Procesy integracyjne i relacje społeczno-polityczne na obszarze WNP.
Wykład III
Związek Białorusi i Rosji.
Rozwój stosunków w ramach Wspólnoty Niepołegłych Państw nie zwiastował na
przełomie lat 1995-1996 możliwości głębszej organizacji. Jakiekolwiek rzeczywiste
wzajemne zbliżenie następowało jedynie w stosunkach Rosji z Białorusią oraz
równolegle, choć z mniejszą intensywnością, Rosji z Kazachstanem. Cele rosyjskiej
polityki wobec WNP zawarte w przedstawionym 14 września 1995 roku dokumencie
 Strategiczny kurs Rosji wobec państw  uczestników Wspólnoty Niepodległych
Państw nie zostały zrealizowane.
Następnie, dochodzi do procesu dezintegracji w ramach WNP w wyniku którego
zostają powołane inne formy integracyjne. Zresztą nie bez udziału samej Rosji. W 1995
roku Rosja wniosła propozycje o tzw. nowej integracji. Zainicjonowała podpisanie
najpierw dwustronnego porozumienia (Rosja i Białoruś  6 stycznia 1995 roku), a potem
i trójstronnego Pozozumienia o Unii Celnej (20 stycznia 1996 roku), które w marcu 1996
zostało przekształcone w Unię Celną. Do Unii się potem dołączyli Kirgizja i Tadżykistan.
Od 2000 roku to ugrupowanie nazywa się Euroazjatycka Wspólnota Gospodarcza.
Czym jest Rosja dla Białorusi? Po wyborze A. A
ukaszenki na prezydenta
Białorusi proces organizacyjengo przygotowania związku Białorusi i Rosji został
przyspieszony. Białorusi zależało na tanim rosysyjskim paliwie i surowcach oraz na
ogronmnym rynku rosyjskim. Istniały także motywy polityczne sprzyjające zawarciu
tego związku. Otoczenie prezydenta właściwie przyjęło cześc programu politycznego i
wartości kulturowych z sąsiedniego kraju, gdzyż nie miało własnego pomysłu ani na
politykę narodową, ani na modernizację społeczeństwa. Białoruska kultura i historia,
białoruskie tradycje były obce i prezydentowi, i jego otoczeniu.
Czym jest Białoruś dla Rosji? Rosja postzregała Białoruś jako strefę swoich
gospodarczych i strategicnzych interesów. Ziemie białoruskie stanowiły dla państwa
rosyjskiego wartośc jako korytarz transportowy na Zachód, tarcza obronna wobec
zagrożenia ze strony NATO oraz z
ródło zasabów ludzkich. Aby utrzymac Białorus w
strefie wpływów, włądze rosyjskie wykorzystywały nie tylko nacisk ekonomiczny.
Społeczeństwu narzucano pzrekonanie o tym, że wspólnota Białorusinów i Rosja jest
czymś nieuniknionym. Ideologią jednoczącą było prawosławie i panslawizm.
Rozpowszechniono mit o stałym dążeniu narodu białoruskiego do zjednoczenia się z
Rosją. Zupełne ignorowanie narodowej odrębności Białorusinów wywołało protesty i
niezadowolienie ze strony intelegencji narodowej.
1. Kronika białorusko-rosyjskiej integracji.
1.1. Stowarzyszenie Rosji i Białorusi.
Podpisane dwustronne porozumienia między Rosją i Białorusią o Unii Celnej w
pewnym sensie przyczyniło się do tego ze 21 lutego 1995 roku została zawarta Umowa o
przyjaz
ni, dobrym sąsiedztwie i współpracy między Republiką Białoruś i Federacją
Rosyjską. Tego samego dnia był podpisany jeszcze jeden dokument o jednolitym
zarządzaniu organami celnymi obu państw. 26 maja 1995 roku koło wsi Reczka został
zlikwidowany symboliczny znak graniczny po czym przestała istnieć granica między
Białorusią i Rosją. (ponadto do 2000 roku  unia celna między Rosją i Białorusią
funcjonowała tylko na papierze).
Własciwie rok 1996 rozpoczął się dla Aleksandra A
ukaszenki, prezydenta
Białorusi, niezbyt pomyślnie (m.in. wbrew jego zapowiedziom nie doszło do
wzajemnego rosyjsko-białoruskiego umorzenia długów, Rosjanie nie przestawali bowiem
na białoruską propozycję tzw. wariantu zerowego), miał przynieść długo przełom w
zjednoczonych wysiłkach głowy białoruskiego państwa.
Podczas wizytu na Kremlu 27 lutego 1996 roku prezydenci A
ukaszenka i Jelcyn
umacniali, jak to oficjanie podkreślono, związki między braterskimi krajami. I choć
prezydent Rosji zaznaczył na wstępie rozmów, że celem jego polityki nie jest odbudowa
Związku Radzieckiego, (o czym mieli marzyć rosyjscy i białoruscy komuniści), to jednak
wspólne białorusko-rosyjskie plany szły wyraz
nie w kierunku zintegrowania obu państw.
Prezydenci ustalili bowiem:
- wspólną strategię  wykorzystania białoruskiej infrastruktury woskowej
(konkretnie przekazania białoruskich lotnisk wojskowych do dyspozycji
rosyjskiej armii).
- wspólny projekt budowy tzw.  korytarza tranzytowego przez terytorium Polski,
który połączyłby Białoruś z rosyjskim obwodem kalinigradzkim.
http://notatek.pl/procesy-integracyjne-i-relacje-spoleczno-polityczne-na-obszarze-wnp?notatka
- przyspieszenie procesu integracyjnego sugerując, iż bliskie jest ostateczne
podpisanie umowy zjednoczeniowej, która powoła do życia ponadnarodowe lub
międzypaństwowe organa władzy.
Spekulowano, że pod tym stwierdzeniem kryje się idea powołania konfederacji
obu państw, ze wspólną armią i budżetem. Jelcyn wtedy wyraził nadzieję, że
zjednoczenie spełni się nie tylko za życia obu głów państw, ale za ich prezydentur.
Na kolejną turę rozmów A
ukaszenka przybył do Moskwy po koniec marca, 23
marca. Wizyta miała wyjaśnić ostatecznie wszelkie kwestie zjednoczenia. Podróż
zakończyła się pełnym sukcesem:  Rosja i Białoruś 2 kwietnia 1996 roku podpiszą w
Moskwie Umowę związkową  powiedział białoruski prezydent po rozmowach ze
swym rosyjskim partnerem. Znane już były pierwsze szczegóły porozumienia:
- miały powstać specjalne ponadnarodowe organy: najwyższy organ decyzyjny
(Wysoka Rada lub Rada Związku, złożona z prezydentów, premierów i
przewodniczących parlamentów obu państw)
- organ wykonawczy  Komitet Wykonawczy o bardzo szerokich
pełnomocnictwach.
- 2 kwietnia 1996 roku odbyło się pierwsze posiedzenie Wysokiej Rady Związku,
na którym Przewodniczącym Wysokije Rady został zatwierdzony Prezydent
Białorusi A. A
ukaszenka.
Po okresie przejściowym (od półtora roku do dwóch lub trzech lat) niezbędnym do
stworzenia wspólnej bazy prawnej (konstytucja, wspólna waluta i system finasowy),
miało nastąpić dalsze zintegrowanie państw. Ponadto, prezydenci postanowili o
powołaniu quasi-parlamentu (Kongresu Międzyparlamentarnego), tworzonego po
połowie przez deputowanych białoruskich i rosyjskich. Nie ustalono jednak czy będzie
on pochodził z wyborów czy też zostanie wyłoniony przez parlamenty krajowe.
Najtrudniejszą kwestią były jednak sprawy finansowe. Białoruski prezydent chciał, by