MAKROEKONOMIA Z" SPOTKANIE PRZED KOL #4 " 02.06.2011
MATERIAA
Y DO KOL # 4
ZAGADNI ENI A
1. WPROWADZENIE
2. TEMATY ZAGADNIEC
do KOL #4
3. Z SERII: PRZYPORZ
DKUJ KAŻDEMU POJ
CIU LITERY i LICZBY
4. Z SERII: MODELE i PARADYGMATY
5. Z SERII: TAK/NIE
6. Z SERII: CO POKAZUJE RYSUNEK?
7. Z SERII: ZADANIA RÓŻNE
1. WPROWADZENIE
1. ISTOTA PROBLEMU
Materiały dodatkowe do KOL #4 zawierają przykładowe pytania, zadania i rysunki, których
znajomość jest raczej niezbędna do zaliczenia ostatniego kolokwium, a tym samym uzyskania
zaliczenia z semestru letniego. To z kolei jest szansÄ… do postawienia pierwszego kroku w kierunku
uzyskania zwolnienia z egzaminu.1
Przedstawione zagadnienia usystematyzowane są zgodnie z przyjętym algorytmem, z którym
zapoznali się Państwo w czasie pisania/zaliczania KOL #1-3.
Zagadnienia przedstawione w opracowaniu oparte są na materiałach, które otrzymali Państwo na
kolejne ćwiczenia po KOL #3.
2. ZAGADNIENIA DO KOL #4
1. POLITYKA FISKALNA i MONETARNA2
1.1. WPROWADZENI E
1.2. ANALI ZA MODELU I S- LM  RYNKI I ZOLOWANE
1.3. ANALI ZA MODELU I S- LM 
1.4. WSPÓA
ZALEŻNOŚĆ RYNKU DÓBR i RYNKU PI ENI 
DZA
1.5. FI SKALNA POLI TYKA EKONOMI CZNA PAC
STWA
1.6. MONETARNA POLI TYKA EKONOMI CZNA PAC
STWA
1.7. POLI TYKA FI SKALNO- MONETARNA PAC
STWA
1.8. SKUTECZNOŚĆ POLI TYKI FI SKALNEJ i MONETARNEJ
1.9. PAC
STWO  POPYT GLOBALNY i POLI TYKA FI SKALNA
1.10. BUDŻET i DA
UG PAC
STWA
2. RYNEK PRACY3
2.1. WPROWADZENI E
2.2. BEZROBOCI E
1
W końcu: każdy student nosi w swoim plecaku buławę marszałkowską zwalniającą z EGZ u Pana dr. R. Białka.
2
ĆW5/12 z 17.04.2011, s. 1-26.
3
Ibid., s. 27-35.
MATERIAA
Y DO KOL #4" Strona | 1
MAKROEKONOMIA Z" SPOTKANIE PRZED KOL #4 " 02.06.2011
2.3. LEKARSTWO NA BEZROBOCI E
2.4. y
RÓDA
A NI EELASTYCZNOÅšCI PA
AC
2.5. PODAÅ» - PA
ACA i PODAÅ» NA RYNKU PRACY
2.6. PODSTAWOWE WSKAy
NI KI RYNKU PRACY
2.7. ZADANI A
3. INFLACJA4
3.1. WPROWADZENI E
3.2. I NFLACJA i JEJ ODMAI NY
3.3. KLASYCZNA TEORI A I NFLACJI
3.4. EKONOMI CZNE SKUTKI I NFLACJI
3.5. PRZYCZYNY I NFLACJI
3.6. I NFLACJA OCZEKI WANA i STOPA PROCENTOWA
3.7. HI POTEZA OCZEKI WAC
ADAPTACYJNYCH
3.8. HI POTEZA OCZEKI WAC
RACJONALNYCH
4. MODEL AS-AD5
4.1. WPROWADZENI E
4.2. PARADYGMAT KEYNESA i PARADYGMAT HAYEKA
4.3. RYNEK DÓBR, RYNEK PI ENI 
DZA i RYNEK PRACY
4.4. I STOTA MODELU AD- AS
4.5. MAKROEKONOMI CZNE SZOKI POPYTOWE i PODAŻOWE
5. INFLACJA, BEZROBOCIE i PRODUKCJA6
5.1. WPROWADZENI E
5.2. KRZYWA PHI LLI PSA
5.3. TEORI E STOPY BEZROBOCI A
6. WZROST GOSPODARCZY i ZAKOC
CZENIE7
6.1. WPROWADZENI E
6.2. UWAGI O CYKLU KONI UNKTURALNYM
6.3. WZROST GOSPODARCZY
6.4. MODEL WZROSTU GOSPODARCZEGO SOLOWA
6.5. DA
UGOOKRESOWY WZROST i I NFLACJA w MODELU AS- AD
6.6. WZROST GOSPODARCZY  RYS HI STORYCZNY
6.7. KRÓTKI E ZAKOC
CZENI E
6.8. DANE STATYSTYCZNE
4
ĆW6/13 z 14.05.2011, s. 1-16.
5
Ibid., s. 17-33.
6
Ibid., s. 34-44.
7
ĆW7/14 z 29.05.2011, s. 1-25.
MATERIAA
Y DO KOL #4" Strona | 2
MAKROEKONOMIA Z" SPOTKANIE PRZED KOL #4 " 02.06.2011
3. Z SERII:
PRZYPORZ
DKUJ KAŻDEMU POJ
CIU LITERY i LICZBY
1. taka stopa bezrobocia, która nie powoduje wzrostu stopy inflacji,
& .. (a),
2. udział inwestycji w PKB,
& .. (b) stopa inwestycji,
3. Y danej gospodarki przy pełnym wykorzystaniu czynników produkcji,
& .. (c) produkt potencjalny,
4. ,
& .. (d) neutralność pieniądza,
5. długookresowa funkcja wzrostu gospodarczego Solowa,
& .. (e) makroekonomiczna funkcja produkcji,
6. koszty obrony wartości pieniądza podczas procesów inflacyjnych,
& .. (f) koszty zdzieranych zelówek,
7. całkowite zadłużenie państwa pozostające do spłaty,
& .. (g),
8. realną podaż pieniądza, MS,
& .. (h) spadek cen w długim okresie zwiększa,
9. siła nabywcza płacy nominalnej,
& .. (i) płaca realna,
10. nieoczekiwany wzrost poziomu cen,
& .. (j) niespodzianka pieniężna Lucasa,
11. ilość kapitału rzeczowego przypadająca na 1 zatrudnionego,
& .. (k) techniczne uzbrojenie pracy,
12. spadek stopy PKB w wyniku restrykcyjnej polityki monetarnej,
& .. (l) wskaz
nik poświęcenia,
13. ,
& .. (ł) ilościowa teoria pieniądza,
14. ,
& .. (m) pełny efekt wypierania,
15. kiedy potrafi wytworzyć więcej (wiele) dóbr i usług,
& .. (n) społeczeństwo jest bogatsze,
16. ,
& .. (o) makroekonomiczny szok popytowy,
17. brak wpływu zmian podaży pieniądza na zmienne realne,
& .. (p) neutralność pieniądza,
18.
& .. (q) naturalna stopa bezrobocia,
19. model Friedmana-Phelpsa
& .. (r),
20.
& .. (s) równanie Fishera
4. Z SERII: MODELE i PARADYGMATY
1. PARADYGMAT KEYNESA i PARADYGMAT HAYEKA
czyli MODEL KEYNESA (POPYTOWY) i MODEL NEOKLASYCZNY
(PODAŻOWY)
Założenia Modelu popytowego Keynesa to:
" ceny i płace są lepkie, nieelastyczne (sticky prices, wages)
" ceny nie wzrastają, dopóki istnieją wolne zdolności produkcyjne,
" wzrost popytu powoduje wzrost zatrudnienia i produkcji, PKB,
" stymulowanie wzrostu popytu odbywa siÄ™ poprzez ekspansywnÄ…
politykę fiskalną i pieniężną,
" ceny wzrastają, gdy zostaną wykorzystane zdolności produkcyjne (YP)
i nastÄ…pi tzw. przegrzanie koniunktury.
Podsumowując, możemy powiedzieć, że model ten dotyczy krótkiego okresu, a więc takiego
okresu, w którym zakładamy stałość cen. Ponadto zakładamy, że istnieją niewykorzystane zasoby
czynników wytwórczych, co oznacza, że każde zwiększenie popytu prowadzi do wzrostu
produkcji/dochodu (podaży).
Natomiast założenia Modelu Neoklasycznego to:
" ceny i płace są elastyczne, giętkie (flexibility prices, wages),
" tym samym gospodarka znajduje siÄ™ zawsze na poziomie produkcji zapewniajÄ…cym
pełne wykorzystanie czynników produkcji,
" efektem polityki fiskalnej i pieniężnej jest tylko zmiana poziomu cen
(a nie zmiana wielkości zatrudnienia i produkcji).
Nie wchodząc, na razie, głębiej w istotę problemu, możemy stwierdzić, że prawda obu modeli leży
gdzieś w środku rozumianym (w uproszczeniu) w sposób następujący:
MATERIAA
Y DO KOL #4" Strona | 3
MAKROEKONOMIA Z" SPOTKANIE PRZED KOL #4 " 02.06.2011
" rzeczywistość makroekonomiczna (realne procesy, jakie przebiegają w gospodarce)
pokazuje nam, że Model Keynesa, zasadniczo, sprawdza się, ale tylko w krótkim okresie,
" dane empiryczne wskazują, że podejście keynesowskie jest w zasadzie poprawne dla
krótkiego okresu, rzeczywiście obserwujemy w krótkim okresie brak dostosowania się
cen i płac w procesach dochodzenia do punktu równowagi,
" model klasyczny jest z kolei bardziej wiarygodny w długim okresie. Dopiero w długim
okresie w pełni dokonują się procesy dostosowawcze w gospodarce.
Reasumując, możemy stwierdzić, że w istocie Model Keynesa dotyczy krótkiego horyzontu
czasowego i ma charakter popytowy. Model klasyczny dotyczy długiego okresu i ma charakter
modelu podażowego.
Skoro praktyka życia gospodarczego pokazuje nam, że możemy w naszej narracji
makroekonomicznej wykorzystać jeden i dugi model, to spróbujmy spojrzeć na główne jej
paradygmaty, analizując oba modele łącznie (równocześnie).
Stanowi to clou współczesnej, trochę eklektycznej makroekonomii, zwłaszcza w wydaniu
podręcznikowym.
A teraz podsumujmy nasze rozważania w sposób graficzno-opisowy poniższym zestawieniem.
Po lewej stronie mamy paradygmat Keynesa, po prawej paradygmat neoklasyczny.
MODEL KEYNESA MODEL NEOKLASYCZNY
KRZYWA GLOBALNEJ PODAŻY  AS
W modelu W modelu klasycznym
keynesowskim ceny sÄ… produkcja jest na
sztywne. Poziom cen P poziomie produkcji
jest stały. Produkcja Y1 potencjalnej (YP),
jest mniejsza od zapewniającej pełne
produkcji potencjalnej wykorzystanie
(Y1wolne moce (przy poziomie YP
produkcyjne. Tak więc istnieje tylko
poziom produkcji Y1 bezrobocie naturalne).
oznacza bezrobocie Giętkie ceny i płace
przymusowe. Bez oznaczają równowagę
względu na wielkość i pełne wykorzystanie
produkcji (Y1-Y2) poziom cen w gospodarce jest stały wszystkich czynników wytwórczych  (nie ma bezrobocia
i wynosi P. przymusowego).
Produkcja siÄ™ zmienia, ceny nie zmieniajÄ… siÄ™. Produkcja siÄ™ nie zmienia, ceny siÄ™ zmieniajÄ….
W modelu keynesowskim krzywa podaży AS przybiera W modelu neoklasycznym krzywa podaży ma kształt linii
kształt linii prostej równoległej do poziomu produkcji. prostej prostopadłej do poziomu produkcji.
Stałe ceny i wielkość podaży (AS)  zmienia się tylko Stały poziom produkcji potencjalnej (YP) - zmianie
poziom produkcji (Y). ulęgają tylko ceny.
RÓWNOWAGA
Poziom produkcji Y Poziom równowagi
wyznaczony przez wyznaczony jest
przecięcie się krzywej w punkcie E, kiedy
AD i AS w punkcie E AD=AS przy cenie
przy cenie P. równej P.
Produkcja Y jest Punkt równowagi
produkcjÄ… faktycznÄ… oznacza poziom
mniejszÄ… od produkcji produkcji potencjalnej
potencjalnej YP. YP, gdzie YP=YF.
(Y=YFMATERIAA
Y DO KOL #4" Strona | 4
MAKROEKONOMIA Z" SPOTKANIE PRZED KOL #4 " 02.06.2011
EFEKT EKSPANSYWNEJ POLITYKI EKONOMICZNEJ
Punkt E1 wyznacza Neoklasycy twierdzÄ…,
poziom produkcji że wzrost popytu
przy niepełnym w wyniku
wykorzystaniu interwencji państwa
czynników spowoduje wzrost
wytwórczych. cen, czyli inflację,
a nie wzrost poziomu
Pobudzenie popytu
produkcji Y.
 AD w wyniki
wzrostu wydatków Poziom cen P1
G ("G>0) powoduje wyznacza produkcjÄ™
przesunięcie się potencjalną, a więc
krzywej AD wykorzystujÄ…cÄ…
w prawo wszystkie czynniki
(AD1AD2) wytwórcze
i wzrost produkcji i wzrost AD
do poziomu Y2 (Y1Y2) przy tej samej cenie P. powoduje tylko inflacjÄ™ i wzrost ceny do P2.
EFEKT RESTRYKCYJNEJ POLITYKI EKONOMICZNEJ
Restrykcyjna polityka Neoklasycy twierdzÄ…,
ekonomiczna będąca że skoro przy każdej
rezultatem (np.) cenie równowagi
spadku wydatków G osiągamy poziom
("G<0) powoduje produkcji potencjalnej
przesunięcie się (YP), to spadek popytu
krzywej AD w lewo AD (AD1AD2) nie
(AD1AD2) spowoduje spadku
i spadek produkcji do produkcji tylko
poziomu Y2 (Y1Y2) wywoła spadek cen
przy tej samej cenie P. z P2 do P1.
Produkcja siÄ™ Produkcja siÄ™ nie
zmienia, ceny nie zmienia,
zmieniajÄ… siÄ™. ceny siÄ™ zmieniajÄ….
POLITYKA WZROSTU PKB
Keynesiści, zgodnie ze Neoklasycy, twierdzą,
swoimi założeniami że wzrost popytu
modelowymi, globalnego AD
twierdzą, że wzrost powoduje tylko
PKB to efekt wzrostu wzrost cen, gdyż
popytu globalnego  rynek zawsze
AD. Wzrost ten to w punkcie równowagi
rezultat ekspansywnej wyznacza produkcjÄ™
polityki ekonomicznej potencjalnÄ…. W celu
państwa (fiskalnej zwiększenia poziomu
i monetarnej), czyli YP1 do YP2 należy
interwencjonizm zwiększyć wielkość
państwowy. podaży globalnej AS
Wzrost PKB ma charakter wzrostu popytowego, gdyż punktem (AS1AS2), która spowoduje wzrost poziomu PKB (Y).
wyjścia jest pobudzenie popytu globalnego, który z kolei Wzrost Y przy stałym popycie AD spowoduje z kolei spadek
powoduje wzrost produkcji  PKB (Y1Y2). cen z P1 do P2.
Model Keynesowski to model ekonomii popytowej. Model Neoklasyczny to model ekonomii podażowej.
MATERIAA
Y DO KOL #4" Strona | 5
MAKROEKONOMIA Z" SPOTKANIE PRZED KOL #4 " 02.06.2011
SKUTKI POLITYKI INTERWENCYJNEJ PAC
STWA
W wyniku Neoklasycy nie
ekspansywnej zgadzajÄ… siÄ™
polityki państwa z interpretacją
nastÄ…pi wzrost Keynesa. TwierdzÄ…,
popytu globalnego że wynikiem
z AD do AD2, ale ekspansywnej
poziom produkcji polityki państwa
nie osiągnie Y2  będzie tzw. pełny
punkt równowagi efekt wypierania.
E2. Wzrost popytu AD
NastÄ…pi tzw. efekt nie spowoduje
wypierania wzrostu produkcji do
inwestycji poziomu, który
i konsumpcji wyznacza punkt E2.
prywatnej wywołany wzrostem stopy procentowej (R). Wzrost Nastąpi pełny efekt wypierania, tzn. wzrost G spowoduje
stopy procentowej to skutek wzrostu popytu na pieniÄ…dz identyczny spadek inwestycji i konsumpcji prywatnej (C+I)
transakcyjny. o takÄ… samÄ… kwotÄ™ (np. GÄ™! o 500, to C+I“! też o 500).
Tak więc ekspansywna polityka ekonomiczna de facto Skutkiem polityki interwencyjnej państwa nie jest więc
spowoduje wzrost produkcji z Y do Y1. wzrost produkcji, tylko wzrost cen (inflacja).
2. MODEL KLASYCZNY i MODEL KEYNESA
AS
P
P
E2
P2
E1 E2
P AS
E1
P1
AD2
AD1 AD1 AD2
Y1 YP AD, AS
Y2 AD, AS
Rysunki pokazujÄ… Model Klasyczny i Model Keynesa.
Podpisz rysunki i dokładnie je oznacz. Na ich podstawie wypełnij poniższe zestawienie:
Lp Wyszczególnienie Model Klasyczny Model Keynesa
1 Wyjściowy punkt równowagi
2 Wyjściowa wielkość produkcji
3 Krzywa podaży - położenie
4 Ceny w modelu sÄ…
5 Przesunięcie się AD1 do AD2 powoduje
6 Zasoby czynników produkcji są
7 Spadek z AD2 do AD1 powoduje
8 Dalszy wzrost produkcji z Y1/YP wymaga
9 E2 osiÄ…gana jest w wyniku
10 Krzywa podaży odzwierciedla krótkookresowa bariera wzrostu constans
MATERIAA
Y DO KOL #4" Strona | 6
MAKROEKONOMIA Z " SPOTKANIE Z OKAZJI KOL #4 " 02.06.2011
3. MODEL KLASYCZNY i MODEL KEYNESA
SKUTKI POLITYKI INTERWENCYJNEJ PAC
STWA
P P
AS
E2
P1
E
E1 E E1
E2
P AS P2
AD2
AD1
AD2 AD1
AD
Y Y1 Y2 Y, AD, AS Y, AD, AS
YP
Lp Wyszczególnienie Model Neoklasyczny Model Keynesa
1 Model ekonomii Podażowy Popytowy
2 Wyjściowa wielkość produkcji
3 Spadek wydatków państwa ("G<0) spowoduje
4 Ceny w modelu sÄ…
5 Wzrost wydatków państwa ("G>0) spowoduje
6 Skutki restrykcyjnej polityki ekonomicznej Spadek cen Spadek produkcji
7 Spadek z AD2 do AD1 powoduje
8 Efekt wypierania Pełny Niepełny
9 Zmiana poziomu Y jest skutkiem
10 Jeżeli produkcja/ceny się zmieniają to Produkcja się nie zmienia, ceny Produkcja się zmienia, ceny nie
ceny/produkcja siÄ™ zmieniajÄ… zmieniajÄ… siÄ™
4. MODEL SZOKÓW EKONOMICZNYCH
Rysunek przedstawia pozytywny szok popytowy,
który pokazuje przesunięcie krzywej popytu
P
LAS
globalnego (AD) w prawo (ADAD1).
Analizę przeprowadzimy w dwóch etapach, w tzw.
SAS1
krótkim (short run) i długim okresie (long run).
E2
PoczÄ…tek analizy: produkcja potencjalna (YP), przy
P2
przeciętnym poziomie cen (P) i bezrobociu
naturalnym (równowagi) wyznacza punkt równowagi
SAS
E1
 E.
P1
Krótki okres: przesuwamy się w górę wzdłuż
P
krótkookresowej krzywej podaży (SAS) do punktu
E
AD1 przecięcia się SAS z AD1, czyli punktu równowagi 
E1. Nastąpił wzrost produkcji z YP do Y1 przy
jednoczesnym wzroście poziomu cen z P do P1.
AD
Długi okres: wzrost płac nominalnych (wzrost
0
YP Y1 Y
kosztów produkcji) przesuwa stopniowo krzywą SAS
(SASSAS1) do nowego punktu równowagi  E2.
Następuje wzrost cen do poziomu  P2 i powrót produkcji do poziomu YP (spadek z Y1 do YP).
MATERIAA
Y DO KOL #4 " Strona | 7
MAKROEKONOMIA Z " SPOTKANIE Z OKAZJI KOL #4 " 02.06.2011
Z kolei rysunek z lewej pokazuje negatywny szok
P popytowy. Analiza przeprowadzimy w sposób jak
LAS
wyżej.
PoczÄ…tek analizy: produkcja potencjalna (YP),
SAS
przy przeciętnym poziomie cen (P) i bezrobociu
naturalnym (równowagi) wyznacza punkt
E
P
równowagi  E.
E1
Krótki okres: przesuwamy się w dół wzdłuż
P1
SAS1
krótkookresowej krzywej podaży (SAS) do punktu
przecięcia się SAS z AD1, czyli punktu równowagi
 E1. Nastąpił spadek produkcji z YP do Y1 przy
P2
jednoczesnym spadku poziomu cen z P do P1.
E2 AD
Długi okres: spadek płac nominalnych (spadek
kosztów produkcji) przesuwa stopniowo krzywą
SAS (SASSAS1) do nowego punktu równowagi
AD1
 E2. Następuje spadek cen do poziomu  P2
0
YP Y
Y1
i powrót produkcji do poziomu YP
(wzrost z Y1 do YP).
5. PARADYGMAT EKONOMII NOWOKLASYCZNEJ
" analiza makroekonomiczna silnie powiÄ…zana z analizÄ… mikroekonomiczna w oparciu
o walrasowski model równowagi ogólnej,
" założenie ekonomii neoklasycznej, że podmioty są racjonalne i maksymalizują swoje
cele gospodarcze przy danych ograniczeniach,
" hipoteza racjonalnych oczekiwań,
" liczą się tylko zmienne realne (względne ceny - nie ma iluzji pieniądza)
w podejmowaniu decyzji optymalizacyjnych,
" ceny i płace są elastyczne, co powoduje, że rynki są w permanentnej równowadze
(oczyszczanie się rynków  market clearing),
tzw. założenie ciągłości oczyszczania się rynków,
" hipoteza łącznej podaży (substytucja pracy; podaż siły roboczej i produkt zależą od
względnych cen).
6. HIPOTEZA OCZEKIWAC
RACJONALNYCH
Hipoteza oczekiwań racjonalnych (rational expectations hypothesis)  sformułowana przez nową
ekonomię klasyczną (J. Muth) stwierdza, że:
" podmioty rynkowe znajÄ… model gospodarki i posiadajÄ… wiedzÄ™ w zakresie istoty
procesów stochastycznych występujących w tym modelu i korzystają z tych umiejętności,
by osiągnąć swój cel gospodarczy,
" podmioty posiadają zdolność przetwarzania wszystkich informacji i na tej podstawie
formujÄ… swoje oczekiwania,
" błędy popełniane przez podmioty mają charakter przypadkowy,
" oczekiwania racjonalne mają charakter oczekiwań ex ante,
" wiedza podmiotów rynkowych nie jest pełna i prawdziwa, co w konsekwencji powoduje,
że formułowane przez nie oczekiwania racjonalne nie są doskonałe.
Oczekiwania inflacyjne mają istotne znaczenie przy analizie relacji zachodzących pomiędzy
inflacjÄ…, bezrobociem i stanem koniunktury gospodarczej.
MATERIAA
Y DO KOL #4 " Strona | 8
MAKROEKONOMIA Z " SPOTKANIE Z OKAZJI KOL #4 " 02.06.2011
7. NIESPODZIANKA PIENI
ŻNO-PODAŻOWA LUCASA
Efekt oczekiwanego i nieoczekiwanego wzrostu podaży pieniądza na zmiany poziomu produkcji
(Y) i przeciętnego poziomu cen (P).
Rysunek pokazuje skutki oczekiwanego
P LAS
i nieoczekiwanego wzrostu podaży pieniądza na
gospodarkÄ™.
SAS1
W sytuacji, kiedy podmioty rynkowe właściwie
oceniajÄ… swoje oczekiwania inflacyjne (inflacja
oczekiwana), to mamy brak jakichkolwiek zmian
Oczekiwana
E2
w wartościach realnych (produkcja, bezrobocie)
zmiana cen
SAS0
P2
i w rezultacie następuję bezpośredni wzrost cen
z P0 do P2, czyli z punktu równowagi E0 do E2.
E1
P1 Nieoczekiwana
Gdy jednak podmioty ocenią niewłaściwie swoje
zmiana cen
oczekiwania, to następuje krótkookresowy wzrost
P0
E0
produkcji z YP do Y1 i tym samym spadek stopy
bezrobocia (U), co na rys. widoczne jest jako
AD1
przesunięcie się z punktu równowagi E0 do E1
(i ceny z P0 do P1), ale póz
niej następuje powrót do
produkcji potencjalnej (YP), ale przy poziomie
AD
wyższym poziomie cen (P2) i równowadze  E2.
0
Stwierdzamy, że w modelu ekonomii nowoklasycznej,
YP Y1 Y
występowanie fluktuacji (wahań) gospodarczych jest
ujmowane w kontekście równowagi ogólnej. Nieprzewidziane (nieoczekiwane) zmiany popytu globalnego
(AD) wywołane są przez niespodziewane zmiany podaży pieniądza (MS), które wpływają na gospodarkę
i powodują błędy w racjonalnych oczekiwaniach co do poziomu cen (błędy losowe). Błędy losowe stają się
przyczyną odchyleń produkcji i zatrudnienia od poziomu produkcji potencjalnej, która odpowiada warunkom
równowagi długookresowej.
I na koniec, produkt faktyczny odchyla siÄ™ od produktu potencjalnego tylko w reakcji na
nieoczekiwany (zaskakujÄ…cy) wzrost poziomu cen, czyli odchylenia aktualnego poziomu cen od
oczekiwanego (jest to tzw. niespodzianka podażowo - pieniężna Lucasa), co możemy zapisać
następująco:
YF  YP = Ä…(P  PE),
gdzie:
YF - produkt faktyczny (rzeczywisty),
YP - produkt potencjalny,
ą - parametr określający wpływ niespodzianki cenowej; im większy, tym większy
będzie wpływ nieoczekiwanego przeciętnego poziomu cen na zmienne realne,
P - aktualny poziom cen,
PE - oczekiwany poziom cen.
MATERIAA
Y DO KOL #4 " Strona | 9
MAKROEKONOMIA Z " SPOTKANIE Z OKAZJI KOL #4 " 02.06.2011
9. KRZYWA PHILLIPSA i KRZYWA FRIEDMANA-PHELPSA
"
LPC
"
C
"C
A
"A
"D D
B
"B
B
"B
A
"A
SPC2
SPC
SPC1
0
0
U U
UA UB UB UN
Okres 1, punkt A.
Zaczanymay analizÄ™ gospodarki od punktu A.
Bezrobocie jest na poziomie stopy naturalnej.
Okres 2, punkt B.
Szybki wzrost produkcji obniża stopę
bezrobocia. Następuje wzrost płac i cen.
Okres 3, punkt C.
Wyższa oczekiwana inflacja przesuwa SPC1
do góry i osiagamy punkt C.
Okres 4, punkt D.
W ostatnim okresie gospodarka zwalnia.
Spadek wielkości doprowadza do poziomu YP,
a stopa bezrobocia wraca do stopy naturalnej
w punkcie D. Kiedy więc osiągniemy stopę
NAIRU, nowa oczekiwana stopa inflacji jest
wyższa.
MATERIAA
Y DO KOL #4 " Strona | 11
MAKROEKONOMIA Z " SPOTKANIE Z OKAZJI KOL #4 " 02.06.2011
10. NEOKLASYCZNY i KEYNESOWSKI MODEL RYNKU PRACY
Keynesowski Rynek Pracy
W
po negatywnym szoku popytowym
AJ
LF
PÅ‚aca realna
nie zmienia siÄ™.
A E
WE Pojawia siÄ™
bezrobocie
przymusowe, AE.
LD
LD1
0
N
N1 NE
W Neoklasyczny Rynek Pracy
po negatywnym szoku popytowym
AJ
LF
A E
PÅ‚aca realna spadnie
WE
z poziomu WE do W1.
E1
W1
Nowy punkt równowagi,
E1.
LD
LD1
0
N1 N2 NE N
11. INFLACJA POPYTOWA i PODAŻOWA
12. MODEL LUKI INFLACYJNEJ i DEFLACYJNYEJ
LUKA I NFLACYJNA LUKA DEFLACYJNA
450 450
AE = AE =
C+I+G C+I+G
AE2 AE2
E2 E2
Luka inflacyjna Luka deflacyjna
AE1 AE1
"G "G
E1 E1
Dodatnia luka PKB Ujemna luka PKB
YE-YP>0 YE-YP<0
Ca Ca
I I
G G
0 0
Y Y
YE
YP
YP YE
MATERIAA
Y DO KOL #4 " Strona | 12
MAKROEKONOMIA Z " SPOTKANIE Z OKAZJI KOL #4 " 02.06.2011
13. MODEL BEZROBOCIA NRU i NAIRU
Tab. 1. Podobieństwa i różnice makroekonomicznych teorii bezrobocia równowagi.
Naturalna stopa bezrobocia - NRU NAIRU
Wyszczególnienie
 (monetaryzm, e. neoklasyczna)  keynesizm
Produkt i zatrudnienie określone są Popyt i podaż na rynku pracy to
Pojęcie równowagi przez równowagę popytu i podaży na wynik negocjacji pracodawców
rynku pracy. i pracobiorców.
W długim okresie naturalna stopa
bezrobocia stanowi najniższy
Naturalna stopa bezrobocia ustala siÄ™
możliwy do utrzymania bez inflacji
przy takim poziomie zatrudnienia,
poziom bezrobocia.
Pojęcie naturalnej stopy przy którym wzajemne oczekiwania
Naturalna stopa bezrobocia to efekt
bezrobocia płacowe pstw i pracowników są
niedoskonałej konkurencji na rynku
akceptowane, tzn. nie zmieniajÄ…
pracy i zwiÄ…zane z tym istnienie
inflacji.
bezrobocia frykcyjnego
i strukturalnego.
W długim okresie znaczenie mają W długim okresie znaczenie mają
tylko czynniki realne (wyposażenie tylko czynniki realne (wyposażenie
Determinanty
w zasoby, instytucje, struktury), w zasoby, instytucje, struktury),
a nie monetarne. a nie monetarne.
Charakter konkurencji Doskonała konkurencja. Niedoskonała konkurencja.
Wrażliwość na zmiany popytu
NIE TAK
zagregowanego
14. MODEL TRZECH RYNKÓW:
RYNEK DÓBR, RYNEK PIENI
DZA i RYNEK PRACY
A teraz powróćmy do zagadnienia wzajemnego oddziaływania na siebie trzech rynków: dóbr,
pieniądza i pracy. Rysunek 2 pokazuje te rynki i ich wzajemną współzależność.8
Strona popytowa
Strona podażowa
AD
AS
L
in
WN
RYNEK PIENI
DZA
RYNEK DÓBR
RYNEK PRACY
Y
Poziom cen
P
Objaśnienie:
iN - nominalna stopa procentowa
L - ilość pracy (siły roboczej)
WN - płaca nominalna
Y - dochód, produkcja
Rys. 1. Trzy rynki: pieniądza, dóbr, pracy i ich współzależność.
Na rys. 1 mamy trzy rynki, które analizujemy przy danym poziomie cen, P.
Poziom cen to inaczej przeciętna cena wszystkich dóbr i usług w gospodarce.
W centrum znajduje się rynek dóbr i usług będący kwintesencją celu produkcji, czyli konsumpcji
(zaspokojeniu potrzeb). Rynek ten zwiÄ…zany jest z lewej strony z rynkiem pieniÄ…dza, a z prawej
z rynkiem pracy.
8
Właściwie to mamy 4 rynki. Analizujemy jednak gospodarkę zamkniętą i czwarty rynek  zagranicę  pomijamy.
MATERIAA
Y DO KOL #4 " Strona | 13
MAKROEKONOMIA Z " SPOTKANIE Z OKAZJI KOL #4 " 02.06.2011
Współzależność rynku pieniądza i rynku dóbr określona jest przez poziom cen (P) i nominalną
stopÄ™ procentowÄ… (iN).
Współzależność ta określa wielkość i zmiany globalnego (zagregowanego) popytu, AD.
Z kolei współzależność rynku dóbr i rynku pracy określona jest przez poziom cen (p),
poziom zatrudnienia (L), płacy nominalnej (WN) i wielkości produkcji (dochodu), Y.
Współzależność ta określa wielkość globalnej (zagregowanej) podaży, AS.
5. Z SERII: TAK/NIE
1 wahania popytu w krótkim okresie powodują odchylenia produkcji od wielkości potencjalnej.
2 obniżka podatku przesuwa krzywą AD w lewo.
3 przyczyną pionowego przebiegu krzywej zagregowanej podaży, AS, jest wg klasyków giętkość cen.
4 jeśli poziom cen wzrasta, krzywa zagregowanego popytu przesuwa się w prawo.
5 inflacja, której przyczyną jest wzrost popytu w gospodarce, jest inflacją kosztową.
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
6. Z SERII: CO POKAZUJE RYSUNEK?
1. CYKL KONIUNKTURALNY
PKB
CYKL KLASYCZNY Szczyt 2
Peak 2
classical business cycle
Szczyt 1
Peak 1
Linia
trendu
Dno
Cyklu
Kryzys Depresja Ożywienie Rozkwit
1 2 3 4
0
t - czas
MATERIAA
Y DO KOL #4 " Strona | 14
MAKROEKONOMIA Z " SPOTKANIE Z OKAZJI KOL #4 " 02.06.2011
PKB
CYKL WSPÓA
CZESNY
Szczyt Cyklu 2
modern business cycle
Recovery Peak 2
Szczyt Cyklu 1
Peak 1
Linia
trendu
wzrostu
a b
Ożywienie Rozkwit
Dno Cyklu -Trough
... i znowu
Recovery Prosperity
recesja
Recesja - Contraction Ożywienie - Expansion
(recession)
1 2
0
t - czas
2. MODEL KEYNESA i MODEL KLASYCZNY
AS
P
P
E2
P2
E1 E2
P AS
E1
P1
AD2
AD1 AD1 AD2
Y1 YP AD, AS
Y2 AD, AS
3. KRZYWA PHILLIPSA
"
LPC
"
C
"A A D
B
B
"B
A
SPC2
SPC
SPC1
0
0
UN
UA U
UB
U
MATERIAA
Y DO KOL #4 " Strona | 15
MAKROEKONOMIA Z " SPOTKANIE Z OKAZJI KOL #4 " 02.06.2011
4. RYNEK PRACY
W
E
F E=równowaga na rynku
pracy
WE
EF=bezrobocie
dobrowolne (naturalne)
AJ
LF LD
0
N1 N2
N
W = wages - płace realne
N = numbers of workers (labour) - liczba pracowników (ilość pracy)
LD = labour demand - popyt na pracÄ™
LF = labour force - aktywni zawodowo
AJ = acceptance of job - liczba osób przyjmująca ofertę pracy za
daną płacę realną(W).
5. KRZYWA MDS (AD)
a)
Wyjściowy poziom cen równy jest P1 (rys. b).
R
LM2 LM1
Przy takim poziomie cen wielkość realnej podaży
pieniądza określona jest przez krzywą LM. Oznacza
to, że dochód zapewniający równowagę na rynku
R2 dóbr i pieniądza wynosi Y1 (przy cenach P1 i stopie
R1).
R1
Na rys. dolnym (b) zaznaczmy punkt E1, któremu
odpowiada poziom cen P1 i dochód Y1, oznacza to
równowagę na rynku dóbr i pieniądza.
A teraz ceny rosnÄ… do poziomu P2. Wzrost cen
spowodował zmniejszenie się realnej podaży
IS
pieniądza. Nastąpiło przesunięcie się krzywej LM1
Y
w lewo do poziomu LM2 (rys. a).
Zaznaczamy na dolnym rys. (b) punkt E2, któremu
b)
odpowiada poziom cen P2 i dochód Y2.
P
Mamy nową równowagę na rynku dóbr i rynku
pieniÄ…dza.
Jeżeli powtórzymy taką operację dla wielu
poziomów cen, otrzymamy makroekonomiczną
P2 krzywÄ… popytu (MDS) - AD.
E2
Inaczej, krzywa MDS (AD)  to zbiór punktów,
E1 z których każdy odpowiada przecięciu się
P1
krzywych IS i LM przy różnym
poziomie cen (P).
AD
Y
Y2
Y1
MATERIAA
Y DO KOL #4 " Strona | 16
MAKROEKONOMIA Z " SPOTKANIE Z OKAZJI KOL #4 " 02.06.2011
6. MODEL KLASYCZNY i KEYNESA
P AS1 AS2
P
E1 E2
E1
P AS
P1
E2
P2
AD
AD2
AD1
Y1 YP1 YP2 AD, AS
Y2 AD, AS
7. DA
UGOOKRESOWY WZROST i INFLACJA w MODELU AS-AD
1. ISTOTA PROBLEMU
W długim okresie realny wzrost PKB zależy od wzrostu długookresowej podaży, LAS.
Rysunek 2. ilustruje przy pomocy krzywej możliwości produkcyjnych (makroekonomiczna KMP)
wzrost podaży w okresie 20 lat (1990-2010). Lewa strona rysunku (a) pokazuje KMP w sensie
makroekonomicznym, mamy bowiem alternatywę wyboru pomiędzy dobrami konsumpcyjnymi
i inwestycyjnymi. W długim okresie następuje przesunięcie się KMP w prawo, co oznacza, że nasze
możliwości produkcyjne zwiększyły się. Prawa strona (b) pokazuje ten sam problem, uwzględniając
przesunięcie się krzywej LAS w prawo dzięki zwiększeniu czynników produkcji i wyprodukowaniu
tym samym większej ilości produkcji.
Nastąpił wzrost produkcji z Y1 do Y2. W rezultacie mamy wzrost realnego PKB.
b)
a)
Dobra
P
LAS1990 LAS2010
Y=C+S
inwestycyjne
KMP1990 KMP2010
0
0
Dobra Y1990 Y2010 Y
konsumpcyjne
Rys. 2. Makroekonomiczna KMP i długookresowa krzywa podaży, LAS.
2. DEFINICJA WZROSTU GOSPODARCZEGO
Wzrostem gospodarczym nazywamy powiększenie się realnej wartości produktu krajowego
per capita (PKB per capita) mierzonej stopÄ… wzrostu realnego PKB per capita.
Tempo wzrost gospodarczego mierzymy za pomocÄ… stopy (tempa) wzrostu gospodarczego,
czyli stopy wzrostu realnego PKB per capita.
Jak pamiętamy z pierwszych zajęć, stopa wzrostu informuje nas o stosunku zmiany wielkości
realnego PKB w danym roku do poziomu realnego PKB wytworzonego w poprzednim okresie
(roku). Wyrażamy ją zwykle jako liczbę dodatnią w procentach. Zdarzają się jednak okresy, w
których produkcja maleje, a nie wzrasta. Stopa wzrostu gospodarczego jest wówczas liczbą ujemną.
MATERIAA
Y DO KOL #4 " Strona | 17
MAKROEKONOMIA Z " SPOTKANIE Z OKAZJI KOL #4 " 02.06.2011
8. Z SERII: ZADANIA RÓŻNE
1. WZROST GOSPODARCZY
Rys. pokazuje makroekonomiczną KMP dla roku 2010 roku i dwie możliwe krzywe KMP dla 2015
roku, odpowiednio dla 2015A i 2015B. Odpowiedz na następujące pytania:
Dobra
1. Który z punktów leżących na KMP2010
inwestycyjne
umożliwi przesunięcie się krzywej KMP
do pozycji KMP2015A?
2. Który z punktów leżących na KMP2010
umożliwi przesunięcie się krzywej KMP
do pozycji KMP2015B?
Odpowiedzi:
Y
ad. 1. X
X
KMP2010 KMP2015A KMP2015B
ad. 2. Y
0
Dobra
konsumpcyjne
2. RÓWNANIE FISHERA
Tabela zawiera informacje o cenach, obiegu pieniężnym i produkcji w Grejpfrutolandii
w latach 2007-2008.
Poziom cen
Podaż pieniądza M2a Szybkość obiegu Realny PKB
(deflator PKB,
(w mln gzł) pieniądza (w mln gzł z 2006)
Lata
2006=100)
M V=(P*Y)/M Y P
2007 20 000 3,60 60 000 120
2008 25 000 4,48 80 000 140
a
Pieniądz M2 zgodnie z przyjętymi zasadami.
Oblicz:
a) szybkość obiegu pieniądza M2 w Grejpfrutolandii,
b) co jest przyczyną zmian szybkości obiegu pieniądza?
3. RYNEK PRACY
1. Tablica pokazuje rynek pracy w Cytrynolandii.
PÅ‚aca realna Bezrobocie Bezrobocie
Popyt na Podaż Podaż
(W) naturalne przymusowe/brak
pracÄ™ (LD) pracy (AJ) pracy (LF)
(CZA
/godz.) (dobrowolne) rÄ…k do pracy
1 800 200 500 300 600
2 700 300 550 250 400
3 600 400 600 200 200
4 500 500 650 150 0
5 400 600 700 100 -200
6 300 700 750 50 -400
MATERIAA
Y DO KOL #4 " Strona | 18
MAKROEKONOMIA Z " SPOTKANIE Z OKAZJI KOL #4 " 02.06.2011
a. Wykreśl wykres pokazujący stan równowagi na rynku pracy (dokładne oznaczenia).
b. Ile wynosi płaca realna, popyt i podaż w punkcie równowagi?
c. Ile wynosi w stanie równowagi bezrobocie dobrowolne i przymusowe?
d. Ile wynosi bezrobocie przymusowe przy płacy realnej równej 6 czł/godz?
W
Bezrobocie
przymusowe=0,
E
F Bezrobocie
4 dobrowolne=
LF minus AJ=EF=
650-500=150.
AJ
LF LD
0
500 650 N
Rysunek do zadania.
Bezrobocie
Bezrobocie
PÅ‚aca przymusowe/ Bezrobocie
Popyt na Podaż Podaż naturalne
realna (W) brak rÄ…k do netto
pracÄ™ (LD) pracy (AJ) pracy (LF) (dobrowolne)
(czł/godz.) pracy /6-5/
/4-2/
/1-2/
0 1 2 4 5 6 7
300
1 800 200 500 300 600
150
2 700 300 550 250 400
0
3 600 400 600 200 200
-150
4 500 500 650 150 0
-300
5 400 600 700 100 -200
-450
6 300 700 750 50 -400
2. Narysuj stan równowagi na rynku pracy, wyjaśnij dokładnie oznaczenia.
Na rysunku pokaż:
a. Co stanie się  wg keynesistów  na rynku pracy wkrótce po negatywnym szoku
popytowym na rynku dóbr, pokaż wielkość zapotrzebowania na pracę.
b. Podaj argument przemawiający za twierdzeniem o względnej sztywności płac (lepkości,
nieelastyczności) na rynku pracy.
c. Pokaż na tym rysunku, co stanie się  wg neoklasyków  na rynku pracy wkrótce po
negatywnym szoku popytowym na rynku dóbr, pokaż wielkość zapotrzebowania
na pracÄ™.
MATERIAA
Y DO KOL #4 " | Strona | 19
MAKROEKONOMIA Z " SPOTKANIE Z OKAZJI KOL #4 " 02.06.2011
Tak wygląda wykres przedstawiający równowagę Wg keynesistów w krótkim okresie płaca
na rynku pracy z dokładnymi oznaczeniami. realna nie zmieni się, a zapotrzebowanie na
pracÄ™ zmniejszy siÄ™ z NE do N1. Pojawi siÄ™
bezrobocie przymusowe, które na rys. pokazuje
W
odcinek AE.
W - płaca realna
N - ilość pracy
ad. b.
WE, NE - płaca i ilość pracy
odpowiadająca równwoadze
Długookresowy charakter umów zawieranych
na rynku pracy, którą na
E
rys. pozkazuje punkt E przez pracodawców i pracobiorców, w czym
WE
LD - popyt na pracÄ™
maczajÄ… palce, m. in., zwiÄ…zki zawodowe.
AJ - podaż pracy
LF - zasób pracy
ad. c.
W
AJ
AJ
LF
LD
LF
0
N
NE
E
A
WE
ad. a.
W1
E1
W
AJ
LF
LD
A E
LD1
WE
0
N
N1 N2 NE
Klasycy, a właściwie neoklasycy twierdzą, że
w rezultacie negatywnego szoku popytowego
płaca realna spadnie z poziomu WE do poziomu
LD
W1. Rynek pracy odzyska więc równowagę w
LD1
punkcie E1. Zapotrzebowanie na pracÄ™ wyniesie
0N2
0 N
N1 NE
Negatywny szok popytowy na rynku dóbr
spowoduje również negatywny szok popytowy na
rynku pracy. Linia popytu na pracÄ™ przesuwa siÄ™
na lewo z LD do LD1.
MATERIAA
Y DO KOL #4 " | Strona | 20
MAKROEKONOMIA Z " SPOTKANIE Z OKAZJI KOL #4 " 02.06.2011
4. MODEL AS-AD
Na rysunku po lewej stronie pokazano punkt równowagi E
p
w gospodarce klasycznej na krzywej zagregowanego popytu, AD.
Na tym samym rysunku pokaż, jak zmieni się położenie tego
punktu równowagi, E, w wyniku następujących wydarzeń:
a) BC obniżył stopę rezerw obowiązkowych dla banków
E
komercyjnych,
b) rząd zwiększył wydatki na służbę zdrowia
(deficyt budżetowy zwiększył się),
AD2 c) przeczuwajÄ…c nadchodzÄ…cy kryzys, gospodarstwa domowe
AD stały się bardziej oszczędne,
AD1
d) ceny na rynku dóbr obniżyły się.
0
Y
ad. a.
p
Wzrost podaży pieniądza, MS, spowoduje obniżkę stopy
procentowej, R, zagregowany popyt, AD, zwiększy się
niezależnie od poziomu cen, p,
w gospodarce. W konsekwencji krzywa AD przesunie siÄ™
E
w prawo, do położenia AD2.. Punkt E przesunie się
pionowo w górę do punktu E2.
E1
p
AD2
AD
E2
AD1
0
Y
E
ad. d.
Spadek cen spowoduje ruch punktu E wzdłuż linii
zagregowanego popytu, AD, w dół, z E do E . Popyt
zwiększy się. Krzywa AD może wówczas być
AD2
analizowana jako krzywa Pigou.
AD
AD1
p
0
Y
ad. b.
Znowu, krzywa popytu, AD, przesunie siÄ™ w prawo,
z położenia AD do AD2. Punkt E, tak samo,
przesunie się pionowo w górę do punktu E2.
E
p
ad. c.
E'
p'
Tym razem krzywa zagregowanego popytu, AD,
przesunie się w lewo, z położenia AD do AD1. Punkt E
AD2
przesunie się pionowo w dół punktu E1.
AD
AD1
0
Y
YE YE'
LAS Wykres pokazuje długookresową i krótkookresową
p
zagregowaną podaż (AS) i popyt (AD).
Załóżmy, że zagregowany popyt AD rośnie z AD1 do AD2,
poziom równowagi Y wyniesie:
SAS
" Y1 w krótkim okresie, Y2 w długim okresie,
p1
" Y1 w krótkim okresie, Y1 w długim okresie,
p2
p3
" Y1 w długim okresie, Y2 w krótkim okresie,
" Y2 w długim okresie, Y2 w krótkim okresie,
" zmniejszy się w związku z nieprawidłową interwencją
AD2
państwa
AD1
SAS, LAS, Y
Y1 Y2
KONIEC
MATERIAA
Y DO KOL #4 " | Strona | 21