TEMAT NR 1 PODSTAWOWE POJECIA PRAWA
KARNEGO PROCESOWEGO.
Omówienie nastpujcych poj prawa karnego procesowego:
Proces karny - to przewidziane prawem zachowanie organów procesowych i pozostaych uczestników, zmierzajce do wykrycia i ustalenia czynu przestpczego, jego sprawcy oraz do wymierzenia mu kary lub zastosowania innych rodków, ewentualnie do uniewinnienia podejrzanego.
Prawo karne procesowe - to zespó przepisów regulujcych proces karny poprzez okrelenie jego modelu za pomoc zespou podstawowych elementów.
Cel i przedmiot prawa karnego procesowego.
Mona mówi o ogólnym celu procesu karnego tj. ostatecznym rezultacie do którego zmierza proces karny a take o celach czstkowych, które wystpuj w poszczególnych etapach procesu np. celem postpowania odwoawczego jest korekta wadliwych orzecze.
Przedmiot procesu karnego sprowadza si do rozstrzygnicia jakiej kwestii prawnej, której rozstrzygnicie jest zadaniem postpowania przygotowawczego. W procesie karnym kwesti tak stanowi:
- odpowiedzialno karna,
- odpowiedzialno cywilna.
W zalenoci od przedmiotu procesu mona mówi o dziaalnoci procesowej jako nurcie procesowym. Z tego punktu widzenia mona rozróni:
a) Nurt podstawowy tj.
- postpowanie w kwestii odpowiedzialnoci karnej,
b) Nurt uboczny tj.
- postpowanie w kwestii odpowiedzialnoci cywilnej ( zachodzi tylko wtedy, gdy wniesiono skarg ).
Stadia procesu karnego:
- postpowanie przygotowawcze,
- postpowanie jurysdykcyjne,
- postpowanie wykonawcze.
Postpowanie przygotowawcze.
Rozpoczyna si wydaniem postanowienia o wszczciu dochodzenia lub ledztwa (art. 303 lub 308 kpk). Najpierw postpowanie toczy si w sprawie a nastpnie przeciwko.
Sporzdzenie i wydanie aktu oskarenia koczy to postpowanie.
Postpowanie jurysdykcyjne.
Toczy si najpierw przed sdem pierwszej instancji a nastpnie drugiej instancji. Uprawomocnienie si wyroku koczy to stadium.
Postpowanie wykonawcze.
Rozpoczyna si od chwili uprawomocnienia si wyroku a koczy si zatarciem kary.
Zadania procesu karnego:
1. Wykrycie sprawcy przestpstwa,
2. Pocignicie go do odpowiedzialnoci karnej,
3. Spowodowanie aby osoba niewinna nie bya naraona na odpowiedzialno,
4. Realizacja zada prewencyjnych i profilaktycznych,
5. Zagwarantowanie pokrzywdzonemu ochrony jego interesów oraz prawa do rozsdnego terminu.
Funkcje procesowe:
1. Instrumentalna - oznacza, e prawo karne procesowe suy realizacji norm prawa karnego materialnego,
2. Gwarancyjna - oznacza, e postpowanie przygotowawcze jest jedyn form kiedy w majestacie prawa mona pozbawi czowieka wolnoci, mienia. Aby nie da organowi zbytniej przewagi, prawo karne zawiera równie przepisy dajce gwarancje obywatelowi.
Omówienie trybu cigania przestpstw.
Przez tryb cigania przestpstw mona rozumie tryb wszczynania postpowa przygotowawczych lub tryb prowadzenia takich postpowa.
Rozróniamy trzy tryby cigania przestpstw:
1. Tryb cigania z urzdu /publiczno-skargowy/,
2. Tryb cigania na wniosek /publiczno-skargowy/,
3. Tryb cigania z oskarenia prywatnego /prywatno-skargowy/.
Najwiksz grup stanowi przestpstwa cigane z urzdu. Przestpstwa wnioskowe uzalenione s od decyzji poszkodowanego.
Przestpstwa dziel si na:
1. Bezwzgldnie wnioskowe,
2. Wzgldnie wnioskowe.
Przestpstwa wzgldnie wnioskowe polegaj na tym, e ich typ podstawowy cigany jest z urzdu. Z chwil zoenia wniosku o ciganie zmienia si tryb cigania z wnioskowego na cigane z urzdu. Wniosek moe by cofnity. Na cofnicie wniosku potrzebna jest zgoda prokuratora i musi nastpi to do czasu odczytania aktu oskarenia na rozprawie gównej. Wniosku nie mona wycofa jedynie w przypadku przestpstwa zgwacenia. Z chwil cofnicia wniosku postpowanie wszczte umarza si a w nie wszcztym odmawia si wszczcia dochodzenia. Z chwil cofnicia wniosku poszkodowany nie ma prawa zoenia go ponownie. Gdy osoba odmawia zoenia wniosku ma prawo póniej go zoy do czasu przedawnienia cigania przestpstwa.
Fakt nie przyjcia wniosku lub jego cofnicie musi by odnotowany w protokole. Policja sama nie wszczyna i nie ciga przestpstw prywatno-skargowych.
róda procesu karnego:
a/ Konstytucja,
b/ Ustawa,
c/ Midzynarodowe Umowy Ratyfikowane,
d/ Rozporzdzenie.
Zasady procesowe.
Zasada - to doktryna wyraajca co w procesie postpowania najwaniejsze. Zasady procesowe ogólnie stanowi postulaty.
Do zasad procesowych zaliczamy:
Zasada prawdy
Zasada prawdy (nazwana te zasad prawdy materialnej lub zasad prawdy obiektywnej) jest naczeln dyrektyw wedug której, rozstrzygnicia organów procesowych powinny by oparte na prawdziwych ustaleniach faktycznych
W procesie karnym winno si dy do tego, aby obraz minionej rzeczywistoci jaki ustalany jest poprzez materiay dowodowe uzyskane w procesie, by zgodny z przebiegiem i charakterem badanych zdarze, które miay miejsce w przeszoci.
Omawiana zasada obowizuje wszystkie organy procesowe do tego. aby decyzje podejmowane w toku procesu oparte byty o ustalenia faktyczne zgodne z rzeczywistym stanem rzeczy, a zatem oparte maj by na ustaleniach prawdziwych.
Zasada obiektywizmu
Zasada obiektywizmu jest dyrektyw zobowizujc organy procesowe do obiektywnego stosunku do sprawy i jej uczestników, pozbawionego stronniczoci i uprzedze ora/ osobistego nastawienia (art. 4 k.p.k.).
Polega na tym, e kady organ pastwowy dziaajcy w procesie karnym ma obowizek uwzgldniania zarówno okolicznoci przemawiajcych na korzy, jak i na niekorzy oskaronego.
Zasada ta powinna by realizowana we wszystkich etapach (fazach) postpowania karnego, zarówno w trakcie gromadzenia i przeprowadzania rodków dowodowych, jak i w trakcie orzekania o winie i karze oskaronego.
Zwaszcza sd powinien rzetelnie rozwaa i uwzgldnia okolicznoci korzystne i niekorzystne dla oskaronego, a rozstrzygajc spraw, kierowa si powinien uzyskanym materiaem dowodowym i dyrektywami ustawowymi.
Zasada domniemania niewinnoci
Zasada domniemania niewinnoci (uczciwoci — preasumptio boni viri ) jest jedn z podstawowych dyrektyw zgodnie, z któr podejrzanego (oskaronego ) naley uwaa za niewinnego dopóki wina jego nie zostanie stwierdzona prawomocnym orzeczeniem sdu. KPK stwierdza, e „oskaronego uwaa si za niewinnego, dopóki wina jego nie zostanie udowodniona i stwierdzona prawomocnym orzeczeniem sdu. Art. 42 ust. 5 Konstytucji RP mówi, e „kadego uwaa si za niewinnego, dopóki jego wina nie zostanie stwierdzona prawomocnym wyrokiem sdu".
Zasada swobodnej oceny dowodów
Art. 7 k.p.k. stwierdza co nastpuje: „Organy postpowania ksztatuj swe przekonanie na podstawie wszystkich przeprowadzonych dowodów, ocenianych swobodnie z uwzgldnieniem zasad prawidowego rozumowania oraz wskaza wiedzy i dowiadczenia yciowego".
Ustalenie prawdy zaley od wielu czynników, miedzy innymi od jakoci prawa dowodowego oraz od tego czy organy prowadzce proces mog ocenia dowody swobodnie czy te prawo przewiduje w tym wzgldzie pewne reguy dowodowe. Wprowadzenie do procesu karnego cile okrelonych regu dowodowych utrudnia, a niekiedy wrcz uniemoliwia dojcie do prawdy. Dlatego te w doktrynie wyrónia si zasad swobodnej oceny dowodów i zasad prawnej oceny dowodów.
Zasada swobodnej oceny dowodów polega na tym, e organ procesowy ocenia dowody i wyciga z nich wnioski wedug swego wewntrznego przekonania i nie jest krepowany reguami prawnymi.
W myl tej drugiej zasady — zasady prawnej oceny dowodów, organ procesowy ocenia dowody i wyciga z nich wnioski wedug prawem przewidzianych regu dowodowych.
Ocena swobodna dowodów dotyczy ich „rzeczywistej mocy dowodowej" i przekonywalnoci" w odniesieniu do sformuowanej tezy dowodowej opartej na przedmiocie dowodu.
Ocena prawna dowodów polega na badaniu dowodu pod ktem ich stosunku do z gon okrelonej przekonywalnoci ograniczonej ustaw i która wie tym samym organ procesowy.
Zasada legalizmu
Art. 10 § l k.p.k. stwierdza, co nastpuje: „Organ powoany do cigania przestpstw jest obowizany do wszczcia i prowadzenia postpowania przygotowawczego, a oskaryciel publiczny take do wniesienia i popierania oskarenia — o czyn cigany z urzdu". § 2 cytowanego przepisu mówi: „Z wyjtkiem wypadków okrelonych w ustawie lub w prawie midzynarodowym nikt nie moe by zwolniony od odpowiedzialnoci za popenione przestpstwo".
Jak wynika z treci cytowanego przepisu formuujcego zasad legalizmu. zasada ta jest dyrektyw nakazujc organowi uprawnionemu do prowadzenia postpowania przygotowawczego bezwzgldne wszczynanie i kontynuowanie cigania karnego kadego przestpstwa, jeeli ciganie z urzdu jest prawnie dopuszczalne i faktycznie zasadne. Zasada legalizmu nie ogranicza si wycznie do zagadnienia wszczynania i prowadzenia postpowania przygotowawczego, a zobowizuje nadto oskaryciela publicznego do inicjowania postpowania jurysdykcyjnego i popierania oskarenia tam przedstawionego. Realizuje zatem funkcje cigania karnego. Celem zasady legalizmu jest doprowadzenie do pocignicia kadego sprawcy przestpstwa do odpowiedzialnoci karnej.
Zasada prawa do obrony
Zgodnie z regulacj konstytucyjn podejrzanemu (oskaronemu) przysugujce prawo obrony powinno by realizowane w caym postpowaniu karnym — we wszystkich jego :.ach, a nawet po jego zakoczeniu (podejrzany ma moliwo wnoszenia kasacji oraz wniosku o wznowienie postpowania).
W doktrynie przyjmowany (chocia krytykowany) jest podzia obrony na: obron materialn i obron formaln.
Wedug tego podziau:
a) obrona materialna to wszelka dziaalno wykonywana przez kogokolwiek (podejrzany, oskarony, inni uprawnieni uczestnicy procesu), a suca temu „by oskarony nie poniós kary niesusznie lub ponad miar swego przewinienia".
Uczestnikami procesu realizujcymi obron w sensie materialnym realizuj zatem, s : skarony, jego obroca, oskaryciel publiczny, a w ograniczonym zakresie osoba najblisza i przedstawiciel ustawowy.
Wyej przedstawiony pogld potwierdza szeroko rozumian koncepcj prawa do obrony .v sensie materialnym.
Wskie natomiast rozumienie prawa do obrony materialnej sprowadza si natomiast do uprawnienia do obrony realizowanych przez samego podejrzanego (oskaronego).
a) obrona formalna to moliwo ustanowienia w procesie obrocy, inaczej mówic istnieje moliwo skorzystania z pomocy obrocy. Obroca moe by wybrany przez samego podejrzanego (oskaronego) jak równie moliwe jest posiadanie przez niego obrocy z urzdu.
Ustawodawca ustanawiajc w art.6 prawo do obrocy pooy nacisk na uprawnienie do obrony oskaronego, a które realizowane moe by zarówno przez niego samego, jak i ego obroc. Nie oznacza to jednak, e organy procesowe nie musza tej zasady realizowa. Jednake podejmowanie dziaa take w interesie obrony podejrzanego przez organy procesowe zostay obwarowane art. 4 k.p.k. w omówionej wyej zasadzie obiektywizmu.
Zasada „uczciwej gry"
Zasada „uczciwej gry" polega na tym, e wszyscy uczestnicy procesu powinni wykonywa swoje obowizki i prawa w sposób uczciwy, nie naruszajcy obowizujcych norm moralnych, a w szczególnoci nie wykorzystujc dla wasnych celów cudzej niewiadomoci, niewiedzy lub przymusowego pooenia (wchodzi tu w gr m.in. poziom wyksztacenia, inteligencja, zaradno yciowa, stan majtkowy — opaty dla obrocy lub penomocnika) Czynnoci prawne naruszajce t zasad, chociaby byy poyteczne i celowe z punktu wiania celów procesu, ubliayby powadze wymiaru sprawiedliwoci.
Zasada obiektywizmu
art. 4 kpk /badanie dowodów przemawiajcych na korzy i niekorzy podejrzanego Na obiektywizm skada si: bezstronno i brak ukierunkowanego nastawienia samej sprawy.
Zasada domniemania niewinnoci /podejrzanego naley uwaa za niewinnego do czasu uprawomocnienia si wyroku skazujcego/,
Zasada tumaczenia wtpliwoci na korzy podejrzanego /zasada ta zmusza organ sprawiedliwoci do wyjanienia wszelkich wtpliwoci w sprawie/,
TEMAT NR 2 PRZESANKI PROCESOWE.
1. Pojcie przesanek.
Przesanki procesowe - s to warunki przewidziane prawem od których uzaleniona jest dopuszczalno procesu karnego.
Podzia przesanek procesowych:
1. Przesanki dodatnie /pozytywne/,
2. Przesanki ujemne /negatywne/.
Okolicznoci które musz nastpi aby proces by dopuszczalny to przesanki dodatnie art. 303 kpk.
Okolicznoci które nie mog wystpi aby postpowanie mogo si toczy to przesanki ujemne np. mier sprawcy, brak zezwolenia na ciganie.
Przesanki ogólne to takie które maj zastosowanie do procesu karnego niezalenie jak on si toczy np. przedawnienie, sprawca nie podlega orzecznictwu polskich sdów.
Przesanki szczególne to takie które dotykaj tylko szczególnych form postpowania np. postpowanie uproszczone art. 469 & 1 pkt. 3 kpk.
Przesanki bezwzgldne /absolutne/ warunkuj dopuszczalno postpowania przeciwko okrelonej osobie o okrelony czyn w kadym ukadzie procesowym np. przedawnienie, mier sprawcy.
Przesanki wzgldne /relatywne/ warunkuj dopuszczalno procesu tylko w konkretnym ukadzie sytuacyjnym np. waciwo sdu.
Podstawa faktyczna procesu karnego:
1. Zbadanie, czy nie ma przeszkód procesowych do wszczcia postpowania przygotowawczego,
2. Dysponowanie przed wszczciem dochodzenia pewnym minimum faktów art.303 kpk.
Omówienie przesanek procesowych ujemnych z art. 17 kpk.
a/ Czynu nie popeniono (sprawca nie zachowa si tak jak prawo zabrania),
b/ Brak danych dostatecznie uzasadniajcych podejrzenie popenienia czynu (badamy, czy czyn jest zabroniony),
c/ Czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego,
d/ Ustawa stanowi, e sprawca nie popenia przestpstwa /kontra typy szczególne pozaustawowe/,
e/ Spoeczna szkodliwo czynu jest znikoma /nie kady czyn jest przestpstwem np. pozbawienie czowieka wolnoci na 2-3 minuty/,
f/ Ustawa stanowi, e sprawca nie podlega karze /formy stadialne i zjawiskowe art. 15 & 1 kpk/,
g/ mier oskaronego,
h/ Nastpio przedawnienie karalnoci /art. 101-105 kpk - ustanie karalnoci p-stwana skutek upywu czasu/.
Przedawnienie z art. 101 kpk ulega modyfikacjom poprzez przerw terminów przedawnienia przez wszczcie procesu karnego. Polega to na tym, e do terminu podstawowego dolicza si 5 lat.
Spoczywanie przedawnienia polega na tym, e termin przedawnienia wogóle nie biegnie z powodu przeszkód formalnych art. 104 kpk.
Przedawnienie w przypadku przestpstwa skutkowego liczy si od momentu wystpienia skutku. W przypadku przestpstw jednorazowych z trwaym skutkiem przedawnienie liczy si od momentu powstania skutku np. bigamia.
W przypadku przestpstwa trwaego przedawnienie liczy si od momentu ustania stanu przeciwnego ustawie np. nielegalne posiadanie broni, dezercja onierza z jednostki. Przedawnienie liczy si wedug reguy komputacji w rzeczywistym biegu czasu.
Przypadki przedawnienia:
1. Postpowanie karne co do tego samego czynu lub tej samej osoby zostao zakoczone prawomocnym rozstrzygniciem /powaga rzeczy osdzonych/ resudikata,
2. Zawiso sprawy - lispendens /niedopuszczalne jest prowadzenie kilku spraw o to samo przestpstwo/,
3. Sprawa nie podlega orzecznictwu polskich sdów art. 578-579 kpk /immunitety krajowe materialne np. adwokat, radca prawny i prokurator. Osoba taka jeli dopuci si przestpstwa w zwizku z wykonywaniem czynnoci zawodowych to przestpstwo jej staje si wykroczeniem dyscyplinarnym/,
4. Brak skargi uprawnionego oskaryciela /dotyczy postpowania przed sdem. Sd z wasnej inicjatywy nie moe wszcz postpowania/,
5. Brak wymaganego zezwolenia na ciganie /immunitet prezydencki, poselski, senatorski, czonków Trybunau Stanu, Trybunau Konstytucyjnego, pracownicy NIK, Rzecznik Praw Obywatelskich/,
6. Brak wniosku o ciganie osoby uprawnionej,
7. Abolicja /ustawodawcze darowanie pewnych przestpstw, okrelonych przez wskazanie ich typów lub zagroe karnych lub daty, przed któr zostay popenione/,
8. Amnestia /sd stosuje nadzwyczajne zagodzenie kary a nawet moe warunkowo zawiesi jej wykonanie w stosunku do sprawcy wspódziaajcego z innymi osobami w popenieniu przestpstwa, jeeli ujawni on wobec organów cigania informacje dotyczce osób uczestniczcych w popenieniu przestpstwa oraz istotne okolicznoci jego popenienia. Na wniosek prokuratora sd moe zastosowa nadzwyczajne zagodzenie kary a nawet warunkowo zawi jej wykonanie w stosunku do sprawcy przestpstwa, który niezalenie od wyjanie zoonych w sprawie ujawni przed organami cigania istotne okolicznoci nieznane dotd temu organowi przestpstwa zagroonego kar powyej 5 lat pozbawienia wolnoci. W sytuacjach wskazanych wyej sd wymierzajc kar pozbawienia wolnoci do lat 5 moe warunkowo zawiesi jej wykonanie na okres próbny wynoszcy do 10 lat jeeli uzna, e pomimo niewykonania kary sprawca ponownie nie popeni przestpstwa/,
9. Indywidualny akt aski Prezydenta RP.
Przesanki dodatnie procesu karnego:
1. Podsdno sprawy polskim sdom karnym,
2. Waciwo sdu miejscowa, rzeczowa i funkcjonalna,
3. Istnienie stron procesowych oraz posiadanie przez te strony zdolnoci procesowej,
4. Wpynicie skargi karnej,
5. Uzyskanie pozwolenia na ciganie lub zoenie wniosku o ciganie,
6. Istnienie podstawowej przesanki faktycznej.
TEMAT NR 3 UCZESTNICY PROCESU KARNEGO.
Pojcie i rodzaje uczestników procesu karnego.
Uczestnikiem procesu karnego jest kada osoba, która wystpuje w tyme procesie w okrelonej przez prawo roli.
Rodzaje uczestników procesu karnego:
1. Organy procesowe,
2. Strony procesowe,
3. Inni uczestnicy procesu karnego:
a/ Przedstawiciele ustawowi pokrzywdzonego i oskaronego,
b/ Przedstawiciele procesowi /obrocy, penomocnicy/,
c/ Pomocnicy /protokolant, tumacz/,
d/ Rzecznicy interesu spoecznego /prokurator, przedstawiciel spoeczny/,
e/ Pozostali uczestnicy /wiadek, biegy/.
Przedstawiciel ustawowy strony to:
1. Rodzic,
2. Opiekun,
3. Kurator.
Przedstawiciel ustawowy wystpuje w procesie niezalenie od woli strony.
Przedstawiciel procesowy generalnie wystpuje w procesie karnym po uprzednim uzyskaniu aktu woli danej strony. Wyjtek stanowi prawo do obligatoryjnej obrony.
Organy procesowe prowadzce proces karny:
1. Organy dochodzeniowo-ledcze,
2. Organy orzekajce,
3. Organy wykonawcze.
Strony procesowe dziel si na:
1. Czynn,
2. Biern.
Strona czynna to:
1. Prokurator /oskaryciel publiczny/,
2. Pokrzywdzony /tylko w postpowaniu przygotowawczym/,
3. Powód cywilny,
4. Oskaryciel posikowy,
5. Oskaryciel prywatny,
6. Interwenient /postpowanie UKS/,
7. Strona nowa,
8. Strona zastpcza.
Strona bierna to:
1. Podejrzany /w postpowaniu przygotowawczym/,
2. Oskarony /w postpowaniu jurysdykcyjnym/,
3. Skazany /w postpowaniu wykonawczym/
4. Pozwany cywilnie /w postpowaniu cywilnym/,
5. Osoba odpowiedzialna posikowo /w postpowaniu UKS/.
Pojcie strony w procesie karnym.
Strona - jest to osoba, która we wasnym imieniu wnosi i popiera przed sdem oskarenie lub dochodzi roszczenia cywilnego. Stron jest równie pokrzywdzony w postpowaniu przygotowawczym.
Strona czynna - jest to osoba fizyczna lub prawna, która we wasnym imieniu wnosi i popiera przed sdem oskarenie lub dochodzi roszczenia cywilnego. Stron jest równie pokrzywdzony w postpowaniu przygotowawczym.
Strona bierna - jest to osoba przeciw której toczy si postpowanie.
Strony zastpcze - wystpuj w procesie karnym w przypadku, gdy pokrzywdzony zmar zanim sta si stron w procesie art. 52 kpk i at. 115 kk.
Strona nowa - to osoby które wystpuj w procesie karnym w przypadku, gdy pokrzywdzony zmar gdy by ju stron w tym procesie art. 52 i 58 kpk.
Warunki jakim powinna odpowiada osoba która chce sta si stron w procesie:
1. Zdolno procesowa,
2. Zdolno do dziaa procesowych,
3. Legitymacja do procesu,
4. Legitymacja do dziaa w procesie,
5. Faktyczna mono osobistego dziaania
Zdolno procesowa - to mono stania si stron w procesie a wic podmiotem stosunku procesowego. Moe j posiada osoba fizyczna lub prawna i moe by czynna lub bierna.
Zdolno procesowa czynna - to zdolno do wystpowania w procesie w roli strony czynnej. Nabywa si j z chwil urodzenia a osoba prawna z chwil zalegalizowania.
Zdolno procesowa bierna - jest to zdolno do wystpowania w roli oskaronego w procesie. Posiada j tylko osoba fizyczna yjca. Nabywa si j po ukoczeniu 17 lat. Po ukoczeniu 13 lat nabywa si ograniczon zdolno procesow biern.
Zdolno procesowa nie jest równoznaczna ze zdolnoci do dziaa procesowych.
Zdolno do dziaa procesowych - oznacza pewn moliwo osobistego dziaania w procesie, osobistego przedsibrania czynnoci procesowych. Za pokrzywdzonego, który nie jest osob fizyczn dziaaj jego przedstawiciele. Za pokrzywdzonego który jest maoletni, ubezwasnowolniony cakowicie lub czciowo prawa wykonuje przedstawiciel ustawowy.
Legitymacja do procesu - jest to prawo do wystpowania w procesie w charakterze strony. Legitymowanym jest ten, komu prawo rzeczywicie dan rol przypisuje. Brak legitymacji do procesu moe spowodowa jego umorzenie.
Legitymacja do dziaania - w procesie to uprawnienia strony, jej przedstawicieli ustawowych, obroców, penomocników a czasem innych osób np. wiadków, biegych do osobistego przedsibrania czynnoci w konkretnym procesie karny
Faktyczna zdolno do dziaania w procesie - wynika z przesanek faktycznych a nie prawnych. Niektóre osoby w niektórych sytuacjach z przyczyn od nich niezalenych, obiektywnie nie mog rozumie poszczególnych zdarze, czynnoci np. z powodu defektów psychicznych, fizycznych /niewidomy, guchy/. W tym przypadku do czynnoci mona przydzieli tumacza, zawiesi postpowanie w celu rozwaenia, czy osoba bdzie moga mie zdolno do czynnoci w procesie osobicie.
Organy procesowe:
1. Prokurator art. 298 kpk
a/ zasada centralizmu,
b/ zasada substytucji,
c/ zasada demokracji,
d/ zasada identyfikacji.
2. Policja art. 298 kpk,
3. Stra Graniczna, WOP, Urzd Kontroli Finansowej art. 312 kpk,
4. andarmeria Wojskowa art. 663 kpk,
5. Organy Pastwowej Inspekcji Radiokomunikacyjnej,
6. Organy Zarzdu Lasów Pastwowych,
7. Dyrektor Parków Narodowych,
8. Inne organy.
Organy orzekajce:
1. Sdy,
2. Urzdy Skarbowe,
3. Urzdy Celne,
4. Sdy szczególne /wojskowe/
Organy wykonawcze:
1. Zakady Karne,
2. Organy administracji pastwowej np. Wydzia Komunikacji - odebranie prawa jazdy,
3. Komornik Sdowy.
Oskaryciel Publiczny.
Oskarycielem publicznym w procesie karnym jest organ procesowy który ma prawo wnosi i popiera przed sdem oskarenie. Oskarycielem publicznym przed wszystkimi sdami jest prokurator, natomiast na zasadzie art. 471 kpk mog by inne organy:
1. Policja /postpowanie uproszczone/,
2. Stra Graniczna,
3. PIH,
4. Przedstawiciele Urzdów Skarbowych,
5. Zarzdy Lasów Pastwowych,
6. Przedstawiciele Urzdów Celnych.
Uprawnienia Oskaryciela Publicznego.
1. Prawo do sporzdzania i wnoszenia do sdu aktu oskarenia art. 331 kpk,
2. Prawo do popierania wniesionego aktu oskarenia w postpowaniu przed sdem art. 46 kpk,
3. Prawo do zabierania gosu po zamkniciu przewodu sdowego art. 406 kpk,
4. Prawo do stawiania pyta osobom przesuchiwanym art. 370 kpk,
5. Prawo do wnoszenia rodków zaskarenia art. 425 kpk,
6. Prawo do skadania wniosków co do przebiegu rozprawy art. 335 kpk.
Obowizki Oskaryciela Publicznego
1. Czuwanie nad tym aby interes spoeczny w czasie postpowania nie zosta naruszony.
Pokrzywdzony - to osoba fizyczna lub prawna, której dobro prawem chronione zostao bezporednio naruszone lub zagroone przestpstwem. Pokrzywdzony jest stron tylko w postpowaniu przygotowawczym, natomiast w procesie karnym jeeli chce wystpowa w charakterze strony to musi zoy stosowne owiadczenie. Owiadczenie to z wyjtkiem 3 przypadków jest wice dla sdu.
Uprawnienia pokrzywdzonego:
1. Pierwszestwo w zaspokojeniu roszcze art. 269 kpk,
2. Prawo zoenia wniosku o ciganie przestpstwa wnioskowego art. 12 kpk,
3. Prawo do otrzymania informacji o sporzdzeniu aktu oskarenia przez prokuratora.
4. Prawo do skadania wniosków dowodowych art. 167 i 315 kpk,
5. Prawo do zaskarania decyzji zapadych w postpowaniu przygotowawczym art. 22 & 2 kpk, art. 306 kpk,
6. Prawo do wnoszenia aktu oskarenia art. 55 kpk,
7. Prawo do korzystania z pomocy penomocnika art. 87 kpk,
8. Prawo do zaznajomienia si z materiaami postpowania przygotowawczego art. 156 & 5 kpk,
9. Prawo do skadania zaale na czynnoci naruszajce prawa pokrzywdzonego art. 302 kpk.
Oskaryciel Posikowy.
Oskaryciel Posikowy wystpuje w sprawach publiczno - skargowych i na wniosek. Swój akces pokrzywdzony moe zgosi od momentu sporzdzenia aktu oskarenia do momentu rozpoczcia przewodu sdowego art. 54 kpk. /przewód sdowy rozpoczyna si od chwili przeczytania aktu oskarenia przez prokuratora/.
Oskaryciel posikowy ma takie same prawa przed sdem jak pokrzywdzony i moe dziaa przed sdem niezalenie od oskaryciela publicznego. Nie moe dziaa na korzy podejrzanego i ma broni tylko swojego interesu a nie szeroko rozumianego interesu spoecznego.
Oskaryciel Prywatny.
Oskaryciel prywatny art. 59 i 61 kpk wie si z trybem cigania przestpstw. Pokrzywdzony moe wnie do sdu akt oskarenia i wtedy staje si oskarycielem prywatnym. Jeeli oskaryciel prywatny odstpi od skierowania do sdu aktu oskarenia, to sd odstpuje od rozpoznania sprawy. Prokurator moe przestpstwo cigane z oskarenia prywatnego obj ciganiem z urzdu.
W niektórych sytuacjach postpowanie z oskarenia prywatnego moe by prowadzone z urzdu tj.
1. W przypadku ingerencji prokuratora,
2. W postpowaniu z nieletnimi,
3. W przypadku postpowania karnego w sprawach podlegajcych orzecznictwu sdów wojskowych.
Powód Cywilny - jest stron czynn w zakresie dochodzenia roszczenia cywilnego w procesie karnym wynikajcym z popenionego przestpstwa. / w procesie athezyjnym moe dochodzi roszcze tylko o charakterze majtkowym i wynikajcych z przestpstwa/
O powództwo cywilne mona wystpi od momentu wystpienia w postpowaniu przygotowawczym podejrzanego do momentu rozpoczcia przewodu sdowego. danie takie wystpuje w formie pisma procesowego zwanego pozwem art. 69 kpk.
Przyczyny oddalenia powództwa cywilnego art. 65 kpk:
1. Postpowanie w sprawach nieletnich,
2. Roszczenie nie ma zwizku z zarzutem oskarenia,
3. Powództwo zostao wniesione przez osob nieuprawnion,
4. Pozew nie odpowiada warunkom formalnym.
Obrocy.
Obroc moe by jedynie osoba uprawniona do obrony wedug przepisów o ustroju adwokatury. Obroc ustanawia oskarony. Do czasu ustanowienia obrocy przez oskaronego pozbawionego wolnoci, obroc moe ustanowi inna osoba o czym naley niezwocznie powiadomi oskaronego. Upowanienie do obrony moe by udzielone na pimie albo przez owiadczenie do protokou organu prowadzcego postpowanie karne. Ustanowienie obrocy lub wyznaczenie obrocy z urzdu uprawnia go do dziaania w caym postpowaniu nie wyczajc czynnoci po uprawomocnieniu si orzeczenia, jeeli nie zawiera ogranicze.
Penomocnik.
Do penomocnika stosuje si odpowiednio art. 77-78, 82-84 i 86 & 2 kpk. Penomocnikiem instytucji pastwowej, samorzdowej lub spoecznej moe by take radca prawny albo inny pracownik tej instytucji lub jej organu nadrzdnego.
TEMAT NR 4 CZYNNOCI PROCESOWE.
Proces karny jest zjawiskiem dynamicznym skadajcym si z poszczególnych ogniw czy faktów procesowych.
Fakty procesowe dzieli si na dwie grupy:
1. Zdarzenia procesowe,
2. Czynnoci procesowe.
Zdarzenia procesowe - odgrywaj w procesie mniejsz rol ni czynnoci procesowe. Rozumie si przez nie fakty procesowe, które nie polegaj na zachowaniu si uczestników procesu. S to zjawiska niezalene od uczestników procesu z którymi prawo procesowe czy odpowiednie skutki procesowe np. mier podejrzanego czy ze sob czynno procesow w postaci umorzenia dochodzenia.
Czynnoci procesowe - jest to zgodne z prawem zachowanie si uczestników procesu karnego zmierzajce do wywoania skutków prawnych przewidzianych przez prawo karne procesowe. Moe ono polega gównie na dziaaniu lub zaniechaniu dziaania np. pokrzywdzony nie zoy wniosku o ciganie.
Rodzaje czynnoci procesowych.
Z uwagi na podmiot który dokonuje czynnoci procesowych wyróniamy:
1. Czynnoci organów procesowych np. wydanie postanowienia o wszczciu dochodzenia,
2. Czynnoci stron procesowych np. zoenie wniosku o ciganie,
3. Czynnoci innych uczestników procesu np. zaalenie na postanowienie.
Czynnoci z punktu widzenia oceny prawdy.
1. Dopuszczalne - to te czynnoci które s dozwolone przez ustaw* np. zatrzymanie osoby, konfrontacja.
2. Niedopuszczalne - to takie czynnoci które s zabronione przez ustaw* np. zastpowanie zapiskami dowodów z zezna wiadka lub wyjanie podejrzanego.
Z uwagi na charakter czynnoci procesowych wyróniamy:
1. Czynnoci rzeczowe inaczej realne, które powoduj zmiany w wiecie zewntrznym np. pobranie krwi, zatrzymanie osoby podejrzanej,
2. Owiadczenia procesowe które speniaj najwaniejsz rol wród czynnoci procesowych.
Owiadczenia procesowe przybieraj posta:
1. Owiadcze wiedzy,
2. Owiadcze woli.
Do owiadcze wiedzy zalicza si owiadczenia dowodowe np. zeznania wiadka, sprawozdania procesowe do których mona zaliczy protokó.
Owiadczenia woli przybieraj posta owiadczenia postulujcego, które przedstawia si* najczciej w postaci wniosków, prób, da np. danie uzupenienia postpowania przygotowawczego przez podejrzanego, wniosek o dopuszczenie w czynnoci dowodowej. Przybieraj równie posta owiadcze imperatywnych, które s przejawami woli organu kierujcego procesem. S one wice dla uczestników procesu np. decyzja o umorzeniu, zarzdzenie o doprowadzeniu podejrzanego, wiadka.
Owiadczenia wiedzy mog by wykorzystywane dowodowo a owiadczenia woli nie mog by wykorzystywane dowodowo. Wola moe by wyraona wprost przez tego, który j powzi.
Aby czynno procesowa moga by skuteczna tj wywoa okrelone skutki prawne musz by spenione okrelone warunki.
1. Czynno procesowa musi by wykonana w konkretnym procesie karnym,
2. Czynno musi by wykonana przez uprawnionego uczestnika procesu karnego np. pokrzywdzony moe z*oy zaalenie na postanowienie o odmowie wszczcia dochodzenia,
3. Czynno procesowa powinna by wykonana w odpowiedniej formie /pisemnej lub ustnej/,
4. Czynno procesowa powinna by wykonana w odpowiedniej porze doby jeeli ustawa tak przewiduje,
5. Czynno procesowa powinna by wykonana w odpowiednim miejscu np. siedzibie organu procesowego,
6. Czynno procesowa powinna by wykonana w okrelonym terminie i odpowiednio udokumentowana.
Terminy ustawowe dziel si na:
1. Terminy ustawowe
- zawite,
- prekluzyjne,
- pozostae terminy stworzone.
2. Terminy nieustawowe
- porzdkowe.
Terminami zawitymi s terminy do wniesienia rodków zaskarenia a inne o tyle o ile ustawa je za takie uznaje art. 122 kpk. Czynno procesowa wykonana po upywie terminu zawitego jest bezskuteczna. Istnieje jednak moliwo przywrócenia tego terminu jeeli osoba uprawniona w cigu 7 dni od zakoczenia terminu zawitego wystpi o przywrócenie terminu, wykae, e naruszenie terminu by*o niezalene od niej oraz we wniosku tym dopeni czynnoci jakie naleao wykona w terminie.
Terminami prekluzyjnymi (nie przywracalnymi) art. 328 & 2 kpk. s terminy które nie podlegaj przywróceniu. Czynno procesowa wykonana po upywie tego terminu jest bezskuteczna z mocy prawa np. terminy przedawnienia.
W przypadku pozostaych terminów dokonanie czynnoci po upywie tego terminu nie wywouje bezskutecznoci tej czynnoci lecz pewne skutki prawne np. art. 411 & 1 i 2 kpk.
Czynno procesowa eby moga wywoa skutki procesowe musi posiada dwie cechy:
1. Dopuszczalno,
2. Wano.
Niedopuszczalno dokonania czynnoci moe wynika z:
1. Wyranego zakazu zawartego w ustawie np. art. 509 & 6 kpk,
2. Braku uprawnienia, które wynika z przeciwiestwa w zakresie przyznanego uprawnienia np. at. 459 & 1 i 2 kpk,
3. W razie wykonania czynnoci po upywie terminu zawitego i prekluzyjnego,
4. Wykonanie czynnoci przez strony nieuprawnione art. 444 kpk,
5. Niezachowanie prawnych warunków dopuszczalnoci danej czynnoci np. zatrzymania,
6. Prowadzenie procesu pomimo przeszkód art. 429 kpk.
Czynno niedopuszczalna jest prawnie bezskuteczna w tym sensie, e nie moe wywrze skutków zamierzonych przez strony art. 429 kpk.
Problem niewanoci czynnoci procesowych zachodzi w dwu aspektach:
1. Gdy dokonano czynnoci niedopuszczalnej,
2. Gdy wystpuj wady owiadczenia woli np. przymus fizyczny, psychiczny lub bd.
Oprócz niedopuszczalnoci i niewanoci czynno moe by wadliwa z innych przyczyn np. bezpodstawne odmówienie przeprowadzenia dowodu.
Wadliwo czynnoci procesowych moe by usuwalna i nieusuwalna w zalenoci od tego, czy powsta stan odwracalny, czy nieodwracalny np. zastosowano tymczasowe aresztowanie wbrew ustawie.
Wadliwo czynnoci moe by usunita od czasu jej powstania skutkiem konwalidacji tzn. uzdrowienia jeeli nie zachodzi jej nieusuwalno np. skutek przedawnienia.
Od konwalidacji naley rozróni konwersj. Jeeli za pomoc innej czynnoci uzyskuje si skutek innej czynnoci przy czym ta pierwotna czynno nie traci swojej pierwotnej wanoci np. poprzez zoenie apelacji uzyskuje si skutek w postaci wniosku o uzasadnienie wyroku art. 422,423 i 445 & 2 kpk.
Charakterystyka dokumentacji procesowych.
Dokumentacj procesow dzielimy na:
1. Podstawow,
2. Pomocnicz.
Do dokumentacji podstawowej zaliczamy protokoy i notatki urzdowe art. 143-155 kpk.
Wymogi stawiane protokoom:
1. Prawne,
2. Jzykowe (pierwsza osoba liczby pojedyczej czasu przesz*ego),
3. Estetyka i czytelno.
TEMAT NR 5 CELE I FORMY POSTPOWANIA
PRZYGOTOWAWCZEGO.
Cele procesu karnego art. 2 kpk.:
1. Wykrycie sprawcy przestpstwa i spowodowanie, e osoba niewinna nie poniesie odpowiedzialnoci,
2. Prewencja ogólna i szczególna.
3. Ochrona interesów pokrzywdzonego,
4. Zachowanie prawa stron do rozsdnych terminów procesowych.
Prewencja ogólna to prawne stosowanie rodków majcych wpyn na potencjalnych, przyszych sprawców.
Prewencja szczególna to zabezpieczenie przed dokonywaniem dalszych przestpstw przez sprawc.
Funkcje post*powania przygotowawczego:
1. Przygotowawcza-jest to funkcja zasadnicza i wyraa si* ona w zbieraniu i utrwalaniu materia*u dowodowego na uytek przysz*ej rozprawy sdowej i do prowadzeniu sprawcy aby:
a/ Mog*o by wszcz*te post*powanie sdowe,
b/ Niedopuci do zb*dnego procesu,
c/ Przeciwdzia*a uchylaniu si* sprawcy od wymiaru sprawiedliwoci.
2. Profilaktyczna-wyraa si* trafnym stosowaniem rodków przewidzianych w prawie do ujawniania i eliminowania przyczyn przest*pstwa.
3. Wychowawcza-wymaga od organów procesowych odpowiedniej wiedzy, taktu i kultury osobistej. Powinna zmierza do przycigni*cia spo*eczestwa do walki z przest*pczoci, zaszczepi poczucie moralnej odpwiedzialnoci za bezpieczestwo i porzdek.
Formy post*powania przygotowawczego.
Wyróniamy dwie formy post*powania przygotowawczego:
1. Dochodzenie,
2. ledztwo.
Formy post*powania przygotowawczego potrzebne s w celu ustalenia, czy dany czyn jest zbrodni, czy te wyst*pkiem.
Dochodzenie od ledztwa róni si* ci*arem gatunkowym, organem prowadzcym oraz czasem prowadzenia.
ledztwo dzieli si* na:
1. Obligatoryjne-przepisy ustawy wymagaj aby post*powanie przygotowawcze by*o prowadzone w tej formie a zatem o:
a/ Przest*pstwa za które w I instancji zgodnie z w*aciwoci orzeka Sd Wojewódzki art. 25,309 & 1 i 3 kpk,
b/ Wyst*pki wymienione w art. 309 & 1 pkt. 2 pomimo, e niekiedy b*dzie orzeka* Sd Rejonowy (najpierw patrzymy na art. 309 & 1 pkt. 2 kpk. Jeli nie ma tam danego przest*pstwa to patrzymy na art. 25 kpk, czy nie orzeka Sd Wojewódzki),
c/ Gdy czynu karalnego dopuci* si* nieletni wraz z osob doros* art. 16 Uniel.,
d/ Gdy prowadzone jest post*powanie przygotowawcze w formie dochodzenia i nie zosta*o ono ukoczone w cigu 6 miesi*cy a zachodzi potrzeba jego dalszego prowadzenia,
e/ Gdy podejrzanym jest funkcjonariusz Policji, UOP, Stray Granicznej lub finansowych organów dochodzenia.
2. Fakultatywne-decyduje o jego wszcz*ciu prokurator majc na wzgl*dzie:
a/ Wag* sprawy art. 309 & 1 pkt. 5 kpk,
b/ Zawi*o sprawy art. jw
c/ Jeeli dochodzenie nie zosta*o ukoczone w cigu 3 miesi*cy art.310 & 3 kpk.
Decyzja prokuratora w tym wzgl*dzie przybiera posta postanowienia. Zasad jest, e post*powanie przygotowawcze w formie ledztwa prowadzi prokurator art. 311 kpk.
Podzia* ledztw:
1. Z uwagi na organ prowadzcy
a/ Prokuratorskie,
b/ Powierzone / moe by przekazane w ca*oci art. 311 i 312 kpk, w okrelonym zakresie np. do momentu wykrycia sprawcy, tylko do wykonania okrelonej czynnoci np. przeszukania /.
Powierzenie ledztwa w ca*oci nie moe obejmowa czynnoci wymagajcych postanowienia oraz wszelkich czynnoci zwizanych z przedstawieniem zarzutu lub zamkni*ciem ledztwa albo dochodzenia art. 311 & 4 kpk.
Dochodzenie zwyk*e art. 310 kpk.
Post*powanie w formie dochodzenia prowadzi si* wtedy, jeeli prowadzenie ledztwa nie jest obowizkowe a nie mona prowadzi innej uproszczonej formy. Dochodzenie zwyk*e moe prowadzi Policja ze swojej w*asnej inicjatywy lub na polecenie prokuratora art. 326 kpk lub na polecenie sdu art. 488 & 2 kpk. Oprócz Policji dochodzenie zwyk*e moe prowadzi UOP, Stra Graniczna.
Czas prowadzenia post*powania przygotowawczego.
Generalnie art. 310 kpk czas trwania postepowania przygotowawczego okrela na jeden miesic. Prokurator nadzorujcy przed*ua dochodzenie do trzech miesi*cy *cznie z tym pierwszym miesicem. Jeeli dochodzenie nie zosta*o zakoczone w cigu trzech miesi*cy akta dochodzenia przekazuje si* prokuratorowi nadrz*dnemu, który moe przed*uy je jeszcze na trzy miesice lub przenie na ledztwo fakultatywne lub dochodzenie to umorzy.
Czynnoci zastrzeone dla prokuratora w dochodzeniu zwyk*ym.
1. Powo*anie bieg*ych psychiatrów art.202 kpk,
2. Stosowanie rodków zapobiegawczych art. 250 & 4 kpk,
3. Stosowanie kar porzdkowych,
4. Stosowanie zabezpieczenia majtkowego na poczet przysz*ych kar,
5. Odmowa od dopuszczenia w udziale w czynnociach dowodowych art. 317 & 2 kpk,
6. Decyzja o licie goczym,
7. Zarzdzenie przes*uchania wiadka z udzia*em bieg*ego,
8. Powo*anie bieg*ego do otwarcia zw*ok.
Dochodzenie w niezb*dnym zakresie art. 308 kpk.
Warunki:
1. Zachodzi uzasadnione podejrzenie pope*nienia przest*pstwa,
2. Musi zachodzi sytuacja natychmiastowego zabezpieczenia ladów i dowodów w obawie przed ich utrat lub zniekszta*ceniem w przypadku niezabezpieczenia,
3. Czynnoci tych moe dokonywa uprawniony organ.
Czynnoci dokonywane w trakcie dochodzenia z art. 308 kpk.
1. Wszelkie czynnoci procesowe tj.
a/ Ogl*dziny,
b/ Przes*uchanie wiadka, podejrzanego,
c/ Przeszukanie,
d/ Moliwo pobrania do bada krwi od podejrzanego /w dochodzeniu zwyk*ym nie mona tego robi/,
e/ okazanie.
Czas trwania terminu instrukcyjnego do 5 dni. Termin ten moe by przekroczony jeeli zachodzi taka potrzeba. Naley informowa prokuratora, e zosta*o wszcz*te take dochodzenie /wczeniej tego nie by*o/, czynnoci sprawdzajco-uzupe*niajce /w dniu podj*cia pierwszej czynnoci/. Powiadamiamy take prokuratora o podj*ciu czynnoci sprawdzajcych w danej sprawie.
Sposoby zakoczenia dochodzenia w niezb*dnym zakresie:
1. Wszcz*cie post*powania przygotowawczego,
2. Przekazanie sprawy prokuratorowi w celu wszcz*cia ledztwa,
3. Wydanie postanowienia o umorzeniu dochodzenia przed jego formalnym wszcz*ciem /wymaga zatwierdzenia przez prokuratora/,
4. Przekazanie innym organom bez merytorycznego rozstrzygni*cia sprawy np.Urz*dom Skarbowym.
Dochodzenie uproszczone art. 468 - 478 kpk.
Ustawodawca zrezygnowa* z pewnych czynnoci procesowych. Post*powanie uproszczone prowadzone jest w sprawach zagroonych *agodniejszymi karami. Katalog przest*pstw za które dopuszcza si* prowadzenie post*powania uproszczonego to art.
469 kpk.
Warunki prowadzenia dochodzenia uproszczonego:
1. Zachodzi uzasadnione podejrzenie pope*nienia przest*pstwa,
2. Musi by to jedno z przest*pstw wymienionych w art. 469 kpk.,
3. Nie moe wyst*powa szczególna przes*anka post*powania uproszczonego art. 470 kpk.,
4. Sprawca przest*pstwa nie moe by osob pozbawion wolnoci w tej, czy innej sprawie /jest wyjtek/,
5.Spawc nie moe by osoba nieletnia,
6. Sprawc przest*pstwa nie moe by osoba podlegajca orzecznictwu sdów wojskowych,
7. Sprawca nie moe by osob wobec której ustawodawca nakazuje obron* bligatoryjn art. 470 kpk, 79 kpk,
8. Sprawca nie moe by recydywist,
9. Nie moe by przekroczony termin trwania tj. 2 miesice.
Czas trwania dochodzenia uproszczonego.
1. Jeden miesic z moliwoci przed*uenia do dwóch miesi*cy /póniej prowadzi si* jako dochodzenie zwyk*e/,
2. Kopi* postanowienia o wszcz*ciu dochodzenia przesy*a si* prokuratorowi art. 472 kpk.
Uproszczenia w dochodzeniu uproszczonym art. 473 kpk.
1. Nie ma obowizku sporzdzania postanowienia o przedstawieniu zarzutów /zarzut stawia si* ustnie wpisujc jego tre do protoko*u przes*uchania podejrzanego/,
2. Nie ma obowizku wydawania postanowienia o zamkni*ciu dochodzenia /sporzdza si* akt oskarenia/,
3. Nie ma obowizku zaznajamiania podejrzanego z materia*ami dochodzenia ale o prawie tym naley podejrzanego pouczy przy przes*uchaniu i jego wol* wpisa do protoko*u,
4. Uprawnienia dajemy podejrzanemu na pimie art. 300 kpk.
Zasady prowadzenia post*powa przygotowawczych.
Mamy dwie grupy zasad tj.
1. Zasady procesowe,
2. Zasady taktyczne prowadzenia post*powania przygotowawczego.
TEMAT NR 6 WSZCZCIE I ODMOWA WSZCZCIA
POSTPOWANIA PRZYGOTOWAWCZEGO.
Prawna i faktyczna podstawa wszcz*cia post*powania przygotowawczego.
Podstawa faktyczna - art. 303 kpk. uzasadnione podejrzenie pope*nienia przest*pstwa. Jest to zespó* danych, który obiektywnie uzasadnia fakt pope*nienia przest*pstwa /wysokie prawdopodobiestwo pope*nienia przest*pstwa/.
Podstawa prawna - art. 303 i 305 kpk. wydanie dokumentu w postaci postanowienia o wszcz*ciu post*powania przygotowawczego.
ród*a wiadomoci o przest*pstwie i sposoby ich dokumentowania.
ród*a:
1. Zawiadomienie pokrzywdzonych, wiadków, obywateli, instytucji postronnych, organizacji spo*ecznych, organów kontroli, czynnoci dochodzeniowo-ledcze organów cigania, czynnoci operacyjne /informacje, anonimy/, w*asne spostrzeenia policji, informacje ze rodków masowego przekazu /obowizek denuncjacji przest*pstwa/.
Sposób rejestracji zawiadomie:
Anonimowe zawiadomienie nie moe by podstaw do wszcz*cia dochodzenia. Naley zawiadomienie to sprawdzi a jeli si* potwierdzi to dopiero wtedy mona wszcz dochodzenie. Anonim dokumentuje si* w notatce urz*dowej. Jeeli zawiadomienie wnosi osoba w stanie nietrzewym naley je przyj w formie notatki urz*dowej. Jeeli zg*aszajcy wytrzewieje mona od niego przyj pisemne zawiadomienie o przest*pstwie art. 176 kpk.
Decyzja policjanta po udokumentowaniu zawiadomienia o przest*pstwie:
1. Wszcz*cie post*powania przygotowawczego,
2. Odmowa wszcz*cia post*powania przygotowawczego,
3. Przekazanie prokuratorowi z wnioskiem o wszcz*cie ledztwa,
4. Decyzja o przeprowadzeniu czynnoci sprawdzajco-uzupe*niajcych,
5. Odstpienie od wszcz*cia post*powania przygotowawczego,
6. Przekazanie zebranych materia*ów bez merytorycznego rozstrzygni*cia /np. sdowi d/s nieletnich, innym jednostkom policji/.
Czynnoci uzupe*niajco - sprawdzajce art. 307 kpk.
Wymienione czynnoci to czynnoci organu procesowego, zmierzajce do sprawdzenia lub uzupe*nienia danych zawartych w zawiadomieniu o przest*pstwie w celu uprawdopodobnienia faktu pope*nienia przest*pstwa. Czynnoci te wp*ywaj na celowo wszczynania post*powania przygotowawczego.
Celem czynnoci sprawdzajco - uzupe*niajcych jest uzyskanie podstawy faktycznej do wszcz*cia post*powania przygotowawczego.
Sposoby prowadzenia czynnoci sprawdzajco - uzupe*niajcych:
1. Policja moe da uzupe*nienia danych zawartych w zawiadomieniu o przest*pstwie /decyzje w tej sprawie wydaje prze*oony/,
2. Prokurator na wniosek Policji moe zarzdzi sprawdzenie danych zawartych w zawiadomieniu,
3. Policja moe sama wykona w*asne czynnoci w ramach art. 307 kpk.,
4. Policja moe wykona inne czynnoci np. obserwacja, wywiad, rozmowy z ssiadami mogcymi posiada informacj* na temat zdarzenia.
Dokumentowanie przebiegu i wyniku czynnoci z art. 307 kpk.
1. Czynnoci powinny by dokumentowane notatkami urz*dowymi,
2. Nie wolno z czynnoci tych sporzdza protoko*ów,
3. Niedopuszczalne jest wykonanie czynnoci z których wymagane jest sporzdzenie protoko*u,
4. Oprócz notatek do dokumentów jakie mog wystpi w tych czynnociach naley zaliczy: korespondencj* oaz dokumenty z*oone przez zawiadamiajcego dobrowolnie lub na danie.
Istnieje moliwo sporzdzenia protoko*u w ramach tych czynnoci.
1. Protokó* przyj*cia ustanego zawiadomienia o przest*pstwie,
2. Protokó* przyj*cia wniosku o ciganie,
3. Protokó* przes*uchania wiadka jako osoby zawiadamiajcej,
4. Protokó* zatrzymania osoby podejrzanej.
O koniecznoci prowadzenia czynnoci sprawdzajcych naley powiadomi prokuratora art. 307 & 4 kpk.
Najponiej do 7 dni naley podj pierwsz czynno od chwili z*oenia zawiadomienia. Czas trwania czynnoci sprawdzajcych nie moe przekroczy 30 dni od dnia wydania decyzji o wszcz*ciu lub odmowie wszcz*cia dochodzenia, przekazaniu, wszcz*ciu ledztwa, odstpieniu.
Post*powanie przygotowawcze wszczyna si* kiedy zachodzi uzasadnione podejrzenie pope*nienia przest*pstwa.
Warunki wszcz*cia post*powania przygotowawczego:
1. Istniej podstawy faktyczne wszcz*cia,
2. Brak ujemnych przes*anek procesowych.
Dokumentem procesowym faktycznej podstawy wszcz*cia dochodzenia jest postanowienie o wszcz*ciu dochodzenia. Podstawa faktyczna musi pojawi si* w uzasadnieniu.
Rozróniamy wszcz*cia:
1. Formalne,
2. Faktyczne /wszczyna policjant a ledztwo prokurator/.
Czynnoci policjanta zwizane ze wszcz*ciem post*powania przygotowawczego:
1. Wydanie postanowienia o wszcz*ciu dochodzenia,
2. Zatwierdzenie postanowienia przez naczelnika lub komendanta,
3. Powiadomienie pismem pokrzywdzonego o wszcz*ciu dochodzenia,
4. Sporzdzenie druku statystycznego Stp-1, Pkr-12,
5. Za*oenie akt kontrolnych oraz g*ównych,
6. Sporzdzenie planu dochodzenia,
7. Przes*anie prokuratorowi odpisu postanowienia o wszcz*ciu dochodzenia.
Odmowa wszcz*cia post*powania przygotowawczego.
Warunki odmowy:
1. Wp*yni*cie oficjalnego zawiadomienia o przest*pstwie,
2. Niewykonanie w sprawie adnej czynnoci procesowej,
3. Wystpienie w sprawie przes*anki procesowej ujemnej,
4. Brak podstawy faktycznej do wszcz*cia.
TEMAT NR 7 OGÓLNE ZAGADNIENIA DOWODOWE
W PROCESIE KARNYM.
Omówienie poj* wst*pnych.
Dowodzenie - jest procesem poznawczym, majcym na celu zebranie wszystkich ladów pope*nionego przest*pstwa i rekonstrukcji tego czynu, co do którego toczy si* proces karny. Jest ono pewnym *acuchem czynnoci dowodowych w których jego uczestnicy posiadaj okrelone prawa i obowizki a towarzyszy temu odpowiedni typ rozumowania.
Proces dowodzenia b*dcy zespo*em czynnoci rozpoczyna si* od momentu wszcz*cia dochodzenia i trwa a do uprawomocnienia si* wyroku. Dowodzenie stanowi pewien *acuch czynnoci, które okrela si* jako proces dowodzenia.
W procesie tym wyrónia si* etapy dowodzenia tj.:
1. Ujawnianie dowodów,
2. Zabezpieczenie i utrwalenie dowodów:
- zabezpieczenie w sensie technicznym,
- zabezpieczenie w sensie procesowym,
3. Sprawdzenie pod wzgl*dem zgodnoci:
- wewn*trznej np. sprawdzenie logicznej ca*oci przy przes*uchaniu wiadka,
- zewn*trznej np. porównanie dokumentu z innymi dokumentami,
4. Ocena dowodów:
- wst*pna /dokonuje jej organ procesowy który dane post*powanie prowadzi/,
- kocowa /dokonuje jej sd i jest to ocena aposterioryczna przed przeprowadzeniem dowodu, apjoryczna po przeprowadzeniu dowodu/.
Wyst*puj dwie drogi wprowadzenia dowodu do procesu tj.:
1. Z urz*du,
2. Na wniosek.
Dowód - jest poj*ciem wieloznacznym. Bedziemy przez to rozumie w procesie karnym ród*o dowodowe lub rodek dowodowy w zalenoci w jakim kontekcie to okrelenie b*dzie uyte np. podejrzany, tre dokumentu.
ród*o dowodowe - to osoby lub rzeczy dostarczajce wiadomoci lub spostrzee podmiotowi dowodzenia, czyli dostarczajce rodków dowodowych np. wiadek, podejrzany, dokument, bieg*y.
Podmiot dowodowy - to organ procesowy dokonujcy czynnoci dowodowych.
rodek dowodowy - s to wiadomoci lub spostrzeenia uzyskane od róde* dowodowych np. zeznania wiadków, tre dokumentu, cechy w*aciwoci miejsca zdarzenia.
Nie kada czynno procesowa jest czynnoci dowodow.
Post*powanie dowodowe - post*powanie majce na celu ustalenie pewnych faktów, zwizków mi*dzy faktami, które maj stanowi podstaw* do wydania rozstrzygni* procesowych.
Uczestnik post*powania dowodowego - to kada osoba biorca udzia* w post*powaniu dowodowym w roli okrelonej przez prawo.
Ci*ar dowodzenia w znaczeniu formalnym - obowizek dowodzenia jest nast*pstwem zasady domniemania niewinnoci art. 4 kpk. Ciy wy*cznie na organach procesowych. Oznacza obowizek przeprowadzenia dowodów majcych istotne znaczenie dla sprawy, przemawiajcych zarówno na korzy jak niekorzy podejrzanego.
Ci*ar dowodzenia w znaczeniu materialnym - dotyczy tych stron które wywodz okrelone dowody. Generalnie b*dzie to oskaryciel posi*kowy, powód cywilny /moe dotyczy oskaronego ale jedynie w sprawach o pomówienie art. 212 kk, 213 kk/.
Przedmiot dowodzenia w procesie karnym - jest to okoliczno której istnienie lub nieistnienie ma by wykazane w procesie dowodzenia. Wród okolicznoci istotnych dla rozstrzygni*cia sprawy wyróniamy:
a/ fakt g*ówny - okoliczno która ma by ostatecznie udowodniona w wyniku dowodzenia,
b/ fakt dowodowy - okoliczno która daje podstaw* do wnioskowania o fakcie g*ównym lub innych faktach dowodowych.
Przedmiotem dowodzenia mog by tylko te okolicznoci, które maj istotne znaczenie w post*powaniu karnym.
Do tych okolicznoci zaliczamy:
1. Okolicznoci dotyczce znamion ustawowych przest*pstwa,
2. Okolicznoci wy*czajce odpowiedzialno karn,
3. Okolicznoci dotyczce dyrektyw wymiaru sprawiedliwoci,
4. Okolicznoci charakteryzujce osobowo sprawcy.
Dowodzenie na podstawie poszlak.
Poszlaki - to fakty dowodowe które mog wskazywa na fakt g*ówny.
Warunki jakie musz by spe*nione aby na podstawie poszlak przypisa czyn g*ówny:
1. Jak najwi*ksza ilo poszlak,
2. Poszlaki musz tworzy logiczny cig,
3. W cigu tym nie mog wyst*powa luki,
4. Poszlaki musz wskazywa na konkretn osob* sprawcy.
Rodzaje dowodów:
1. Z uwagi na rodzaj ród*a dowodowego:
- osobowe,
- rzeczowe,
- z dokumentów,
2. Ze wzgldu na tre rodka dowodowego:
- poj*ciowe /wyróniaj tre poj*ciow np. zeznania wiadka/,
- zmys*owe /uzyskuje si* je na podstawie zmys*owej percepcji osób przeprowadzajcych/,
3. W zalenoci od liczby ogniw jakie wyst*puj mi*dzy organami a poznawan rzeczywistoci:
- pierwotne /wyst*puje jedno ogniwo/,
- pochodne /liczba ogniw jest wi*ksza/,
4. - bezporednie /wskazuj na fakt g*ówny czyli wprost na zarzucany podejrzanemu czyn/,
- porednie /wskazuj na takie okolicznoci, które w zestawieniu z innymi daj podstaw* do wszcz*cia wniosku o winie lub niewinnoci oskaronego/,
5. - dowody obciajce /udowadniaj wniesienie oskarenia/,
- dowody odciajce /przeciwstawiaj si* oskareniu, dostarczaj faktów korzystnych dla oskaronego/
6. Z uwagi na kryterium formalizmu:
- swobodne,
- cis*e.
Uproszczenie procesu dowodzenia - s to okolicznoci które nie wymagaj udowodnienia w procesie karnym. Pewne okolicznoci uwaa si* za dowód pomimo tego, e nie przeprowadza si* ich. Te okolicznoci to: domniemanie prawne znoszce przeciwdowód, notoryjno, oczywisto, uprawdopodobnienie.
Domniemanie:
- faktyczne,
- obalone,
- prawnie znoszce przeciwdowód,
- prawne bezwzgl*dne,
Notoryjno art. 168 kpk. dzieli si* na:
- powszechn,
- urz*dow.
Oczywisto wynika z prawa natury.
Inicjatywa dowodowa w procesie karnym art. 167 kpk.
Wnioskiem dowodowym - jest danie uprawnionego podmiotu skierowane do okrelonego organu procesowego o przeprowadzenie okrelonego dowodu.
Wnioski moga by sk*adane:
1. Na pimie,
2. Ustnie do protoko*u z przebiegu danej czynnoci.
Wniosek dowodowy zatwierdza prowadzcy post*powanie art. 170 kpk.
Zakazy dowodowe:
1. Niedopuszczalno dowodów w ogóle,
2. Zakazy dowodzenia /wzgl*dne i bezwzgl*dne/,
3. Zakaz niezachowania ustawowych warunków co do przeprowadzonych dowodów:
- nielegalny sposób jego uzyskania,
- dowód jest nielegalny ze wzgl*du na sposób jego przeprowadzenia.
TEMAT NR 8 WIADEK W PROCESIE KARNYM.
wiadek - jest ród*em dowodowym a jego zeznania to rodek dowodowy.
wiadkiem - jest osoba fizyczna, która w procesie toczcym si* przeciwko innej osobie sk*ada zeznania o spostrzeonych przez siebie faktach i w*aciwociach.
wiadek w sensie faktycznym - to kada osoba fizyczna, która zna pewne okolicznoci majce znaczenie w prowadzonym post*powaniu karnym.
wiadek w sensie formalnym - to tylko taka osoba fizyczna, która zosta*a w prawid*owy sposób wezwana przez organ procesowy do z*oenia zezna w konkretnej sprawie lub w takim charakterze zosta*a przes*uchana.
Przedmiot zezna wiadka.
Przedmiotem zezna wiadka s spostrzeenia o pewnych faktach i okolicznociach, które wiadek ma zrelacjonowa w trakcie przes*uchania. Niekiedy przedmiot zezna wiadka ulega rozszerzeniu na inne okolicznoci, które nie wi si* bezporednio z przebiegiem zdarzenia ale maj zwizek ze zdarzeniem.
Uprawnienia procesowe wiadka:
1. Prawo do swobodnej wypowiedzi art. 171 kpk.,
2. Prawo wcigni*cia do protoko*u wszystkiego tego co dotyczy jego praw i interesów
art. 148 & 2 kpk.,
3. Prawo do odmowy sk*adania zezna w stosunku do osób najbliszych art. 182 kpk.,
4. Prawo do uchylania si* od odpowiedzi na niektóre pytania art. 183 kpk.,
5 .Prawo do wnioskowania o zachowaniu w tajemnicy danych osobowych wiadka art. 184 kpk.,
6. Prawo do przes*uchania go na rozprawie g*ównej z wy*czeniem jawnoci art. 183 & 3 pk.,
7. Prawo do wnioskowania zwolnienia od z*oenia zezna w stosunku do osób b*dcych w bliskim stosunku osobistym art. 185 kpk./o tym prawie decyduje prowadzcy dochodzenie,
8. Prawo do zastrzeenia danych dotyczcych jego miejsca zamieszkania do wy*cznej wiadomoci prokuratury art. 191 & 3 kpk.,
9. Prawo do zg*aszania ochrony prawno - karnej art. 245 kpk.
Prawa o charakterze majtkowym wiadka:
1. Prawo do zwrotu kosztów przejazdu,
2. Prawo do diety,
3. Prawo do ekwiwalentu za utracony zarobek,
4. Prawo do innych kosztów.
Obowizki wiadka:
1. Stawiania si* w okrelonym czasie, miejscu i pozostawanie a do chwili zwolnienia art. 177 kpk.,
2. Poddania si* badaniom lekarskim, gdy karalno czynu od tego zaley art. 192 kpk.,
3. Zachowania w tajemnicy tego o czym dowiedzia* si* w trakcie przes*uchania art. 241 kk.
Kary porzdkowe które mona na*oy na wiadka:
1. Kara pieni*na,
2. Przymusowe doprowadzenie,
3. Kara 30 dni aresztu /uporczywe uchylanie si* od sk*adania zezna-kar* t* nak*ada sd/,
4. Obcienie kosztami post*powania art. 289 kpk.
Ograniczenia w przedmiocie przes*uchania wiadka:
1. Ograniczenia o charakterze bezwzgl*dnym:
- wiadka, obrocy, duchownego art. 178 kpk,
- podejrzanego w charakterze wiadka we w*asnej sprawie art. 74 kpk,
- lekarza psychiatry na okoliczno przyznania si* osoby z zaburzeniami psychicznymi do pope*nienia czynu karalnego art. 52 Ustawy o Ochronie Zdrowia Psychicznego,
- odczytania wczeniej z*oonych zezna jeli wiadek skorzysta* z prawa odmowy sk*adania lub zosta* zwolniony z obowizku zeznawania art. 186 kpk,
- odczytania zezna wiadka, który nast*pnie wyst*puje w charakterze podejrzanego,
- przes*uchania dziennikarza na okoliczno danych personalnych autora materia*u prasowego art. 180 & 3 i 4 kpk,
2. Ograniczenia wzgl*dne:
- osoby zobligowanej do zachowania tajemnicy pastwowej art. 179 kpk,
- osoby zobligowanej do zachowania tajemnicy s*ubowej art. 180 kpk,
- osoby najbliszej dla podejrzanego art. 182 kpk,
- osoby pozostajcej z oskaronym w szczególnie bliskim stosunku art. 185 kpk,
- osoby z immunitetami dyplomatycznymi i konsularnymi art. 581-582 kpk.
Procesowy tryb przes*uchania wiadka art. 171 kpk.
1. Faza rozmowy wst*pnej.
Rozpoczyna si* odebraniem wezwania od wiadka, sprawdzeniem jego tosamoci. Po tym naley ze wiadkiem przeprowadzi lun rozmow* na interesujcy wiadka temat
niezwizany z przes*uchaniem. Rozmowa ta winna wyglda na rozmow* przypadkow co pozwoli rozpozna osobowo wiadka, moliwo obrania odpowiedniej metody przes*uchania. Naley odstresowa wiadka i wspó*pracowa z nim w czasie przes*uchania.
2. Faza formalna.
Rozpoczyna si* od zapytania wiadka o dane formalne dotyczce jego osoby, miejsca zatrudnienia oraz wystpi tu pouczenie o przys*ugjcych mu uprawnieniach i obowizkach. Wype*niamy w tej fazie pierwsz stron* protoko*u. Jeeli wiadek nie jest pokrzywdzonym to trzeba wykreli z protoko*u uprawnienia pokrzywdzonego, okreli stosunek do stron. Na koniec tej fazy wiadek sk*ada podpis.
3. Faza spontanicznych zezna.
To cz* merytoryczna przes*uchania. Naley pozwoli wiadkowi na swobod* wypowiedzi. Jeeli przeklestwa wchodz w znamiona przest*pstwa to naley je wpisa do protoko*u. Protoko*owa w pierwszej osobie liczby pojedyczej czasu przesz*ego uywajc j*zyka literackiego. Jeeli pewne zwroty dok*adniej zobrazuj pewne zjawisko to naley je wpisa do protoko*u.
4. Faza pyta i odpowiedzi.
Rola tej fazy zaley od poprzedniego stadium. Jeeli jest ono pewne i logiczne to pyta nie musimy ju zadawa i ta faza nie wyst*puje. Pytania winny by zapisane, zrozumia*e, nie sugestywne, pozwalajce na konkretn odpowied.
Utwalenie zezna wiadka.
Generalnie przes*uchanie wiadka wymaga spisania protoko*u:
- Obligatoryjnie art. 143 & 1 kpk,
- Fakultatywnie art. 143 & 2 kpk.
Ocena wartoci dowodowej zezna wiadka uzaleniona jest od:
1. Przedmiotu zdarzenia,
2. Okolicznoci spostrzegania zjawisk,
3. Osoby wiadka i jego predyspozycji.
Nieletni - sprawca czynu karalnego
Ma*oletni - wiadek od 13 do 17 lat.
Zasady informacji prawnej wiadka art. 16 & 1 i 2 kpk.
Gdy wiadek nie ukoczy* 13 roku ycia nie uprzedza si* go o odpowiedzialnoci karnej
za sk*adanie fa*szywych zezna lecz pouczamy go o obowizku mówienia prawdy. Gdy zeznaje nieprawd* to sd dla nieletnich moe zastosowa rodek wychowawczy za demoralizacj* wiadka.
TEMAT NR 9 BIEG*Y W PROCESIE KARNYM.
Bieg*y - to osoba fizyczna wezwana przez organ procesowy do wydania opinii o takich okolicznociach majcych istotny wp*yw na rozstrzygni*cie sprawy, których stwierdzenie wymaga wiadomoci specjalnych.
Wiadomoci specjalne - do wiadomoci specjalnych nie nale te wiadomoci, które s dost*pne dla doros*ego cz*owieka o odpowiednim poziomie dowiadczenia yciowego, wiedzy ogólnej i wykszta*cenia.
Rodzaje bieg*ych:
1. Biegli sdowi (grupa sta*ych bieg*ych powo*ywana przez prezesa sdu na okres pi*ciu lat),
2. Inne osoby które posiadaj odpowiedni wiedz* w danej dziedzinie (tzw. biegli ad - hoc),
Zakazy powo*ywania okrelonych osób w charakterze bieg*ych:
1. Obroca który wczeniej udziela* porady prawnej,
2. Duchownego dot. tego o czym dowiedzia* si* przy spowiedzi,
3. Osoby najbliszej dla podejrzanego,
4. Osoby pozostajcej w szczególnie bliskim stosunku osobistym z podejrzanym,
5. Osoby której sprawa bezporednio dotyczy,
6. Osoby, która jest ma*onkiem strony, pokrzywdzonego, ich obrocy, ma*onka pe*nomocnika, przedstawiciela ustawowego albo osoby pozostajcej w szczególnie bliskim poyciu z jedn ze stron,
7. Osoby która jest krewnym lub powinowatym w linii prostej do strony lub podejrzanego,
8. Bieg*ego który bra* udzia* w sprawie jako prokurator, s*dzia, obroca, pe*nomocnik, przedstawiciel ustawowy albo prowadzi* post*powanie przygotowawcze,
9. Osoby która by*a widkiem czynu, ewentualnie zosta*a powo*ana w charakterze wiadka.
Przypadki powo*ywania bieg*ych:
1. Obligatoryjne,
2. Fakultatywne.
Obligatoryjne:
1. Gdy zachodzi uzasadnione podejrzenie co do stanu zdrowia psychicznego podejrzanego art. 202 kpk,
2. W sytuacji, gdy zachodzi podejrzenie przest*pnego spowodowania mierci art. 209 kpk, & 120 Regulaminu Dzia*ania Prokuratury.
Czynnoci poprzedzajce powo*anie bieg*ego:
1. Ustalenie przedmiotu i zakresu bada,
2. Odpowiednie zabezpieczenie materia*u do bada,
3. Sprawdzenie, czy nie wyst*puj zakazy powo*ania bieg*ego.
Tryb powo*ywania bieg*ych przez Policj*:
1. Wydanie postanowienia o powo*aniu bieg*ego art. 194 i 318 kpk,
2. Wystpienie z wnioskiem do prokuratora o powo*anie bieg*ego w ledztwie i dochodzeniu powierzonym kiedy zachodzi obrona obligatoryjna,
3. Zlecenie bieg*emu udzia* w czynnociach niecierpicych zw*oki art. 308 kpk.
Omówienie stanowiska prawnego bieg*ego.
Uprawienia bieg*ego:
1. Prawo do otrzymania materia*u stanowicego podstaw* do przeprowadzenia bada,
2. Prawo do udzia*u w czynnociach procesowych jeeli s one niezb*dne do wydania opinii / bieg*y moe wnioskowa o przeprowadzenie niektórych czynnoci/,
3. Prawo do przegldania akt dochodzenia w zakresie niezb*dnym do wydania opinii,
Wyej wymienione uprawnienia bieg*ego wynikaj z art. 198 kpk.
4. Prawo bieg*ych psychiatrów do dania zarzdzenia obserwacji w zak*adach psychiatrycznych zamkni*tych art. 203 kpk,
5. Prawo do sk*adania zaale na czynnoci naruszajce prawa bieg*ego art. 302 kpk,
6. Prawo do wynagrodzenia za przeprowadzone badania, op*aty za opini* oraz zwrotu kosztów art. 618 kpk,
7. Prawo odmowy podj*cia si* funkcji bieg*ego,
8. Prawo do wzmoonej ochrony prawno - karnej art. 245 kpk.
Obowizki bieg*ego:
1. Podj*cia si* pe*nienia funkcji bieg*ego art. 195 i 287 kpk,
2. Stawiennictwa na kade wezwanie organu procesowego art. 285 kpk,
3. Przeprowadzenia bada i sporzdzenia opinii art. 200 kpk,
4. Zachowania w tajemnicy faktów o których dowiedzia* si* wyst*pujc w procesie karnym w charakterze bieg*ego art. 241 kk.
Opinia niepe*na.
Za opini* niepe*n naley uzna tak opini*, w której big*y nie udziela odpowiedzi na wszystke postawione mu pytania na które zgodnie z zakresem swoich wiadomoci specjalnych moe i powinien takich odpowiedzi udzieli lub te opinia nie zawiera uzasadnienia zawartych w niej ocen.
Opnia niejasna.
Opinia bieg*ego moe by uwaana za niejasn, gdy jej wnioski kocowe s nielogiczne, niecis*e lub te obwarowane takimi zastrzeeniami, e nie mona ustali jaki ostatecznie pogld przyjmuje bieg*y a take jest niejasna wówczas, gdy sformuowana jest tak zawile, e jest niezrozumia*a, bd, gdy jej wnioski kocowe nie znajduj oparcia w badaniach przeprowadzonych przez bieg*ego art. 201 kk.
Rodzaje opinii:
1. Kompleksowa,
2. Zespo*owa,
3. Abstrakcyjna,
4. Prywtna.
Karno - procesowe aspekty udzia*u t*umacza i specjalisty w post*powaniu przygotowawczym art. 204 kpk.
Specjalist* powo*ujemy zwyk*ym pismem a nie wydajemy postanowienia jak w przypadku bieg*ego. Specjalist* moemy przes*ucha w charakterze wiadka.
Omówienie wartoci dowodowej opinii bieg*ego.
Wyniki bada powinny by poddane ocenie. Ostateczne wyniki powinny by jednoznaczne, poparte wynikami i przebiegiem bada oraz przekonywujco uzasadnione. Opinia bieg*ego poddawana jest weryfikacji. Mog jej dokonywa strony i ich przedstawiciele za pomoc zadawania pyta bieg*emu przez w*asne twierdzenia podwaajce twierdzenie zawarte w opinii oraz przez wskazanie na sprzecznoci, niejasnoci i na nieprzekonywalno opinii.
Weryfikacji tej dokonuje organ procesowy a zw*aszcza sd w czasie rozprawy.
TEMAT NR 10 DOWODY RZECZOWE I DOKUMENTY.
Poj*cie dowodu rzeczowego w procesie karnym.
Dowodem rzeczowym jest przedmiot, rzecz, cia*o p*ynne, lotne, miejsce, które drog ogl*dzin ma sta si* podstaw ustalenia okolicznoci, które maj doprowadzi do ustalenia istoty czynu lub wykrycia sprawcy.
Rodzaje dowodów rzeczowych & 122 Regulaminu Dzia*ania Prokuratury.
1. Przedmioty które s*uy*y lub by*y przeznaczone do pope*nienia przest*pstwa,
2. Przedmioty które zachowa*y na sobie lady przest*pstwa,
3. Przedmioty które pochodz bezporednio lub porednio z przest*pstwa,
4. Przedmioty które maj s*uy jako rodek dowodowy do wykrycia sprawcy czynu lub ustalenia przyczyn i okolicznoci przest*pstwa albo których posiadanie bez zezwolenia jest zabronione.
Sposoby uzyskiwania dowodów rzeczowych i dokumentów.
Dowody rzeczowe i dokumenty moemy uzyskiwa w wyniku dzia*a procesowych i pozaprocesowych.
Dzia*ania procesowe:
1. Zatrzymanie przedmiotów art. 217 kpk,
2. Przeszukanie art. 219 kpk,
3. Pods*uch telefoniczny art. 237 kpk,
4. Zatrzymanie korespondencji art. 218 kpk,
5. Ogl*dziny art. 207 kpk,
6. Dowody przeprowadza si* na wniosek stron lub z urz*du.
Wymogi dotyczce zabezpieczenia dowodów rzeczowych i dokumentów.
1. Zabezpieczenie w sensie kryminalistycznym,
2. Zabezpieczenie w sensie procesowym.
Zabezpieczenie faktyczne polega na uniemoliwieniu osobom zainteresowanym zniszczenia dowodu, jego zmiany i przes*anie go w stanie nienaruszonym do sdu.
Zabezpieczenie procesowe polega na tym, e zabezpieczony dowód rzeczowy musi mie swoje odzwierciedlenie w sporzdzonym z tej czynnoci dokumencie.
Poj*cie dokumentów w prawie karnym procesowym i ich rodzaje.
Dokument stanowi odr*by rodzaj dowodu rzeczowego i jeeli chodzi o tre z dokumentu to traktuje si* j jako dowód osobowy, natomiast jego forma podrobienia to b*dzie ten dokument zbliony do dowodu rzeczowego.
W prawie karnym procesowym nazwa dokument jest uywana w stosunku do nosiciela informacji mogcej mie znaczenie procesowe.
Dokument w znaczeniu procesowym jest to kade stwierdzenie pisem r*cznym, maszynowym bd drukiem pewnej okolicznoci majcej znaczenie dowodowe w sprawie. Bez znaczenia jest tutaj rodzaj uytego pod*oa na jakim okoliczno ta zosta*a utrwalona jak równie rodzaj ytych znaków graficznych.
Rodzaje dokumentów:
1. Ze wzgl*du na wystawc*:
- urz*dowe,
- prywatne,
2. Ze wzgl*du na tre:
- sprawozdawcze np. protoko*y,
- prawotwórcze np. postanowienia,
3. Ze wzgl*du na znajomo podmiotu /wystawcy/:
- podpisane,
- niepodpisane,
4. Ze wzgl*du na to, czy dokument jest oryginalny, czy jest wtórnikiem:
- pierwotne,
- pochodne,
5. Dokumenty wystawione dla toczcego si* procesu,
6. Dokumenty w tym celu niesporzdzone.
Wykorzystanie notatki urz*dowej w post*powaniu dowodowym art. 143 & 2 kpk.
Notatka urz*dowa moe by odczytania na rozprawie tylko wtedy, gdy nie zawiera informacji które wymagaj spisania protoko*u. Sporzdzona przez funkcjonariusza Policji nie spe*nia funkcji dowodowej, tylko spe*nia funkcj* rejestracyjn i sprawozdawcz. Wykazuje czynoci wykonane przez prowadzcego w post*powaniu przygotowawczym zwizane z post*powaniem dowodowym. Jej stwierdzenia mog dotyczy kwestii procesowych a w mniejszym zakresie kwestii merytorycznych zwizanych z win sprawcy. Notatka urz*dowa moe dotyczy dowodów swobodnych.
Tama magnetofonowa niekiedy traktuje si* j jako dowód z dokumentu, niekiedy jako dowód rzeczowy. Przewaa pogld, e tama magnetofonowa b*dzie uwaana jako dowód z dokumentu. Jeeli na tamie utrwalono czynnoci procesowe wówczas b*dzie ona dowodem pomocniczym z dokumentu art. 147 kpk. Zapis na tamie magnetofonowej stanowi form* utrwalania myli ludzkiej, co stanowi istot* dokumentu. Jeeli na tamie utrwalono moment dokonania przest*pstwa wtedy tama b*dzie dowodem rzeczowym w procesie karnym.
Przeprowadzenie dowodu z dokumentu.
Dowód z dokumentu jest przeprowadzony przez odczytanie art. 393 kpk. Dla odczytania protoko*u wyjanie podejrzanego musz natpi okolicznoci z art. 389 kpk. Dla odczyta-
nia protoko*u przes*uchania wiadka musz nastpi warunki z art. 391 kpk i s to wyjtki od zasady bezporednioci.
Nowy Kodeks Post*powania Karnego przewiduje szersz moliwo odczytywania sdowych protoko*ów przes*uchania art. 392 kpk.
Post*powanie z posiadanymi dowodami rzeczowymi.
1. Obrazy wartociowe przechowywa w muzeach,
2. Materia*y wybuchowe przechowywa w jednostkach AT lub jednostkach wojskowych.
Dokumentacja przy dowodach rzeczowych.
1. Protokó* przeszukania,
2. Pokwitowanie,
3. Zobowizanie,
4. Przekazanie osobie godnej zaufania,
5. Przedmioty ma*e i o ma*ej wartoci do akt dochodzenia.
art. 44 kk - sd decyduje o dowodach rzeczowych.
art. 235 kpk - uprawienia prokuratora co do dowodów rzeczowych.
art. 236 & 2 kpk - zwrot rzeczy.
TEMAT NR 11 POSTANOWIENIE O PRZEDSTAWIENIU
ZARZUTÓW.
Poj*cie, podstawa prawna i faktyczna instytucji przedstawienia zarzutów.
Przedstawienie zarzutów jest to instytucja procesu karnego polegajca na sformuowaniu zarzutu wobec podejrzanego stanowicego konkretyzacj* czynu podejrzanego i jego kwalifikacj* prawn.
Podstaw* prawn do wydania postanowienia o przedstawieniu zarzutów okrela art. 313 kpk.
Podstawa faktyczna - przedstawienie zarzutów jest to subiektywne przekonanie organu procesowego, e podejrzany jest sprawc przest*pstwa i gdy nie podejmuje on adnych dzia*a obronnych to istnieje due prawdopodobiestwo na sporzdzenie aktu oskarenia.
Cele i znaczenie procesowe tej instytucji.
1. Spowodowanie przejcia post*powania przygotowawczego z fazy w sprawie w faz* przeciwko osobie,
2. Umoliwienie podejrzanemu realizacj* praw jak równie i obowizków /w tym momencie podejrzany staje si* stron procesow/.
Elementy instytucji przedstawienia zarzutów.
1. Wydanie postanowienia,
2. Niezw*oczne og*oszenie podejrzanemu treci postanowienia,
3. Przes*uchanie osoby w charakterze podejrzanego.
Czynnoci policjanta zwizane z wymienionymi elementami.
1. Sporzdzenie postanowienia o przedstawieniu zarzutów /postanowienie powinno zawiera wskazanie osoby podejrzanej, dok*adne okrelenie zarzucanego czynu oraz kwalifikacj* prawn czynu art. 313 & 2 kpk/.
Konkluzja postanowienia o przedstawieniu zarzutów zawiera:
1. Czas i miejsce pope*nienia czynu,
2. Sposób pope*nienia oraz okolicznoci majce wp*yw na ustawowe znamiona,
3. Wskazanie szkody wyrzdzonej przest*pstwem,
4. Wysoko szkody,
5. Wskazanie poszkodowanego,
6. Inne istotne okolicznoci pope*nienia przest*pstwa.
Postanowienia o przedstawieniu zarzutów nikt nie zatwierdza.
1. Postanowienie da do odczytania podejrzanemu i zapozna go z prawem dania uzasadnienia o przedstawieniu zarzutu na pimie w cigu 14 dni od chwili dania,
2. Przed przes*uchaniem podejrzanego pouczy o prawach i obowizkach,
3. Wystpi z wnioskiem do prokuratora o potrzebie powiadomienia o wszcz*ciu dochodzenia prze*oonych osób wymienionej w art. 21 kpk.
Warunki przedstawienia zarzutów:
1. Istnienie podstawy faktycznej art. 313 kpk,
2. Brak przeszkód procesowych art. 17 kpk,
3. Zebranie niezb*dnych danych o osobie której zarzut chcemy przedstawi.
Czynnoci zwizane z przedstawieniem zarzutów w zalenoci od formy i rodzaju post*powania przygotowawczego :
1. Dochodzenie zwyk*e,
2. Dochodzenie uproszczone art. 473 kpk /nie jest wymagane postanowienie o przedstawieniu zarzutów, zarzut wpisuje si* do protoko*u przes*uchania podejrzanego/,
3. Dochodzenie w niezb*dnym zakresie art. 308 &2 i 3 kpk /zarzutu nie przedstawiamy lecz wpisujemy go do protoko*u przes*uchania podejrzanego. Najpóniej do 5 dni prokurator wydaje lub nie wydaje postanowienia o przedstawieniu zarzutów. Odmowa wydania takiego postanowienia przez prokuratora jest jednoznaczna z umorzeniem post*powania przeciwko osobie która przestaje by podejrzanym i staje si* osob podejrzan któr przes*uchujemy w trybie art. 183 kpk. Ponowne ciganie tej samej osoby za ten jest moliwe w ramach wznowienia umorzonego post*powania przygotowawczego/.
Przypadki zmiany lub uzupe*nienia przedstawionych zarzutów art. 314 kpk:
1. Gdy zachodzi zmiana kwalifikacji prawnej czynu z *agodniejszej na surowsz,
2. Gdy uleg*y w sposób istotny zmianie okolicznoci dotyczce: czasu, miejsca, sposobu pope*nienia przest*pstwa, wysokoci wyrzdzonej szkody, ewentualnie ujawni*y si* inne okolicznoci wp*ywajce na sutuacj* procesow podejrzanego.
Uzupe*nienie zarzutu moe mie miesce wówczas, gdy prowadzimy postepowanie, przedstawiono zarzuty lecz póniej okaza*o si*, e nie o wszystkich czynach wówczas wiedzielimy lub w mi*dzyczasie podejrzany pope*ni* inny czyn.
*czenie dochodze i wy*czanie materia*ów do odr*bnego post*powania art. 33 i 34 kpk.
Wy*czenie art. 34 & 3 kpk - jest to wyjtek od zasady *cznego prowadzenia post*powania przygotowawczego.
Przypadki:
1. W sprawach rozwojowych,
2. Gdy jeden z podejrzanych ukrywa si*,
3. Wspó*sprawcy podlegaj w*aciwoci rónych sdów.
*czne prowadzenie stosuje si* ze wzgl*du na ekonomik* procesow oraz bardziej wszechstronne moliwoci wyjanienia istoty sprawy.
Warunki *czenia dochodze:
1. Gdy istnieje wi* podmiotowa lub mieszana pomi*dzy dotychczas prowadzonymi post*powaniami przygotowawczymi,
2. Postepowania przygotowawcze tocz si* i adne z nich nie jest zamykane.
Wi* podmiotowa - wyst*puje gdy w jednej sprawie rozpatruje si* kilka przest*pstw tej samej osoby art. 33 & 1 i 2 kpk.
Wi* przedmiotowa - musi nastpi zwizek rzeczowy pomi*dzy wyst*pujcymi przest*pstwami np. sprawca i paser.
TEMAT NR 12 PODEJRZANY W PROCESIE
KARNYM .
Poj*ie osoby podejrzanej, podejrzanego, oskaronego.
Podejrzany - osoba co do której wydano postanowienie o przedtawieniu zarzutów albo któr bez wydania takiego postanowienia rozpocz*to przes*uchiwa w charakterze podejrzanego w post*powniu szczególnym.
Osoba podejrzana - To osoba wobec której istnieje conajmniej uzasadnione przypuszczenia, e pope*ni*a przest*pstwo lecz nie wydano wobec niej postanowienia o przedstawieniu
zarzutów ani nie przes*uchano jej w charakterze podejrzanego.
Oskarony - to osoba przeciwko której wniesiono do sdu akt oskarenia lub prokurator z*oy* wniosek o warunkowe umorzenie post*powania art. 71 & 2 kpk i art. 336 kpk.
Stanowiko prawne podejrzanego.
Obowizki podejrzanego:
1. Stawiania si* na kade wezwanie organu prowadzcego post*pownie przygotowawcze art. 75 kpk,
2. Zawiadamiania organu prowadzcego postepowanie o kadej zmianie miejsca zamieszkania lub d*uej trwajcego pobytu art. 75 kpk,
3. Poddania si* ogl*dzinom zewn*trznym i badaniom cia*a a w szczególnoci daktyloskopowaniu, fotografowaniu, okazaniu, ogl*dzinom zewn*trznym art. 74 & 2 pkt. 1 kpk,
4. Poddania si* badaniom psychologicznym, psychiatrycznym oraz innym badaniom po*czonym z zabiegiem na ciele art. 74 & 2 pkt. 2 kpk.
Moliwoci prawne wymuszenia tych obowizków.
1. Doprowadzenie art. 75 & 2 kpk,
2. Wystpienie do prokuratora o zastosowanie rodków zapobiegawczych art. 250 i 258 kpk,
3. Moliwo stosowania rodków przymusu fizycznego.
Uprawnienia podejrzanego /silne/:
1. Powinien by pouczony o obowizkach i uprawnieniach przed przes*uchaniem art. 300 kpk,
2. Prawo do obrony art. 6, 77 i 81 kpk,
3. Prawo do dania uzasadnienia przedstawienia zarzutu art. 313 & 3 kpk,
4. Prawo do sk*adania wyjanie art. 175 kpk,
5. Prawo do korzystania z obrocy /prokurator nie moe odmówi kontaktu podejrzanego z obroc, moe jednak zastrzec, e podczas rozmowy b*dzie obecna osoba wyznaczona przez prokuratora art. 73 kpk - zastrzeenie to jest do 14 dni a póniej prokurator nie ma ju wp*ywu na to/,
6. Prawo do swobodnej wypowiedzi w trakcie sk*adania wyjanie art. 171 kpk,
7. Prawo do sk*adania wniosków dowodowych w post*powaniu przygotowawczym art. 167 i 315 kpk,
8. Prawo do udzia*u w czynnociach dowodowych których nie b*dzie moan powtórzy na rozprawie art. 316 kpk.
Uprawnienia podejrzanego /s*abe/.
1. Prawo do udzia*u w innych czynnociach ledztwa i dochodzenia art. 317 kpk,
2. Prawo do otrzymania odpisu postanowienia o powo*aniu bieg*ego oraz zapoznania si* z treci opinii bieg*ego art. 318 kpk,
3. Prawo do sk*adania zaale na instytucj* warunkowego morzenia art. 342 & 4 kpk,
4. Prawo do sk*adania zaale na zastosowany wobec podejrzanego rodek przymusu art. 252 i 246 kpk,
5. Prawo do sk*adania zaale na czynnoci naruszajce prawa podejrzanego art. 302 & 2 kpk,
6. Prawo do sk*adania zaale na decyzje procesowe art. 306 & 1 kpk, 293 & 2, 302 & 2 kpk,
7. Prawo do przegldania akt sprawy i sporzdzania odpisów w trakcie post*powania przygotowawczego art. 156 & 5 kpk,
8. Prawo inicjowania i uczestnictwa w post*powaniu mediacyjnym art. 320 kpk,
9. Prawo do przegldania akt sprawy i sporzdzania odpisów w zwizku z zamkni*ciem post*powania przygotowawczego art. 156 & 5 kpk,
10. Prawo inicjowania skazania i wymierzenia mu kary bez prowadzenia post*powania dowodowego art. 387 kpk,
11. Prawo wyraania zgody na skazanie go bez rozprawy sdowej art. 335 kpk,
12. Prawo do wspó*dzia*ania w zakresie warunkowego umorzenia art. 341 kpk,
13. Prawo do zabrania g*osu jako ostatni na rozprawie g*ównej art. 406 kpk,
14. Prawo do zadawania pyta podczas rozprawy g*ównej osobom przes*uchiwanym art. 370 kpk,
15. Prawo do zawiadomienia podejrzanego o terminie rozprawy g*ównej conajmniej na 7 dni wczeniej art. 353 kpk,
16. Prawo do wniesienia pisemnej odpowiedzi na akt oskarenia art. 338 kpk,
17. Prawo do z*oenia zaalenia na postanowienie o zachowaniu w tajemnicy danych osobowych wiadka art. 184 & 5 kpk,
18. Prawo do otzymania przet*umaczonej decyzji procesowej art. 11 kpk.
Poj*cie wyjanie, przedmiot wyjanie i postacie wyjanie.
Wyjanienia - to w*asne ustne owiadczenia podejrzanego co do wszystkich okolicznoci sprawy z*oone przed uprawnionym organem i udokumentowane zgodnie z zasadami procesowymi.
Przedmiot wyjanie - to wszystjie okolicznoci które maj znaczenie w sprawie tj. okolicznoci dotyczce bezporednio czynu przest*pczego.
Rodzaje wyjanie:
1. Przyznanie si* i z*oenie wyjasnie:
- pe*nych /czyn, wina/,
- niepe*nych /czyn/
2. Przyznanie si* cz*ciowe /sprawcy zarzucamy pope*nienie kilku czynów a on przyznaje si* tylko do cz*ci z nich/,
3. Nieprzyznanie si* do zarzucanego czynu:
- bez wskazania na okolicznoci które maj to potwierdzi,
- ze wskazaniem na fakty które maj to potwierdzi,
4. Pomówienie /sprawca niepzyznajc si* lub przyznajc do zarzucanego mu czynu pomawia o donanie czynu inne osoby/,
5. Samooskarenie /sprawca przyznaje si* do czynu przez siebie pope*nionego/.
Procesowy tryb przes*uchania podejrzanego.
1. Stadiu wst*pno - obserwacyjne.
Polega na lunej rozmowie pzes*uchujcego z podejrzanym na tematy interesujce podejrzanego. Ma na celu wytworzenie odpowiedniej atmosfery oraz zori*towanie si* o w*aciwoci tehnik przes*uchania. W tym stadium naley równie sprawdzi tosamo podejrzanego i wype*ni formaln stron protoko*u.
2. Stadium spontanicznych wyjanie podejrzanego.
Poega na zadawianiu podejrzanemu pyta, czy przyznaje si* do zarzutu i winy.
3. Studium ucilenia spontanicznych wyjanie i zaprotoko*owania ich.
W studnium tym moe pojawi si* potrzeba zadania szeregu pyta podejrzanemu.
Sprawdzenie i ocena wyjanie podejrzanego.
1. Zadawanie szczegó*owych pyta,
2. Konfrontowanie go ze wspó*podejrzanymi i wiadkami,
3. Przes*uchanie wiadków,
4. Wizje lokalne i eksperymenty procesowe,
5. Opinie bieg*ych i specjalistów,
6. Analizowanie i sprawdzanie wyjanie w kontekcie rezultatu ogl*dzin osoby, miejsca, rzeczy.
TEMAT NR 13 PRZESZUKANIE.
Poj*cie, podstawy prawne oraz cele przeszukania.
Przeszukanie - to czynno procesowa polegajca na dok*adnym ogldaniu pomieszcze, rzeczy, osób oraz innych miejsc majca na celu ujawnienie róde* dowodowych w sprawie karnej.
Cele przeszukania:
1. Odnalezienie przedmiotów które moga stanowi dowód w sprawie,
2. Ujawnieie mienia ruchomego które podlega zaj*ciu,
3. Odnalezienie osoby ukrywajcej si* przed organami ciagania,
4. Odnalezienie ofiary przest*pstwa albo zw*ok,
5. Odnalezienie paszportu lub inne dokumentu uprawniajcego do przekroczenia granicy
jeeli zachodzi potrzeba wydania zakazu opuszczenia kraju,
6. W celu przymusowego wydania dokumentu na zasadzie art. 163 kpk.
Podstawy prawne przeszukania:
1. Art. 219 kpk,
2. Art. 15 Ustawy o Policji,
3. Art. 247 kpk /do zatrzaymania osoby/,
4. Art. 295 & 2 kpk /zaj*cie mienia ruchomego/,
5. Art. 163 kpk /do otwarcia akt/,
6. Art. 277 & 2 kpk /do zatrzymania paszportu/.
Podstawa faktyczna przeszukania.
1. Art. 219 kpk,
2. & 124 Regulaminu Funkcjonowania Prokuratury
Podstaw faktyczn przeszukania jest uzasadnione przypuszczenie, e osoby lub przedmioty znajduj si* tam, gdzie ma zosta przeprowadzone przeszukanie.
Czynnoci zblione do przeszukania.
1. Kontrola pojazdów,
2. Odprawa celna,
3. Kontrola pracowników w zak*adach pracy przez Stra Przemys*ow,
4. Kontrola bagau u osób,
5. Kontrola pasaerów statków wodnych i powietrznych.
Rodzaje przeszukania:
1. Ze wzgl*du na obiekt:
- osoby,
- rzeczy,
- pomieszcze,
- innych miejsc.
Dokumenty uprawniajce do przeszukania:
1. Postanowienie prokuratora lub sdu o zarzdzeniu przeszukania,
2. Postanowienie Naczelnika Urz*du Skarbowego, Dyrektora Urz*du Celnego /wyjtek art. 220 & 3 kpk/,
3. Nakaz przeszukania wydany przez kierownika jednostki art. 308 kpk,
4. Legitymacja s*ubowa policjanta art. 308 kpk.
Jeeli przeszukanie dokonane jest na legitymacj* s*ubow lub nakaz przeszukania wydany przez kierownika jednostki to pouczamy osob* u której dokonujemy przeszukania o prawie dostarczenia jej w terminie 7 dni postanowienia o zatwierdzeniu przeszukania art. 217 & 3 kpk.
Przygotowanie si* do przeszukania.
1. Uzyskanie od prokuratora lub sdu postanowienia o przeszukaniu,
2.Przeanalizowanie akt sprawy pod ktem jakich przedmiotów szuka,
3. Podj*cie decyzji u których osób przeszukanie ma by dokonane,
4. Ustalenie pory przeszukania,
5. Wst*pne rozpoznanie pomieszcze w których b*dziemy dokonywa przeszukania,
6. Zaplanowanie odpowiedniego sk*adu grupy przeszukiwawczej,
7. Zebranie rodków technicznych,
8. Zebranie osób fizycznych,
9. Uwiadomienie policjantom biorcym udzia* w czynnoci celu tej czynnoci,
10. Dokona sprawdze kart Pkr-1 przed przeszukaniem.
Zasady procesowe przeszukania:
1. Przezukanie powinno by przeprowadzone w oparciu o dokumenty do tego uprawniajce art. 222 kpk,
2. Przeszukanie pomieszcze zamieszka*ych powinno by przeprowadzone w odpowiedniej porze doby art. 221 kpk,
3. Przeszukania instytucji pastwowych i samorzdowych dokonuje si* wy*cznie w obecnoci ich kierownika art. 222 i 223 & 3 kpk,
4. Przeszukania osoby dokonuje si* za porednictwem osoby tej samej p*ci art. 223 kpk a w wyjtkowych sytuacjach gdy jest to niemoliwe przeszukania moe dokona osoba innej p*ci,
5. Naley osob* uprzedzi o celu przeszukania i zarzda dobrowolnego wydania rzeczy art. 224 kpk,
6. Naley osob* pouczy o przys*ugujcych jej prawach i obowizkach art. 229 kpk,
7. Osoba u której dokonane ma by przeszukanie ma prawo przybra do czynnoci inn osob*.
Postepowanie z dokumentami znalezionymi w trakcie przeszukania:
1. Dokumenty stanowice tajemnic* pastwow, s*ubow, zawodow, zapiski osobiste naley zapakowa do koperty, podpisa si*, dokona podpisu musi take osoba od której zabieramy te dokumenty. Zapiski osobiste osoby moemy przeczyta jedynie wtedy gdy dana osoba od której je zabieramy jest ich bezporednim w*acicielem.
Zasady taktyczne przeszukania:
1. Odpowiednie przygotowanie przeszukania,
2. Zasada dok*adnoci i wszechstronnoci,
3. Zasada czujnoci i przestrzegania bezpieczestwa,
4. Zasada zebrania jak najwi*kszej liczby informacji o obiekcie,
5. Zasada legitymowania jak najwi*kszej liczby osób znajdujcych si* w obiekcie.
Dokumentacja:
1. Podstawowa art. 143 & 1 kpk:
- protokó* przeszukania,
2. Pomocnicza:
- protokó* ogl*dzin miejsca znalezienia rzeczy, ladów,
- zdj*cia miejsca ukrycia przedmiotów,
- szkic miejsca przeszukania,
- film obrazjcy róne fazy przeszukania,
- protokó* tymczasowego zaj*cia ruchomoci,
- pokwitowanie zabrania rzeczy,
- zobowizanie do przyj*cia przedmiotów na przechowanie.
Odpowiedzialno policjanta za szkody spowodowanie podczas przeszukania art. 227 kpk.
Nie wolno niszczy przedmiotów na miejscu przeszukania. Gdy z uwagi na okolicznoci nastpi uszkodzenie lub zniszczenie mienia ma zastosowanie art. 417 KC. Nak*ada on na Skarb Pastwa obowizek naprawienia szkody. Aby tak si* sta*o musz by spe*nione nast*pujce warunki:
1. Szkoda musi by wyrzdzona pzez funkcjonariusza pastwowego,
2. Szkoda musi powsta przez zawinione dzia*anie lub zaniechanie dzia*ania tego funkcjonariusza,
3. Musi zaistnie normalny zwizek przyczynowy pomi*dzy dzia*aniem a zaniechaniem funkcji a wyrzdzon szkod,
4. Wyrzdzenie szkody powinno nastpi w czasie wykonywania powierzonej funkcjonariuszowi czynnoci.
Zatrzymanie rzeczy art. 217 kpk.
Warunki:
1. Przeprowadzajcy czynno musi by przekonany, e dana osoba nie posiada innych przedmiotów pochodzcych z przest*pstwa,
2. Przedmioty które b*dziemy chcieli zatrzyma musz by indywidualnie oznaczone.
Pods*uch telefoniczny /utrwalanie rozmów/ art. 237 kpk.
1. Decyduje o jego za*oeniu sd,
2. Musi by to przest*pstwo z katalogu 16 przest*pstw,
3. Prokurator wydaje pozwolenie do 5 dni w sprawach nie cierpicych zw*oki,
4. Instalacja na trzy miesice a przed*uenie na kolejne trzy po czym koniec.
Wydanie korespondencji i przesy*ek wanych dla post*powania przez instytucje dla prokuratora lub sdu art. 218 kpk.
Z pobrania dokumentu z instytucji sporzdzamy protokó* w 3 egzemplarzach. Gdy nie mamy druku piszemy na czystej kartce. Jeden egzemplarz pozostawiamy w instytucji.
TEMAT NR 14 ZABEZPIECZENIE MAJ*TKOWE
W PROCESIE KARNYM.
Zabezpieczenie majtkowe uregulowane jest w kpk w rozdziale XXXII. Zaliczamy go do rodków przymusu. Zabezpieczenie majtkowe zmierza do zagwarantowania w przysz*oci wykonalnoci zasdzonego odzskodowania. Ma s*uy zwalczaniu przest*pczoci, g*ównie gospodarczej gdzie s due szkody majtkowe. Nie prowadzi ono do pozbawienia mienia tylko do ograniczenia praw majtkowych. Gdy majtek zostanie zabezpieczony nie mona si* go wtedy wyzby. Postanowienie o zabezpieczeniu majtkowym wydaje sd a w post*powaniu przygotowawczym prokurator. Zaj*te rzeczy powinny przetrwa w niezmienionym stanie. Zabezpieczenie majtkowe posiada ród*a w procesie cywilnym. Postanowienie o zabezpieczeniu mienia moe by wydane na wniosek lub z urz*du.
Na wniosek - art. 69 kpk. W stadium post*powania przygotowawczego poszkodowany moe z*oy powództwo cywilne i wniosek o zabezpieczenie roszczenia. Wniosek ten rozpatruje prokurator i wydaje w tej sprawie postanowienie. Postanowienie zostaje wydane wtedy,
gdy w sprawie wyst*puje podejrzany. Gdy nast*puje czynno wykonawcza organy powinny ustali warto majtku podejrzanego. Czynno ta powinna by zrealizowana szybko przez Policj* i prokuratora. Postanowienie powinno zawiera zakres i sposób zabezpieczenia.
Zakres zabezpieczenia majtkowego - to przedmioty zabezpieczenia okrelone w art.
291 & 1 i 2 kpk.
Przedmiot zabezpieczenia - to grzywna, przepadek przedmiotów, obowizek naprawienia szkody, nawizka.
O zabezpieczeniu majtkowym z urz*du mówi art. 291 kpk natomiast art. 291 & 2 kpk -zabezpieczenie roszcze o naprawienie szkody.
TEMAT NR 15 RODKI PRZYMUSU.
rodki przymusu - to czynnoci organów procesowych zmierzajce do wymuszania spe*nienia obowizków procesowych lub zapewnienia prawid*owego toku procesu karnego. Jest to ograniczenie praw obywatelskich. Wkraczaj one w sfer* nietykalnoci cielesnej,
nienaruszalnoci mienia a take powoduj naruszenie tajemnicy korespondencji, rozmów telefonicznych.
Regu*y stanowienia i stosowania rodka przymusu.
rodki przymusu stosowane s tylko na podstawie przepisów ustawy ale mog by regulowane rozporzdzeniami lub zarzdzeniami. Przy stosowaniu rodka przymusu naley zastosowa rodek w*aciwy. rodek ten musi by najmniej dolegliwy dla sprawcy, proporcjonalny do wyrzdzonej szkody i do wywo*anego skutku. O rodku przymusu decyduje sd.
Rodzaje rodków przymusu:
1. Zatrzymanie,
2. rodki zapobiegawcze tj.
- por*czenia majtkowe, spo*eczne, osoby godnej zaufania,
3. Dozór Policji,
4. Zakaz opuszczania kraju po*czony z zatrzymaniem dokumentu,
5. Zawieszenie w czynnociach s*ubowych lub wykonywaniu zawodu lub nakaz powstrzymywania si od wykonywania okrelonej dzia*alnoci lub prowadzenia pojazdu,
6. Kary porzdkowe tj.
- kara pieni*na,
- kara za naruszenie porzdku sdowego,
- sankcje porzdkowe:
a/ przymusowe doprowadzenie,
b/ aresztowanie,
c/ obcienie kosztami post*pownia,
7. Przymusowe wykonanie czynnoci procesowych tj.
- ogldziny zwok,
- pobranie odcisków palców,
- fotografowanie,
- itd.,
8. Zabezpieczenie majtkowe,
9. Poszukiwania i list goczy.
Zatrzymanie - to czynno procesowa, która polega na krótkotrwa*ym pozbawieniu wolnoci osoby podejrzanej, podejrzanego przejawiajca si* podporzdkowaniem poleceniu organu zatrzymujcego i ograniczenia u zatrzymanego prawa do porozumiewania si*, kontaktowania z innymi osobami, przyjmowania i przekazywania przedmiotów bez zezwolenia organu zatrzymujcego.
Nie jest zatrzymaniem:
1. Doprowadzenie w celu ustalenia tosamoci, pobrania próbki krwi,
2. Czasowe ograniczenie swobody np. sprowadzenie podejrzanego do czynnoci procesowej art. 71 kpk.
Przymusowe doprowadzenie wiadka, bieg*ego, t*umacza równie nie jest zatrzymaniem.
Rodzaje zatrzymania:
1. Procesowe art. 243, 244, 247 kpk - doprowadzenie obwinionego do kolegium,
2. Pozaprocesowe na mocy innych przepisów tj.
- porzdkowe /prewencyjne/ art.15 ust.1 pkt. 3 Ustawy o Policji, gdy zachowanie si* osoby stwarza zagroenie dla ycia, zdrowia i mienia,
3. Penitencjarne art. 15 ust. 1 pkt. 2a Ustawy o Policji. Dotyczy osoby które nie zg*osi*y si* z przepustki do Zak*adu Karnego,
4. Administracyjne doprowadzenie osoby do dyspozycji danego organu np. Izby Wytrzewie.
Postacie zatrzymania procesowego.
1. Uj*cie osoby art. 243 kpk,
2. Zatrzymanie w*aciwe art. 244 kpk,
3. Zatrzymanie na danie uprawnionych organów procesowych art. 277 kpk.
Uj*cie osoby:
1. Na gorcym uczynku,
2. W pocigu bezporednio po dokonaniu przest*pstwa,
3. Obawa ucieczki i ukrycia si* osoby,
4. Obawa nieustalenia tosamoci.
Rónice pomi*dzy uj*ciem a zatrzymaniem:
1. Uj mo* kady obywatel a zatrzyma tylko uprawniony do tego organ,
2. Osob* uj*t naley niezw*ocznie odda w r*ce organu uprawnionego np. doprowadzi osobicie do najbliszej jednostki policji aby nie by*o zb*dnej zw*oki natomiast organ uprawniony moe zatrzyma osob* na 48 godzin art. 248 & 1 kpk a na 72 godziny do dyspozycji sdu w celu tymczasowego aresztowania,
3. W przypadku samouwolnienia si* zatrzymanego przy uj*ciu zatrzymany nie ponosi odpowiedzialnoci chyba, e w trakcie samouwolnienia dokona* przest*pstwa na szkod* ujmujcego. Przy zatrzymaniu, gdy zatrzymany dokona samouwolnienia ponosi za to odpowiedzialno karn.
4. Uj*cie moe by dokonane tylko na gorcym uczynku przest*pstwa lub bezporednio po nim w pocigu za spawc natomiast zatrzymanie moe by dokonane w czasie póniejszym np. po tygodniu
Przes*anki zatrzymania:
1. Ogólne:
- uzasadnione podejrzenie, e osoba pope*ni*a przest*pstwo,
2. Szczególne:
- obawa ucieczki,
- obawa ukrycia si* osoby,
- obawa o zacieranie ladów przez sprawc*,
- brak moliwoci ustalenia tosamoci sprawcy, podejrzanego.
Podmioty uprawnione do zatrzymania:
1. Policja,
2. Stra Graniczna,
3. Urzd Ochrony Pastwa,
4. Organy kontroli finansowej w zakresie ich w*aciwoci.
Osoby niepodlegajce zatrzymaniu:
1. Obj*te immunitetem dyplomatycznym, konsularnym /z wyjtkiem zbrodni/, parlamentarnym, s*dziowskim, prokuratorskim /z wyjtkiem zatrzymania na gorcym uczynku/,
2. Pracownicy NIK w zwizku z wykonywaniem przez nich czynnoci s*ubowych.
Stanowisko prawne zatrzymanego.
1. Obowizki:
- podporzdkowania si* decyzjom wydanym przez organ zatrzymujcy,
2. Prawa:
- uzyskania informacji o przyczynie zatrzymania,
- z*oenia zaalenia na zatrzymanie,
- skontaktowania si* z adwokatem art. 245 kpk /zatrzymanego o takim prawie naley pouczy/.
Obowizki Policji:
1. Poinformowanie osoby najbliszej wskazanej przez zatrzymanego o fakcie jego zatrzymania,
2. Badania zatrzymanego przez lekarza:
-obligatoryjnie:
a/ gdy zatrzymany posiada obraenia,
b/ gdy zatrzymany skary si* na stan zdrowia,
c/ gdy istnieje podejrzenie choroby zakanej podejrzanego,
d/ gdy nastpi*o uj*cie przez obywateli,
e/ przed kadym zatrzymaniem w pomieszczeniu dla osób zatrzymanych
/w badaniu lekarz powinien stwierdzi, czy osoba moe przebywa w pomieszczeniu dla osób zatrzymanych/.
Przed up*ywem 24 godzin zatrzymanego z aktami dochodzenia dowozimy do prokuratury w celu skierowania wniosku o tymczasowe aresztowanie.
rodki zapobiegawcze art. 249 kpk.
1. Dotyczce nieletnich:
- nadzór osoby godnej zaufania, kuratora, szko*y,
- umieszczenie w schronisku dla nieletnich,
- umieszczenie w odpowiedniej placówce.
Funkcja procesowa - zapewnienie prawid*owoci przebiegu post*powania przygotowawczego.
Funkcja pozaprocesowa - ma charakter prewencyjny i ma odstrasza przed dokonywaniem
przest*pstw.
Funkcja zapobiegawcza - w przypadku tymczasowego aresztowania osoba nie moe pope*ni innego przest*pstwa.
Warunki stawiane rodkom zapobiegawczym:
1. Materialne:
- istnienie podstawy dowodowej, dowodów uzasadniajcych podejrzenie pope*nienia przest*pstwa art. 247 kpk,
- istnienie podstaw do zastosowania rodka zapobiegawczego art. 249 kpk,
- istnienie faktycznych i prawnych okolicznoci uzasadniajcych wybór rodka zapobiegawczego,
2. Formalne
- legitymacja organu procesowego do zastosowania rodka zapobiegawczego,
- decyzja o zastosowaniu rodka zapobiegawczego w postaci postanowienia,
- wydanie postanowienia o przedstawieniu zarzutów lub przes*uchanie w charakterze podejrzanego.
Przyczyny stosowania rodków zapobiegawczych:
1. W celu zabezpieczenia prawid*owego toku post*powania przygotowawczego lub zabezpieczenia przed pope*nieniem innego przest*pstwa art. 249 & 1 kpk,
2. Gdy zachodzi uzasadniona obawa ucieczki lub ukrywania si* oskaronego zw*aszcza wtedy, gdy nie mona ustali jego tosamoci albo nie ma on w kraju miejsca sta*ego pobytu,
3. Zachodzi uzasadniona obawa, e oskarony b*dzie nak*ania* do sk*adania fa*szywych zezna lub wyjanie albo w inny bezprawny sposób utrudnia* post*powanie karne art. 258 & 1 kpk.
Art. 257, 259 i 260 kpk mówi o odstpieniu od tymczasowego aresztowania.
Art. 257 & 2 kpk mówi o z*oeniu por*czenia majtkowego. Z chwil jego z*oenia tymczasowe aresztowanie ustaje i nie wydaje si* postanowienia o uchyleniu tymaczasowego aresztowania.
W post*powaniu z art. 157, 191, 216, 217 i 257 kk, gdy sprawca zosta* zatrzymany na gorcym uczynku lub w bezporednim pocigu naley zastosowa tymczasowe aresztowanie art. 470 kpk.
Art. 263 i 265 kpk - czas trwania tymczasowgo aresztowania to termin stanowczy i nieprzekraczalny.
W post*powaniu przygotowawczym czas tymczasowego aresztowania nie moe by d*uszy ni 12 miesi*cy.
Por*czenie art. 266 do 274 kpk.
1. Majtkowe,
2. Spo*eczne,
3. Osoby godnej zaufania.
Art. 268 kpk - zabezpieczenie prawid*owoci przebiegu post*powania przygotowawczego.
Art. 269 & 1 kpk - musi by wytoczony proces athezyjny w post*powaniu przygotowawczym lecz aby do tego dosz*o musi by z*oony wniosek o wszcz*cie takiego post*powania. Jest to warunek pierszestwa pokrzywdzonego w zaspakajaniu swoich roszcze.
Art. 271 kpk - por*czenie spo*eczne
Art. 272 kpk - por*czenie indywidualne osoby godnej zaufania
Art. 275 kpk - dozór policji.
TEMAT NR 16 SPOSOBY ZAKOCZENIA POST*POWANIA PRZYGOTOWAWCZEGO.
Postacie zakoczenia post*powania przygotowawczego:
1. Zamkni*cie i wniesienie aktu oskarenia do sdu,
2. Umorzenie warunkowe post*powania przygotowawczego,
3. Umorzenie bezwarunkowe post*powania przygotowawczego.
Umorzenie post*powania dzieli si* na:
1. Umorzenie w oparciu o faktyczne przyczyny,
2. Umorzenie w oparciu o prawne przyczyny.
Jeeli w sprawie zastosowano rodki zapobiegawcze to wniosek o umorzenie post*powania sk*ada prokurator do sdu. Gdy nie ma zastosowanych rodków zapobiegawczych postanowienie wydaje sam prokurator.
Zawieszenie post*powania przygotowawczego.
Zawieszenie post*powania przygotowawczego przerywa tylko jego bieg i nie jest form zakoczenia post*powania przygotowawczego. Podstawy prawne i przyczyny zawieszenia post*powania przygotowawczego okrelone s w art. 22 & 1 kpk tj.
1. Nie mona uj oskaronego,
2. Choroba psychiczna lub inna ci*ka choroba.
Jeeli podejrzany by* psychicznie chory przed dokonaniem czynu post*powanie umarza si* z powodu niepoczytalnoci podejrzanego w zakresie pope*nionego czynu. Jeeli podejrzany zachorowa* psychicznie po pope*nieniu czynu kieruje si* go na obserwacj* do zak*adu zamkni*tego. Po zakoczeniu obserwacji i zasi*gni*ciu opinii bieg*ych wydaje si* decyzj* o zawieszeniu post*powania. Zawieszenie post*powania nie stoi na przeszkodzie w stosowaniu rodków zapobiegawczych.
Inne przyczyny zawieszenia post*powania przygotowawczego:
1. D*ugotrwa*a choroba wiadka, pokrzywdzonego których zeznania s istotne,
2. Przebywanie wiadka za granic,
3. Poszukiwanie dowodu, ciganie dowodu,
4. Szczególna przes*anka procesowa art. 11 & 2 kpk,
5. mier oskaryciela prywatnego art. 61 & 1 kpk,
6. Dotyczy wiadka koronnego,
7. Art. 105 ust. 3 Konstytucji - dotyczy pos*a, senatora,
8. Art. 11 & 4 Ustawy o Trybunale Stanu,
9. Art. 30 a Ustawy o Nieletnich.
Postanowienie o zawieszeniu post*powania przygotowawczego wydaje policjant prowadzcy dochodzenie a zatwierdza go prokurator nadzorujcy. Na wymienione postanowienie przys*uguje pokrzywdzonemu i podejrzanemu zaalenie. Strona moe sama z*oy wniosek o zawieszenie post*powania przygotowawczego. Przed zatwierdzeniem postanowienia prokurator bada, czy wykonano wszystkie moliwe czynnoci, jeeli nie to akta zwraca prowadzcemu w celu wykonania tych czynnoci. Nadzór nad zawieszonym post*powaniem przys*uguje prowadzcemu i prokuratorowi. Gdy pojawi si* nowe dowody w trakcie zawieszenia post*powania to naley je zabezpieczy i przes*a prokuratorowi w celu do*czenia do akt g*ównych post*powania co moe mie wp*yw na dalszy przebieg post*powania art.
22 & 3 kpk.
Zamkni*cie post*powania przygotowawczego - warunki:
1. Jeeli istniej przes*anki do zamkni*cia post*powania przygotowawczego oparte na odpowiednim materiale dowodowym,
2. Wysokie uprawdopodobnienie pope*nienia przest*pstwa przez sprawc*,
3. Istnienie przes*anek dodatnich,
4. Brak przes*anek ujemnych.
Czynnoci zwizane z zamkni*ciem post*powania przygotowawczego.
Art. 321 & 1 kpk - powiadomienie podejrzanego /obrocy/ o terminie zaznajomienia z materia*ami post*powania przygotowawczego. Od dor*czenia zawiadomienia do momentu zaznajomienia podejrzanego z materia*ami dochodzenia musi by conajmniej 7 dni. W takim terminie naley powiadomi równie obroc* jeeli podejrzany go ma. W sprawach prostych doktryna dopuszcza aby po przes*uchaniu i zebraniu wszystkich materia*ów zaznajomi podejrzanego z materia*ami post*powania przygotowawczego ale za jego zgod.
W protokole zaznajomienia wpisujemy:
1. W jakim terminie podejrzany osobicie przeglda akta,
2. W akim terminie zosta* zaznajomiony z aktami i czy sk*ada wnioski dowodowe, jeeli tak to jakie, ustosunkowanie si* podejrzanego do dowodów zebranych w sprawie. Na ten protokó* moemy wpisa ewentualne wyjanienia podejrzanego np. przyznanie si* do czynu do którego wczeniej nie przyznawa* si*. Jeeli podejrzany przyznaje si* do innego czynu nie obj*tego post*powaniem przygotowawczym lub znacznie zmienia wyjanienia to trzeba przes*ucha go na protokó*.
Nieusprawiedliwione niestawiennictwo podejrzanego /obrocy/ na kocowe zaznajomienie z materia*ami dochodzenia nie tamuje biegu sprawy. Pomijamy wówczas to zaznajomienie i wydajemy postanowienie o zamkni*ciu post*powania przygotowawczego. W przypadku obrony obligatoryjnej musimy zaznajomi podejrzanego z materia*ami post*powania przygotowawczego i dopiero wtedy wyda postanowienie o zamkni*ciu dochodzenia. Jeeli podejrzany nie b*dzie si* zg*asza* naley go wtedy sprowadzi do wykonania tej czynnoci.
W terminie trzech dni od zaznajomienia podejrzany ma prawo sk*ada wnioski dowodowe. Jeeli podejrzany owiadczy, e nie sk*ada wniosków dowodowych to po zaznajomieniu mona wyda postanowienie o zamkni*ciu dochodzenia. Jeeli taki wniosek zostaje z*oony
póniej to przyjmujemy go i uchylamy postanowienie o zamkni*ciu dochodzenia lub oddalamy wniosek. Jeeli nie zachodzi potrzeba uzupe*nienia post*powania przygotowawczego wydajemy postanowienie o zamkni*ciu post*powania przygotowawczego o czym powiadamiamy podejrzanego. Pokrzywdzony moe z*oy wniosek o dopuszczenie go do udzia*u przy zaznajamianiu podejrzanego z materia*ami post*powania przygotowawczego. Pokrzywdzonemu przys*uguje prawo do osobistego przejrzenia akt na zasadach ogólnych. Jeeli wystpi o to z wnioskiem naley udost*pni mu akta dochodzenia art. 321 & 5 i 6
kpk. O zamkni*ciu dochodzenia naley powiadomi poszkodowanego.
Dochodzenie uproszczone.
W dochodzeniu uproszczonym zaznajomienie podejrzanego z materia*ami nast*puje wtedy, gdy z*oy tak wol* lub jej nie z*oy przy pierwszym przes*uchaniu.Nieusprawiedliwione niestawiennictwo podejrzanego nie tamuje toku post*powania art. 474 kpk. W dochodzeniu uproszczonym podejrzanemu przys*uguje prawo osobistego przejrzenia akt dochodzenia. Gdy skorzysta z tego prawa z czynnoci tej sporzdzamy protokó*.
Procesowe konsekwencje wyznaczenia terminu kocowego zaznajomienia podejrzanego z materia*ami ukoczonego post*powania przygotowawczego.
1. Moliwo realizacji prawa do obrony moe podnosi podejrzany jako przeciwdowody,
2. Przejcie post*powania przygotowawczego na akt oskarenia.
Poj*cie i rodzaje aktów oskarenia.
Akt oskarenia - danie do sdu uprawnionego oskaryciela o wzcz*cie post*powania sdowego i ukaranie podejrzanego za dane przest*pstwo. Jet skarg zasadnicz na bazie której wszczyna si* post*powanie przed sdem. Akt oskarenia sporzdza si* na pimie
art. 331, 332, 333 kpk.
Funkcje aktu oskarenia:
1. Bilansujca - podsumowanie zebranego mataria*u dowodowego,
2. Inicjujca - zasada skargowoci - sd nie moe odmówi wszcz*cia post*powania sdowego,
3. Programowa - zakres, program wyznaczony dla sdu, zakres podmiotowy wobec podejrzanego, przedmiotowy za konkretne czyny. Nie jest moliwe wyjcie sdupoza zakres podmiotowy i przedmiotowy z wyjtkiem procesu wpadkowego.
4. Informacyjna - zasada jawnoci, jawno wobec uczestników post*powania sdowegoi obywateli.
Rodzaje aktów oskarenia:
1. Zwyczajne - kierowane przez prokuratora art. 332 i 333 kpk,
2. Szczególne - mog zawiera uproszczenia tj.:
a/ ustny do procesy wpadkowego,
b/ uproszczony do post*powania uproszczonego,
c/ skarga oskaryciela prywatnego
- forma pisma procesowego.
Wymogi jakie musi spe*ni akt oskarenia wniesiony do sdu przez prokuratora opisane s w art. 332 i 333 kpk. Do aktu oskarenia prokurator moe do*czy wnioski dowodowe art.335 & 1 kpk i art. 416 kpk.
Organy uprawnione do sporzdzania i wnoszenia aktu oskarenia.
1. Policja w dochodzeniach uproszczonych /akt zatwierdzany przez prokuratora i wnoszony przez niego do sdu. Akt taki nie musi zawiera uzasadnienia art. 475, 474 & 3 i 4 kpk,
2. Oskaryciel prywatny w sprawach prywatnoskargowych art. 477 kpk,
3. andarmeria Wojskowa w sprawach b*dcych w orzecznictwie sdów wojkowych,
4. Finansowe organy dochodzenia /akt oskarenia zatwierdza i wnosi do sdu prokurator art. 187 UKS/,
5. Organy z art. 471 kpk tj. Okr*gowy Zarzd Lasów, PIH, PIS, PIP, Stra Graniczna.
Procesowe znaczenie aktu oskarenia.
1. Inicjuje post*powanie sdowe /jego wszcz*cie/,
2. Prowadzi post*powanie przygotowawcze w post*powanie przed sdem,
Charakterystyka bezwarunkowego umorzenia.
Bezwarunkowe umorzenie post*powania przygotowawczego opiera si* na przepisach kpk oraz pzes*ankach ujemnych /art. 17, 11 & 1 kpk, amnestia, abolicja/ oraz na przes*ankach
faktycznych np. niewykrycie sprawcy.
1. Czynu nie pope*niono /podejrzany czynu nie pope*ni* lub czyn nie zaistnia*/,
2. Brak danych uzasadniajcych pope*nienie przest*pstwa.
Form decyzji o umorzeniu jest postanowienie.
1. Wydaje je organ prowadzcy,
2. Zatwierdza je prokurator,
3. Stronom na to postanowienie przys*uguje zaalenie,
4. Zaalenie rozpatruje prokurator nadrz*dny a gdy utrzyma w mocy postanowienie prokuratora rejonowego to akta sprawy przesy*a do sdu w celu rozpatrzenia. Gdy sd utrzyma w mocy to postanowienie jest to decyzja prawomocna która koczy
post*powanie. Jeeli sd uchyli zaskarone postanowienie to akta trafiaj do w*aciwegoprokuratora w celu uzupe*nienia /droga zaalenia taka sama/.
Art. 323 kpk - post*powanie z dowodami rzeczowymi w przypadku umorzenia post*powania przygotowawczego.
Art. 322 kpk - dane jakie powinny by zawarte w postanowieniu o umorzeniu dochodzenia
ledztwa:
W uzasadnieniu musimy poda przyczyny umorzenia. W jednej sprawie moe nastpi kilka przyczyn umorzenia. Musz one by wskazane w konkluzji i uzasadnieniu.
Art. 324 kpk - rodki zabezpieczajce wobec podejrzanego niepoczytalnego w chwili czynu. Jest to przes*anka ujemna tj. sprawca nie pope*nia przest*pstwa. O umorzeniu decyduje sd i on te decyduje o rodkach zabezpieczajcych. Naley jednak z amteria*ami dochodzenia zaznajomi podejrzanego, tak samo przy obronie obligatoryjnej. Przed umorzeniem dochodzenia musi by wydane postanowienie o zamkni*ciu dochodzenia . Jeeli nie wymaga si* stosowania rodków zabezpieczajcych to umarza takie dochodzenie prokurator. O przepadku przedmiotów moe orzec sd np. w przypadku mierci podejrzanego.
Art. 354 kpk - wniosek prokuratora o umorzeniu post*powania przygotowawczego z powodu niepoczytalnoci sprawcy i o zastosowaniu rodków zabezpieczajcych.
Czynnoci organów procesowych zwizane z umorzeniem post*powania przygotowawczego
/bezwarunkowe/ art. 322 kpk.
1. Analiza materia*ów post*powania przygotowawczego,
2. Wykazanie przyczyn umorzenia,
3. Sporzdzenie postanowienia o umorzeniu dochodzenia,
4. Przekazanie prokuratorowi akt wraz z umorzeniem,
5. Wype*nienie druków statystycznych Stp-2, Stp-3 oraz kosztów post*powania,
6. Odnotowanie umorzenia w RSD,
O umorzeniu post*powania przygotowawczego naley powiadomi osob* pokrzywdzon oraz zg*aszajcego art. 305 & 4 kpk.
Warunki warunkowego umorzenia post*powania przygotowawczego:
1. Decyzj* o warunkowym umorzeniu wydaje w*ciwy sd na wniosek prokuratora,
2. Art. 341 & 2 kpk sprzeciw oskaronego dotyczcy warunkowego umorzenia,
3. Art. 336 kpk mówi co zawiera warunkowe umorzenie,
4. Art. 339 & 1 kpk dotyczy Prezesa Sdu,
5. Art. 341 & 1 kpk dotyczy posiedzenia sdu w sprawie warunkowego umorzenia,
6. Art. 320 kpk mediacje,
7. Art. 342 kpk dotyczy tego co powinno zawiera postanowienie o warunkowym umorzeniu
8. Art. 341 & 3 i 4 kpk dotyczy porozumienia oskaronego z poszkodowanym na temat naprawienia szkody.
Art. 66 - 68 kpk przes*anki warunkowego umorzenia.
Zaskarenie warunkowego umorzenia art. 342 & 4 kpk przy*uguje:
1. Pokrzywdzonemu,
2. Podejrzanemu.
Podj*cie i wznowienie umorzonych post*powa przygotowawczych art. 327 - 328 kpk.
Podj*cie - tylko w sprawie i podejmuje prokurator.
Wznowienie - tylko przeciwko osobie wobec której umorzono post*powanie przygotowawcze /musz wystpi nowe istotne okolicznoci/. Decyzj* o wznowieniu post*powania podejmuje prokurator nadrz*dny nad tym który wyda* postanowienie o umorzeniu.
Zawiezenie post*powania przygotowawczego mona zakoczy tylko zaaleniem w terminie7 dni.
Postanowienie o zamkni*ciu dochodzenia nie jest zaskaralne.
Postanowienie o warunkowym umorzeniu post*powania jest zaskaralne. Przy warunkowym umorzeniu post*powania przygotowawczego rodkiem zaskarenia jest zaalenie i sprzeciw. Sprzeciw dotyczy podejrzanego natomiast zaalenie pokrzywdzonego.
Przy umorzeniu bezwarunkowym rokiem zaskarenia jest zaalenie, które sk*ada si* w terminie 14 dni od daty dor*czenia postanowienia z uzasadnieniem. Ponadto stronom przys*uguje przejrzenie akt.
TEMAT NR 17 KONTROLA I NADZÓR NAD POST*POWANIEM.
Kontrola - dzia*anie polegajce na badaniu i analizie kontrolowanych zjawisk, sprawdzanie faktów zwizanych z dzia*alnoci organu kontrolowanego, porównywania faktów ustalonych z obowizujcymi wzorcami i ujawnianiu uchybie oraz wydania niewicych zalece w celu usuni*cia tych uchybie.
Nadzór - dzia*alno organu polegajca na oddzia*ywaniu na organ nadzorowany w taki sposób by funkcjonowanie podmiotu nadzorowanego zmierza*o do osigni*cia postawionych przed nim zada.
Rónice pomi*dzy kontrol a nadzorem.
1. Organ nadzorujcy oprócz ujawniania uchybie ma prawo do podejmowania dzia*a majcych na celu usuni*cie skutków b**dnego post*powania /prawo do wydawania wicych polece i zarzdze/,
2. Organ nadzorujcu ponosi odpowiedzialno za dzia*alno organów nadzorowanych /organ kontrolny nie ponosi takiej odpowiedzialnoci/,
3. Organ nadzorowany podlega organowi nadzorujcemu natomiast organ kontrolowany nie podlega organowi kontrolujcemu.
Rodzaje nadzoru nad prac dochodzeniowo-ledcz:
1. Nadzór procesowy
a/ prokuratorski,
b/ sdowy,
2. Nadzór s*ubowy
a/ instancyjny:
- indywidualny,
- ogólny,
b/ funkcjonalny:
- bezporedni.
Nadzór procesowy prokuratorski art. 326 kpk.
Prokurator moe da od prowadzcego dochodzenie:
1. Planu dochodzenia,
2. Materia*ów zebranych w trakcie trwania dochodzenia,
3. Uczestniczy w czynnociach dokonywanych przez prowadzcego dochodzenie, osobicie je przeprowadza albo przyj spraw* do osobistego prowadzenia,
4. Wydawa postanowienia, zarzdzenia lub polecenia oraz zmienia i uchyla postanowienia i zarzdzenia wydane przez prowadzcego post*powanie art. 326 & 3 pkt. 1-4 kpk.
Nadzór prokuratora nad dochodzeniem zwyk*ym.
1. Odmowa dopuszczenia do udzia*u w czynnociach dowodowych art. 317 kpk,
2. Powo*anie bieg*ego psychologa do przes*uchania wiadka art. 192 kpk,
3. Powo*anie bieg*ych psychiatrów do oceny stanu zdrowia psychicznego podejrzanego art. 202 kpk,
4. Zwolnienie z tajemnicy s*ubowej art. 180 kpk,
5. Zarzdzenie otwarcia zw*ok art. 209 kpk,
6. Decyzja o zastosowaniu zabezpieczenia majtkowego w procesie karnym art. 293 kpk,
7. Decyzja o zastosowaniu kar porzdkowych art. 290 kpk,
8. Zarzdzenie przeszukania, zatwierdzenie zatrzymania rzeczy art. 220 kpk,
9. Stosowanie rodków zapobiegawczych art. 252 & 2 pk,
10. Decyzja o post*powaniu z dowodami rzeczowymi w trakcie post*powania przygotowawczego art. 235 kpk,
11. Decyzja o podj*ciu dochodzenia,
12. Wydanie postanowienia o przedstawieniu zarzutów art. 308 & 2 i 3 kpk.
Decyzje wymagajce zatwierdzenia prokuratora:
1. Postanowienie o umorzeniu dochodzenia art. 305 & 3 kpk,
2. Postanowienie o odmowie wszcz*cia dochodzenia art. 305 & 3 kpk,
3. Postanowienie o zawieszeniu dochodzenia art. 325 kpk,
4. Uproszczony akt oskarenia art. 474 kpk,
5. Przeszukanie i zatrzymanie rzeczy art. 217 & 3 kpk,
6. Tymczasowe zaj*cie mienia ruchomego.
Nadzór sdowy.
1. Niektóre decyzje wydaje tylko sd:
- umieszczenie w zak*adzie psychiatrycznym art. 203 kpk,
- zastosowanie kary porzdkowej art. 290 kpk,
- wydanie listu elaznego art. 284 kpk,
- przepadek przedmiotów por*czenia art. 270 kpk,
- rodki zapobiegawcze art. 250 kpk,
- przepadek przedmiotów w przypadku umorzenia post*pownia przygotowawczego art. 44 kk.,
- zastosowanie rodków zapobiegawczych w przypadku umorzenia post*powania przygotowawczego z powodu niepoczytalnoci sprawcy art. 93 - 100 kk.,
- warunkowe umorzenie post*powania przygotowawczego art. 66 kk.,
- zaalenie na warunki warunkowego umorzenia art. 342 kpk,
- podj*cie post*powania warunkowo umorzonego art. 549 kpk,
- kontrola i utrwalanie rozmów art. 237 kpk.
2. Rozpatrywanie zaale na decyzje procesowe wydane przez inne podmioty:
- zabezpieczenie w procesie karym stosuje prokurator a zaalenie rozpatruje sd art. 293 kpk,
- postanowienie o zatrzymaniu osoby wydaje policjant a zaalenie rozpatruje sd art. 246 kpk,
- zaalenie na zastosowanie rodków zapobiegawczych art. 252 & 2 kpk,
- zwolnienie z tajmnicy lekarskiej, adwokackiej i dziennikarskiej art. 180 & 2 kpk,
- podj*cie decyzji o wiadku koronnym /wniosek prokuratora, decyzja sdu/.
3. Kontrola celowoci i zasadnoci post*powania przygotowawczego art. 345 kpk.
- sd moe zwróci spraw* celem uzupe*nienia jej.
Nadzór s*ubowy nad post*powaniem przygotowawczym.
Przejawy formalne nadzoru funkcyjnego:
1. Dekretacja pisma informujcego o przest*pstwie,
2. Akceptacja decyzji o odmowie wszcz*cia dochodzenia,
3. Zatwierdzenie postanowienia o wszcz*ciu dochodzenia,
4. Zatwierdzenie planu dochodzenia,
5. Decyzja w przedmiocie odstpienia od wszcz*cia post*powania przygotowawczego,
6. Zatwierdzenie postanowienia o powo*aniu bieg*ego,
7. Wpisywanie uwag w karcie nadzoru znajdujcej si* w aktach kontrolnych,
8. Autoryzowanie pism wychodzcych do prokuratury i innych organów.
Funkcje nadzoru s*ubowego:
1. Weryfikacyjna - stwierdzenie okrelonego stanu post*powania a nast*pnie sprawdzenie czy jest to zgodne z zasadami prawa i taktyki ledczej,
2. Korekcyjna - koryguje stwierdzone uchybienia,
3. Stymulacyjno-motywacyjna - rozbudzenie inicjatywy funkcjonariuszy nadzorowanych, w*aciwego zaangaowania, uwiadomienia spo*ecznych
skutków dzia*a dochodzeniowo-leczych,
4. Doskonalca - dotyczy udoskonalania i wypracowywania nowych metod i form dzia*a wykrywczych,
5. Zapobiegawcza - ujawnianie i usuwanie róde* oraz przyczyn niedomaga i s*aboci w pracy dochodzeniowo - ledczej w celu ich eliminacji.