2008-04-08
STRATYFIKACJA I KLASY
SPOA
ECZNE
mgr Agnieszka Kacprzak-Choińska
STRATYFIKACJA SPOA
ECZNA
Jest to struktura nierówności między grupami
społecznymi, dotycząca dostępu do korzyści materialnych
i symbolicznych.
Cztery podstawowe systemy stratyfikacji społeczeństw:
1. Niewolnictwo
2. System kastowy
3. System stanowy
4. System klasowy
SYSTEM KLASOWY
KLASA  jest to wielka kategoria ludzi o podobnym
statusie ekonomicznym, który ma du\
y wpływ na ich styl
\
ycia
Ró\
nice między systemem klasowym, a innymi systemami:
System otwarty: klasy nie są ustalone formalnie,
Ruchliwość społeczna (w górę i w dół) jest
znacznie większa ni\
w innych systemach.
Klasy opierają się na ró\
nicach ekonomicznych
między jednostkami
System bezosobowy
1
2008-04-08
TEORIA MARKSA
Klasa według Marksa to grupa ludzi o podobnym
stosunku do środków produkcji
Relacje klasowe mają charakter wyzysku: kapitaliści
zatrzymują dla siebie wartość dodaną, wypracowaną przez
klasę robotniczą
Pogłębiające się nierówności: kapitaliści bogacą się na
niespotykaną skalę, a sami robotnicy nie korzystają z
wytwarzanego przez siebie dobrobytu
TEORIA WEBERA
Rozwinął wypracowane przez Marksa pojęcie klasy i
dodał dwa nowe wymiary stratyfikacji: status i partię
KLASA  oprócz posiadania środków produkcji na
przynale\
ność do danej klasy wpływają te\
kwalifikacje
STATUS  ró\
nice między grupami społecznymi w
szacunku i presti\
u. Status wyra\
a się w stylu \
ycia
PARTIA  grupa jednostek współpracujących ze sobą ze
względu na podobne pochodzenie, cele lub interesy
TEORIA WRIGHTA
We współczesnym społeczeństwie są trzy sposoby
panowania and środkami ekonomicznymi i w związku z tym
trzy klasy:
1. Panowanie nad kapitałem finansowym
2. Panowanie nad materialnymi środkami produkcji (ziemia, fabryki,
biura)
3. Panowanie nad siłą roboczą
KLASA KAPITALISTÓW  panuje nad wszystkimi trzema
KLASA ROBOTNICZA (niebieskie kołnierzyki)  nie
panuje nad \
adnym
KLASA BIAA
YCH KOA
NIERZYKÓW  sprzeczne
poło\
enie klasowe
2
2008-04-08
MODEL KLAS GOLDTHROPE A
O przynale\
ności klasowej decyduje sytuacja rynkowa i sytuacja
zawodowa jednostki
SYTAUCJA RYNKOWA - średnie zarobki, bezpieczeństwo
zatrudnienia, perspektywy awansu
SYTUACJA ZAWODOWA  stopień autonomii i kontroli jakiej
poddany jest pracownik w miejscu pracy
Trzy główne warstwy klasowe:
1. KLASA URZ
DNICZA  administratorzy, wysocy urzędnicy,
kierownicy, właściciele
2. KLASA POŚREDNIA  szeregowi pracownicy niefizyczni,
drobni rzemieślnicy i właściciele, rolnicy
3. KLASA PRACUJ
CA  pracownicy fizyczni
KLASA A STYL śYCIA
(P. Bourdieu)
Oprócz sytuacji ekonomicznej i zawodowej o
przynale\
ności do danej klasy społecznej decyduje
równie\
określony STYL śYCIA
KAPITAA
KULTUROWY - "dobre maniery", gust
kulturowy, znajomość form kultury wysokiej,
wykształcenie, posiadane dobra kulturowe (malarstwo,
ksią\
ki, maszyny itp.).
KAPITAA
SPOA
ECZNY - posiadaniem trwałej sieci
związków i kontaktów społecznych
KAPITAA
EKONOMICZNY
KLASA WYśSZA
1 % najbogatszych ludzi posiadających zarówno majątek
jak i władzę i mogących przekazać tę pozycję dzieciom
Nale\
y ją odró\
nić od klasy urzędniczej
KLASA URZ
DNICZA  5 % społeczeństwa: inteligencja,
kadry kierownicze, administratorzy
3
2008-04-08
KLASA ŚREDNIA
Klasa skupiająca tzw.  białe kołnierzyki , a więc ludzi
pracujących w zawodach inteligenckich, administracyjnych
i kierowniczych
Osoby zaliczające się do klasy średniej dzięki swojemu
wykształceniu i kwalifikacjom technicznym zajmują
stanowiska lepiej płatne i bardziej presti\
owe ni\

pracownicy fizyczni
Najmniej spójna wewnętrznie- upper middle class i lower
middle class
KLASA ROBOTNICZA
W Polsce  40 % społeczeństwa, Europa Zach.  15-20 %
Czy klasa robotnicza w miarę bogacenia się upodobnia się
do klasy średniej?
Badania Goldthrope a z lat 60-tych wykazały, \
e o ile standard \
ycia
i stan posiadanych dóbr konsumpcyjnych jest podobny, to nie
nastąpiło przejmowanie norm i wartości klasy średniej
Klasa robotnicza w Polsce: w 70 % zatrudniona w
sektorze prywatnym, traktują pracę instrumentalnie,
stylem \
ycia wzorują się na klasie średniej
RUCHLIWOŚĆ SPOA
ECZNA
Przemieszczanie się jednostek i grup między ró\
nymi
pozycjami socjoekonomicznymi
Ruchliwość wewnątrzpokoleniowa  jak zmienia się pozycja
jednostki w jej \
yciu zawodowym
Ruchliwość międzypokoleniowa  w jakim stopniu dzieci idą w
ślady swoich rodziców w wyborze kariery zawodowej
SPOA
ECZEC
STWO OTWARTE  równość szans na
awans społeczny, tak\
e dla jednostek, które urodziły się w
ni\
szych warstwach społecznych
4