Sopot 22kwiecień 2006
Norwegia
Wykonał:
Marcin M. Wołos
II rok, politologia UG
Norwegia, Królestwo Norwegii - państwo położone w Europie Północnej na półwyspie
skandynawskim. Graniczy ze Szwecja, Finlandia i Rosja. Administracyjnie podlegają Norwegii też
Jan Mayen, archipelag Svalbard. Wyspa Jouveta, Wyspa Piotra I i Ziemie Królowej Maud na
Antarktydzie ( dwie ostatnie zgodnie z Traktatem Antarktycznym).
Nazwa oficjalna Królestwo Norwegii
Nazwa w języku lokalnym Kongeriket Norge
Stolica Oslo (533,050 mieszkańców w 2005)
Ustrój polityczny Monarchia konstytucyjna
Głowa państwa Król Harald V
Następca tronu Książe Haakon
Szef rzÄ…du Premier Jens Stoltenberg
Hymn Ja, vi elesker dette landet
( tak, kochamy ten kraj)
Niepodległość Rozwiązanie unii ze Szwecja 7 czewrca1905
Język Norweski; nieliczne mniejszości fińsko- i lapońskojęzyczne
Święto narodowe Dzień konstytucji 17 maja (1814)
Powierzchnia 324,220 km² (bez Svalbardu i wysp Jan Mayen).
Liczba ludności 160. na świecie
" Całkowita ( 2005) " 4 593 041
" GÄ™stość zaludnienia " 14 mieszk./km²
" Przyrost naturalny " 0,47%o
Skład etniczny Norwegowie (96,6%), Duńczycy (0,4%), Szwedzi (0,3%),
pozostali (2,7% gł. Finowie, Lapończycy)
Wyznania Luteranie 89% ( kościół państwowy), katolicy 1%, pozostali10%
Jednostka monetarna Korona norweska (NOK), 1 NOK100 öre
Strefa czasowa UTC: +1H  zima
+2H - wiosna
Główne miasta (liczba Oslo (500), Bergen (225), Trondheim (146), Stavanger (107),
mieszkańców w tys.) Kristiansand (71)
Struktura użytkowania ziemi Grunty orne 3%, lasy 27%, pozostałe 70%
Struktura zatrudnienia Rolnictwo 6%, przemysł 23%, usługi 71%
Produkt krajowy PKB 165 mld USD
Przyrost PKB 3,0%
Produkt krajowy na 1 mieszk. 37 400 USD
Eksport 68,2 mld USD
Import 37,3 mld USD
Inflacja 1,3%
Bezrobocie 5%
Kod ISO 3166 NO
Domena internetowa .no .sj .bv
Kod samochodowy N
Kod telefoniczny +47
Rankingi:
" Dochód narodowy brutto na osobę - 3 miejsce na 232 państwa
" Human Development Index - 1 miejsce na 177 państw w latach 2005, 2004, 2003, 2002, 2001
" Dziennikarze bez granic Åšwiatowy wskaz
nik wolności prasy  1 miejsce na 166 państw w
2003, 2002
" Transparenty Innternational  wskaz
nik odczuwalnego poziomu korupcji 2004  8 miejsce
wśród 145 państw
" Word Economic Forum: Światowe forum o konkurecyjnosci 2005-2006  9 miejsce wśród 117
państw
Podział administracyjny:
Norwegia podzielona jest na 19 regionów (norw. fylker), które dalej dzielą się na 433 gminy.
" Aust-Agder
" Vest-Agder
" Akershus
" Buskerud
" Finnmark
" Hedmark
" Hordaland
" MÅ‚re i Romsdal
" Nordland
" Norrbotten
" Oppland
" Østfold
" Rogaland
" Sogn og Fjordane
" Słr-Trłndelag
" Telemark
" Troms
" Vestfold
" Oslo
Skład rodziny królewskiej:
Obecnie do członków rodziny królewskiej należą: Jego Królewska Mość Król Harald V, Jej
Królewska Mość Królowa Sonja, Jego Książęca Wysokość Następca Tronu Książę Haakon, Jej
Książęca Wysokość Następczyni Tronu Księżna Mette-Marit, Jej Książęca Wysokość Księżniczka
Ingrid Alexandraoraz Księżniczka Märtha Louise. Księżniczka Märtha Louise i jej małżonek, Ari
Behn, mają jedną córkę, Maud Angelicę Behn, która jest czwarta w kolejności pod względem sukcesji
do norweskiego tronu.
Informacje o Jego Królewska Mość i jego najbliższej rodzinie:
Jego Królewska Mość
Jego Królewska Mość Król Harald V urodził się 21 lutego 1937 roku w majątku ziemskim Skaugum
niedaleko Oslo. Harald był jedynym synem następcy Tronu Księcia Olava (póz
niejszego Króla Olava
V) oraz NastÄ™pczyni Tronu Księżnej Märthy, Harald byÅ‚ pierwszym ksiÄ™ciem urodzonym w Norwegii
od 567 lat. Książę Haralda miał dwie starsze siostry: Księżna Ragnhild ( urodzona w 1930r) i Księżna
Astryd (urodzona w 1932r). w tamtych czasach jedyne prawo do dziedziczenia tronu posiadali jedynie
męscy potomkowie króla. Księże Harald spędził dzieciństwo w Norwegi do 9 kwietnia 1940 roku,
kiedy to nazistowskie Niemcy zaatakowaÅ‚y Norwegie, Księżna Märthy uciekÅ‚a z Haraldem i jego
siostrami do Szwecji i przeczekała okres wojny w Stanach Zjednoczonych. Książę Harald powrócił do
Norwegii w 1945 roku. Po ukończeniu szkoły średniej wstąpił do Norweskiej Szkoły Oficerów
Kawalerii gdzie uczęszczał do 1959 roku. W latach 1960  1962 uczęszczał na wykłady z nauk
społecznych na Oxfordzie, historii i ekonomii w Balliol College. 29 sierpnia 1968 roku poślubił pannę
Sonję Haraldsen z Vinderen w Oslo. Król Harald wstąpił na tron 17 stycznia 1991 roku po śmierci
ojca.
Jej Królewska Mość
Jej Królewska Mość Królowa Sonja urodziła się 4 lipca 1937 roku w Oslo. Szkołę średnią ukończyła
w 1954 roku, a następnie uczęszczała na szkolenie zawodowe w zakresie szycia i kroju. Następnie
kształciła się w tym kierunku w Ecole Professionelle des Jeunes Filles w Lozannie w Szwajcarii.
Kiedy już powróciła do Norwegii Sonja ukończyła studia na Uniwersytecie w Oslo otrzymując
dyplom licencjata (język francuski, angielski i historia sztuki).
Jego Książęca Wysokość Następca Tronu
Jego Książęca Wysokość Następca Tronu Książę Haakon urodził się 20 lipca 1973 roku w szpitalu
publicznym w Oslo. W chwili narodzin Księcia, prawo dziedziczenia tronu było przekazywane
wyÅ‚Ä…cznie po linii mÄ™skiej. Mimo ze jego starsza o dwa lata siostra Księżniczka Märtha Louise takiej
możliwości nie posiadała, lecz od tego czasu została zmieniona konstytucja norweska, co
spowodowało możliwość dziedziczenia tronu również przez kobiety.
Jej Książęca Wysokość Następczyni Tronu
Jej Książęca Wysokość Następczyni Tronu Księżna Mette-Marit urodziła się 19 sierpnia 1973.
Zaręczyny Jego Książęcej Wysokości Następcy Tronu Księcia Haakona z Panną Mette-Marit Tjessem
zostały ogłoszone 1 grudnia 2000 roku, a związek małżeński zawarty w Katedrze w Oslo 25 sierpnia
2001 roku. 21 stycznia 2004 roku urodziła się Księżniczka Ingrid Alexandra,
RzÄ…d i parlament:
Królestwo norwegi jest monarchią konstytucyjna z parlamentarnym systemem rządów. Władza króla
Harald V z rodu Glücksburg ma jednak głównie charakter symboliczny i reprezentacyjny. W
rzeczywistości władza wykonawcza spoczywa w rękach rządu, na czele, którego stoi premier obecnie
Jens Stoltenberg z Partii Pracy wcześniej był Kjell Magne Bondevik, z Chrześcijańskiej Partii
Ludowej.
Patrząc na władzę króla według konstytucji z 1814 roku to to jego zakres władzy był bardzo szeroki
m.in. wybiera Radę Państwa ( premier i jego gabinet), egzekwuje podatki, mianuje wszystkich
urzędników cywilnych, kościelnych i wojskowych, jest zwierzchnikiem kościoła oraz naczelnym
dowódcą sił lądowych i morskich, jednak w czasach mam obecnych większość tych funkcji
wykonywana jest w imieniu króla przez Radę Państwa.
Władzę ustawodawczą stanowi Storting. W Którym zasiada obecnie 169 deputowanych (liczbę
zwiększono w 2005 roku z 165).Wybory odbywają się co cztery lata, przy czym trzeba zaznaczyć ze
nie ma zwyczaju skracania kadencji. Storting dzieli się na dwie izby: Lagting i Odelsting, które w
zależności od podmiotu obrad pracują wspólnie bądz
osobno.
Projekt ustawy wnoszone są do Odelstingu przez jego członków bądz
rząd za pośrednictwem
członków Rady Państwa.
System sądowniczy składa się Sąd Najwyższy lub Rada Najwyższa (Hłyesterett), sądy apelacyjne,
miejskie i grodzkie oraz sądy polubowne (przy tym co charakterystyczne dla państw nordyckich, wiele
spraw rozwiązywana jest na drodze polubownej). Sędziowie sądów powszechnych mianowani są
przez króla, po wskazaniu przez Ministerstwo Sprawiedliwości.
Obecny rząd norwegi utworzony po 12 września 2005 to dość wyjątkowa koalicja. Tzn. czerwono-
zielona koalicja to połączenie w sojusz Partii Pracy, Socjalistycznej Partii Lewicy i Partii Centrum
dzięki takiemu połączeniu koalicja zdobyła łącznie 87 z 169 mandatów do Stortingu. Darii wygranych
w tych wyborach możemy zaliczyć populistyczna Partie Postępu (Fremskrittspartiet), która obecnie
stanowi główna partie opozycyjna posiadająca 38 miejsc w parlamencie. Do ciekawostek dotyczących
obecnego rządu można zaliczyć to, że wszystko jest nowe i występuje pierwszy raz. Po raz pierwszy
Partia Socjalistycznej Lewicy współtworzy gabinet w norweskim parlamencie. Pierwszy raz od 60 lat
Partia Pracy współtworzy rząd koalicyjny wcześniej sprawowała rządy samodzielnie. Na końcu
nowinek związanych z obecnym rządem jest to Partia Centrum, która po raz pierwszy tworzy koalicje
z Patriami socjaldemokratycznymi nie zaÅ› z partiami konserwatywnymi bÄ…dz
z centrowymi.
Wyniki oraz wykaz partii startujących w wyborach do parlamentu wraz z liczba głosów oddanych na
dana Patrie jak również ilość miejsc jaka uzyskali oraz zmiana poparcia względem poprzednich
wyborów
Zmiana Zmiana
Partia GÅ‚osy % Miejsca
+/- +/-
Norweska Partia
Pracy (Det norske 862,757 32.7 +8.4 61 +18
Arbeiderpartiet)
Partia Postępu
582,284 22.1 +7.4 38 +12
(Fremskrittspartiet)
Paria
Konserwatywna 372,008 14.1 -7.1 23 -15
(HÅ‚yre)
Socjalistyczna
Partia Lewicy
233,069 8.8 -3.7 15 -8
(Sosialistisk
Venstreparti)
Partia Ludowo -
Chrześcijańska
178,889 6.8 -5.6 11 -11
(Kristelig
Folkeparti)
Centre Party
171,124 6.5 +0.9 11 +1
(Senterpartiet)
Partia Lewicy
156,081 5.9 +2.0 10 +8
(Venstre)
Czerwony Alians
Wyborczy (RÅ‚d 32,365 1.2 0.0 0 0
Valgallianse)
Partia Wybrzeża
21,946 0.8 -0.9 0 -1
(Kystpartiet)
Partia Emerytów
13,559 0.5 0 0
(Pensjonistpartiet)
Zjednoczona Partia
Chrześcijańska
3,865 0.1 0 0
(Kristent
Samlingsparti)
Zieloni
(Miljłpartiet De 3,652 0.1 0 0
Grłnne)
Demokraci
2,706 0.1 0 0
(Demokratene)
Lista Przeciwników
Aborcji
1,932 0.1 0 0
(Abortmostandernes
Liste)
Partia
Komunistyczna 1,066 0.0 0 0
(Norges
Kommunistiske
Parti)
Reform Party
727 0.0 0 0
(Reformpartiet)
Ludowa Partia
Samów
(Sámeálbmot 660 0.0 0 0
bellodat,
Samefolkets Parti)
Partia Ludowo-
Liberalna (Det
213 0.0 0 0
Liberale
Folkeparti)
Norweski Alians
Republikański
(Norsk 94 0.0 0 0
Republikansk
Allianse)
Zjednoczona Partia
Piwa (Pilsens 65 0.0 0 0
Samlingsparti)
Partia Społeczna
43 0.0 0 0
(Samfunnspartiet)
Razem 2,639,105 100% 169
.: Konstytucja Królestwa Norwegii
Konstytucja uchwalona przez Zgromadzenie Konstytucyjne w Eidsvold 17 maja 1814 r.,
z póz
niejszymi zmianami, ostatnia z 19 czerwca 1992 r., nr 463
A. O FORMIE PAC
STWA I RELIGII
ż 1 [1]
Królestwo Norwegii jest wolnym, niepodległym, niepodzielnym i niezbywalnym Królestwem. Jego
formÄ… rzÄ…du jest ograniczona i dziedziczna monarchia.
ż 2 [2]
Wszyscy mieszkańcy Królestwa mają swobodę praktyk religijnych.
Religia ewangelicko-augsburska pozostaje oficjalną religią państwa. Mieszkańcy ją wyznający są
zobowiÄ…zani do wychowywania w niej swoich dzieci.
B. O WA
ADZY WYKONAWCZEJ, KRÓLU I RODZINIE KRÓLEWSKIEJ
ż 3 [3]
Władza wykonawcza należy do Króla lub Królowej, jeżeli odziedziczyła Koronę zgodnie z zasadami ż
6 lub ż 7 lub ż 48 niniejszej Konstytucji. Gdy władza wykonawcza tak przynależy Królowej, ma ona
te wszystkie prawa i obowiązki, które zgodnie z niniejszą Konstytucją i Prawami Królestwa
przysługują Królowi.
ż 4
Król powinien stale wyznawać religię ewangelicko-augsburską, popierać ją i ochraniać.
ż 5
Osoba Króla jest święta; nie może być potępiony ani oskarżony. Odpowiedzialność spoczywa na jego
Radzie.
ż 6 [4]
Sukcesja tronu następuje w linii prostej, więc tylko dziecko urodzone z legalnego związku
małżeńskiego Królowej lub Króla, albo kogoś, kto sam jest uprawniony do sukcesji, może
dziedziczyć, przy czym bliższa linia ma pierwszeństwo przed dalszą, a starszy w linii przed
młodszym. Do uprawnionych do sukcesji wlicza się również dziecko nienarodzone, które natychmiast
po przyjściu na świat zajmie należne mu miejsce w linii sukcesji. Prawo sukcesji nie przysługuje
jednak nikomu, kto nie jest urodzony w prostej linii pochodzenia od ostatnio panującej Królowej lub
Króla lub ich siostry albo brata lub sam nie jest ich, Królowej lub Króla, siostrą lub bratem. Narodziny
Księżniczki lub Księcia, uprawnionych do sukcesji Korony Norwegii, jej lub jego imię i czas urodzin
obwieszcza się pierwszemu obradującemu Stortingowi i wciąga do jego protokołu. Wobec osób
urodzonych przed rokiem 1971 stosuje się ż 6 Konstytucji w brzmieniu uchwalonym 18 listopada
1905 roku. Wobec osób urodzonych przed rokiem 1990 obowiązuje pierwszeństwo mężczyzny wobec
kobiety.
ż 7 [5]
W razie braku uprawnionych do sukcesji Księżniczki lub Księcia, Król może zaproponować swego
następcę Stortingowi, który ma prawo dokonać własnego wyboru, jeżeli nie zaaprobuje propozycji
Króla.
ż 8 [6]
Wiek pełnoletniości Króla określa ustawa [7]. Król ogłasza publicznie o swej pełnoletniości
niezwłocznie po osiągnięciu określonego ustawą wieku.
ż 9 [8]
Król, niezwłocznie po osiągnięciu pełnoletniości obejmując rządy, składa przed Stortingiem
następującą przysięgę: "Obiecuję i przyrzekam, że będę rządził Królestwem Norwegii zgodnie z jego
Konstytucją i Prawami, tak mi dopomóż Wszechmogący i Wszechwiedzący Boże". Jeżeli Storting w
tym czasie nie obraduje, przysięga składana jest na piśmie w Radzie Państwa i zostaje powtórzona
uroczyście przez Króla na pierwszym posiedzeniu Stortingu.
ż 10
(Uchylony na mocy poprawki do konstytucji z 14 marca 1908 r.)
ż 11 [9]
Król powinien zamieszkiwać w Królestwie i nie może bez zgody Stortingu przebywać poza
Królestwem dłużej niż jednorazowo sześć miesięcy, inaczej utraci swe prawo do Korony. Król nie
może przyjąć żadnej innej korony lub rządu bez zgody Stortingu, udzielanej większością dwóch
trzecich głosów.
ż 12 [10]
Król osobiście wybiera Radę spośród obywateli norweskich posiadających prawa wyborcze. Rada
składa się z premiera i co najmniej siedmiu członków. Więcej niż połowa członków Rady Państwa
powinna wyznawać oficjalną religię państwa. Król rozdziela zadania między członków Rady Państwa
według swego uznania. Do zasiadania w Radzie Państwa Król może w nadzwyczajnych
okolicznościach, oprócz zwykłych członków Rady Państwa, powołać innych obywateli norweskich, z
wyjątkiem członków Stortingu. Małżonkowie, rodzice i dzieci lub dwoje rodzeństwa, nie mogą
jednocześnie zasiadać w Radzie Państwa.
ż 13 [11]
W czasie podróży Króla po Królestwie, może on przekazać administrowanie Królestwem Radzie
Państwa. Sprawuje ona rząd za Króla i w jego imieniu. Przestrzega ona ściśle postanowień niniejszej
Konstytucji, a także szczegółowych dyspozycji, które Król przekazuje w instrukcjach. Sprawy
urzędowe rozstrzyga się w głosowaniu, przy czym w wypadku równości głosów, Premier lub, w razie
jego nieobecności, najstarszy rangą spośród obecnych członków Rady Państwa, ma dwa głosy. Rada
Państwa zdaje sprawozdanie Królowi o sprawach, które rozstrzygnęła w taki sposób.
ż 14 [12]
Król może mianować sekretarzy stanu do pomocy członkom Rady Państwa na czas wykonywania ich
obowiązków poza Radą. Każdy sekretarz stanu powinien działać w imieniu członka Rady Państwa,
któremu jest przydzielony i w granicach przez niego określonych.
ż 15
(Uchylony na mocy rezolucji z 18 listopada 1905 r.)
ż 16
Król zarządza wszystkie publiczne nabożeństwa kościelne i praktyki religijne, wszystkie spotkania i
zgromadzenia o charakterze religijnym i czuwa, aby publiczni nauczyciele religii przestrzegali
ustalonych dla nich norm.
ż 17
Król może wydawać i uchylać rozporządzenia dotyczące handlu, ceł, gospodarki i policji; jednak
rozporządzenia te nie mogą być sprzeczne z Konstytucją i ustawami uchwalonymi przez Storting (tak,
jak stanowią żż 77, 78 i 79). Obowiązują one prowizorycznie do następnego posiedzenia Stortingu.
ż 18 [13]
Król egzekwuje w ogólnym trybie podatki i opłaty ustalone przez Storting.
ż 19
Król czuwa nad tym, aby własność państwowa i regalia były użytkowane i zarządzane w sposób
określony przez Storting i najkorzystniejszy dla dobra ogółu.
ż 20 [14]
Król w Radzie Państwa ma prawo łaski wobec przestępców po wydaniu wyroku. Przestępcy
przysługuje wybór między przyjęciem łaski Króla albo poddaniem się orzeczonej karze. W sprawach,
które Odelsting wniósł do rozpatrzenia przed Trybunał Królestwa* ) , prawo łaski może być
wykonywane tylko dla uwolnienia od orzeczonej kary śmierci.
ż 21 [15]
Król wybiera i mianuje, po wysłuchaniu opinii Rady Państwa, wszystkich wyższych urzędników
cywilnych, kościelnych i wojskowych. Przed dokonaniem nominacji urzędnicy ci składają przysięgę
lub, jeżeli ustawa zwalnia ich z przysięgi, uroczyście deklarują posłuszeństwo i wierność Konstytucji i
Królowi; jednakże wyżsi urzędnicy, którzy nie są obywatelami norweskimi, mogą być zwolnieni przez
ustawę z tego obowiązku. Książęta rodu królewskiego nie mogą piastować wyższych urzędów
cywilnych.
ż 22 [16]
Premier i pozostali członkowie Rady Państwa, a także sekretarze stanu mogą być bez konieczności
uprzedniego uzyskania orzeczenia sądu zwalniani przez Króla, po wysłuchaniu opinii Rady Państwa.
To samo dotyczy wyższych urzędników zatrudnionych w biurach Rady Państwa lub w służbie
dyplomatycznej i konsularnej, najwyższych rangą urzędników cywilnych i kościelnych, dowódców
pułków i innych formacji wojskowych, komendantów twierdz i oficerów dowodzących okrętami
wojennymi. O przyznaniu emerytury zwolnionym w ten sposób urzędnikom decyduje następny
Storting. W międzyczasie otrzymują oni dwie trzecie swego poprzedniego uposażenia. Inni wyżsi
urzędnicy mogą być tylko zawieszani przez Króla i muszą być niezwłocznie postawieni przed sądem,
jednak bez orzeczenia sądu nie mogą być zwolnieni lub, wbrew własnej woli, przeniesieni. Wszyscy
wyżsi urzędnicy mogą być zwolnieni bez uprzedniego orzeczenia sądu, gdy osiągną ustaloną przez
ustawę granicę wieku. Ustawa może określić, że takimi wyższymi urzędnikami nie są sędziowie
mianowani dożywotnio.
ż 23 [17]
Król może, komu uzna za stosowne, nadawać ordery w nagrodę za wybitne zasługi, co musi być
publicznie ogłoszone; jednak nie może nadawać rang i tytułów innych niż przypisane do danego
urzędu. Nadanie orderu nie zwalnia nikogo z ogólnych obowiązków i powinności obywatelskich, nie
daje również pierwszeństwa w dostępie do wyższych urzędów państwowych. Wyżsi urzędnicy
honorowo zwolnieni z urzędów zatrzymują tytuły i rangi przypisane urzędowi. Nie dotyczy to jednak
członków Rady Państwa i sekretarzy stanu. Żadne osobiste lub mieszane, dziedziczne przywileje nie
mogą być odtąd komukolwiek przyznane.
ż 24
Król wybiera i zwalnia według własnego uznania służbę królewską i personel Dworu Królewskiego.
ż 25 [18]
Król jest naczelnym dowódcą sił lądowych i morskich Królestwa. Siły te nie mogą być zwiększone
lub zredukowane bez zgody Stortingu. Nie mogą być też przekazane na służbę obcych mocarstw, a
siły zbrojne żadnego obcego mocarstwa, z wyjątkiem oddziałów pomocniczych dla obrony przed
atakiem wroga, nie mogą być wprowadzone do Królestwa bez zgody Stortingu. Jednostki ochotników
rezerwy i inne oddziały, które nie mogą być zaliczane do wojsk liniowych, nie mogą być nigdy użyte
poza granicami Królestwa bez zgody Stortingu.
ż 26 [19]
Król ma prawo zarządzać mobilizację, rozpocząć wojnę w obronie kraju i zawrzeć pokój, a także
zawierać i wypowiadać umowy oraz wysyłać i przyjmować przedstawicieli dyplomatycznych.
Traktaty w sprawach szczególnie ważnych oraz we wszystkich wypadkach traktaty, których wejście w
życie wymaga zgodnie z Konstytucją nowej ustawy lub decyzji Stortingu, nabierają mocy po
wyrażeniu na nie zgody przez Storting.
ż 27 [20]
Wszyscy członkowie Rady Państwa powinni, jeżeli nie zachodzą prawnie uzasadnione powody
nieobecności, uczestniczyć w posiedzeniach Rady Państwa, a żadna uchwała nie może być podjęta,
jeżeli więcej niż połowa członków nie jest obecnych. Członek Rady Państwa, który nie wyznaje
oficjalnej religii państwa, nie bierze udziału w dyskusjach nad sprawami, które dotyczą Kościoła
Państwowego.
ż 28 [21]
Propozycje dotyczące mianowania na wyższe urzędy i inne ważne sprawy przedstawiane są w Radzie
Państwa przez członka, do którego zakresu działania należą, i sprawy te powinny być przez niego
załatwione zgodnie z rozstrzygnięciem podjętym w Radzie Państwa. Jednak sprawy ściśle odnoszące
się do dowództwa wojskowego mogą być, w stopniu określonym przez Króla, wyłączone od
rozpatrywania w Radzie Państwa.
ż 29 [22]
Jeżeli członek Rady Państwa nie może z prawnie uzasadnionego powodu być na posiedzeniu i
przedstawić spraw należących do jego zakresu działania, mogą one być przedstawione przez innego
członka, którego Król w tym celu wyznaczy. Jeżeli z prawnie uzasadnionych powodów na posiedzeniu
nie jest obecna więcej niż połowa ustalonej liczby członków, do zajęcia miejsc w Radzie Państwa
tymczasowo wyznacza się wymaganą liczbę innych mężczyzn i kobiet.
ż 30 [23]
W Radzie Państwa prowadzony jest protokół ze wszystkich rozpatrywanych spraw. Sprawy
dyplomatyczne, które rozstrzygane są w Radzie Państwa z zachowaniem tajemnicy, umieszczane są w
specjalnym protokole. To samo dotyczy tych spraw dowództwa wojskowego, o których Rada Państwa
rozstrzygnęła z zachowaniem tajemnicy. Każdy, kto zasiada w Radzie Państwa, ma obowiązek
otwarcie wypowiadać swoją opinię, a Król zobowiązany jest jej wysłuchać. Niemniej Król podejmuje
decyzję według własnego uznania. Jeżeli któryś z członków Rady Państwa jest zdania, że decyzja
Króla koliduje z formą państwa lub Prawami Królestwa, lub jest jawnie szkodliwa dla Królestwa, jego
obowiązkiem jest złożyć wyraz
ny protest oraz dołączyć swoją opinię do protokołu. Kto nie
zaprotestuje w podobny sposób, uznany będzie za akceptującego decyzję Króla i poniesie za to
odpowiedzialność w sposób, który zostanie następnie określony oraz może zostać postawiony przez
Odelsting w stan oskarżenia przed Trybunałem Królestwa.
ż 31 [24]
Wszystkie decyzje podjęte przez Króla wymagają dla swej ważności kontrasygnaty. Decyzje
dotyczące dowództwa wojskowego są kontrasygnowane przez tego, kto przedstawiał sprawę, zaś inne
przez Premiera lub, gdy był on nieobecny, przez najstarszego rangą obecnego członka Rady Państwa.
ż 32 [25]
Decyzje podjęte przez Rząd podczas nieobecności Króla sporządzane są w imieniu Króla i
podpisywane przez Radę Państwa.
ż 33
(Uchylony rezolucjÄ… z 12 sierpnia (24 paz
dziernika) 1908 r.)
ż 34 [26]
Król wydaje przepisy dotyczące tytułów dla osób uprawnionych do dziedziczenia Korony.
ż 35 [27]
Następca tronu po ukończeniu 18 lat staje się uprawnionym do zasiadania w Radzie Państwa, lecz bez
prawa głosu lub odpowiedzialności.
ż 36 [28]
Księżniczka lub Książę uprawnieni do dziedziczenia Korony Norwegii nie mogą zawierać związku
małżeńskiego bez zgody Króla. Nie mogą również przyjąć innej korony lub rządu bez zgody Króla i
Stortingu; zgoda Stortingu jest udzielana większością dwóch trzecich głosów. Jeżeli Księżniczka lub
Książę postąpią wbrew tej zasadzie, tracą oni i ich potomkowie prawo do Tronu Norwegii.
ż 37
Książęta i Księżniczki krwi nie są odpowiedzialni osobiście przed nikim oprócz Króla lub kogoś, kogo
Król do ich sądzenia wyznaczy.
ż 38
(Uchylony na mocy rezolucji z 18 listopada 1905 r.)
ż 39 [29]
Jeżeli Król umrze, a następca tronu jest jeszcze niepełnoletni, Rada Państwa niezwłocznie zwołuje
Storting.
ż 40 [30]
Do czasu zebrania się Stortingu i zorganizowania rządu na czas niepełnoletności Króla, Rada Państwa
kieruje administracją Królestwa zgodnie z Konstytucją.
ż 41 [31]
W razie nieobecności Króla w Królestwie, chyba, że sprawuje on dowództwo w polu, lub w razie
choroby Króla, która nie pozwala mu zajmować się rządem, najbliższy uprawniony do sukcesji tronu,
o ile osiągnął już wiek wymagany dla pełnoletniości Króla, poprowadzi rząd jako tymczasowy
wykonawca władzy królewskiej. W przeciwnym razie administracją Królestwa pokieruje Rada
Państwa.
ż 42
(Uchylony rezolucjÄ… z 18 listopada 1905 r.)
ż 43 [32]
Storting dokonuje wyboru kuratorów, którzy pokierują rządem w imieniu niepełnoletniego Króla.
ż 44 [33]
Księżniczka lub Książę, który w wypadkach wymienionych w ż 41 kieruje rządem, składa przed
Stortingiem na piśmie przysięgę następującej treści: "Obiecuję i przyrzekam, że będę prowadził rząd
zgodnie z Konstytucją i Prawami, tak mi dopomóż Wszechmogący i Wszechwiedzący Boże". Jeżeli
Storting nie obraduje, przysięga składana jest w Radzie Państwa i przedkładana póz
niej następnemu
Stortingowi. Księżniczka lub Książę, który raz złożył przysięgę, nie powtarza jej ponownie.
ż 45
Kuratorzy składają Królowi i Stortingowi sprawozdanie, niezwłocznie po zakończeniu sprawowania
kierownictwa rzÄ…dem.
ż 46 [34]
Jeżeli powołane do tego osoby nie spełnią obowiązku niezwłocznego zwołania Stortingu, zgodnie z ż
39, to po upływie czterech tygodni zarządzenie tego zwołania staje się bezwarunkowym obowiązkiem
Sądu Najwyższego.
ż 47 [35]
Storting określa kierowanie edukacją Króla w okresie jego niepełnoletności, jeżeli oboje rodziców
zmarło i żadne z nich nie pozostawiło jakichkolwiek pisemnych dyrektyw.
ż 48 [36]
Jeżeli wygasła Królewska Linia i nie został wyznaczony żaden Następca Tronu, nowa Królowa lub
Król zostaje wybrany przez Storting. W międzyczasie władza wykonawcza jest realizowana zgodnie z
ż 40.
C. I WA
ADZY USTAWODAWCZEJ
ż 49
Lud sprawuje władzę ustawodawczą poprzez Storting, który składa się z dwóch części, Lagtingu i
Odelstingu.
ż 50 [37]
Uprawnieni do głosowania są obywatele norwescy, mężczyz
ni i kobiety, którzy najpóz
niej w roku
wyborów ukończyli 18 lat życia. Ustawa określa, w jakim stopniu są uprawnieni do głosowania ci
obywatele norwescy, którzy w dniu wyborów zamieszkują poza Królestwem, lecz spełniają powyższe
warunki. Ustawa określa reguły dotyczące prawa głosowania osób spełniających powyższe warunki,
ale w dniu wyborów wyraz
nie cierpiących na poważne osłabienie stanu umysłowego lub obniżenie
stopnia świadomości.
ż 51 [38]
Ustawa określa reguły dotyczące prowadzenia spisów wyborców i rejestracji w spisach osób
uprawnionych do głosowania.
ż 52
(Uchylony na mocy poprawki do konstytucji z 26 paz
dziernika 1945 r.)
ż 53 [39]
Prawa głosu pozbawione są osoby: a) skazane za przestępstwa kryminalne zgodnie z przepisami
ustaw; b) które przeszły na służbę obcego mocarstwa bez zgody Rządu; d) którym udowodniono
kupno głosów, sprzedaż własnego głosu lub głosowanie więcej niż w jednym obwodzie wyborczym.
ż 54 [40]
Wybory*) odbywają się, co cztery lata. Przeprowadza się je do końca miesiąca września.
ż 55 [41]
Wybory *) przeprowadza się w sposób określony przez ustawę. Spory dotyczące prawa głosowania
rozstrzygane są przez Komisję Wyborczą, której decyzje podlegają zaskarżeniu do Stortingu.
ż 56
(Uchylony na mocy poprawki do konstytucji z 23 marca 1972 r.)
ż 57 [42]
Liczba deputowanych wybieranych do Stortingu wynosi 165.
ż 58 [43]
Każda prowincja stanowi okręg wyborczy. 157 deputowanych do Stortingu wybieranych jest w
okręgach wyborczych, a pozostałym 8 przydzielane są mandaty wyrównawcze. Mandaty
deputowanych do Stortingu rozdzielone są pomiędzy okręgi wyborcze Królestwa następująco: z
prowincji Østfold wybiera siÄ™ 8, z Oslo 15, z prowincji Akershus 12, z prowincji Hedmark 8, z
prowincji Oppland 7, z prowincji Buskerud 7, z prowincji Vestfold 7, z prowincji Telemark 6, z
prowincji Aust-Agder 5, z prowincji Rogaland 10, z prowincji Hordaland 15, z prowincji Sogn og
Fjordane 5, z prowincji Młre og Romsdal 10, z prowincji Słr-Trłndelag 10, z prowincji Nord-
Trłndelag 6, z prowincji Nordland 12, z prowincji Troms 6 i z prowincji Finnmark 4.
ż 59 [44]
Każda gmina stanowi odrębny obwód głosowania. Wybory * ) przeprowadza się odrębnie w każdym
obwodzie głosowania. W wyborach głosuje się bezpośrednio na deputowanych do Stortingu i ich
zastępców dla całego okręgu wyborczego. Wybory deputowanych w okręgach wyborczych oparte są
na reprezentacji proporcjonalnej, a mandaty rozdzielane są między partie według następujących reguł.
Ogólna liczba głosów oddanych na każdą partię w poszczególnych okręgach wyborczych zostaje
podzielona przez 1,4,3,5,7 i tak dalej, tyle razy, ile mandatów dana partia spodziewa się otrzymać.
Partia, która zgodnie z powyższym uzyska najwyższy iloraz, otrzymuje pierwszy mandat, drugi
mandat przydzielany jest partii z drugim najwyższym ilorazem i tak dalej, aż wszystkie mandaty
zostaną rozdzielone. Jeżeli kilka partii uzyska ten sam iloraz, o przydziale mandatu decyduje
losowanie. Listy związane są zabronione. Mandaty wyrównawcze są rozdzielane między partie
biorące udział w takim rozdziale na podstawie stosunku między ogólnymi liczbami głosów oddanych
na pojedyncze partie w całym Królestwie tak, aby osiągnąć możliwie najwyższy stopień
proporcjonalności wśród partii. Przez odpowiednie zastosowanie do całego Królestwa i do
uczestniczących w podziale wyrównawczym partii reguł, dotyczących rozdziału mandatów w
okręgach, określa się liczbę deputowanych do Stortingu przypadających na każdą partię. Następnie
przydziela się partiom mandaty wyrównawcze tak, aby ogólna liczba mandatów odpowiadała liczbie
deputowanych do Stortingu przypadających na każdą partię na podstawie powyższego rozdziału
mandatów. Jeżeli dwom lub więcej partiom przysługuje jednakowe prawo do uzyskania mandatu,
pierwszeństwo w jego uzyskaniu przysługuje partii, która otrzymała większą liczbę głosów; w
wypadku równości głosów stosuje się losowanie. Jeżeli po dokonaniu rozdziału mandatów w okręgach
wyborczych partia uzyskała większą liczbę mandatów niż wynikającą z powyższych metod ich
rozdziału, nowy podział mandatów wyrównawczych zostaje przeprowadzony wyłącznie pomiędzy
pozostałymi partiami w ten sposób, że nie będzie brana pod uwagę liczba głosów i mandatów
okręgowych, które otrzymała taka partia. W rozdziale mandatów wyrównawczych mogą uczestniczyć
tylko partie, które otrzymały przynajmniej 4% ogólnej liczby głosów oddanych w całym Królestwie.
Mandaty wyrównawcze przydzielone danej partii rozdziela się między listy kandydatów tej partii w
okręgach w ten sposób, że pierwszy mandat przypada na pozostałą po rozdzieleniu mandatów
okręgowych listę z najwyższym ilorazem, następny mandat przypada na listę, która ma kolejny
najwyższy iloraz, i tak dalej, aż wszystkie mandaty wyrównawcze partii zostaną rozdzielone.
ż 60 [45]
Ustawa określa, czy i w jakiej formie uprawnieni do głosowania mogą oddawać swoje głosy bez
osobistego stawiennictwa w lokalu wyborczym.
ż 61 [46]
Nikt nie może być wybrany deputowanym do Stortingu, jeżeli nie zamieszkuje od 10 lat w Królestwie
oraz nie jest uprawniony do głosowania.
ż 62 [47]
Urzędnicy zatrudnieni w biurach Rady Państwa, z wyjątkiem sekretarzy stanu, a także personel Dworu
i jego emeryci, nie mogą być wybrani do Stortingu. To samo dotyczy urzędników zatrudnionych w
służbie dyplomatycznej i konsularnej. Członkowie Rady Państwa nie mogą uczestniczyć w
posiedzeniach Stortingu jako deputowani, dopóki piastują stanowisko w Radzie Państwa. Nie mogą
również uczestniczyć jako deputowani sekretarze stanu, dopóki piastują swoje urzędy.
ż 63 [48]
Każdy, kto został wybrany deputowanym do Stortingu, zobowiązany jest przyjąć wybór, chyba, że: a.
został wybrany poza okręgiem wyborczym, w którym jest uprawniony do głosowania; b. zasiadał w
Stortingu jako deputowany poprzedniej kadencji; c. ukończył 60 lat najpóz
niej w roku
przeprowadzenia wyborów; d. jest członkiem partii politycznej i został wybrany z listy wyborczej nie
wystawionej przez tę partię. Ustawa określa zasady co do terminu i formy skorzystania z prawa
odmowy przyjęcia wyboru. Podobnie, ustawa określi termin i sposób składania oświadczeń przez
osoby wybrane do Stortingu w dwóch lub więcej okręgach wyborczych w przedmiocie wskazania
okręgu, z którego wybór akceptuje.
ż 64 [49]
Wybrani deputowani wyposażeni są w pełnomocnictwa, o których ważności rozstrzyga Storting.
ż 65 [50]
Każdy deputowany i jego zastępca otrzymuje ze Skarbu Państwa, określony przez ustawę, zwrot
kosztów za przejazdy do i ze Stortingu oraz ze Stortingu do miejsca zamieszkania i z powrotem
podczas ferii trwających nie krócej niż 14 dni. Oprócz tego przysługuje mu rekompensata, określona
przez ustawÄ™, za uczestniczenie w posiedzeniach Stortingu.
ż 66
Deputowani w czasie podróży do i ze Stortingu, jak również podczas obecności w Stortingu nie mogą
zostać aresztowani, chyba, że zostaną zatrzymani za publiczne przestępstwo * ) , nie mogą także poza
posiedzeniami Stortingu być pociągani do odpowiedzialności za wyrażone tam opinie. Każdy
deputowany zobowiązany jest stosować się do przyjętego tam regulaminu.
ż 67
Wybrani w powyższy sposób deputowani tworzą Storting Królestwa Norwegii.
ż 68 [51]
Storting zbiera się z reguły w pierwszy powszedni dzień paz
dziernika każdego roku w stolicy
Królestwa, chyba, że Król z powodu nadzwyczajnych okoliczności, jak inwazja wroga lub choroba
zakaz
na, wyznaczy do tego celu inne miasto Królestwa. Zarządzenie takie musi być ogłoszone
publicznie we właściwym czasie.
ż 69 [52]
Gdy Storting nie jest zebrany, może zostać zwołany przez Króla, jeżeli uzna on to za niezbędne.
ż 70
(Uchylony na mocy poprawki do konstytucji z 13 lipca 1990 r., nr 550)
ż 71 [53]
Członkowie Stortingu pełnią funkcje w ciągu kolejnych czterech lat.
ż 72
(Uchylony na mocy poprawki do konstytucji z 13 lipca 1990 r., nr 550)
ż 73 [54]
Storting wybiera spośród swoich członków jedną czwartą, która tworzy Lagting; pozostałe trzy
czwarte stanowią Odelsting. Wybór odbywa się na pierwszym posiedzeniu Stortingu, zebranym po
nowych wyborach, po czym Lagting pozostaje niezmieniony dla wszystkich sesji Stortingu po tych
samych wyborach; mandaty opróżnione powinny zostać obsadzone poprzez odrębny wybór. Każdy
ting odbywa swoje posiedzenia oddzielnie i mianuje własnego prezydenta i sekretarza. Dla odbycia
posiedzenia tingu konieczna jest obecność co najmniej połowy członków każdego tingu. Jednakże
projekty poprawek do konstytucji nie mogą być rozpatrywane, jeżeli nie są obecne przynajmniej dwie
trzecie członków Stortingu.
ż 74 [55]
Niezwłocznie po ukonstytuowaniu się Stortingu, Król, lub osoba przez niego wyznaczona, otwiera
obrady Mową, w której informuje o stanie Królestwa i o sprawach, na które pragnie szczególnie
zwrócić uwagę Stortingu. Żadne debaty w obecności Króla nie mogą mieć miejsca. W czasie obrad
Stortingu, Premier i członkowie Rady Państwa mają prawo uczestniczyć w posiedzeniach Stortingu,
jak również obu jego części, tak samo jak deputowani, choć bez prawa głosowania. Mogą oni brać
udział w dyskusjach na posiedzeniach jawnych, zaś w sprawach dyskutowanych przy drzwiach
zamkniętych, tylko za zgodą danego tingu.
ż 75 [56]
Do Stortingu należy: a) wydawanie i uchylanie ustaw; nakładanie podatków, opłat, ceł i innych
należności publicznych; pozostają one jednak w mocy nie dłużej niż do 31 grudnia następnego roku,
chyba, że zostaną przez nowy Storting wyraz
nie przywrócone; b) otwieranie pożyczek na kredyt
Królestwa; c) nadzorowanie spraw finansowych Królestwa; d) asygnowanie sum pieniężnych na
wydatki państwowe; e) ustalanie sumy wypłaconej rocznie Królowi na jego Dwór i określenie apanaży
Rodziny Królewskiej, które nie mogą jednak składać się z nieruchomości; f) żądanie przedstawienia
protokołów Rady Państwa i wszystkich publicznych sprawozdań i dokumentów; g) przyjmowanie
informacji o umowach i traktatach, które Król w imieniu państwa zawarł z obcymi mocarstwami; h)
żądanie osobistego stawiennictwa w sprawach państwa od każdego, z wyjątkiem Króla i Rodziny
Królewskiej; jednak wyjątek ten nie dotyczy Książąt krwi, którzy piastują jakikolwiek urząd
państwowy; i) rewidowanie prowizorycznych list poborów i emerytur oraz dokonywanie w nich
zmian, uznanych za konieczne; k) mianowanie pięciu rewidentów, którzy corocznie sprawdzają
rachunki publiczne i publikują wyciągi z nich; w tym celu rachunki zostają udostępniane rewidentom
w ciągu 6 miesięcy po zakończeniu tego roku, na który sumy były przez Storting przyznane, a także
przyjmowanie postanowienia dotyczącego procedury sprawdzania sprawozdań państwowych
urzędników finansowych; l) naturalizowanie cudzoziemców.
ż 76
Każdy projekt ustawy jest najpierw wnoszony do Odelstingu albo przez jego członków, albo przez
Rząd poprzez członka Rady Państwa. Jeżeli projekt zostanie przyjęty, przesyłany jest do Lagtingu,
który albo go zatwierdza, albo odrzuca i wówczas odsyła z powrotem z dołączonymi uwagami. Uwagi
te są rozpatrywane przez Odelsting, który albo odkłada projekt ustawy, albo ponownie przesyła go do
Lagtingu ze zmianami lub bez. Jeżeli projekt przyjęty przez Odelsting zostanie dwukrotnie
przedłożony Lagtingowi i zostanie po raz drugi zwrócony jako odrzucony, Storting zbiera się na
plenarne posiedzenie i większością dwóch trzecich głosów decyduje o projekcie. Między każdą taką
debatą muszą upłynąć przynajmniej trzy dni.
ż 77 [57]
Jeżeli projekt ustawy przedłożony przez Odelsting zostanie zatwierdzony przez Lagting lub Storting
na plenarnym posiedzeniu, przekazywany jest Królowi z prośbą o nadanie sankcji królewskiej.
ż 78 [58]
Jeżeli Król akceptuje uchwalony projekt ustawy, dołącza swój podpis, na mocy, którego projekt staje
się ustawą. Jeżeli Król nie akceptuje uchwalonego projektu ustawy, zwraca go do Odelstingu z
oświadczeniem, że nie uważa za stosowne w danym momencie nadać mu sankcji. W tym wypadku
projekt ustawy nie może być ponownie przedstawiony Królowi przez Storting na tej samej sesji.
ż 79 [59]
Jeżeli projekt ustawy zostanie przyjęty bez zmian przez dwa Stortingi, zwołane po dwóch kolejnych
wyborach i oddzielone od siebie przynajmniej przez dwie sesje Stortingu, a w tym czasie Storting nie
uchwali odmiennego projektu, i jeżeli projekt taki zostanie przedłożony Królowi z prośbą, aby Jego
Królewska Mość nie odmawiał mu sankcji, bowiem Storting po wnikliwym rozważaniu projektu
uważa go za korzystny, projekt staje się ustawą, nawet, jeżeli sankcja królewska nie zostanie nadana
przed zamknięciem sesji Stortingu.
ż 80 [60]
Storting pozostaje zebrany na sesji tak długo, jak uzna za konieczne, i zamyka obrady, kiedy
doprowadzi do końca swoje sprawy. Zgodnie z regulaminem uchwalonym przez Storting, obrady
mogą być ponownie podjęte, lecz powinny zostać zakończone nie póz
niej niż w ostatni powszedni
dzień w miesiącu wrześniu. Do tego czasu Król powinien zająć stanowisko wobec tych projektów
ustaw uchwalonych przez Storting, których uprzednio nie zaakceptował lub odrzucił (zgodnie z żż 77-
-79). Wszystkie projekty, które nie zostały wyraz
nie zaakceptowane, uznaje siÄ™ za odrzucone.
ż 81 [61]
Wszystkie ustawy (z wyjątkiem tych, o których mowa w ż 79) sporządzane są w imieniu Króla, z
Pieczęcią Królestwa Norwegii i następującą formułą: "My N.N. czynimy wiadomym, że została Nam
przedłożona następująca decyzja Stortingu, oznaczona datą: (tu następuje treść decyzji). W rezultacie
tego My zaakceptowaliśmy ją i zatwierdziliśmy niniejszym, nadając sankcję i zatwierdzając, jako
ustawę przez Nas podpisaną i opatrzoną Pieczęcią Królestwa".
ż 82
(Uchylony na mocy poprawki do konstytucji z 7 lipca 1913 r.)
ż 83
Storting może zasięgać opinii Sądu Najwyższego w kwestiach prawnych.
ż 84
Storting debatuje w sposób jawny, a przebieg obrad publikowany jest drukiem, z wyjątkiem tych
wypadków, gdy większość zadecyduje inaczej.
ż 85
Każdy, kto usłucha rozkazu, którego celem jest naruszenie wolności i bezpieczeństwa Stortingu, czyni
siebie winnym zdrady Ojczyzny.
D. O WA
ADZY S
DOWNICZEJ
ż 86 [62]
Trybunał Królestwa sądzi w pierwszej i ostatniej instancji w sprawach, które Odelsting wnosi
przeciwko członkom Rady Państwa, Sądu Najwyższego lub członkom Stortingu za przestępstwa
karne, które mogli popełnić podczas sprawowania urzędu. Ustawa określa szczegółowe przepisy
dotyczące wniesienia oskarżenia przez Odelsting, zgodnie z tym paragrafem. Jednakże okres
przedawnienia nie może zostać ustalony na czas krótszy niż 15 lat w odniesieniu do wszczęcia
postępowania związanego z oskarżeniem przed Trybunałem Królestwa. Stali członkowie Lagtingu i
mianowani na stałe członkowie Sądu Najwyższego są sędziami Trybunału Królestwa. Skład
Trybunału Królestwa dla poszczególnych spraw określa się według przepisów ż 87. W Trybunale
Królestwa przewodniczy Prezydent Lagtingu. Członek Lagtingu zasiadający w Trybunale Królestwa
pozostaje w jego składzie po zakończeniu [kadencji] Stortingu do czasu zakończenia rozpatrywania
sprawy przez Trybunał Królestwa. Jeżeli z innych przyczyn ustaje jego członkostwo w Stortingu,
ustępuje również ze stanowiska sędziego Trybunału Królestwa. Ta sama zasada odnosi się do sytuacji
ustąpienia ze stanowiska sędziego Sądu Najwyższego, który jest członkiem Trybunału Królestwa.
ż 87 [63]
Oskarżony i osoba występująca w imieniu Lagtingu mają prawo wyłączyć tylu członków Lagtingu i
Sądu Najwyższego, aby pozostało 14 członków Lagtingu i 7 członków Sądu Najwyższego jako
sędziów Trybunału Królestwa. Każda ze stron może wyłączyć równą liczbę członków Lagtingu, przy
czym oskarżony ma przywilej wyłączenia jednego więcej, jeżeli liczba wyłączonych nie jest podzielna
przez dwa. To samo dotyczy wyłączenia członków Sądu Najwyższego. Jeżeli w sprawie jest kilku
oskarżonych, korzystają oni z prawa wyłączenia wspólnie, zgodnie z przepisami określonymi przez
ustawę. Jeżeli możliwości wyłączenia nie zostaną wykorzystane w dopuszczalnym wymiarze,
wycofuje się przez losowanie tylu członków Lagtingu i Sądu Najwyższego, aby pozostało
odpowiednio 14 i 7. Przed przystÄ…pieniem do wydania wyroku, wycofuje siÄ™ przez losowanie tylu
sędziów Trybunału Królestwa, aby pozostało 15 członków, z których najwyżej 10 jest członkami
Lagtingu i 5 sędziami Sądu Najwyższego. Prezydent Trybunału Królestwa i Przewodniczący Sądu
Najwyższego w żadnym wypadku nie mogą zostać wycofani w następstwie losowania. Jeżeli Trybunał
Królestwa nie może być utworzony z takiej liczby członków Lagtingu i Sądu Najwyższego, jaką
określono wyżej, sprawa mimo to może być rozpatrywana i wyrok wydany, gdy Trybunał liczy co
najmniej 10 sędziów. Ustawa określa szczegółowe przepisy o trybie tworzenia Trybunału Królestwa.
ż 88 [64]
Sąd Najwyższy orzeka w ostatniej instancji. Ustawa może określić ograniczenia prawa wnoszenia
spraw do Sądu Najwyższego. Sąd Najwyższy składa się z Przewodniczącego i co najmniej czterech
innych członków.
ż 89
(Uchylony na mocy poprawki do konstytucji z 17 grudnia 1920 r.)
ż 90 [65]
Orzeczenia Sądu Najwyższego nie podlegają w żadnym wypadku apelacji.
ż 91
Nikt nie może być mianowany członkiem Sądu Najwyższego przed osiągnięciem wieku 30 lat.
E. POSTANOWIENIA OGÓLNE
ż 92 [66]
Na wyższe urzędy w państwie mogą być mianowani tylko obywatele norwescy, mężczyz
ni i kobiety,
którzy mówią językiem kraju i równocześnie: a) albo byli urodzeni w Królestwie z rodziców będących
wówczas poddanymi państwa; b) albo byli urodzeni za granicą z rodziców Norwegów, którzy w tym
czasie nie byli poddanymi innego państwa; c) albo zamieszkiwali dziesięć lat w Królestwie; d) albo
zostali naturalizowani przez Storting. Jednakże inni mogą być mianowani wykładowcami w
uniwersytecie i w innych szkołach wyższych, lekarzami i konsulami za granicą.
ż 93 [67]
W celu zachowania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa lub popierania międzynarodowego
porządku prawnego i współpracy między narodami, Storting może większością trzech czwartych
zgodzić się, aby organizacja międzynarodowa, do której Norwegia należy lub będzie należeć, mogła w
obrębie przedmiotowo określonych materii realizować uprawnienia, które zgodnie z niniejszą
Konstytucją przysługują władzom norweskim, jednakże nie uprawnienia do zmiany niniejszej
Konstytucji. Do wyrażenia zgody przez Storting konieczna jest, podobnie jak przy rozpatrywaniu
projektów zmian Konstytucji, obecność przynajmniej dwóch trzecich jego członków. Postanowienia
niniejszego paragrafu nie mają zastosowania w wypadku przynależności do organizacji
międzynarodowej, której decyzje wywołują dla Norwegii tylko skutki w zakresie prawa
międzynarodowego.
ż 94
Pierwszy lub, gdy nie jest to możliwe, drugi zwyczajny Storting ustali przyjęcie nowego
powszechnego kodeksu cywilnego i karnego. Do tego czasu pozostajÄ… w mocy ustawy aktualnie
obowiązujące w państwie, o ile nie są sprzeczne z niniejszą Konstytucją lub prowizorycznymi
rozporządzeniami, które mogą być w międzyczasie wydane. Istniejące stałe podatki zachowują także
moc obowiązującą do następnego Stortingu.
ż 95
Żadne zwolnienia, protekcje, moratoria lub rekompensaty nie mogą być przyznane po wejściu w życie
nowego powszechnego kodeksu.
ż 96
Nikt nie może zostać skazany inaczej niż zgodnie z ustawą, ani ukarany bez wcześniejszego wyroku.
Przesłuchanie przy użyciu tortur nie może mieć miejsca.
ż 97
Żadna ustawa nie może działać wstecz.
ż 98
Z wynagrodzeń, które płacone są urzędnikom sądowym, nie mogą być pobierane żadne płatności dla
Skarbu Państwa.
ż 99
Nikt nie może być przetrzymywany w areszcie, z wyjątkiem wypadków określonych w ustawie i w
sposób przepisany w ustawach. Za bezpodstawne aresztowanie lub bezprawne zatrzymanie urzędnik
jest odpowiedzialny przed uwięzionym. Rząd nie jest uprawniony do użycia sił zbrojnych przeciwko
obywatelom państwa, inaczej niż w formie określonej w ustawodawstwie, chyba, że jakieś
zgromadzenie zakłóca spokój publiczny i nie rozprasza się niezwłocznie po trzykrotnym wyraz
nym
odczytaniu przez cywilnego urzędnika artykułów kodeksu dotyczących rozruchów.
ż 100
Istnieje wolność prasy. Nikt nie może być ukarany za napisany tekst, niezależnie od jego treści,
oddany do druku lub publikacji, chyba, że świadomie i jawnie przejawia sam lub namawia innych do
nieposłuszeństwa wobec prawa, lekceważenia religii, moralności lub konstytucyjnych władz,
sprzeciwiania się ich nakazom albo wysuwa fałszywe i oszczercze oskarżenia przeciwko
komukolwiek. Każdemu wolno wypowiadać własną opinię o administracji państwowej lub na
jakikolwiek inny temat.
ż 101
Nowe i stałe przywileje, zakładające ograniczenia wolności gospodarki, nie będą przyznawane nikomu
w przyszłości.
ż 102
Rewizje w domach nie mogą być przeprowadzane, chyba, że w sprawach kryminalnych.
ż 103
Azyl ochronny dla dłużników przyznaje się tylko tym, którzy poddali się bankructwu.
ż 104
Ziemia i nieruchomości nie podlegają konfiskacie w żadnym wypadku.
ż 105
Jeżeli dobro państwa wymaga oddania ruchomej lub nieruchomej własności do użytku publicznego,
wypłaca się pełną rekompensatę ze Skarbu Państwa.
ż 106
Zarówno sumy ze sprzedaży, jak i dochody z ziemi stanowiącej beneficja kościelne, mogą być
wykorzystane dla pożytku duchowieństwa i popierania edukacji. Własność instytucji charytatywnych
może być wykorzystana wyłącznie dla pożytku tych instytucji.
ż 107
Prawo posiadania dziedzicznego majątku i prawo dziedziczenia własności ziemskiej nie mogą zostać
zniesione. Szczegółowe warunki, na których prawa te będą przedłużone z największą korzyścią dla
państwa i pożytkiem dla ludności wiejskiej, zostaną określone przez pierwszy lub drugi kolejny
Storting.
ż 108
Żadne hrabstwa, baronie, majoraty i fideikomisy nie będą w przyszłości ustanawiane.
ż 109 [68]
Każdy obywatel państwa z zasady jest jednakowo zobowiązany służyć przez określony czas w obronie
Ojczyzny, bez względu na urodzenie lub majątek. Ustawa określa stosowanie tej zasady i jej
ograniczenia.
ż 110 [69]
Władze państwa są zobowiązane do stworzenia warunków umożliwiających każdej zdolnej do pracy
osobie utrzymywanie się ze swej pracy. Ustawa określa szczegółowe postanowienia o prawach
pracowników we współ zarządzaniu zakładem pracy.
ż 110a [70]
Władze państwa są zobowiązane do stworzenia warunków umożliwiających Lapońskiej grupie
narodowościowej zachowanie i rozwój ich języka, kultury i stylu życia.
ż 110b [71]
Każdy ma prawo do środowiska naturalnego, które sprzyja zdrowiu, i do natury, której zasoby i
różnorodność podlegają ochronie. Bogactwa naturalne powinny być wykorzystywane na podstawie
długoterminowych i wielostronnych przemyśleń tak, aby prawo to ochronić również dla następnych
pokoleń. Dla ochrony praw, o których mowa w ustępie poprzednim, obywatele mają prawo do
informacji o stanie środowiska naturalnego i o konsekwencjach planowanych i rozpoczętych
ingerencji w naturę. Władze państwa wydadzą dodatkowe przepisy dla wprowadzenia w życie tych
zasad.
ż 111[72]
Formę i barwy flagi norweskiej określa ustawa.
ż 112 [73]
Jeżeli doświadczenie pokaże, że jakaś część niniejszej Konstytucji Królestwa Norwegii powinna być
zmieniona, propozycja w tej sprawie przedłożona będzie pierwszemu, drugiemu lub trzeciemu
Stortingowi po nowych wyborach i publicznie ogłoszona drukiem. O przyjęciu proponowanej zmiany
zadecyduje jednak pierwszy, drugi lub trzeci Storting po następnych wyborach. Jednak poprawki takie
nigdy nie mogą przeczyć zasadom niniejszej Konstytucji, a mogą jedynie dotyczyć modyfikacji
poszczególnych postanowień, które nie zmieniają ducha Konstytucji; poprawki takie wymagają zgody
dwóch trzecich Stortingu. Przyjęte w taki sposób poprawki do Konstytucji podpisywane są przez
Prezydenta i Sekretarza Stortingu i przesyłane Królowi do publicznego ogłoszenia drukiem jako
obowiązującego przepisu Konstytucji Królestwa Norwegii.
Przypisy:
[1] Treść na mocy rezolucji z 7 czerwca 1905 r. i 18 listopada 1905 r.
[2] Zmiany na mocy poprawek do konstytucji z 21 lipca 1851 r., 3 sierpnia 1897 r., 1 listopada 1956 r.,
4 maja 1964 r.
[3] Treść na mocy poprawki do konstytucji z 13 lipca 1990 r., nr 550.
[4] Zmiany na mocy rezolucji z 18 listopada 1905 r. i poprawki do konstytucji z 13 lipca 1990 r., nr
550.
[5] Zmiany na mocy rezolucji z 18 listopada 1905 r. i poprawki do konstytucji z 13 lipca 1990 r.
[6] Treść na mocy rezolucji z 18 listopada 1905 r.
[7] Ustawa z 13 maja 1921 r., nr 2, z póz
niejszymi zmianami.
[8] Treść na mocy poprawki do konstytucji z 19 sierpnia 1908 r.
[9] Zmiany na mocy rezolucji z 18 listopada 1905 r. i poprawki do konstytucji z 19 sierpnia 1908 r.
[10] Zmiany na mocy poprawek do konstytucji z 5 czerwca 1873 r., 30 czerwca 1891, rezolucji z 18
listopada 1905 r., poprawek do konstytucji z 28 kwietnia 1916 r., 24 maja 1919 r. oraz 2 maja 1975 r.
[11] Zmiany na mocy poprawek do konstytucji z 5 czerwca 1873 r., 30 czerwca 1891 r., rezolucji z 18
listopada 1905 r. oraz poprawki do konstytucji z 18 sierpnia 1911 r.
[12] Uchylony poprawką do konstytucji z 30 czerwca 1891 r., przywrócony poprawką do konstytucji z
1 czerwca 1976 r.
[13] Treść na mocy rezolucji z 18 listopada 1905 r.
[14] Treść na mocy poprawki do konstytucji z 29 listopada 1862 r.
[15] Zmiany na mocy poprawek do konstytucji z 28 czerwca 1889 r., 30 czerwca 1891 r., rezolucji z
18 listopada 1905 r. oraz poprawki do konstytucji z 26 marca 1980 r.
[16] Zmiany na mocy poprawki do konstytucji z 5 czerwca 1873 r., rezolucji z 18 listopada 1905 r.,
poprawek do konstytucji z 18 sierpnia 1911 r., 1 czerwca 1976 r. i 8 maja 1992 r. nr 317.
[17] Zmiany na mocy poprawek do konstytucji z 21 maja 1920 r. i 1 czerwca 1976 r.
[18] Zmiany na mocy rezolucji z 18 listopada 1905 r., poprawek do konstytucji z 14 marca 1908 r., 9
listopada 1917 r.
[19] Zmiany na mocy rezolucji z 18 listopada 1905 r. oraz poprawek do konstytucji z 9 listopada 1917
r. i 10 kwietnia 1931 r.
[20] Zmiany na mocy rezolucji z 18 listopada 1905 r. i poprawki do konstytucji z 24 maja 1919 r.
[21] Treść na mocy poprawki do konstytucji z 24 marca 1911 r.
[22] Zmiany na mocy rezolucji z 18 listopada 1905 r. i poprawki do konstytucji z 10 marca 1922 r.
[23] Treść na mocy poprawki do konstytucji z 24 marca 1911 r.
[24] Zmiany na mocy poprawki do konstytucji z 5 czerwca 1873 r., rezolucji z 18 listopada 1905 r.
oraz poprawki do konstytucji z 15 sierpnia 1911 r.
[25] Zmiany na mocy poprawek do konstytucji z 5 czerwca 1873 r. i 30 czerwca 1891 r. oraz rezolucji
z 18 listopada 1905 r.
[26] Treść na mocy poprawki do konstytucji z 13 lipca 1990 r., nr 550.
[27] Treść na mocy poprawki do konstytucji z 13 lipca 1990 r., nr 550.
[28] Zmiany na mocy poprawek do konstytucji z 19 sierpnia 1908 r. i 13 lipca 1990 r., nr 550.
[29] Treść na mocy rezolucji z 18 listopada 1905 r.
[30] Treść na mocy rezolucji z 18 listopada 1905 r.
[31] Zmiany na mocy poprawki do konstytucji z 10 stycznia 1863 r., rezolucji z 18 listopada 1905 r.
oraz poprawki do konstytucji z 13 lipca 1990 r., nr 550.
[32] Treść na mocy rezolucji z 18 listopada 1905 r.
[33] Zmiany na mocy rezolucji z 18 listopada 1905 r., poprawek do konstytucji z 19 sierpnia 1908 r., 8
kwietnia 1910 r. i 13 lipca 1990 r., nr 550.
[34] Treść na mocy rezolucji z 18 listopada 1905 r.
[35] Zmiany na mocy rezolucji z 18 listopada 1905 r., poprawek do konstytucji z 11 czerwca 1951 r. i
13 lipca 1990 r., nr 550.
[36] Zmiany na mocy rezolucji z 18 listopada 1905 r. i poprawki do konstytucji z 13 lipca 1990 r., nr
550.
[37] Zmiany na mocy poprawek do konstytucji z 31 marca 1821 r., 4 lipca 1884 r., 30 kwietnia 1898
r., 1 lipca 1907 r., 7 lipca 1913 r., 6 listopada 1920 r., 29 maja 1928 r., 13 czerwca 1946 r., 24
listopada 1967 r., 30 maja 1972 r., 23 listopada 1978 r. i 17 stycznia 1980 r.
[38] Zmiany na mocy poprawek do konstytucji z 28 czerwca 1889 r. i 16 grudnia 1899 r.
[39] Punkt "c" uchylony poprawkÄ… do konstytucji z 23 kwietnia 1959 r., punkt "e" uchylony poprawkÄ…
do konstytucji z 17 stycznia 1980 r.
[40] Zmiany na mocy poprawek do konstytucji z 13 sierpnia 1857 r., 24 kwietnia 1869 r., 11 czerwca
1898 r., 25 maja 1905 r., 8 czerwca 1907 r., 22 kwietnia 1938 r. i 10 lutego 1959 r.
[41] Zmiany na mocy poprawek do konstytucji z 16 grudnia 1899 r. i 25 maja 1905 r.
[42] Zmiany na mocy poprawek do konstytucji z 25 maja 1905 r., 13 marca 1907 r., 6 lipca 1917 r., 5
grudnia 1919 r., 23 listopada 1923 r., 26 listopada 1952 r., 30 maja 1972 r., 27 lipca 1984 r., nr 1479
oraz 10 czerwca 1988 r., nr 455.
[43] Zmiany na mocy poprawek do konstytucji z 26 listopada 1859 r., 26 maja 1866 r., 6 czerwca
1878 r., 1 lipca 1884 r., 22 listopada 1902 r., 25 maja 1905 r., 6 lipca 1917 r., 5 grudnia 1919 r., 23
listopada 1923 r., 16 listopada 1952 r., 30 maja 1972 r., 27 lipca 1984 r., nr 1479 i 10 czerwca 1988 r.,
nr 455.
[44] Zmiany na mocy ustawy z 8 lutego 1816 r., uchwały z 1 września 1830 r. oraz poprawek do
konstytucji z 9 maja 1842 r., 25 maja 1905 r., 12 kwietnia 1907 r., 13 lipca 1917 r., 5 grudnia 1919 r.,
23 listopada 1923 r., 30 maja 1972 r. i 10 czerwca 1988 r., nr 455.
[45] Zmiany na mocy poprawek do konstytucji z 20 czerwca 1896 r., 25 maja 1905 r. i 23 marca 1929
r.
[46] Zmiany na mocy poprawek do konstytucji z 25 maja 1905 r., 7 lipca 1913 r., 6 lutego 1948 r., 26
listopada 1952 r. i 24 listopada 1967 r.
[47] Zmiany na mocy poprawek do konstytucji z 7 lipca 1913 r., 29 maja 1928 r. i 1 czerwca 1976 r.
[48] Zmiany na mocy poprawek do konstytucji z 24 kwietnia 1869 r., 1 lipca 1884 r., 25 maja 1905 r.,
5 grudnia 1919 r., 15 lipca 1938 r., 26 listopada 1952 r., 27 lipca 1984 r., nr 1479, 13 lipca 1990 r., nr
550 i 8 maja 1992 r., nr 317.
[49] Treść na mocy poprawki do konstytucji z 25 maja 1905 r.
[50] Zmiany na mocy poprawek do konstytucji z 8 kwietnia 1910 r., 5 grudnia 1919 r., 26
paz
dziernika 1923 r. i 13 czerwca 1986 r., nr 1279.
[51] Zmiany na mocy poprawek do konstytucji z 13 sierpnia 1857 r., 24 kwietnia 1869 r., 11 czerwca
1898 r., 8 czerwca 1907 r. i 10 lutego 1959 r.
[52] Zmiany na mocy poprawek do konstytucji z 24 kwietnia 1869 r., 28 kwietnia 1916 r. i 13 lipca
1990 r., nr 550.
[53] Zmiany na mocy poprawek do konstytucji z 24 kwietnia 1869 r., 22 kwietnia 1938 r. i 13 lipca
1990 r., nr 550.
[54] Zmiany na mocy poprawek do konstytucji z 24 kwietnia 1869 r., 30 kwietnia 1926 r., 5 czerwca
1931 r. i 13 lipca 1990 r., nr 550.
[55] Zmiany na mocy poprawek do konstytucji z 24 kwietnia 1869 r. i 1 lipca 1884 r. i rezolucji oraz
18 listopada 1905 r.
[56] Zmiany na mocy poprawek do konstytucji z 13 sierpnia 1857 r., 24 kwietnia 1869 r., 22 czerwca
1880 r., 30 czerwca 1891 r. i 11 czerwca 1898 r., rezolucji z 18 listopada 1905 r., poprawek do
konstytucji z 8 czerwca 1907 r., 24 marca 1911 r., 28 kwietnia 1916 r., 14 grudnia 1917 r., 10 lutego
1959 r., 9 lutego 1967 r. i 13 lipca 1990 r., nr 550.
[57] Zmiany na mocy poprawek do konstytucji z 30 czerwca 1891 r. i 6 lipca 1891 r., rezolucji z 18
listopada 1905 r. oraz poprawki do konstytucji z 7 lipca 1913 r.
[58] Zmiany na mocy poprawek do konstytucji z 24 kwietnia 1869 r. i 7 lipca 1913 r.
[59] Zmiany na mocy poprawek do konstytucji z 24 kwietnia 1869 r., 7 lipca 1913 r., 22 kwietnia
1938 r. i 13 lipca 1990 r., nr 550.
[60] Zmiany na mocy poprawek do konstytucji z 24 kwietnia 1869 r., 12 marca 1908 r., 7 lipca 1913 r.
i 13 lipca 1990 r., nr 550.
[61] Treść na mocy poprawki do konstytucji z 27 czerwca 1908 r.
[62] Zmiany na mocy poprawek do konstytucji z 19 sierpnia 1908 r., 25 lutego 1911 r. i 29 stycznia
1932 r.
[63] Treść na mocy poprawki do konstytucji z 29 stycznia 1932 r.
[64] Zmiany na mocy poprawek do konstytucji z 29 listopada 1862 r., 25 lutego 1911 r. i 24 czerwca
1938 r.
[65] Treść na mocy poprawki do konstytucji z 6 marca 1914 r.
[66] Zmiany na mocy poprawek do konstytucji z 15 czerwca 1878 r., 4 czerwca 1892 r., 19 marca
1901 r., 24 maja 1919 r. i 10 czerwca 1952 r.
[67] Uchylony rezolucją z 18 listopada 1905 r., przywrócony na mocy poprawki do konstytucji z 8
marca 1962 r
[68] Treść na mocy poprawki do konstytucji z 12 kwietnia 1907 r.
[69] Uchylony na mocy poprawki do konstytucji z 12 czerwca 1925 r. Przywrócony na mocy
poprawki do konstytucji z 16 listopada 1954 r.; treść na mocy poprawki do konstytucji z 5 maja 1980
r.
[70] Treść na mocy poprawki do konstytucji z 27 maja 1988 r.
[71] Wprowadzony na mocy poprawki do konstytucji z 19 czerwca 1992 r., nr 432.
[72] Treść na mocy poprawki do konstytucji z 21 listopada 1905 r.
[73] Zmiany na mocy poprawek do konstytucji z 24 kwietnia 1869 r., 9 paz
dziernika 1905 r., 16 lipca
1913 r., 5 lipca 1946 r. i 13 lipca 1990 r., nr 550.
Flaga Norweska jest powiÄ…zana tym samym motywem graficznym z innymi krajami skandynawskimi
(Dania, Islandia, Szwecja i Finlandia). Prawdopodobnie pierwowzorem wszystkich tych flag była
flaga duńska.
Hymn narodowy
Tekst: Bjłrnstjerne Bjłrnson, 1870
Muzyka: Rikard Nordraak, 1864
Ja vi elsker dette landet
1. Ja, vi elsker dette landet,
som det stiger frem,
furet, vćrbitt over vannet,
med de tusen hjem.
Elsker, elsker det og tenker
På vår far og mor
Og den saganatt som senker
drÅ‚mmer på vår jord.
2. Dette landet Harald berget
med sin kjemperad,
dette landet Håkon verget
medens Øyvind kvad;
Olav på det landet malte
korset med sitt blod,
fra dets hłye Sverre talte
Roma midt imot.
3. BÅ‚ndene sine Å‚kser brynte
hvor en hćr dro frem,
Tordenskiold langs kysten lynte,
så det lystes hjem.
Kvinner selv stod opp og strede
som de vare menn;
andre kunne bare grede,
men det kom igjen!
4. Visstnok var vi ikke mange,
men vi strakk dog til,
da vi prłvdes noen gange,
og det stod på spill;
ti vi heller landet brente
enn det kom til fall;
husker bare hva som hendte
ned på Fredrikshald!
5. Hårde tider har vi dÅ‚yet,
ble til sist forstłtt;
men i verste nÅ‚d blåoyet
frihet ble oss fłdt.
Det gav faderkraft å bćre
hungersnłd og krig,
det gav dłden selv sin ćre -
og det gav forlik.
6. Fienden sitt våpen kastet,
opp visiret for,
vi med undren mot ham hastet,
ti han var vår bror.
Drevne frem på stand av skammen
gikk vi soderpå;
nu vi står tre brodre sammen,
og skal sådan stå!
7. Norske mann i hus og hytte,
takk din store Gud!
Landet ville han beskytte,
skjÅ‚nt det mÅ‚rkt så ut.
Alt hva fedrene har kjempet,
młdrene har grett,
har den Herre stille lempet
så vi vant vår rett.
8. Ja, vi elsker dette landet,
som det stiger frem,
furet, vćrbitt over vannet,
med de tusen hjem.
Og som fedres kamp har hevet
det av nłd og seir,
også vi, når det blir krevet,
for dets fred slår leir.
Ciekawostki dla polaków wybierających się do Norwegii:
1. Spis Ambasad
Ambasada RP Olav Kyrres plass 1, 0244 Oslo
tel. [phone], 110 851, 110 852
fax.[phone]
e-mail: [e-mail]
www.poland-embassy-no.com
Wydział Konsularny
adres - j. w.;
tel. [phone], 110 863, 110 865
fax.[phone]
dyżurny tel. : [phone]
e-mail: [e-mail]
Wydział Ekonomiczno-Handlowy
Uranienborg Terasse 11
0351 Oslo
tel. [phone],602449
fax.[phone]
e-mail: [e-mail]
www.wehoslo.com
Konsulat RP w Bergen
Konsul Honorowy, Fritz Thorkil Rieber (jęz.: norweski, angieslki)
Kalfarveien 57A, 5001 Bergen
tel.: [phone]
fax: [phone]
e-mail: [e-mail]
Konsulat RP w Stavanger
Konsul Honorowy, Ulf-Einar Staalesen (jęz.: norweski, angielski)
Kongsgårdbakken 3, 4000 Stavanger
adres pocztowy: Postboks 24, 4001 Stavanger
tel.: [phone]
fax: [phone]
e-mail: [e-mail]
Konsulat RP w Trondheim
Konsul Honorowy, Harald Johan Lydersen (jęz.: norweski, angielski)
TMV-kaia 23, 7485 Trondhem, Norge
tel.: [phone]
fax: [phone]
e-mail: [e-mail]
2. Przepisy celne
PRZEPISY CELNE. Norwegia nie jest w pełni objęta unią celną, dlatego też obowiązują inne niż w
Unii Europejskiej przepisy dotyczące wwozu towarów przez turystów. Oprócz rzeczy osobistych
potrzebnych na czas podróży, bez cła i innych podatków można wwiez
ć do Norwegii towary o łącznej
wartości nieprzekraczającej kwoty 6000 NOK. W ramach tego limitu można przywiez
ć m.in.:
Napoje alkoholowe:
a) 1 l napojów alkoholowych o zawartości 22-60% alkoholu, 1 l napojów alkoholowych o zawartości
2,5-22% alkoholu lub 2 l napojów alkoholowych o zawartości 2,5-22% alkoholu; b) 2 l piwa bądz

innego napoju o zawartości alkoholu 2,5-4,75% (oznacza to, że można wwiez
ć np. 4 l piwa, o ile nie
wwozi się innych napojów alkoholowych z wyższą zawartością alkoholu).Prawo wwozu napojów
alkoholowych mają osoby, które ukończyły 18. rok życia. Prawo wwozu napojów alkoholowych z
zawartością alkoholu powyżej 22% dotyczy osób, które ukończyły 20 rok życia. Papierosy i wyroby
tytoniowe: 200 szt. papierosów lub 250 g tytoniu i 200 szt. bibułek papierosowych (dotyczy osób,
które ukończyły 18 rok życia). Żywność, produkty mięsne i sery: w sumie 10 kg mięsa i przetworów
mięsnych, sera oraz innych rodzajów żywności, z wyjątkiem karmy dla psów i kotów. Dzieci do lat 12
nie mają prawa do wwozu żywności, z wyjątkiem napojów, czekolady i słodyczy potrzebnych na czas
podróży.
Paliwo: oprócz paliwa w baku pojazdu dodatkowo można wwiez
ć 10 l paliwa na 1 samochód w
kanistrze przeznaczonym do przechowywania paliwa.
Przedmioty, których przywóz jest zabroniony bez specjalnego zezwolenia: narkotyki, lekarstwa i
trucizny (niewielkie ilości lekarstw niezbędne na czas podróży są dozwolone), wyroby alkoholowe o
zawartości alkoholu powyżej 60%, broń i amunicja, fajerwerki, ziemniaki, ssaki, ptaki i zwierzęta
egzotyczne, rośliny i części roślin przeznaczone do uprawy. Przy wjez
dzie i wyjez
dzie można mieć
przy sobie gotówkę (waluta norweska i inne waluty) o wartości nieprzekraczającej w sumie kwoty 25
000,00 NOK. Posiadaną gotówkę o wartości powyżej wymienionej kwoty należy zadeklarować na
specjalnym formularzu służbom celnym podczas przekraczania granicy
3. PRZEPISY PRAWNE.
 Policja i służby celne w Norwegii mają znacznie szerszy zakres uprawnień w stosunku do
cudzoziemców aniżeli służby celne i policja w Polsce. W szczególności uprawnione są do
kontrolowania pojazdów i osób nie tylko na przejściach granicznych, ale również na terenie całego
kraju i w każdej sytuacji.
Nielegalna praca i handel są traktowane bardzo surowo. Notuje się przypadki konfiskaty pieniędzy i
przedmiotów, co, do których zachodzi podejrzenie, że zostały uzyskane dzięki nielegalnej pracy bądz

działalności handlowej.
Każdy pobyt dłuższy aniżeli dozwolony dla obywatela Unii Europejskiej (tj. 3 miesiące w przypadku
pobytu turystycznego lub 6 miesięcy w przypadku pobytu osoby poszukującej pracy pod warunkiem
zarejestrowania się w takim charakterze w norweskim urzędzie pracy - Etat) wymaga uzyskania
zezwolenia na pobyt.
Od 1 maja 2004 r. brak niezbędnych środków finansowych na czas pobytu w Norwegii nie może
stanowić powodu odmowy wjazdu lub wydalenia obywatela RP poza teren Norwegii. Należy jednak
pamiętać, że obywatel polski przebywający w Norwegii w charakterze turysty lub osoby poszukującej
pracy nie może być beneficjantem pomocy socjalnej i musi samodzielnie pokrywać koszty swojego
pobytu.
Noszenie noża w miejscu publicznym lub ostrych narzędzi, których długość ostrza przekracza 7 cm,
jest traktowane przez policję na równi z posiadaniem broni. W związku z tym na ich posiadanie
wymagane jest stosowne zezwolenie władz miejscowych. W przypadku konfliktu z obowiązującym
prawem karnym i zatrzymania przez policję należy pamiętać o podstawowych prawach cudzoziemca.
Są to: prawo do tłumacza, prawo do pomocy adwokackiej i prawo do kontaktu z konsulem.
4. UBEZPIECZENIE.
 Od 1 maja 2004 r. obywatele RP objęci systemem ubezpieczenia (NFZ) w kraju mają
zagwarantowany dostęp do pomocy medycznej w nagłych przypadkach na terenie Norwegii na takich
samych zasadach jak osoby objęte norweskim systemem ubezpieczenia zdrowotnego, po okazaniu
ważnego odpowiedniego formularza, np. E-111 w przypadku turystów (formularze wydają oddziały
terenowe NFZ).
5. SZCZEPIENIA, SA
UŻBA ZDROWIA.
 W Norwegii nie ma zagrożeń sanitarno-epidemiologicznych. Nie ma obowiązku wykonania
szczepień przed przyjazdem.
Uzyskanie porady medycznej związane jest z opłaceniem tzw. udziału własnego (opłata
zryczałtowana niepodlegająca refundacji). Dotyczy to również osób objętych norweskim systemem
ubezpieczenia zdrowotnego. Przykładowe wysokości udziału własnego: wizyta u lekarza podstawowej
opieki - 113 NOK wciągu dnia, 168 NOK wieczorem, w nocy oraz w dni świąteczne (wizyta domowa
odpowiednio: 170 NOK, 290 NOK), wizyta u lekarza specjalisty w ciÄ…gu dnia - 201 NOK. Leczenie
stomatologiczne jest pełnopłatne. Dzieci do lat 7 otrzymują wszystkie świadczenia medyczne
bezpłatnie. Koszty leczenia w Norwegii są bardzo wysokie (pełna cena wizyty u lekarza internisty -
300-500 NOK, u stomatologa - 1000-1500 NOK, koszt jednej doby w szpitalu - ok. 3000 NOK, bez
zabiegów i operacji). Osoba nie objęta systemem ubezpieczenia zdrowotnego w Polsce powinna
wykupić przed przyjazdem do Norwegii indywidualną polisę ubezpieczeniową obejmującą
przynajmniej koszty leczenia i następstwa nieszczęśliwych wypadków
6. INFORMACJE DLA KIEROWCÓW
 Podczas pobytu o charakterze turystycznym honorowane jest polskie prawo jazdy. Istnieje
obowiązek używania świateł mijania przez cały rok i pasów bezpieczeństwa na wszystkich
siedzeniach pojazdu. Dzieci przewożone są w specjalnych dziecięcych fotelikach. Zimą, która w
niektórych rejonach Norwegii rozpoczyna się już w paz
dzierniku i może trwać do maja, bezwzględnie
wymagane są opony zimowe z kolcami lub bez (w Oslo należy opłacić specjalny podatek za jazdę na
zimowych oponach z kolcami). Od kierowców ciężarówek wymagane jest posiadanie, oprócz
zimowych opon, również łańcuchów. W razie braku odpowiednich opon lub innego sprzętu
umożliwiającego jazdę w warunkach zimowych policja może zatrzymać pojazd do czasu ich
uzupełnienia przez kierowcę.
Nieprzestrzeganie przepisów ruchu drogowego (również przepisów parkowania pojazdów) karane jest
z całą bezwzględnością. Podstawowy mandat za nieprawidłowe zaparkowanie pojazdu wynosi 500
NOK; za przekroczenie dozwolonej prędkości o 30 km/godz. wymierzany jest mandat w wysokości
ok. 5000 NOK. Przekroczenie prędkości o więcej niż 30 km/godz. może się skończyć odebraniem
prawa jazdy i odholowaniem samochodu oraz opłaceniem jego parkowania i holowania przy odbiorze.
Za prowadzenie samochodu w stanie wskazującym na spożycie alkoholu grozi kara więzienia, zakaz
prowadzenia pojazdów na czas określony oraz wysoka grzywna.
Jeśli dojdzie do wypadku drogowego, w którym uszkodzone zostały jedynie pojazdy, wypełnia się na
miejscu znormalizowany protokół powypadkowy (Skademelding sporządzony w języku norweskim),
który podpisywany jest przez strony uczestniczące w kolizji (dobrze jest mieć druk protokołu
powypadkowego w języku polskim, który dostępny jest w kraju). Wypełniony protokół powypadkowy
stanowi podstawę do dochodzenia roszczeń związanych z naprawą pojazdu. Protokół nie jest jednak
wystarczającym dokumentem do postępowania roszczeniowego, jeśli doszło do wypadku, w którym
są ofiary lub doszło do uszkodzenia ciała u osób w nim uczestniczących. W takich sytuacjach
wskazane jest niezwłoczne wezwanie policji (tel. 112) i zabezpieczenie miejsca wypadku.
W Norwegii jest wiele płatnych dróg i tuneli, należy więc mieć przy sobie gotówkę (np. każdorazowy
wjazd samochodem osobowym do centralnej części Oslo kosztuje 20 NOK, opłata drogowa może też
wynosić ok. 40 NOK, za przejazd przez niektóre tunele należy zapłacić ok. 100 NOK). Przejazd bez
opłaty jest fotografowany, a właściciel samochodu jest poszukiwany (również na terenie Polski) w
celu przekazania mu nakazu płatności wymierzonej kary.
7. PODRÓŻOWANIE PO KRAJU
 Nie ma ograniczeń w podróżowaniu po Norwegii. Należy jednak pamiętać o surowym klimacie i
dużych odległościach pomiędzy miejscowościami, szczególnie w północnej części Norwegii. Jeśli
ktoś planuje podróż samochodem na północ Norwegii, powinien wyjechać w okresie od końca maja
do końca września. W pozostałych miesiącach należy liczyć się z tym, że niektóre drogi, mosty,
przeprawy promowe mogą być zamknięte. Udający się do norweskiej części Spitsbergenu (prowincja
Svalbard) powinni przed wyjazdem zarezerwować miejsca w hotelu i ściśle przestrzegać przepisów
wydawanych przez gubernatora Svalbardu dotyczÄ…cych poruszania siÄ™ w regionie
8. PRZYDATNE INFORMACJE:
Przy wymianie walut istnieje obowiązek okazania dokumentu tożsamości. O taki dokument może być
również poproszona osoba dokonująca płatności kartą płatniczą lub kredytową bez zdjęcia.
W Norwegii powszechne jest dokonywanie płatności kartami płatniczymi lub kredytowymi.
Dodatkowe informacje w wersji elektronicznej są dostępne na stronie internetowej MSZ:
www.msz.gov.pl w dziale Informacje konsularne -  Informacje dla obywateli polskich
wyjeżdżających do innych krajów Unii Europejskiej".
9. PRZYKA
ADOWE CENY (informacje zdobyte z forum internetowego nie sÄ… sprawdzone i nie
zostały podane jakiejkolwiek obróbce tekstu oprócz poprawienia błędów orograficznych jest to
tekst skopiowany i wklejony do dokumentu wiec całość postu zamieszczam, w   aby nie
zostać posądzany o plagiat)
 mielone 400 gram około 30 koron
mleko 10 koron
chleb 5-7 koron
jajka 12 szt. około 27 koron
margaryna 250g 12 koron
ziemianki najtańsze 6 koron
cebula na wagę tez około 6 koron za kilogram
papierosy 20 szt. 68 koron w sklepie 78 w Narvesen (rodzaj norweskiego kiosku)
wódka około 350 koron za litr zależy od marki
cena biletu miesięcznego na wszelkie środki transportu w Oslo 700 koron
cena benzyny 95 około 9.30-10.40 koron
pizza na wynos około 250-300 koron
mc donalds 70 koron
bilet do kina 85-90 koron
fryzjer strzyżenie mężczyzna 300 koron kobieta 400 koron(zaleczy od zakładu)
60 koron za 6 pak 0,33l tuborg (piwo)
Schab 149 koron za kilo
pierÅ› kurczaka 200 gram 44 korony
1 kg sera żółtego 70 koron
szynka 100g 21 koron (Gilde)
pizza gotowa od 20 koron
restauracja 2 osoby około 500 koron
piwo w pubie od 40 koron w wzwyż za 0,5 litra
owoce od 10 koron za banany do 20-30 za 0,5 kg winogron"
"... za mieszkanie 80 metrów w bdb. dzielnicy place 9500 NOK bez żadnych opłat.
Karta na osiem przejazdów metrem, autobusem, tramwajem kosztuje 160 NOK.
Szynka serano kosztuje ok. 800 NOK /kg zwykła, trochę porządniejsza szynka 200 NOK.
Mięso wieprzowe,najlepsze ok. 170 NOK. Wolowe ok. 250.
Mozarela 20 - 30 NOK. O serach francuskich, włoskich nie wspominam, bo kupuje nie patrząc na
cenę. Takoż z wędlinami innymi jak norweskie, dla mnie niejadalne.
Chleb jadalny, a nie norweskie wióry 20 -30 NOK.
Paczka papierosów 70 koron.
Acha, bilet do kina 80 NOK, teatr czy filharmonia to kilkaset koron."
Cena za wynajęcie mieszkania/pokoju zależna jest od miejsca i wielkości. Znajomi w Fredrikstad
płacą ok 4 tys. koron za 2 pokoje, aneks kuchenny, łazienkę, osobne wejście, wynajmują tzw. hybel w
domku jednorodzinnym.
My dwa lata temu płaciliśmy 5.5 tys. koron za hybel w Oslo, 7min od centrum, 1 pokój, kuchnia,
łazienka, składzik, dostęp do pralni/suszarni (pralka), w dobrej dzielnicy. Chyba przepłacaliśmy, ale
mi się tam podobało wiec nie żałuje.
Mieszkania, pokoje, hyble i takie tam do wynajęcia można znalez
ć na www.finn.no -> eiendom ->
leiemarkede (til leie) -> wybrać miasto (by) lub region (fylke) a następnie dzielnice miasta lub okolice
w danym regionie i wyświetlają się oferty.
Bibliografia:
1. Konstytucja Królestwa Norwegii
2. Dane statystyczne ze strony: www.ssb.no
3. www.forumnorwegia.com
4. www.amb-norwegia.pl
5. www.norwegia.filo.pl
6. www.forumnorwegia.com
7. Encyklopedia PWN 2006