Katedra Biochemii Farmakologii i
Toksykologii Wydział Medycyny
Weterynaryjnej Uniwersytetu
Przyrodniczego we Wrocławiu
Leki wpływające na
przekaz
nictwo adrenergiczne
opracował prof. dr Marcin Świtała
Materiały ćwiczeniowe z przedmiotu
Farmakologia weterynaryjna (ćw.2/2013)
Przekaz
nictwo w synapsie noradrenergicznej
SYNTEZA KATECHOLAMIN
Tyrozyna
Prekursorem metabolicznym
Hydroksylaza
NA jest L-tyrozyna
Enzym warukujÄ…cy
tyrozyny
szybkość syntezy
DOPA
Zakończenia
nerwów
dekarboksylaza
sympatycznych
DOPA
Komórki
Dopamina
chromochłonne
A i N rdzenia
Å‚-hydroksylaza
nadnerczy
dopaminy
Nordrenalina
N-metylotransferaza
Aktywność enzymu
Komórki
fenyloetanolaminy
zależy od stężenia
glikokortykoidów
chromochłonne A
Adrenalina
rdzenia nadnerczy
WYCHWYT NORADRENALINY Z
PRZESTRZENI SYNAPTYCZNEJ
Z przestrzeni synaptyczne NA jest wychwytywana jest głównie przez
wydzielajÄ…cy jÄ… neuron w procesie zwanym wychwytem neuronalnym lub
wychwytem 1 . Podobny proces może dotyczyć także A. Wewnątrz kolbki
synaptycznej NA jest szybko wychwytywana przez pęcherzyki
synaptyczne i w nich magazynowana.
Przy nasilonym wydzielaniu NA i A część cząsteczek , która dostała się do
krążenia jest wychwytywana przez inne tkanki . Proces ten to wychwyt
pozaneuronalny określany także jako wychwyt 2. Wychwycone w ten
sposób katecholaminy są rozkładane.
Tab.1 Charakterystyka procesów wychwytowych katecholamin
Wychwyt 1 Wychwyt 2 Wychwyt
pęcherzykowy
lokalizacja błona błony innych komórek Błona pęcherzyka
neuronalna magazynujÄ…cego
Rodz.transportu czynny bierny czynny
inhibitory kokaina, glikokortykoidy rezerpina
amfetamina, normetanefryna
dezipramina fenoksybenzamina
RECEPTORY ADRENERGICZNE
W 1913 r. Dale badając reakcje układu krążenia na adrenalinę obserwo
-wał dwa odmienne działania tego hormonu na naczynia krwionośne 
skurcz, co dotyczyło większości naczyń i w niektórych regionach ciała
- rozkurcz naczyń.
Dopiero 1948 r. Ahlqiust porównując działanie NA, A i izoprenaliny
(IZO) wysunął hipotezę, że różnice w sile działania tych leków da się
wytłumaczyć istnieniem różnego typu receptorów adrenergicznych, w
stosunku do których środki te wykazują różne powinowactwo. Uznał,
że istniejÄ… 2 typy receptorów að i bð.
Powinowactwo A, NA i IZO ustalił następująco:
wzglÄ™dem receptora að NA > A > IZO, wzglÄ™dem receptora bð IZO > A > NA
Obecnie uznaje siÄ™ istnienie
dwóch podtypów receptora að - að1 i að2 oraz
trzech podtypów receptora bð - bð1 bð2 i bð3
Charakterystyka receptorów adrenergicznych
að1 að2 bð1 bð2 bð3
drugi wzrost IP3, spadek wzrost wzrost wzrost
przekaz
nik DAG, Ca2+ cAMP cAMP cAMP cAMP
NA>A>>IZO A>NA>>IZO IZO>NA>A IZO>A>NA IZO>NA
szereg po-
=A
winowactwa
agonistów
selektywni fenylefryna klonidyna dobutamina salbutamol
agonisci
butoksamina
selektywni prazosyna johimbina atenolol
antagoniści
Udział receptorów adrenergicznych
w efektach pobudzenia układu współczulnego
Układ krążenia
organ efekt udział receptora
(tkanka)
serce wzrost czÄ™stotliwoÅ›ci uderzeÅ„ (tÄ™tna), receptor ²1
szybkości przewodzenia, siły skurczu i
pobudliwości
(działanie chrono-, dromo-, ino- i batmo-
ropowo-dodatnie)
Uwaga -
W sercu z zaburzeniami przewodnictwa i pobudliwości
A i NA mogą ujawnić działanie arytmiogenne
Silne napięcie układu współczulnego doprowadzić
może do uszczuplenia lub wyczerpania rezerw
energetycznych serca i zatrzymania jego pracy.
naczynia skurcz mięśni gładkich prowadzący do receptor ą1
krwionośne wzrostu oporu naczyniowego i wzrostu
ciśnienia krwi
rozkurcz mięśni gÅ‚adkich usprawniajÄ…cy receptor ²2
ukrwienie niektórych narządów podczas
katecholaminemii
Udział receptorów adrenergicznych
w efektach pobudzenia układu współczulnego
narzÄ…d oddechowy
organ efekt udział receptora
(tkanka)
oskrzela rozkurcz mięśni gÅ‚adkich drzewa receptor ²2
oskrzelowego ułatwiający oddychanie i
wentylację płuc
gruczoły
Å›linianki wzrost produkcji amylazy receptor ²2
wzrost wydzielania jonów K1+ receptor ą1
gruczoły wzrost sekrecji receptor M
potowe (konie - receptor ²2)
oko
tęczówka skurcz mięśnia promienistego receptor ą1
prowadzÄ…cy do rozszerzenia z
renicy
ciaÅ‚o zwiotczenie mięśnia rzÄ™skowego ,co receptor ²2
rzęskowe powoduje spłaszczenie soczewki
Udział receptorów adrenergicznych
w efektach pobudzenia układu współczulnego
przewód pokarmowy
organ efekt udział receptora
(tkanka)
mięśnie rozkurcz ( spowalniajÄ…cy perystaltykÄ™) receptor ²2 i Ä…2
wypierajÄ…ce
mięśnie skurcz receptor ą1
zwieracze
pęcherz moczowy
miÄ™sieÅ„ rozkurcz receptor ²2
wypieracz
zwieracz skurcz receptor Ä…1
układ płciowy samca
nasieniowód skurcz m. gładkich podczas receptor ą1
ejakulacji
układ płciowy samicy
macica skurcz m. gładkich receptor ą1
rozkurcz m. gÅ‚adkich (zwÅ‚. w ciąży) receptor ²2
Udział receptorów adrenergicznych
w efektach pobudzenia układu współczulnego
wÄ…troba
organ efekt udział receptora
(tkanka)
hepatocyty nasilenie glikogenolizy prowadzÄ…ce receptor ²2
do wzrostu stężenia glukozy we krwi
tkanka tłuszczowa
adipocyty nasilenie lipolizy prowadzÄ…ce do receptor ²2
wzrostu stężenia tłuszczów we krwi
mięśnie szkieletowe
komórki wzrost glikogenolizy, receptor ²2
mięśni wzrost siły skurczu,
szkieletowych lepsze przyrosty masy
Efekty pobudzenia receptorów adrenergicznych
receptor að1
" skurcz mięśni gładkich: naczyń krwionośnych, zwieraczy p. pokarmowego i
pęcherza moczowego, nasieniowodów, macicy, mięśni radialnych tęczówki,
rozkurcz mięśni gładkich przewodu pokarmowego (pośrednio - poprzez
hamowanie przewodnictwa cholinergicznego),
" zwiększanie wydzielanie K+ przez komórki wydzielnicze ślinianek,
" nasilanie glikogenolizy w wÄ…trobie
receptor að2
presynaptyczne hamowanie przekaz
nictwa w neuronach ukł. autonomicznego (NA i
ACh), stymulacja agregacji płytek, spadek wydzielania insuliny
receptor bð1
zwiększanie częstości uderzeń i siły pracy serca, zwiększanie sekrecji amylazy w
śliniankach
receptor bð2
rozkurcz m. gładkich niektórych naczyń krwionośnych, oskrzeli, mięśnie gładkie
wypieraczy p. pokarmowego, pęcherza moczowego, nasieniowodów, mięśni
rzęskowych, stymulacia glikogenolizę w wątrobie i mięśniach szkieletowych,
wywołuje drżenia tych mięśni, wzrost ich masy i siły skurczu oraz pobudza
termogenezÄ™, hamuje uwalnianie histaminy przez kom. tuczne,
receptor bð3 wzrost lipolizy i termogenezy w tkance tÅ‚uszczowej
Wpływ katecholamin na krążenie
Wpływ na naczynia
- receptory adrenergiczne znajduje się głównie w małych arteriolach
i zwieraczach przedwłośniczkowych.
- efekt lokalny działania A lub Na zależy od ilościowego stosunku obu typu
receptorów.
W naczyniach, w których przeważajÄ… receptory að1 (skóra, Å›luzówki, nerki)
wzrasta opór ścian i maleje przepływ krwi (NA działa na nie silniej niż A).
W naczyniach z przewagÄ… receptora bð2 (trzewia, mięśnie szkieletowe) -
opór ścian maleje i wzrasta przepływ krwi (A działa na nie silniej niż NA).
Wpływ na serce
- efekt obu katecholamin wynika z pobudzenia receptora bð1 w komórkach
- miocardium i układu bodz
czo-przewodzÄ…cego.
- pod wpływem A wzrasta liczba skurczów, skurcze są krótsze i silniejsze,
wzrastają: objętość minutowa, przepływ wieńcowy, praca serca i zużycie
tlenu i energii. Efektywność pracy z czasem maleje. Wystąpić mogą zabu-
rzenia rytmu.
- pod wpływem NA liczba uderzeń serca rośnie słabiej, objętość minutowa
nie zmienia siÄ™ lub maleje.
Wpływ katecholamin na krążenie
przepływ krwi: A NA
adrenalina noradrenalina izoprenalina
Ciśnienie w skórze
- -
- -
tętnicze
mmHg
w nerce
-
-
w trzewiach + + + o, +
w m. + + + o, -
Liczba
szkieletowych
uderzeń na
minutÄ™
w mózgu + o, -
całkowity opór
Opór
obwodowy
naczyniowy + +
-
średnie ciśnienie
tętnicze + + +
+ wzrost, - spadek, o brak wpływu
Podanie dożylne A lub NA zawsze skutkuje wzrostem ciśnienia tętniczego,
przy czym ciśnienie skurczowe wzrasta po obu lekach podobnie, a
rozkurczowe znacznie silniej po NA.
Wpływ katecholamin na metabolizm
A i NA uruchamiajÄ… rezerwy energetyczne organizmu.
Stymulują rozpad glikogenu w wątrobie i mięśniach przez
aktywacje fosforylazy (przez rec. bð-2) i hamujÄ… odbudowÄ™
glikogenu przez syntetazÄ™ glikogenowÄ… (przez rec.að1)
aktywujÄ… lipazÄ™ i rozpad tÅ‚uszczów (przez rec. bð3).
We krwi wzrasta poziom glukozy i kwasów tłuszczowych, a
także substratów dla glukoneogenezy (kwasu mlekowego,
aminokwasów).
Wpływ metaboliczny A jest zacznie silniejszy niż NA.
Podział leków oddziaływujących na przekaz
nictwo
adrenergiczne w synapsach układu autonomicznego
Leki pobudzające ukł. współczulny Leki hamujące ukł. współczulny
Sympatycotonica Sympatycolytica
3. Leki blokujÄ…ce
1. Leki pobudzajÄ…ce
receptory adrenergiczne
receptory adrenergiczne
4. Leki zmniejszajÄ…ce
2. Leki zwiększające
stężenie katecholamin
stężenie katecholamin
w synapsie adrenergicznej
w synapsie adrenergicznej
 Leki pobudzajÄ…ce receptory adrenergiczne
Leki pobudzajÄ…ce receptory að i bð að, bð- adrenomimetica
noradrenalina, adrenalina
Leki pobudzajÄ…ce receptory að1 að1-adrenomimetica
stos. ogólnie: fenylefryna, metaraminol
stos. miejscowo: nafazolina, oksymetazolina
Leki pobudzajÄ…ce receptory að2 að2-adrenomimetica
klonidyna,
ksylazyna, detomidyna, medetomidyna
Leki pobudzajÄ…ce receptory bð bð-adrenomimetica (bð1 + bð2)
izoprenalina, orcyprenalina
Leki pobudzajÄ…ce receptory bð1 bð1-adrenomimetica
dobutamina
Leki pobudzajÄ…ce receptory bð2 bð2-adrenomimetica
salbutamol, klenbuterol, izoksysupryna
Zastosowanie leków pobudzajÄ…cych receptory að i bð
adrenaliny (A), noradrenaliny (NA)
A i NA mogą być stosowane ogólnie - parenteralnie (w p. pokarmowym
ulegają rozkładowi) lub miejscowo
Katecholaminy podaje się ogólnie w celu :
- unormowania ciśnienia krwi w stanach silnej hypotensji (jako leki antyhypotensyjne)
- podczas operacji chirurgicznych, w trakcie których dochodzi do dużego
spadku ciśnienia tętniczego A lub NA stosuje się w długotrwałych wlewach
dożylnych w dawkach 0.1-0.2 mðg/kg/min
- podczas hypotensji towarzyszącej niektórym rodzajom wstrząsu (tylko A).
zwłaszcza we wstrząsie typu anafilaktycznego, w którym A antagonizuje
dodatkowo bronchospastyczne działanie histaminy.
- pobudzenia akcji serca - w przypadku jej zatrzymania (głównie A). Lek może być powoli
podawany dożylnie w trakcie mechanicznych lub elektycznych prób przywracania akcji
serca. W przypadku braku odpowiedzi, A można podać bezpośrednio do lewej komory.
- łagodzenia objawów silnych reakcji alergicznych (duszenie się - na skutek skurczu
oskrzeli) występujących np. po szczepieniu zwierząt. A podaje się wówczas domięśniowo
lub podskórnie. NA jest nieskuteczna.
- łagodzenia objawów astmy - w inhalacji
Zastosowanie leków pobudzajÄ…cych receptory að i bð
adrenaliny (A), noradrenaliny (NA)
AdrenalinÄ™ podaje siÄ™ miejscowo w celu :
- w celu przedłużenia efektu znieczulającego środków miejscowo
znieczulających (głównie do roztworów prokainy).
Anemizacja tkanki wywołana przez adrenalinę spowalnia wchłanianie środka
znieczulającego do krwi i przedłuża jego działanie. Adrenalinę stosuje się w
stężeniach 1:100000 -1:20000.
- jako środek zmniejszający krwawienie tkanek - szczególnie podczas
operacji okulistycznych lub stomatologicznych - w postaci nasyconych
lekiem gÄ…bek lub w aerozolu.
Obecnie nie stosuje się w praktyce noradrenaliny ze względu na mniej
kompleksowe działanie na układ krążenia ( ukierunkowane głównie na efekt
wazospastyczny )
Leki pobudzajÄ…ce receptory að1
fenylefryna, metaraminol
nafazolina, oksymetazolina
Mechanizm działania: Pobudzenie receptora alfa-1.
Działanie:
- Głównym efektem jest skurcz mięśni gładkich naczyń krwionośnych
Po podaniu do krążenia wywołują wzrost ciśnienia krwi.
Podane miejscowo np. donosowo wywołują anemizację tkanki
- Podane do oka kurczą mięsień rozwieracz z
renicy wywołując
rozszerzenie z
renicy (mydriasis).
Zastosowanie: (głównie w medycynie człowieka)
- donosowo do usuwania stanów przekrwiennych błony śluzowej nosa
(nafazolina i oksymetazolina)
- w okulistyce jako mydriaticum (fenylefryna)
-w stanach głębokiej hypotensji ( fenylefryna, metaraminol - parenteral-
nie). Wodróżnieniu od noradrenaliny leki að-1 adrenomimetyczne nie
wywołują tachykardii, działają słabiej hypertensyjnie, lecz znacznie dłużej.
Leki pobudzajÄ…ce receptory að2
klonidyna
ksylazyna, detomidyna, medetomidyna
Mechanizm działania:
Pobudzenie receptora alfa-2, znacznie obniża wydzielanie
noradrenaliny w synapsach i powoduje zmniejszenie napięcia
sympatycznego zarówno na obwodzie jak i w OUN. Leki te mimo
pobudzenia receptora adrenergicznego að2 sÄ… sympatykolitykami
Działanie:
Obniżenie wydzielania synaptycznego noradrenaliny prowadzi do
spadku jej poziomu we krwi, spadku ciśnienia krwi i bradykardii.
Leki te przechodzą do CUN i wywołują stan uspokojenia oraz działają
przeciwbólowo. Działanie centralne ksylazyny, detomidyny i
medetomidyny jest bardzo często wykorzystywane w weterynarii.
Zastosowanie:
Klonidyna jest wykorzystywana w leczeniu nadciśnienia u ludzi.
Ksylazyna, detomidyna i medetomidyna stosowane sÄ… tylko w
weterynarii jako leki uspakajające o działaniu przeciwbólowym.
Leki pobudzajÄ…ce nieselektywnie receptory bð
izoprenalina , orcyprenalina
oraz leki pobudzajÄ…ce selektywnie receptory bð1
dobutamina
Mechanizm działania:
Pobudzenie receptorów bð -1 i bð -2 adrenergicznych lub bð1 adrenergicznych
Działanie:
Pobudzenie receptora bð-1 zwiÄ™ksza siÅ‚Ä™ skurczu i pobudliwość mięśnia serco-
wego oraz przyÅ›piesza akcjÄ™ serca. Pobudzanie receptora bð-2 wywoÅ‚uje
rozkurcz mięśni gładkich oskrzeli, macicy, naczyń krwionośnych.
Podanie bð -1 (dobutamina) lub bð-1 i bð -2 (izoprenalina, orcyprenalina) agonistów
wywołuje efekt ino-, batmo-, chrono- i dromo- dodatni. Prowadzi to do dużego
zużycia tlenu, a także uszczupla rezerwy energetyczne serca. Przy dłuższym
używaniu dochodzi do niewydolności mięśnia sercowego
Zastosowanie :
Dobutamina działa głównie nasercowo - silnie inotropowo dodatnio, słabo
wpływając na częstotliwość pracy serca. Używana jest w medycynie człowieka w
terapii niektórych rodzajów wstrząsu, w chirurgii - po operacjach na otwartym
sercu oraz chronicznej niedomodze niedokrwiennej serca .
Izoprenalinę używa się w leczeniu ostrej postaci astmy i w niektórych rodzajach
bloku serca , we wstrzÄ…sie pochodzenia sercowego)
Leki pobudzajÄ…ce receptory bð2
salbutamol, terbutalina, izoksysupryna,
klenbuterol,
Mechanizm działania
Pobudzenie receptorów bð2 adrenergicznych
Pobudzanie receptora bð2 wywoÅ‚uje rozkurcz mięśni gÅ‚adkich głównie
oskrzeli, macicy i naczyń krwionośnych .
Pobudzenie receptorów bð2 i bð3 nasila przemiany kataboliczne cukrów i
tłuszczów.
Działanie:
Podanie bð-2 adrenomimetyków (salbutamol, klenbuterol, izoksysupryna)
oraz bð-adrenomimetyków dziaÅ‚ajÄ…cych nieselektywnie -1 (izoprenalina,
orcyprenalina) wywołuje rozszerzenie oskrzeli, zmniejsza napięcie macicy,
zwiÄ™ksza przepÅ‚yw przez naczynia krwionoÅ›ne zaopatrzone w receptor bð.
Leki działające nieselektywnie wpływają także pobudzająco na pracę serca.
Zastosowanie:
Salbutamol, terbutalina podawane są głównie w spastycznych
stanach oskrzeli i w astmie.
Izoksysupryna stosowana jest
Øð w stanach spastycznych macicy m. in. w postÄ™powaniu
podtrzymującym zagrożoną ciążę, przy manipulacjach
położniczych, u kobiet w bolesnych miesiączkach,
Øð w zaburzeniach ukrwienia w niektórych częściach ciaÅ‚a, w
celu rozszerzenia naczyń kwionośnych - u psów w chorobie
podobnej do zespołu Raynauda, u koni - w chorobach
trzeszczki kopytowej
Klenbuterol
Klenbuterol podobnie jak inne bð2 adrenomimetyki wykorzystywany byÅ‚ w
lecznictwie człowieka i zwierząt w stanach spastycznych oskrzeli.
Zauważono, że środek ten po dłuższym stosowaniu wywołuje zmiany w
ekspresji białek retikulum sarkoplazmatycznego, kontrolujacych kinetykę
skurczu. Prowadzi to do wzrostu zakresu i siły skurczu. W krótkim czasie
środek ten stał się środkiem dopingującym wykorzystywanym przez
sportowców. Obecnie jest środkiem zakazanym.
W hodowli zwierząt lek ten zaczęto wykorzystywać jako stymulator
wzrostu. Tego typu działanie wiąże się głównie ze stymulacją przez ten
lek wydzielania hormonu wzrostu oraz pobudzaniem wydzielania insuliny
(dziaÅ‚anie bð2)
Służył on także jako  poprawiacz jakości mięsa szczególnie cielęciny i
jagnięciny. Pod wpływem klenbuterolu mięso traci tkankę tłuszczową i
jako  chude zyskuje na wartości konsumpcyjnej.
Obecnie tego typu zastosowania sÄ… zakazane, a wykrycie klenbuterolu w
mięsie i innych produktach pochodzenia zwierzęcego doprowadza do ich
dyskwalifikacji.
Leki zwiększające stężenie katecholamin w
synapsie adrenergicznej
(Sympatomimetyki o działaniu pośrednim)
efedryna, amfetamina
Mechanizm działania:
Aminy te wypierają z pęcherzyków synaptycznych endogenną
noradrenalinę, która uwalniana jest bezpośrednio do przestrzeni
synaptycznej (z pominięciem etapu egzocytozy).
Efedryna ma także zdolność bezpośredniego pobudzania
postsynaptycznych receptorów að i bð. Powinowactwo efedryny do
tych receptorów jest znacznie mniejsze niż katecholamin.
Efedryna i amfetamina przechodzą przez barierę krew-mózg i
wywołują pobudzenie OUN.
 Sympatomimetyki o działaniu pośrednim
efedryna, amfetamina
Działanie:
Efedryna i amfetamina wykazują działanie obwodowe i ośrodkowe.
Działanie obwodowe jest podobne do działania naturalnych katecholamin
choć słabsze i znacznie dłuższe.
Objawami tego działania są:
" obwodowy skurcz naczyń i wzrost ciśnienia tętniczego
" tachykardia i wzrost siły skurczu serca
" rozszerzenie oskrzelików
" hamowanie motoryki przewodu pokarmowego
" rozszerzenie z
renicy.
Działanie ośrodkowe manifestuje się pobudzeniem OUN. Efedryna wywołuje
pobudzenie niewielkiego stopnia. U ludzi wywołuje bezsenność, nie stymulu-
jąc procesów pamięci. Podobnie choć znacznie silniej działa amfetamina
Zastosowanie: Obecnie w wÄ…skim zakresie stosuje siÄ™ tylko efedrynÄ™.
Amfetamina została wycofana z lecznictwa
Efedryna służy do wywołania efektu pobudzenia CSN w schorzeniach, w
których występują objawy depresji (np. w tężyczce), a ponadto w astmie, w
stanach hypotensji występujących podczas zabiegów chirurgicznych .
 Leki blokujÄ…ce receptory adrenergiczne (adrenolytica)
Leki blokujÄ…ce receptory að (að-adrenolityki)
nieselektywne:
syntetyczne fenoksybenzamina, fentolamina, tolazolina
pochodne sporyszu: dihydroergotamina
selektywne:
að1- adrenolityk: prazosyna, doksazosin, terazosin
tamsulosin (antyað1A dziaÅ‚a na ukÅ‚ad moczopÅ‚ciowy)
að2- adrenolityk: johimbina, atipamezol, idazoksan
Leki blokujÄ…ce receptory bð (bð-adrenolityki)
nieselektywne: propranolol, karazolol, sotalol, tymolol
bð1- adrenolityki: atenolol (bez aktywn. agonisty) metoprolol, esmolol
bð2- adrenolityk: butoksamina (nie jest lekiem)
Leki blokujÄ…ce receptory að i bð (að/bð-adrenolityki)
karwedilol, labetalol,
 Leki blokujÄ…ce receptory adrenergiczne að1
selektywnie  prazosyna
nieselektywnie  fenoksybenzamina, fentolamina
Mechanizm działania
Blokowanie receptorów að1 prowadzi osÅ‚ania komórki efektorowe (m.in.
mięśnie gładkie naczyń krwionośnych) zaopatrzone w te receptory
przed wpływem endogennych katecholamin.
Blokada receptora að1 wywoÅ‚uje w organizmie spadek ciÅ›nienia
tętniczego krwi.
Działanie:
Prazosyna obniża napięcie tętniczek i żył. U pacjentów z nadciśnieniem
usprawnia to krążenie. Lek nie ma znaczącego wpływu na pracę serca.
Zastosowanie (głównie w medycynie człowieka):
Leczenie nadciśnienia tętniczego. Prazosyna działa tylko 4-6 godz.
Obecnie w medycynie stosuje się jej analogi o znacznie dłuższym
działaniu - terazosynę (ok. 20 godz.) czy doksazosynę (ok.36 godz.)
Porównanie hypertensyjnego działania nieselektywnych i selektywnych ą-agonistów
1. Zablokowanie recep-
torów ą 1 doprowadza
do spadku ciśnienia
3
krwi, co prowadzi do
odruchowego napięcia
układu współczulnego i
wzmożonego wydzie-
lania NA synapsach.
2. Przy równoczesnym
zablokowaniu recep-
torów ą 2 przez lek
nieselektywny zahamo-
wany jest mechanizm
autoregulacji synap-
tycznego wydzielania
NA i jej nadmiar dopro-
wadza przełamania 3. Przy braku równoczesnej blokady receptorów ą 2 nadmiar
blokady receptorów ą1 NA w synapsie pobudza mechanizm autoregulacji synap-
co skutkuje wahaniami tycznej , który hamuje wydzielanie NA i nie dochodzi do
ciśnienia krwi (przy- przełamania blokady receptorów ą1, co stabilizuje efekt
krych dla pacjenta). hypotensji .
 Leki blokujÄ…ce receptory adrenergiczne að2
johimbina, atipamezol
Mechanizm działania:
Zablokowanie rec. að-2 hamuje mechanizm autoregulacji stężenia uwalnianej w
synapsie noradrenaliny. Skutkuje to nasileniem uwalniania noradrenaliny w
synapsach i przechodzenie w dużej ilości tego przekaz
nika do krążenia.
Na skutek uwolnienia w synapsach adrenergicznych NA dochodzi do
pobudzenie akcji serca (tachykardia i arytmia), co nie sprzyja stabilności
ciśnienia tętniczego.
Działanie:
Åšrodki te antagonizujÄ… dziaÅ‚anie að2 -adrenomimetyków np. klonidyny
W weterynarii leki te służą do przerwania centralnego działania takich
Å›rodków að2-adrenomimetycznych jak ksylazyna, detomidyna i
medetomidyna (leki uspakajająco-przeciwbólowe).
Zastosowanie:
" JohimbinÄ™ i atipamezol stosuje siÄ™ jako antidotum po przedawkowaniu,
alfa-2 adrenomimetyków lub w celu przerwania ich działaniu np. po
wystąpieniu objawów niepożądanych.
" Johimbina była stosowana jako afrodyzjak.
Alkaloidy sporyszu o działaniu alfa-antagonistycznym -
ergotamina i dihydroergotamina
Te wielocząsteczkowe alkaloidy, były pierwszymi lekami
używanymi w doÅ›wiadczeniach do blokady receptorów að-
adrenergicznych. Oprócz wpÅ‚ywu na receptory að posiadajÄ…
inne właściwości.
Są agonistami receptorów 5-HT (serotoninowych)
Ergotamina posiada także zdolność kurczenia macicy, którą
traci po uwodorowaniu czÄ…steczki.
Zastosowanie:
Leki te nie są obecnie stosowane w leczeniu nadciśnienia.
W związku z wpływem na receptory