RÓWNOWAGA EKONOMICZNA

Istota i rodzaje równowagi ekonomicznej

1. Równowaga makroekonomiczna (w rozumieniu teorii neoklasycznej) :

1. równowaga makroekonomiczna- zrównoważenie popytu globalnego z podażą globalną przy pełnym wykorzystaniu zasobów produkcyjnych

1. Klasyfikacja równowagi ze względu na różne kryteria:

• skala:

• równowaga mikroekonomiczna (równowaga producenta, równowaga konsumenta, równowagi cząstkowe);

• równowaga makroekonomiczna (równowaga globalna);

• czas:

• równowaga statyczna;

• równowaga dynamiczna;

• rynki:

• równowaga na rynku produktów;

• równowaga na rynku pracy;

• równowaga na rynku ziemi;

• równowaga na rynku pieniądza;

• równowaga na rynku finansowym (kredytowym);

• równowaga na rynku walutowym

• kraj - zagranica:

• równowaga wewnętrzna;

• równowaga zewnętrzna;

Równowaga makroekonomiczna

• Podstawowe równanie równowagi ogólnej:

• Lewa strona równania (popytowa) - popyt globalny (popyt zagregowany)

• Składniki popytu globalnego:

• C - konsumpcja (popyt konsumpcyjny)

• I - inwestycje (popyt inwestycyjny)

• G - wydatki budżetowe pomniejszone o transfery (popyt budżetu państwa)

• Ex - Im - eksport netto

1. Prawa strona (podażowa, dochodowa) - podaż globalna (zagregowana), tzn. wytworzony produkt narodowy równy dochodom ludności:

1. C - konsumpcja

1. S - oszczędności

1. Tn - podatki netto, Tn = podatki - transfery

1. Równanie równowagi ogólnej można zapisać w także w następującej postaci:

1. lub:

• Powyższe równanie równowagi ogólnej :

• jeśli dotyczy wartości ex post (wartości faktycznych, zrealizowanych)

• jest zawsze spełnione

• jeśli dotyczy wartości ex ante (wartości planowanych, zamierzeń)

• jest spełnione tylko w warunkach równowagi

Równowaga w ujęciu Keynesa

Równowaga: popyt globalny = podaż globalna ( Y^d = Y^s )

Równowaga:

inwestycje + wydatki budżetowe + eksport netto =

oszczędności + podatki netto

Możliwa jest równowaga przy niepełnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych.

W centrum zainteresowań badawczych pozostaje problem równowagi między planowanymi inwestycjami i oszczędnościami.

W ujęciu keynesowskim:

I = S - równowaga ( punkt E )

I > S - nadwyżka planowanych inwestycji nad planowanymi oszczędnościami (nadwyżka popytu globalnego nad podażą) - luka ekspansywna

S > I - nadwyżka planowanych oszczędności nad planowanymi inwestycjami (nadwyżka podaży globalnej nad popytem) - luka depresyjna

Równowaga w ujęciu neoklasycznym

1. Równowaga na podstawowych rynkach:

• na rynku produktów

• Na rynku kształtuje się cena równowagi, która równoważy popyt z podażą - przypomnienie z wykładu nr 2)

• na rynku pracy

• Na rynku pracy kształtuje się taki poziom płacy realnej, który zapewnia równowagę między popytem na pracę i podażą pracy (pełne wykorzystanie siły roboczej, bezrobocie naturalne) - przypomnienie z poprzednich wykładów: 8 oraz 13)

• na rynku kredytowym

• Mechanizmy rynkowe sprawiają, że realna stopa procentowa dostosowuje się do istniejącego popytu na kredyt i podaży kredytu doprowadzając do równowagi, czyli do zrównania planowanych inwestycji z planowanymi oszczędnościami

Równoważenie rozbieżności między inwestycjami

i oszczędnościami (ujęcie neoklasyczne)

1. Mechanizm elastycznych cen, płac i stopy procentowej w warunkach doskonałej konkurencji utrzymuje równowagę między popytem globalnym i podażą globalną na poziomie pełnego wykorzystania czynników produkcji w gospodarce narodowej. Tak więc, krzywa podaży jest pionowa.

-1. Ogólny model równowagi (ogólny model zagregowanego popytu i zagregowanej podaży)

Równowaga między popytem globalnym

i podażą globalną

Spór między szkołą neoklasyczną i keynesowską dotyczy przede wszystkim:

• kształtu krzywej podaży

• tego, jakie czynniki decydują o poziomie dochodu narodowego: podażowe czy popytowe

• czy równowaga możliwa jest tylko w warunkach pełnego wykorzystania zasobów wytwórczych istniejących w gospodarce narodowej, czy też przy różnym stopniu wykorzystania czynników produkcji

Spór o teorię równowagi ogólnej między szkołą neoklasyczną i keynesowską

Kryteria porównawcze	szkoła neoklasyczna	szkoła keynesowska
zasadność założenia o giętkości cen i płac	TAK	NIE
o poziomie dochodu narodowego decydują czynniki	podażowe	popytowe
równowaga możliwa jest	tylko przy pełnym wykorzystaniu czynników produkcji	przy różnym poziomie dochodu narodowego i różnym stopniu wykorzystania zdolności prod.
kształt krzywej podaży	pionowy, tzn. niezależny od poziomu cen	w kształcie odwróconej litery L: pionowy, gdy występuje pełne wykorzystanie zdolności produkcyjnych oraz poziomy, gdy mamy do czynienia z niepełnym wykorzystaniem zdolności wytwórczych

Równowaga według teorii neoklasycznej (punkt N)

i keynesowskiej (punkt K)

Literatura zalecana do wykładu:

Nasiłowski M.: System rynkowy. Podstawy mikro- i makroekonomii, Wydawnictwo Key Tex, Warszawa 1996:

• roz.11. Spór o teorię równowagi ogólnej między ekonomią neoklasyczną a ekonomią keynesowską s.231-244

Begg D., Fischer S., Dornbusch R.: Ekonomia tom 2, PWE, Warszawa 1993

• roz.25. Podaż globalna, poziom cen i tempo dostosowań s.189-222

• roz.29.8. Cykle koniunkturalne a teoria równowagi s.355-356

Oyrzanowski B.: Makroekonomia, z serii „Biblioteka menedżera”, Wydawnictwo Profesjonalnej Szkoły Biznesu, Kraków 1997

• roz.III. Równowaga krótkookresowa s.89-120

Samuelson P.A., Nordhaus W.D.: Ekonomia 1, PWN, Warszawa 1996

• roz.8. Teoria wyznaczania produktu

• A. Klasyczne i Keynesowskie podejście do problemu wyznaczania produktu s.232-240

Stachowiak Z.: Ekonomia. Zarys podstawowych problemów, Wyższa Szkoła Informatyki Stosowanej i Zarządzania, Warszawa 1998

• roz.10. Równowaga ekonomiczna s.193-210

1

Y^d=C+I+G+(Ex-Im)

Y^d = Y^s

Y^d

E

C + I + G

C + I

C

I

45^o

Y_max

Y*

Y^s

0

S + T_n = - a + [ 1 - c ( 1- t_n ) ] Y

I, G

S, T_n

E

I + G + ( Ex - Im)

I + G

I

Y_max Y

realny dochód narodowy

Y*

0

I, S

S = - a + ( 1 - c ) Y

luka depresyjna

S > I

E

I

luka ekspansywna

I > S

Y*

Y_max

Y

realny dochód narodowy

0

realna stopa procen-towa

S (podaż kredytu)

S > I

r₁

E

punkt równowagi

I = S

r_E

r₂

I > S

I (popyt na kredyt)

I = S

inwestycje (I) , oszczędności (S)

0

prze-ciętny poziom cen

podaż globalna

nadwyżka

p₁

(rosną zapasy)

E

punkt równowagi

p_E

niedobór

p₂

(maleją zapasy)

popyt globalny

Y_E

realny dochód narodowy

0

przecię-tny

poziom

cen

N

c_N

popyt globalny

D_N

c_K

K

popyt globalny

D_K

Y_K

Y_max

0

realny dochód narodowy

---