Dwudziesto094aangelsa

Temat: "Przedwiośnie" w kontekście problemów społeczno-politycznych
młodego państwa polskiego.

Sytuacja w Polsce z obrazu Żeromskiego jest tragiczna: nędza, bezrobocie,
nieludzkie warunki bytowania rzeszy robotników i chłopów nie pasują do szumnych
zapowiedzi poprawy bytu Polaków po odzyskaniu niepodległości.
Przede wszystkim pisarz przestrzega przed rewolucją, je utopijną propagandą i
złudnymi wizjami przyszłości. Tragiczny obraz Baku pozwala zrozumieć mechanizm
działania przewrotu, niszczącego prawa człowieka do poszanowania własnej
godności, własności prywatnej, a także kulturalnego dziedzictwa narodu. Dzieje
młodego Baryki mają uświadomić zło niesione przez bolszewizm, który nie zna
pojęcia dobra człowieka, a jedynie wspólny interes bezwolnych mas, koniecznie
podporządkowany korzyściom wodzów. Pisarz za pomocą naturalistycznych obrazów
życia rosyjskich miast i stolicy Polski polemizuje ze zwolennikami przewrotu.
Nie po to walczyły o wolną ojczyznę pokolenia Polaków, aby teraz oddać ją obcemu
reżimowi, w jeszcze dokładniejszy sposób niż zaborcy niszczącemu świadectwa
chwały polskiego patrioty.
Obrazy zawarte w powieści nie różnią się zbytnio od tych z utworów o 30 lat
wcześniejszych, co dowodzi trwania barier pomiędzy grupami społeczeństwa, które
miało rzekomo zjednoczyć się wokół koncepcji odbudowy polskiej państwowości.
Pełen goryczy jest autor opisując pańszczyźniane wręcz stosunki panujące na wsi
polskiej, ciemnotę żywicieli kraju i wyzysk autorstwa patriotycznej na pozór
dawnej szlachty.
Autor dostrzega jedynie szansę dla młodej, postępowej inteligencji, pełnej
zapału i dalekiej od uprzedzeń. Szansą jest jej zaangażowanie społeczne w
kierunku ucywilizowania polskiej mentalności. To właśnie na jej barkach
spoczywać musi obowiązek prowadzenia reform, gdyż kokietowana przez
rewolucjonistów klasa robotnicza jest zbyt biedna, schorowana i ograniczona, aby
zaistnieć na arenie międzynarodowej. W taki sposób porusza pisarz problem
zdezorientowania polityków w sytuacji społeczeństwa i ich przesadny, niczym nie
uzasadniony optymizm.
Chłopi natomiast, co pokazuje obraz posiadłości rodziny Henryka, tkwią nadal w
schematach pańszczyźnianych. Nie wykazują żadnej próby zbuntowania się,
dopominania się o prawa przysługujące im jako wolnym ludziom. Do zaktywizowania
ich nie wystarczą agitatorzy domagający się ziemi i władzy dla ludu, gdyż on
tego wcale nie pragnie, zajęty mozolną egzystencją. Mentalność chłopów wskazuje
na pogodzenie się z losem biednej polskiej wsi; tak, jakby zostało to na wieki
ukartowane.
Nie wprowadza niczego nowego program rządowy, prezentowany przez wychowanka
pozytywistów - Gajowca. Metoda małych kroków, choć na dalszą metę najbardziej
skuteczna, nie pozwoli na naprawienie krzywd, czego dopomina się u siebie, w
wolnej Polsce klasa robotnicza. Autor nie daje jednoznacznej odpowiedzi, czy
dalsza droga rozwoju ma być szybka i destruktywna, czy też budowanie następować
ma powoli, bez szybk widocznych efektów, choć w dobrym kierunku. Patriocie
Żeromskiemu jest najbliższy program pozytywistów takich, jak Gajowiec,
potrafiących dostosować własne działania do realiów życia, które w niepokojonej
wystąpieniami robotników Polsce zmieniają się szybko. Dowodzi tego krytyczny
stosunek do "rewolucji technicznej", której symbolem są szklane domy, upadające
wraz ze śmiercią marzącego o lepszej Polsce Baryki.
Pisarz w końcowej scenie ponagla sfery rządzące, prezentując jeden z możliwych
rozwojów sytuacji, gdy pominie się zdanie tych najbardziej przez zaborców
pokrzywdzonych, a w wolnej Polsce, wywalczonej ich rękami, odrzuconych przez
nową elitę władzy, stosującą stare metody.