Dwudziesto028aangelsa

Temat: Cezary Baryka w poszukiwaniu sensu życia.

Jest on nowym typem bohatera w twórczości Żeromskiego - poszukuje idei.
Biografia Cezarego jest w pewien sposób typowa dla młodego pokolenia Polaków.
Poddany jak wielu indoktrynacji radzieckiej, długo miał problemy z określeniem
swej tożsamości narodowej. Jego udział w wojnie nie jest wyrazem głębokiego
patriotyzmu - wziął udział, ponieważ "szli wszyscy". Cechuje go młodzieńcza chęć
przebudowy świata, targa nim niepokój o los swój i Polski. Żeromski nie ukrywa
jego wad, skłonności do awanturnictwa, nadmiernego ulegania emocjom.
Charakteryzuje się też głębokim współczuciem, uczuciowością, dynamizmem. Cezary
szuka idei przez całe życie. W obliczu rewolucji bakijskiej jak pojętny uczeń
przyjmował hasła rewolucyjnej propagandy (choć niewiele z nich rozumiał).
Bezkrytycznie przyjmował hasła równości społecznej itp. Wprawdzie matka
usiłowała pokazać mu mankamenty rewolucji i komunizmu, lecz dla Cezarego nie
miały one nic z siły niszczącej. Oprócz bywania na wiecach chętnie uczestniczył
w egzekucjach. Polecenie władz o wydaniu kosztowności potraktował lojalnie jako
przejaw nie tchórzostwa lecz idealizmu: 'Dość tego życia na koszt ludu! (...).
Pali mnie złoto ojcowskie."
W końcu Baryka zaczyna dostrzegać zło rewolucji. Najpierw zwrócił uwagę na
przedwcześnie postarzałą matkę i dowiedział się, że aby zapewnić obojgu żywność
kupuje na wsi (nielegalnie) żywność. Gdy umarła zatracił młodzieńczy entuzjazm i
zachwiał się w swych przekonaniach, choć nadal widział potrzebę rewolucji
("Rewolucja jest to konieczność wyższa ponad wszystko"). Podczas nasilających
się walk rewolucyjnych i porachunków narodowościowych, opuszczony i walczący o
pożywienie Cezary, stał się obserwatorem okrucieństw rewolucji: "Krew płynęła
nie rowami, lecz lała się po powierzchniach jako rzeka wieloramienna". Pracował
jako karawaniarz, grabarz. Wśród trupów dostrzegł ciało młodej, pięknej i
seksownej Ormianki, której obraz uświadomił mu bezsens niszczenia, śmierci
niewinnych ludzi. Od tej chwili nie może zapomnieć krzywdy i zła. Załamuje się w
nim idea rewolucji.
Po powrocie do kraju wzbiera w nim chęć naprawy Ojczyzny. Podczas wizyty w
Chłodku i Nawłoci poznał nędzne życie chłopów-komorników. Nie mógł zrozumieć
bierności biedaków: "Cóż za zwierzęce pędzicie życie chłopy silne i zdrowe (...)
Zbuntujcie się chłopy potężne przeciw sobaczemu losowi. Po powrocie do Warszawy
prowadzi dyskusje ideowe z Szymonem Gajowcem (wiceminister ówczesnego rządu
postulującym ewolucyjne przemiany społeczne i reformy) i z Antonim Lulkiem
(komunistą). Jednak z żadnej z tych dróg Baryka nie może jednoznacznie
zaakceptować. W ich koncepcjach dostrzega tylko częściowe racje.
Szymonowi Gajowcowi zarzuca zbyt powolne reformy, które i tak nie zmienią życia
najuboższych. Ten podkreśla, że pracujący poświęcający się bez reszty rząd
realizuje skryte marzenia wielu pokoleń. Wskazuje osiągnięcia młodego państwa
polskiego: wzmocnienie obronności Ojczyzny, odparcie najazdu radzieckiego,
przeprowadzenie reformy walutowej, organizacja administracji państwowej i
policji, wprowadzenie powszechnej oświaty. W oczach Cezarego Gajowiec jawi się
jako mistyk wierzący w cuda i mit narodu wybranego.
Antoni Lulek wykorzystywał niezadowolenie Cezarego, aby budzić w nim nienawiść
do wszystkiego co polskie. Oczernia i ośmiesza wszystko co przyniosły reformy w
Polsce, chwaląc przy tym organizację i ład społeczny, państwa sowieckiego.
Cezary mając doświadczenia z baku, dostrzegał bezprawie i anarchię w Rosji
radzieckiej. Nie mógł zaakceptować racji Lulka - "Bolszewickie idee nie były
dlań już tak wystarczające i czyste". Zostaje zaproszony na konferencję partii
komunistycznej. Ze zdziwieniem wysłuchuje patetycznych i doktrynerskich
wypowiedzi. Nie może bezkrytycznie przyjąć idei walki klas jako siły napędowej
przemian ludzkości, zgodzić się na negację idei państwa (budowanie
ponadnarodowego tworu robotniczego na wzór ZSRR; oddanie władzy "klasie
przeżartej nędzą i chorobami"). "Zaprzeczał jednym , zaprzeczał drugim, a swojej
własnej drogi nie miał pod stopami." Sensu życia szuka też Judym, ale nikomu się
nie chce go opracować.