Temat: Choroby zawodowe . Dokumentacja chorób zawodowych.
1 Akty prawne regulujące zagadnienie chorób zawodowych:
a) KP z 26 cz 1976 roku (art. 234-237)
b) Rozporządzenie w sprawie chorób zawodowych z 30 cz 2009 roku
c) Rozporządzenie w sprawie sposobu dokumentowania chorób zawodowych i skutków tych chorób z 1 sierpnia 2002
roku
2 Pojęcie chorób zawodowych art. 235'
Definicja (art. 2351 K.p.)
Za chorobę zawodową uważa się chorobę, wymienioną w wykazie chorób zawodowych, jeżeli w wyniku oceny warunków
pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, ze została ona spowodowana działaniem
czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy,
zwanych  narażeniem zawodowym
3 Przesłanki konieczne do uznania choroby za zawodową:
a) Występuje w wykazie chorób zawodowych
b) Spowodowana bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia
występujących w pracy
c) Spowodowana bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem sposobem wykonywania pracy
d) U pracownika lub byłego pracownika
e) W okresie zatrudnienia lub po zatrudnieniu
f) Wystąpienie objawów chorobowych w okresie ustalonym w wykazie chorób zawodowych
5 Informacje z KP
a) Kto zgłasza podejrzenie choroby zawodowej?
b) Kumu zgłasza podejrzenie choroby zawodowej?
c) Kto wysyła na badania w celu rozpoznania choroby zawodowej lub w braku podstaw do rozpoznania ch. z.
d) Obowiązki pracodawcy w zakresie chorób zawodowych
6 Postępowanie w sprawie choroby zawodowej.
1) zgłoszenie podejrzenia choroby zawodowej (art. 3 rozporządzenia):
a ) zgłoszenia dokonuje:
ż� pracodawca zatrudniający pracownika, u którego podejrzewa się chorobę zawodową właściwemu
państwowemu inspektorowi sanitarnemu i właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy
lekarz oraz lekarz dentysta, który podczas wykonywania zawodu powziął podejrzenie choroby zawodowej
u pracownika, kieruje na badania w celu wydania orzeczenia o rozpoznaniu choroby zawodowej albo braku
podstaw do jej rozpoznania,
ż� pracownik lub były pracownik, który podejrzewa, że występujące u niego objawy mogą
wskazywać na taką chorobę, przy czym pracownik aktualnie zatrudniony zgłasza podejrzenie za
pośrednictwem lekarza sprawującego nad nim profilaktyczną opiekę zdrowotną
ż� lekarza orzecznika art. 4 ust.2
b) komu zgłaszać (ż 3 ust.1 rozporządzenia):
ż� właściwemu państwowemu powiatowemu inspektorowi sanitarnemu
ż� właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy
c) w jakiej formie:
na formularzu określonym w przepisach w sprawie sposobu dokumentowania chorób
zawodowych
telefonicznie (jest to zgłoszenie dodatkowe, w przypadku choroby zawodowej o ostrym
przebiegu lub podejrzenia, że choroba zawodowa była przyczyną śmierci pracownika)
2) wszczęcie postępowania przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego (PPIS)
-skierowanie na badanie przez PPIS i przez lekarza i lekarza dentystę na odpowiednik formularzu do lekarza orzecznika
zatrudnionego w
Art.5 ust. 2. Jednostkami orzeczniczymi I stopnia są:
1) poradnie chorób zawodowych wojewódzkich ośrodków medycyny pracy;
2) kliniki i poradnie chorób zawodowych uniwersytetów medycznych (akademii medycznych);
3) poradnie chorób zakaz
nych wojewódzkich ośrodków medycyny pracy albo przychodnie i oddziały chorób zakaz
nych
poziomu wojewódzkiego - w zakresie chorób zawodowych zakaz
nych i pasożytniczych;
4) jednostki organizacyjne zakładów opieki zdrowotnej, w których nastąpiła hospitalizacja - w zakresie rozpoznawania
chorób zawodowych u pracowników hospitalizowanych z powodu wystąpienia ostrych objawów choroby.
3. Jednostkami orzeczniczymi II stopnia od orzeczeo wydanych przez lekarzy zatrudnionych w jednostkach orzeczniczych, o
których mowa w ust. 2, są jednostki badawczo-rozwojowe w dziedzinie medycyny pracy
3) wydanie orzeczenia o rozpoznaniu choroby zawodowej lub braku podstaw do rozpoznania choroby zawodowej przez
lekarza orzecznika na formularzu odpowiednim
Na podstawie badao, dokumentacji medycznej, dokumentacji o zatrudnieniu i oceny narażenia zawodowego.
W przypadku nie zgadzania się z orzeczeniem możliwośd odwołania się do jednostki orzeczniczej II stopnia w terminie 14 dni
od otrzymania orzeczenia, za pośrednictwem jednostki orzeczniczej I stopnia
4) przesłanie orzeczenia do
PWIS,
pracownika lub byłego pracownika,
osobie zgłaszającej podejrzenie choroby zawodowej
oraz gdy wydane orzeczenie przez jednostkę orzeczniczą II stopnia do jednostki I stopnia.
5) wydanie decyzji o stwierdzeniu choroby zawodowej lub braku podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej przez
Paostwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego na odpowiednim formularzu.
Możliwośd odwołania do Paostwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego przez pracownika i pracodawcę w terminie
14 dni od otrzymania orzeczenia, za pośrednictwem PPIS.
6) przesłanie decyzji
pracownikowi,
byłemu pracownikowi,
pracodawcy,
jednostce orzeczniczej zatrudniającej lekarza rozpoznającego chorobę zawodową i
PWIp.
7) PPIS albo PWIS w termie 14 dni od ostatecznej decyzji wypełnienia na odpowiednim formularzu Kartę Stwierdzającą
Chorobę Zawodową i przesyła do Centralnego Rejestru Chorób Zawodowych w Instytucie Medycyny Pracy w A
odzi.
8) przesyła Kartę PWIS do PPIS.
9)zawiadomienie niezwłocznie przez pracodawcę o skutkach choroby zawodowej, uszczerbku na zdrowiu, niezdolności do
pracy IMP w A
odzi PWIS.
10) w razie rozpoznania u pracownika choroby zawodowej, pracodawca jest obowiązany:
a. ustalić przyczyny powstawania choroby zawodowej oraz charakter i rozmiar zagrożenia tą chorobą, działając w
porozumieniu z właściwym państwowym inspektorem sanitarnym
b. przystąpić niezwłocznie do usunięcia czynników powodujących powstanie choroby zawodowej i zastosować
inne niezbędne środki zapobiegawcze
c. zapewnić realizację zaleceń lekarskich; w tym w razie stwierdzenia u pracownika objawów wskazujących na
powstawanie choroby zawodowej, pracodawca jest obowiązany, na podstawie orzeczenia lekarskiego, w
terminie i na czas określony w tym orzeczeniu, przenieść pracownika do innej pracy nie narażającej go na
działanie czynnika, który wywołał te objawy.
d) jeżeli przeniesienie do innej pracy powoduje obniżenie wynagrodzenia, pracownikowi przysługuje dodatek
wyrównawczy przez okres nie przekraczający 6 miesięcy
e) pracodawca prowadzi rejestr obejmujący przypadki stwierdzonych chorób zawodowych i podejrzeń o takie choroby
(art. 235 ż 4 k.p.)
f) pracodawca jest obowiązany systematycznie analizować przyczyny chorób zawodowych i innych chorób
związanych z warunkami środowiska pracy i na podstawie wyników tych analiz stosować właściwe środki
zapobiegawcze
7) Świadczenie z tytułu chorób zawodowych.
Ustawa z dnia 30 paz
dziernika 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych
przewiduje następujące świadczenia z tytułu choroby zawodowej:
1. zasiłek chorobowy - dla ubezpieczonego, którego niezdolność do pracy spowodowana została chorobą zawodową,
2. świadczenie rehabilitacyjne - dla ubezpieczonego, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do
pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy,
3. zasiłek wyrównawczy - dla ubezpieczonego będącego pracownikiem, którego wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek
stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu,
4. jednorazowe odszkodowanie - dla ubezpieczonego, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu,
5. jednorazowe odszkodowanie - dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty,
6. renta z tytułu niezdolności do pracy - dla ubezpieczonego, który stał się niezdolny do pracy wskutek choroby
zawodowej,
7. renta szkoleniowa - dla ubezpieczonego, w stosunku do którego orzeczono celowość przekwalifikowania zawodowego
ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie, spowodowaną chorobą zawodową,
8. renta rodzinna - dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty uprawnionego do renty z tytułu choroby
zawodowej,
9. dodatek do renty rodzinnej dla sieroty zupełnej,
10. dodatek pielęgnacyjny,
11. pokrycie kosztów leczenia z zakresu stomatologii i szczepień ochronnych oraz zaopatrzenia w przedmioty
ortopedyczne w zakresie określonym ustawą.
Jednorazowe odszkodowanie z tytułu uszczerbku na zdrowiu
Jednorazowe odszkodowanie przysługuje ubezpieczonemu, który wskutek choroby zawodowej doznał stałego lub
długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Stały lub długotrwały uszczerbek na zdrowiu oraz jego związek z chorobą
zawodową ustala lekarz orzecznik ZUS lub komisja lekarska ZUS. Przy orzekaniu o stałym lub długotrwałym uszczerbku
na zdrowiu w związku z chorobą zawodową, lekarz orzecznik ZUS jest związany decyzją organu Państwowej Inspekcji
Sanitarnej o stwierdzeniu choroby zawodowej.
Za stały uszczerbek na zdrowiu uważa się takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie
czynności organizmu nie rokujące poprawy. Za długotrwały uszczerbek na zdrowiu uważa się takie naruszenie sprawności
organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu na okres przekraczający 6 miesięcy, mogące ulec
poprawie.
Oceny stopnia uszczerbku na zdrowiu oraz jego związku z chorobą zawodową dokonuje się po zakończeniu leczenia i
rehabilitacji.
Wniosek o jednorazowe odszkodowanie do płatnika składek składa ubezpieczony lub uprawniony członek rodziny.
Płatnik składek po zakończeniu leczenia i rehabilitacji przez ubezpieczonego, przekazuje wniosek wraz ze skompletowaną
dokumentacją terenowej jednostce organizacyjnej ZUS właściwej ze względu na miejsce zamieszkania ubezpieczonego, w
celu skierowania ubezpieczonego na badanie przeprowadzane przez lekarza orzecznika ZUS. Zakład Ubezpieczeń
Społecznych w ciągu 7 dni od dnia otrzymania wniosku ustala termin badania ubezpieczonego.
Jednorazowe odszkodowanie z tytułu śmierci ubezpieczonego
Świadczenie to przysługuje członkom rodziny ubezpieczonego, który zmarł wskutek choroby zawodowej. Odszkodowanie
to przysługuje również w razie śmierci wskutek choroby zawodowej rencisty, który był uprawniony do renty z
ubezpieczenia wypadkowego.
Członkami rodziny uprawnionymi do odszkodowania są:
1. małżonek (jednorazowe odszkodowanie nie przysługuje małżonkowi w przypadku orzeczonej separacji),
2. dzieci własne, dzieci drugiego małżonka, dzieci przysposobione oraz przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed
osiągnięciem pełnoletności wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, w tym również w ramach rodziny zastępczej, spełniające w
dniu śmierci ubezpieczonego lub rencisty warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej,
3. rodzice, osoby przysposabiające, macocha oraz ojczym, jeżeli w dniu śmierci ubezpieczonego lub rencisty prowadzili z
nim wspólne gospodarstwo domowe lub jeżeli ubezpieczony lub rencista bezpośrednio przed śmiercią przyczyniał się do
ich utrzymania albo jeżeli ustalone zostało wyrokiem lub ugodą sądową prawo do alimentów z jego strony.
Jednorazowe odszkodowanie z tytułu śmierci ubezpieczonego lub rencisty, który zmarł wskutek choroby zawodowej,
pomniejsza się o kwotę jednorazowego odszkodowania z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu,
wypłaconego temu ubezpieczonemu lub renciście.
Inne świadczenia
Niezależnie od jednorazowego odszkodowania przysługują również renta z tytułu niezdolności do pracy, renta
szkoleniowa, renta rodzinna i dodatki do renty.
Wymienione świadczenia przysługują niezależnie od długości okresu ubezpieczenia wypadkowego oraz bez względu na
datę powstania niezdolności do pracy spowodowanej chorobą zawodową.
Renta z tytułu niezdolności do pracy i renta szkoleniowa z ubezpieczenia wypadkowego nie może być niższa niż:
80% podstawy jej wymiaru - dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy,
60% podstawy jej wymiaru - dla osoby częściowo niezdolnej do pracy,
100% podstawy jej wymiaru - dla osoby uprawnionej do renty szkoleniowej.
Renty z ubezpieczenia wypadkowego, dodatek dla sieroty zupełnej oraz dodatek pielęgnacyjny z tego ubezpieczenia
podlegają waloryzacji w terminach i na zasadach określonych w ustawie o emeryturach i rentach z FUS.
Świadczenia z tytułu chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach
Za chorobę zawodową uprawniającą do świadczeń przewidzianych w ustawie z dnia 30 paz
dziernika 2002 r. o
zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach, uważa się chorobę
określoną w wykazie chorób zawodowych, jeżeli została spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia
występujących w środowisku pracy lub sposobem wykonywania pracy, w czasie zajęć dydaktycznych, wychowawczych
lub opiekuńczych realizowanych przez jednostki organizacyjne systemu oświaty, zajęć w szkole wyższej lub zajęć na
studiach doktoranckich albo w czasie odbywania praktyki przewidzianej organizacją studiów lub nauki.
Osobie, która stała się niezdolna do pracy całkowicie lub częściowo wskutek choroby zawodowej w szczególnych
okolicznościach, przysługuje renta z tytułu niezdolności do pracy: na stałe - jeżeli niezdolność do pracy jest trwała lub
na okres wskazany w decyzji organu rentowego - jeżeli niezdolność do pracy jest okresowa.
Osobie, która doznała stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego chorobą zawodową w
szczególnych okolicznościach, przysługuje jednorazowe odszkodowanie z tytułu tego uszczerbku, jeżeli osoba ta stała
się całkowicie niezdolna do pracy.
Osobie, która poniosła koszty pogrzebu osoby poszkodowanej wskutek choroby zawodowej albo osoby pobierającej rentę
na podstawie ustawy o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych
okolicznościach, przysługuje zasiłek pogrzebowy.
Członkom rodziny osób, które zmarły wskutek choroby zawodowej w szczególnych okolicznościach przysługuje renta
rodzinna i jednorazowe odszkodowanie. Członkami rodziny są małżonek, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka, dzieci
przysposobione, przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnuki, rodzeństwo i inne dzieci,
w tym również w ramach rodziny zastępczej, rodzice, osoby przysposabiające, ojczym i macocha, jeżeli spełniają warunki
do uzyskania renty rodzinnej w myśl przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Prawo do jednorazowego odszkodowania przysługuje członkom rodziny spełniającym warunki do uzyskania renty
rodzinnej w dniu śmierci osoby, która zachorowała na chorobę zawodową.
Wymienione wyżej świadczenia z tytułu chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach przyznaje i
wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych na wniosek osoby uprawnionej.
Ponadto osobom, które stały się niezdolne do pracy wskutek choroby zawodowej w szczególnych okolicznościach,
przysługują świadczenia opieki zdrowotnej w zakresie niezbędnym do leczenia choroby zawodowej, jeśli osoby te nie są
objęte ubezpieczeniem zdrowotnym.
M. P. z dnia 27 lutego 2009 r. nr 12 poz. 149
OBWIESZCZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SPOA
ECZNEJ1)
z dnia 20 lutego 2009 r.
w sprawie wysokości kwot jednorazowych odszkodowań z tytułu wypadku przy pracy lub choroby
zawodowej
Na podstawie art. 14 ust. 9 ustawy z dnia 30 paz
dziernika 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu
wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. Nr 199, poz. 1673, z póz
n. zm.2)) ogłasza się, co następuje:
W okresie od dnia 1 kwietnia 2009 r. do dnia 31 marca 2010 r. kwoty jednorazowych odszkodowań z tytułu
wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, o których mowa w art. 12 i art. 14 ust. 1-4 ustawy z dnia 30
paz
dziernika 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych,
zwanej dalej "ustawą", wynoszą:
1) 589 zł za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu (art. 12 ust. 1 ustawy);
2) 589 zł za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, z tytułu zwiększenia tego
uszczerbku co najmniej o 10 punktów procentowych (art. 12 ust. 2 ustawy);
3) 10.304 zł z tytułu orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej
egzystencji ubezpieczonego (art. 12 ust. 3 ustawy);
4) 10.304 zł z tytułu orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej
egzystencji wskutek pogorszenia się stanu zdrowia rencisty (art. 12 ust. 4 ustawy);
5) 52.990 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawniony jest małżonek lub dziecko zmarłego
ubezpieczonego lub rencisty (art. 14 ust. 1 pkt 1 ustawy);
6) 26.495 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawniony jest członek rodziny zmarłego
ubezpieczonego lub rencisty inny niż małżonek lub dziecko (art. 14 ust. 1 pkt 2 ustawy);
7) 52.990 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są równocześnie małżonek i jedno lub
więcej dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencisty, oraz 10.304 zł z tytułu zwiększenia tego
odszkodowania przysługującego na każde z tych dzieci (art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy);
8) 52.990 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawnionych jest równocześnie dwoje lub więcej
dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencisty, oraz 10.304 zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania
przysługującego na drugie i każde następne dziecko (art. 14 ust. 2 pkt 2 ustawy);
9) 10.304 zł, gdy obok małżonka lub dzieci do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są
równocześnie inni członkowie rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty, każdemu z nich niezależnie od
odszkodowania przysługującego małżonkowi lub dzieciom (art. 14 ust. 3 ustawy);
10) 26.495 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są tylko członkowie rodziny inni niż
małżonek lub dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencisty, oraz 10.304 zł z tytułu zwiększenia tego
odszkodowania przysługującego na drugiego i każdego następnego uprawnionego (art. 14 ust. 4 ustawy).