to ludzie najw"aĘciwsi, wi�c im nie za- Żytku. Powiadają, Że wstawią si� za nas u Boga . Rzekli teŻ:  Nie odajemy im
zdroĘ�cie. W ci�Żkich czasach (& �na #l-Ću^�^a) moŻecie polega� na sobie i oby- czci jak tylko po to, by nas zbliŻyli do Boga . Dla Arabów (beduinów) strasz-
Ęcie byli wybrani przez swoich braci muh�"irów. Najbardziej zas"ugujecie na ną rzeczą by"o odrzucenie religii ojców. Bóg najwyŻszy wyznaczy" wi�c pierw-
to, by ta sprawa i ten spór nie sta"y si� waszym udzia"em. Najdalej wam ze szych muh�"irów, oby Bóg mia" z nich pociech�, do tego, by potwierdzili Je-
wszystkich do tego, by zazdroĘci� swoim braciom dobra, jakim ich obdarzy" go [istnienie], wiar� w Niego, oddanie si� Mu, wytrwanie z Nim w trudach, ja-
Bóg najwyŻszy. kie znosili od swojego ludu, gdy ich poniŻano i uznawano za k"amców. Wszy-
Nawo"uj� was byĘcie przyj�li Ab�  Ubayd� lub  Umara, obydwaj bo- scy ludzie byli przeciwko nim, atakowali ich, ale oni nie przeraŻali si�, Że by-
wiem zyskali sobie waszą akceptacj� w tej sprawie. Obaj mają swoich zwolen- "o ich tak ma"o, Że ludzie nimi pogardzali i zgodnie wyst�powali przeciwko
ników. nim. Byli pierwszymi, którzy na ziemi s"uŻyli Bogu, pierwszymi, którzy uwie-
 Umar i Ab�  Ubayda, oby Bóg mia" z nich pociech�, rzekli: rzyli w Boga najwyŻszego i Jego wys"annika, oby Bóg go b"ogos"awi" i obda-
 Nikt z ludzi nie powinien by� ponad ciebie, o Ab� Bakrze! Ty je- rzy" pokojem. Byli mu bliscy, byli jego plemienim, ludęmi najbardziej zas"u-
steĘ najwaŻniejszy, jesteĘ drugi spoĘród dwóch. Wys"annik Boga, oby Bóg go gującymi do przej�cia po nim sprawy. Nikt prócz cz"owieka niesprawiedliwe-
b"ogos"awi" i obdarzy" pokojem, nakaza" ci prowadzi� modlitw�, ty najbardziej go nie b�dzie z nimi w tym wspó"zawodniczy". Wy, an^�rowie, jesteĘcie tymi,
zas"ugujesz na t� spraw�. których zas"ugom i wielkiemu wk"adowi do islamu nikt nie zaprzeczy. Bóg
An^�rowie rzekli: najwyŻszy mia" z was pociech� jako wspierających (an^�r) jego religi� i Jego
 Na Boga! Nie zazdroĘcimy wam dobra, które da" wam Bóg. Tak jak wys"annika. Sprawi", Że to do was [Prorok] wyw�drowa". Po nas samych,
rzek"eĘ Ab� Bakrze, jesteĘmy wam oddani  i chwa"a niechaj b�dzie Bogu. Nie pierwszych muh�"irach, nikt nie jest nam tak bliski jak wy. My jesteĘmy emi-
ma wĘród stworzeł
boskich nikogo, kogo bardziej kochamy od was, nikt bar- rami, wy jesteĘcie wezyrami, poza wami nikogo si� nie radzimy, poza wami
dziej nam nie jest mi"y ani bliŻszy. Ale ostrzegamy i przestrzegamy, by po dniu nie dzia"amy.
dzisiejszym tego stanowiska nie obją" ktoĘ, kto si� nie wywodzi spoĘród nas ani Al-"ub�b Ibn al-Mun"ir Ibn Zayd Ibn "ar�m [2], niechaj Bóg ma
spoĘród was. GdybyĘcie dziĘ wybrali cz"owieka spoĘród nas albo cz"owieka z niego pociech�, wsta" i rzek":
spoĘród was, z"oŻymy mu przysi�g� i zaakceptujemy go. Gdy jednak umrze,  O an^�rowie! Powstrzymajcie swoje r�ce! WĘród was i przy was są
wybierzemy nast�pnego spoĘród an^�rów, a jeĘli ten umrze, nast�pnego b�- ludzie i nikt wbrew wam nie zawrze przymierza. Ludzie dzia"a� b�dą tylko
dziemy wybiera� z muh�"irów, i tak dalej, dopóki trwa� b�dzie ta umma. B�- zgodnie z waszą opinią. Wy jesteĘcie pot�Żni i bogaci, liczni i odwaŻni. Ludzie
dzie to najsprawiedliwsze dla ummy Mu& ammada, oby Bóg go b"ogos"awi" przyglądają si�, jak post�pujecie. Nie róŻnijcie si� mi�dzy sobą, bo wasz po-
i obdarzy" pokojem, jedni z nas powinni nast�powa� po drugich. Gdy zrodzi gląd nie b�dzie akceptowany, a wasze sprawy przestaną si� liczy�. JesteĘcie
si� obawa, Że muh�"ir zb"ądzi, przejmie po nim an^�r�, a gdy zrodzi si� oba- ludęmi, u których szuka si� schronienia i pomocy, do was mia"a miejsce hi"ra.
wa, Że an^�r� zb"ądzi, przejmie po nim muh�"ir. Wy wyprzedzacie ich [muh�"irów] wszystkich. Wy jesteĘcie panami domu [re-
Ab� Bakr powsta", wypowiedzia" chwa"� Boga NajwyŻszego i z"oŻy" ligii] i wiary przed nimi. Na Boga! Otwarcie Bogu si� s"uŻy"o tylko w waszym
mu ho"d, a nast�pnie rzek": kraju. Na moditw� gromadzono si� tylko w waszych meczetach, Arabowie
 Bóg najwyŻszy przys"a" Mahometa, oby Bóg go b"ogos"awi" i obda- przybliŻyli si� do islamu tylko dzi�ki waszym mieczom. Wy ze wszystkich lu-
rzy" pokojem, do swoich ludzi i jako Ęwiadka dla swojej ummy, by wszyscy dzi macie w tej sprawie najwi�kszy udzia", cho�by nie wiem jak temu zaprze-
116 117
czano. Emir powinien by� spoĘród nas i spoĘród nich. s"a" nam dzi�ki temu "ask� i swoje dary. Co wi�cej Mahomet, by" Kurajszytą,
 Umar, oby Bóg mia" z niego pociech�, powsta" i rzek": i jego ludzie bardziej zas"ugują na dziedzictwo po nim, na przej�cie jego w"a-
 Niestety, dwóch mieczy nie w"oŻy si� do jednej pochwy. Na Boga! dzy. Na Boga! Ja si� z wami nie k"óc� o t� w"adz�, wi�c i wy si� z nimi o nią
Arabowie nie zgodzą si�, by z was uczyni� emira. Wódz powinien by� spoza nie k"ó�cie i nie sprzeciwiajcie si� im!
was. Dla Arabów t� spraw� winien przeją� tylko ktoĘ, u kogo pojawi"o si� pro- Nast�pnie Ab� Bakr staną" przed an^�rami, wyg"osi" chwa"� Boga naj-
roctwo. KtoĘ spoĘród takich zas"uguje na przej�cie w"adzy. W tej sprawie my wyŻszego, z"oŻy" Mu ho"d, potem wezwa" ich do jednoĘci, przestrzeg" przed
wobec przeciwnych nam Arabów mamy niezaprzeczalny argument i oczywi- rozbiciem i rzek":
stą w"adz� (sul �n). Kto nam odmawia naszego prawa do w"adzy Mahometa  Doradzam wam jednego z tych dwóch ludzi: Ab�  Ubayd� Ibn al-
i jego dziedzictwa, a przecieŻ my jesteĘmy jego bliskimi i jego rodem, ten pro- �arr�& a lub  Umara. Z"óŻcie ho"d temu z nich, którego wybierzecie!
wadzi do spraw nies"usznych, sk"ania si� do grzechu, albo nawo"uje do zguby. Na to  Umar rzek":
Wówczas Al-"ub�b Ibn al-Mun"ir powsta" i rzek":  Broł
BoŻe, by tak si� sta"o, ty bowiem jesteĘ najwybitniejszy z nas,
 O an^�rowie! Powstrzymajcie swoje r�ce i nie s"uchajcie tego cz"o- ty najbardziej zas"ugujesz na t� w"adz�, jesteĘ najstarszym towarzyszem wy-
wieka i jego zwolenników! Oni bowiem odejdą ze swoim udzia"em w tej spra- s"annika Boga, oby Bóg go b"ogos"awi" i obdarzy" pokojem, ty masz najwspa-
wie. JeĘli wam odmówią, czego od nich Żądacie, przegnajcie ich ze swojego nialsze bogactwo, jesteĘ najlepszym muh�"irem, jesteĘ drugi spoĘród dwóch,
kraju, i przejmijcie w"adz� nad nimi! Wy bowiem, na Boga, bardziej na t� w"a- jesteĘ jego zast�pcą w prowadzeniu modlitwy, a modlitwa jest najlepszą z za-
dz� zas"ugujecie od nich. T� spraw� rozsądzi si� za pomocą naszych mieczy. sad religii islamu. KtóŻ móg"by ci� wyprzedza�, któŻ móg"by t� spraw� prze-
Na Boga, sprawimy, Że znów b�dą ostre! Na Boga! JeĘli ktoĘ zaprzeczy moim ją� przed tobą? Wyciągnij r�k�, a z"oŻ� ci ho"d.
s"owom, obetn� mu nos moim mieczem! Kiedy obaj [tj. Umar i Ab�  Ubayda Ibn �arr�& ] poszli z"oŻy� mu
 Umar Ibn al-R
a t�b rzek": ho"d, wówczas an^�r� Ba0 �r [Ibn Sa d] wyprzedzi" ich i z"oŻy" mu ho"d.
 Kiedy Al-"ub�b odpowiada" mi, nie by"o mi�dzy nami sporu, po- A wtedy Al-"ub�b Ibn al-Mun"ir krzykną" do niego:
niewaŻ spieraliĘmy si� na temat Życia Wys"annika Boga, oby Bóg go b"ogos"a-  Ba0 �rze Ibn Sa dzie! Twoje odejĘcie jest niepos"uszeł
stwem! Co ci�
wi" i obdarzy" pokojem. On mi zaprzeczy" w jego [proroka] sprawie. Wówczas sk"oni"o do tego, co uczyni"eĘ? Czy zazdroĘci"eĘ emiratu swojemu bratu stry-
przysiąg"em, Że nigdy nie powiem s"owa, które by go skrzywdzi"o. jecznemu?
Potem Ab�  Ubayda rzek":  Nie na Boga  odpar"  Nie chcia"em jednak sprzecza� si� z ludem,
 O an^�rowie! Wy byliĘcie pierwsi, których wspomagano i pierwsi, po którego stronie jest prawo.
którzy znaleęli ucieczk�. Nie bądęcie wi�c pierwszymi, którzy si� zmieniają Kiedy Ausyci zobaczyli, co uczyni" Qays Ibn Sa d, a by" on wodzem
i zdradzają. [sayyid] plemienia Al-R
azra", oraz do czego wzywali muh�"irowie wywodzą-
Kiedy Ba0 �r [Ibn Sa d] zobaczy", Że jego ludzie zgodzili si� na wyzna- cy si� z Kurajszytów oraz Że ChazradŻyci domagają si� uczynienia emirem
czenie emirem Sa da Ibn  Ub�dy, poczu" zazdroĘ� z powodu Sa da. Sa da Ibn al- Ub�dy, zacz�li mówi�, a by" wĘród nich Usayd Ibn "uŹayr [4],
A Ba0 �r naleŻa" do wodzów (sayyidów) [plemienia] Al-R
azra". Rzek" [wów- oby Bóg mia" z niego pociech�:
czas]:  Skoro juŻ raz powierzyliĘcie w"adz� Sa dowi, to nie mają nad wami
- O an^�rowie! Na Boga! Skoro mamy najwi�ksze zas"ugi w zwalcza- przewagi, nie dali wam w tym przecieŻ udzia"u, idęcie wi�c i z"óŻcie Ab� Ba-
niu bezboŻników (mu0 rik�n), pierwsi przyj�liĘmy religi�, to na pewno pragnie- krowi ho"d, idęcie wi�c i z"óŻcie jemu ho"d.
my tylko zadowolenia naszego Pana, pos"uszeł
stwa wobec naszego Proroka, Wtedy Al-"ub�b Ibn al-Mun"ir wzią" miecz. Podbiegli do niego
sami zaĘ chcemy by� szlachetni. Nie powinniĘmy tego przeciąga� wobec lu- i odebrali mu miecz. Ten zaczą bi� ich po twarzach swoimi szatami, póki nie
dzi. To nie powinno by� nagrodą na tym Ęwiecie, poniewaŻ Bóg najwyŻszy ze- skoł
czyli sk"ada� ho"du. Wówczas rzek":
118 119
 I uczyniliĘcie to, o ansarowie! Wydaje mi si�,jakbym z waszymi sy-
nami staną" u ich drzwi. Proszą ich, a oni nie dają im wody.
 CzyŻbyĘ si� nas ba", "ub�bie?  spyta" Ab� Bakr.
 Nie ciebie si� boj�, ale tego, który przyjdzie po tobie  rzek".
 JeĘli tak, to w"adza naleŻy si� tobie i twoim przyjacio"om. Nie nas
winniĘcie s"ucha�  rzek" Ab� Bakr.
 Niestety Ab� Bakrze! Kiedy ja i ty odejdziemy, po tobie przyjdzie
ktoĘ, kto wyrządzi nam krzywd�.
Prze"oŻy" Janusz Danecki
120