Proces karny - to przewidziane prawem zachowanie organów procesowych i pozostałych uczestników, zmierzające do wykrycia i ustalenia czynu przestępczego, jego sprawcy oraz do wymierzenia mu kary lub zastosowania innych środków, ewentualnie do uniewinnienia podejrzanego.

Prawo karne procesowe - to zespół przepisów regulujących proces karny poprzez określenie jego modelu za pomocą zespołu podstawowych elementów.

Cel i przedmiot prawa karnego procesowego.

Można mówić o ogólnym celu procesu karnego tj. ostatecznym rezultacie do którego zmierza proces karny a także o celach cząstkowych, które występują w poszczególnych etapach procesu np. celem postępowania odwoławczego jest korekta wadliwych orzeczeń.

Przedmiot procesu karnego sprowadza się do rozstrzygnięcia jakiejś kwestii prawnej, której rozstrzygnięie jest zadaniem postępowania przygotowawczego.W procesie karnym kwestię taką stanowią:

- odpowiedzialność karna,

- odpowiedzialność cywilna.

Stadia procesu karnego:

- postępowanie przygotowawcze,

- postępowanie jurysdykcyjne,

- postępowanie wykonawcze.

Zadania procesu karnego:

1. Wykrycie sprawcy przestepstwa,

2. Pociągnięcie go do odpowiedzialności karnej,

3. Spowodowanie aby osoba niewinna nie była narażona na odpowiedzialność,

4. Realizacja zadań prewencyjnych i profilaktycznych,

5. Zagwarantowanie pokrzywdzonemu ochrony jego interesów oraz prawa do rozsądnego terminu.

Funkcje procesowe:

1. Instrumentalna - oznacza, że prawo karne procesowe służy realizacji norm prawa karnego materialnego,

2. Gwarancyjna - oznacza, że postepowanie przygotowawcze jest jedyną formą kiedy w majestacie prawa można pozbawić człowieka wolności, mienia. Aby nie dać organowi zbytniej przewagi, prawo karne zawiera również przepisy dające gwarancje obywatelowi.

Rodzaje procesu karnego.

W zależności od toku procesowego w jakim przebiega proces wyróżniamy:

1. Postępowanie samoistne - ma samodzielny byt. Jest tokiem w trakcie którego przebiega postępowanie w zakresie odpowiedzialności karnej i cywilnej,

2. Postępowanie pomocnicze - pełni rolę służebną wobec postępowania samoistnego. Pozwala na realizację celów postępowania samoistnego. Do postępowania pomocniczego zaliczamy stosowanie środków zapobiegawczych, zabezpieczenie majątkowe, postępowanie ekstradycyjne.

Ze względu na wielość przedmiotów procesu karnego wyróżniamy:

1. Proces prosty /rozpoznaje się jeden czyn i jednego sprawcę/,

2. Proces złożony wieloprzedmiotowy /rozpoznaje się wiele czynów i wielu sprawców/

3. Proces wpadkowy /realizowany w czasie postępowania przed sądem, polega na zarzuceniu oskarżonemu przestępstwa które nie zostało objęte aktem oskarżenia/.

Proces karny realizowany jest w oparciu o:

1. Proces zwykły - w oparciu o przepisy Kodeksu Karnego,

2. Post*powanie szczególne - realizowane w oparciu o przepisy Kodeksu Karnego ale występują pewne modyfikacje w stosunku do procesu zwykłego. Polegają one na odformalizowaniu do procesu zwykłego,

3. Postępowania odrębne - różnią się znacznie od procesu zwykłego i postępowań szczególnych. Najczęściej regulowane są inny i przepisa niż Kodeks Postępowania Karnego. Tylko w odniesieniu do niektórych kwestii mają zastosowanie przepisy KPK. np. postępowanie w sprawach nieletnich, UKS.

Omówienie trybu ścigania przestępstw.

Przez tryb ścigania przestępstw można rozumieć tryb wszczynania postępowań przygotowawczych lub tryb prowadzenia takich postępowań.

Rozróżniamy trzy tryby ściagnia przestępstw:

1. Tryb ściagnia z urzędu /publiczno-skargowy/,

2. Tryb ścigania na wniosek /publiczno-skargowy/,

3. Tryb ścigania z oskarżenia prywatnego /prywatno-skargowy/.

Największą grupę stanowią przestępstwa ścigane z urzędu. Przestępstwa wnioskowe uzależnione są od decyzji poszkodowanego.

Przestępstwa dzielą się na:

1. Bezwzględnie wnioskowe,

2. Względnie wnioskowe.

Przestępstwa względnie wnioskowe polegają na tym, że ich typ podstawowy ścigany jest z urzędu. Z chwilą złożenia wniosku o ściganie zmienia się tryb ścigania z wnioskowego na ścigane z urzędu. Wniosek może być cofnięty. Na cofnięcie wniosku potrzebna jest zgoda prokuratora i musi nastąpić to do czasu odczytania aktu oskarżenia na rozprawie głównej.Wniosku nie można wycofać jedynie w przypadu przestępstwa zgwałcenia. Z chwilą cofnięcia wniosku postępowanie wszczęte umarza się a w niewszczętym odmawia się wszczęcia dochodzenia. Z chwilą cofnięcia wniosku poszkodowany nie ma prawa złożenia go ponownie.Gdy osoba odmawia złożenia wniosku ma prawo później go złożyć do czasu przedawnienia ścigania przestępstwa.

Fakt nieprzyjęcia wniosku lub jego cofnięcie musi być odnotowany w protokole. Policja sama nie wszczyna i nie ściga przest*pstw prywatno-skargowych.

Zasady procesowe.

1. Zasada obiektywizmu art. 4 kpk /badanie dowodów przemawiających na korzyść i niekorzyść podejrzanego Na obiektywizm sk*ada si*: bezstronność i brak ukierunkowanego nastawienia samej sprawy.

2. Zasada domniemania niewinności /podejrzanego należy uważać za niewinnego do czasu uprawomocnienia si* wyroku skazującego/,

3. Zasada tumaczenia wątpliwości na korzyść podejrzanego /zasada ta zmusza organ sprawiedliwości do wyjaśnienia wszelkich wątpliwości w sprawie/,

4. Zasada swobodnej oceny dowodów art. 7 kpk /trzy koncepcje/,

5. Zasada legalizmu art. 10 kpk,

6. Zasada ścigania art. 9 kpk,

7. Zasada skargowości art. 14 kpk,

8. Zasada prawa do obrony art. 6 kpk,

9. Zasada kontradyktoryjności /sporu/,

10. Zasada informacji prawnej art. 16 kpk,

11. Zasada ciężaru dowodowego,

12. Zasada bezpośredniości,

13. Zasada szybkości i ekonomiki procesowej.

Przesłanki procesowe - są to warunki przewidziane prawem od których uzależniona jest dopuszczalność procesu karnego.

Okoliczności które muszą nastąpić aby proces był dopuszczalny to przesłanki dodatnie art. 303 kpk.

Okoliczności które nie mogą wystąpić aby postępowanie mogło sił toczyć to przesłanki ujemne np. śmierć sprawcy, brak zezwolenia na ściganie.

Przesłanki ogólne to takie które mają zastosowanie do procesu karnego niezależnie jak on się toczy np. przedawnienie, sprawca nie podlega orzecznictwu polskich sądów.

Przesłanki szczególne to takie które dotykają tylko szczególnych form postępowania np. postępowanie uproszczone art. 469 & 1 pkt. 3 kpk.

Przesłanki bezwzględne /absolutne/ warunkują dopuszczalność postępowania przeciwko określonej osobie o określony czyn w każdym układzie procesowym np. przedawnienie, śmierć sprawcy.

Przesłanki względne /relatywne/ warunkują dopuszczalność procesu tylko w konkretnym układzie sytuacyjnym np. właściwość sądu.

Podstawa faktyczna procesu kanego:

1. Zbadanie, czy nie ma przeszkód procesowych do wszczęcia postępowania przygotowawczego,

2. Dysponowanie przed wszczęciem dochodzenia pewnym minimum faktów art.303 kpk.

Omówienie przesłanek procesowych ujemnych z art. 17 kpk.

a/ Czynu nie popełniono (sprawca nie zachował się tak jak prawo zabrania),

b/ Brak danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie popełnienia czynu (badamy, czy czyn jest zabroniony),

c/ Czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego,

d/ Ustawa stanowi, że sprawca nie popełnia przestępstwa /kontratypy szczególne pozaustawowe/,

e/ Społeczna szkodliwość czynu jest znikoma /nie każdy czyn jest przestępstwem np. pozbawienie człowieka wolności na 2-3 minuty/,

f/ Ustawa stanowi, że sprawca nie podlega karze /formy stadialne i zjawiskowe art. 15 & 1 kpk/,

g/ Śmierć oskarżonego,

h/ Nastąpiło przedawnienie karalności /art. 101-105 kpk - ustanie karalności p-stwana skutek upływu czasu/.

Przedawnienie z art. 101 kpk ulega modyfikacjom poprzez przerwę terminów przedawnienia przez wszcz*cie procesu karnego. Polega to na tym, że do terminu podstawowego dolicza się 5 lat.

Spoczywanie przedawnienia polega na tym, że termin przedawnienia wogóle nie biegnie z powodu przeszkód formalnych art. 104 kpk.

Przedawnienie w przypadku przestestwa skutkowego liczy sięod momentu wystąpienia skutku. W przypadku przestępstw jednorazowych z trwałm skutkiem przedawnienie liczy się od momentu powstania skutku np. bigamia.

W przypadku przestępstwa trwałego przedawnienie liczy się od momentu ustania stanu przeciwnego ustawie np. nielegalne posiadanie broni, dezercja żołnierza z jednostki. Przedawnienie liczy się według reguły komputacji w rzeczywistym biegu czasu.

Przypadki przedawnienia:

1. Postępowanie karne co do tego samego czynu lub tej samej osoby zostało zakończone prawomocnym rozstrzygnięciem /powaga rzeczy osądzonych/ res iudicata,

2. Zawisłość sprawy - lispendens /niedopuszczalne jest prowadzenie kilku spraw o to samo przestępstwo/,

3. Sprawa nie podlega orzecznictwu polskich sądów art. 578-579 kpk /immunitety krajowe materialne np. adwokat, radca prawny i prokurator. Osoba taka jeśli dopuści się przestępstwa w związku z wykonywaniem czynności zawodowych to przestępstwo jej staje się wykroczeniem dyscyplinarnym/,

4. Brak skargi uprawnionego oskarżyciela /dotyczy postępowania przed sądem. Sąd z własnej inicjatywy nie może wszcząć postępowania/,

5. Brak wymaganego zezwolenia na ściganie /immunitet prezydencki, poselski, senatorski, członków Trybunału Stanu, Trybunału Konstytucyjnego, pracownicy NIK, Rzecznik Praw Obywatelskich/,

6. Brak wniosku o ściganie osoby uprawnionej,

7. Abolicja /ustawodawcze darowanie pewnych przestę*pstw, określonych przez wskazanie ich typów lub zagrożeń karnych lub daty, przed którą zostały popełnione/,

8. Amnestia /sąd stosuje nadzwyczajne złagodzenie kary a nawet może warunkowo zawiesić jej wykonanie w stosunku do sprawcy współdziałającego z innymi osobami w popełnieniu przestępstwa, jeżeli ujawni on wobec organów ścigania informacje dotyczące osób uczestniczących w popełnieniu przestęępstwa oraz istotne okoliczności jego popełnienia. Na wniosek prokuratora sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary a nawet warunkowo zawisić jej wykonanie w stosunku do sprawcy przestępstwa, który niezależnie od wyjaśnień złożonych w sprawie ujawnił przed organami ścigania istotne okoliczności nieznane dotąd temu organowi przestępstwa zagrożonego karą powyżej 5 lat pozbawienia wolności. W sytuacjach wskazanych wyżej sąd wymierzając karę pozbawienia wolności do lat 5 może warunkowo zawiesić jej wykonanie na okres próbny wynoszący do 10 lat jeżeli uzna, że pomimo niewykonania kary sprawca ponownie nie popełni przestępstwa/,

9. Indywidualny akt łaski Prezydenta RP.

Przesłanki dodatnie procesu karnego:

1. Podsądność sprawy polskim sądom karnym,

2. Właściwość sądu miejscowa, rzeczowa i funkcjonalna,

3. Istnienie stron procesowych oraz posiadanie przez te strony zdolności procesowej,

4. Wpłynięcie skargi karnej,

5. Uzyskanie pozwolenia na ściganie lub złożenie wniosku o ściganie,

6. Istnienie podstawowej przesłanki faktycznej.

Uczestnikiem procesu karnego jest każda osoba, która występuje w tymże procesie w określonej przez prawo roli.

Rodzaje uczestników procesu karnego:

1. Organy procesowe,

2. Strony procesowe,

3. Inni uczestnicy procesu karnego:

a/ Przedstawiciele ustawowi pokrzywdzonego i oskarżonego,

b/ Przedstawiciele procesowi /obrońcy, pełnomocnicy/,

c/ Pomocnicy /protokolant, tłumacz/,

d/ Rzecznicy interesu społecznego /prokurator, przedstawiciel społeczny/,

e/ Pozostali uczestnicy /świadek, biegły/.

Przedstawiciel ustawowy występuje w procesie niezależnie od woli strony.

Przedstawiciel procesowy generalnie występuje w procesie karnym po uprzednim uzyskaniu aktu woli danej strony. Wyjątek stanowi prawo do obligatoryjnej obrony.

Organy procesowe prowadzące proces karny:

1. Organy dochodzeniowo-śledcze,

2. Organy orzekające,

3. Organy wykonawcze.

Strony procesowe dzielą się na:

1. Czynną,

2. Bierną.

Strona czynna to:

1. Prokurator /oskarżyciel publiczny/,

2. Pokrzywdzony /tylko w postępowaniu przygotowawczym/,

3. Powód cywilny,

4. Oskarżyciel posiłkowy,

5. Oskarżyciel prywatny,

6. Interwenient /postępowanie UKS/,

7. Strona nowa,

8. Strona zastępcza.

Strona bierna to:

1. Podejrzany /w postępowaniu przygotowawczym/,

2. Oskarżony /w postępowaniu jurysdykcyjnym/,

3. Skazany /w postępowaniu wykonawczym/

4. Pozwany cywilnie /w postępowaniu cywilnym/,

5. Osoba odpowiedzialna posiłkowo /w postępowaniu UKS/.

Pojęcie strony w procesie karnym.

Strona - jest to osoba, która we własnym imieniu wnosi i popiera przed sądem oskarżenie lub dochodzi roszczenia cywilnego. Stroną jest również pokrzywdzony w postępowaniu przygotowawczym.

Strona czynna - jest to osoba fizyczna lub prawna, która we własnym imieniu wnosi i popiera przed sądem oskarżenie lub dochodzi roszczenia cywilnego. Stroną jest również pokrzywdzony w postępowaniu przygotowawczym.

Strona bierna - jest to osoba przeciw której toczy się postępowanie.

Strony zastępcze - występują w procesie karnym w przypadku, gdy pokrzywdzony zmarł zanim stał się stroną w procesie art. 52 kpk i at. 115 kk.

Strona nowa - to osoby które występują w procesie karnym w przypadku, gdy pokrzywdzony zmarł gdy był już stroną w tym procesie art. 52 i 58 kpk.

Warunki jakim powinna odpowiadać osoba która chce stać się stroną w procesie:

1. Zdolność procesowa,

2. Zdolność do działań procesowych,

3. Legitymacja do procesu,

4. Legitymacja do działań w procesie,

5. Faktyczna możność osobistego działania

Zdolność procesowa - to możność stania się stroną w procesie a więc podmiotem stosunku procesowego. Może ją posiadać osoba fizyczna lub prawna i może być czynna lub bierna.

Zdolność procesowa czynna - to zdolność do występowania w procesie w roli strony czynnej. Nabywa się ją z chwilą urodzenia a osoba prawna z chwilą zalegalizowania.

Zdolność procesowa bierna - jest to zdolność do występowania w roli oskarżonego w procesie. Posiada ją tylko osoba fizyczna żyjąca. Nabywa się ją po ukończeniu 17 lat. Po ukończeniu 13 lat nabywa się ograniczoną zdolność procesową bierną.

Zdolność procesowa nie jest równoznaczna ze zdolnością do działań procesowych.

Zdolność do działań procesowych - oznacza pewną możliwość osobistego działania w procesie, osobistego przedsiębrania czynności procesowych. Za pokrzywdzonego, który nie jest osobą fizyczną działają jego przedstawiciele. Za pokrzywdzonego który jest małoletni, ubezłasnowolniony całkowicie lub częściowo prawa wykonuje przedstawiciel ustawowy.

Legitymacja do procesu - jest to prawo do występowania w procesie w charakterze strony. Legitymowanym jest ten, komu prawo rzeczywiście daną rolę przypisuje. Brak legitymacji do procesu może spowodować jego umorzenie.

Legitymacja do działania - w procesie to uprawnienia strony, jej przedstawicieli ustawowych, obrońców, pełnomocników a czasem innych osób np. świadków, biegłych do osobistego przedsiębrania czynności w konkretnym procesie karny

Faktyczna zdolność do działania w procesie - wynika z przesłanek faktycznych a nie prawnych. Niektóre osoby w niektórych sytuacjach z przyczyn od nich niezależnych, obiektywnie nie mogą rozumieć poszczególnych zdarzeń, czynności np. z powodu defektów psychicz-

nych, fizycznych /niewidomy, głuchy/. W tym przypadku do czynności można przydzielić tłumacza, zawiesić postępowanie w celu rozważenia, czy osoba będzie mogła mieć zdolność do czynności w procesie osobiście.

Organy procesowe:

1. Prokurator art. 298 kpk

a/ zasada centralizmu,

b/ zasada substytucji,

c/ zasada demokracji,

d/ zasada identyfikacji.

2. Policja art. 298 kpk,

3. Straż Graniczna, WOP, Urząd Kontroli Finansowej art. 312 kpk,

4. Żandarmeria Wojskowa art. 663 kpk,

5. Organy Państwowej Inspekcji Radiokomunikacyjnej,

6. Organy Zarządu Lasów Państwowych,

7. Dyrektor Parków Narodowych,

8. Inne organy.

Organy orzekające:

1. Sądy,

2. Urzędy Skarbowe,

3. Urzędy Celne,

4. Sądy szczególne /wojskowe/

Organy wykonawcze:

1. Zakłady Karne,

2. Organy administracji państwowej np. Wydział Komnikacji - odebranie prawa jazdy,

3. Komornik Sądowy.

Oskarżyciel Publiczny.

Oskarżycielem publicznym w procesie karnym jest organ procesowy który ma prawo wnosić i popierać przed sądem oskarżenie.Oskarżycielem publicznym przed wszystkimi sądami jest prokurator, natomiast na zasadzie art. 471 kpk mogą być inne organy:

1. Policja /postępowanie uproszczone/,

2. Straż Graniczna,

3. PIH,

4. Przedstawiciele Urzędów Skarbowych,

5. Zarządy Lasów Państwowych,

6. Przedstawiciele Urzędów Celnych.

Uprawnienia Oskarżyciela Publicznego.

1. Prawo do sporządzania i wnoszenia do sądu aktu oskarżenia art. 331 kpk,

2. Prawo do popierania wniesionego aktu oskarżenia w postępowaniu przed sądem art. 46 kpk,

3. Prawo do zabierania głosu po zamknięciu przewodu sądowego art. 406 kpk,

4. Prawo do stawiania pytań osobom przesłuchiwanym art. 370 kpk,

5. Prawo do wnoszenia środków zaskarżenia art. 425 kpk,

6. Prawo do składania wniosków co do przebiegu rozprawy art. 335 kpk.

Obowiązki Oskarżyciela Publicznego

1. Czuwanie nad tym aby interes społeczny w czasie postępowania nie został naruszony.

Pokrzywdzony - to osoba fizyczna lub prawna, której dobro prawem chronione zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone przestępstwem. Pokrzywdzony jest stroną tylko w postępowaniu przygotowawczym, natomiast w procesie karnym jeżeli chce występować w charakterze strony to musi złożyć stosowne oświadczenie. Oświadczenie to z wyjątkiem 3 przypadków jest wiążące dla sądu.

Uprawnienia pokrzywdzonego:

1. Pierwszeństwo w zaspokojeniu roszczeń art. 269 kpk,

2. Prawo złożenia wniosku o ściganie przestępstwa wnioskowego art. 12 kpk,

3. Prawo do otrzymania informacji o sporządzeniu aktu oskarżenia przez prokuratora.

4. Prawo do składania wniosków dowodowych art. 167 i 315 kpk,

5. Prawo do zaskarżania decyzji zapadłych w postępowaniu przygotowawczym art. 22 & 2 kpk, art. 306 kpk,

6. Prawo do wnoszenia aktu oskarżenia art. 55 kpk,

7. Prawo do korzystania z pomocy pełnomocnika art. 87 kpk,

8. Prawo do zaznajomienia się z materiałami postępowania przygotowawczego art. 156 & 5 kpk,

9. Prawo do składania zażaleń na czynności naruszające prawa pokrzywdzonego art. 302 kpk.

Oskarżyciel Posiłkowy.

Oskarżyciel Posiłkowy występuje w sprawach publiczno - skargowych i na wniosek. Swój akces pokrzywdzony może zgłosić od momentu sporządzenia aktu oskarżenia do momentu rozpoczęcia przewodu sądowego art. 54 kpk. /przewód sądowy rozpoczyna się od chwili przeczytania aktu oskarżenia przez prokuratora/.

Oskarżyciel posiłkowy ma takie same prawa przed sądem jak pokrzywdzony i może działać przed sądem niezależnie od oskarżyciela publicznego. Nie może działać na korzyść podejrzanego i ma bronić tylko swojego interesu a nie szeroko rozumianego interesu społecznego.

Oskarżyciel Prywatny.

Oskarżyciel prywatny art. 59 i 61 kpk wiąże się z trybem ścigania przestępstw. Pokrzywdzony może wnieść do sądu akt oskarżenia i wtedy staje się oskarżycielem prywatnym. Jeżeli oskarżyciel prywatny odstąpi od skierowania do sądu aktu oskarżenia, to sąd odstępuje od rozpoznania sprawy. Prokurator może przestępstwo ścigane z oskarżenia prywatnego objąć ściagniem z urzędu.

W niektórych sytuacjach postępowanie z oskarżenia prywatnego może być prowadzone z urzędu tj.

1. W przypadku ingerencji prokuratora,

2. W postępowaniu z nieletnimi,

3. W przypadku postępowania karnego w sprawach podlegających orzecznictwu sądów wojskowych.

Powód Cywilny - jest stroną czynną w zakresie dochodzenia roszczenia cywilnego w procesie karnym wynikającym z popełnionego przestępstwa. / w procesie athezyjnym może dochodzić roszczeń tylko o charakterze majątkowym i wynikających z przestępstwa/

O powództwo cywilne można wystąpić od momentu wystąpienia w postępowaniu przygotowawczym podejrzanego do momentu rozpoczęcia przewodu sądowego. Żądanie takie występuje w formie pisma procesowego zwanego pozwem art. 69 kpk.

Przyczyny oddalenia powództwa cywilnego art. 65 kpk:

1. Postępowanie w sprawach nieletnich,

2. Roszczenie nie ma związku z zarzutem oskarżenia,

3. Powództwo zostało wniesione przez osobę nieuprawnioną,

4. Pozew nie odpowiada warunkom formalnym.

Obrońcy.

Obrońcą może być jedynie osoba uprawniona do obrony według przepisów o ustroju adwokatury. Obrońcę ustanawia oskarżony. Do czasu ustanowienia obrońcy przez oskarżonego pozbawionego wolności, obrońcę może ustanowić inna osoba o czym należy niezwłocznie powiadomić oskarżonego. Upoważnienie do obrony może być udzielone na piśmie albo przez oświadczenie do protokołu organu prowadzącego postępowanie karne. Ustanowienie obrońcy lub wyznaczenie obrońcy z urzędu uprawnia go do działania w całym postępowaniu nie wyłączając czynności po uprawomocnieniu się orzeczenia, jeżeli nie zawiera ograniczeń.

Pełnomocnik.

Do pełnomocnika stosuje się odpowiednio art. 77-78, 82-84 i 86 & 2 kpk. Pełnomocnikiem instytucji państwowej, samorządowej lub społecznej może być także radca prawny albo inny pracownik tej instytucji lub jej organu nadrzędnego.

Fakty procesowe dzieli si* na dwie grupy:

1. Zdarzenia procesowe,

2. Czynności procesowe.

Zdarzenia procesowe - odgrywają w procesie mniejszą rol* niż czynności procesowe. Rozumie si* przez nie fakty procesowe, które nie polegają na zachowaniu si* uczestników procesu. Są to zjawiska niezależne od uczestników procesu z którymi prawo procesowe *ączy odpowiednie skutki procesowe np. śmierć podejrzanego *ączy ze sobą czynność procesową w postaci umorzenia dochodzenia.

Czynności procesowe - jest to zgodne z prawem zachowanie si* uczestników procesu karnego zmierzające do wywo*ania skutków prawnych przewidzianych przez prawo karne procesowe. Może ono polegać g*ównie na dzia*aniu lub zaniechaniu dzia*ania np. pokrzywdzony nie z*oży* wniosku o ściganie.

Rodzaje czynności procesowych.

Z uwagi na podmiot który dokonuje czynności procesowych wyróżniamy:

1. Czynności organów procesowych np. wydanie postanowienia o wszcz*ciu dochodzenia,

2. Czynności stron procesowych np. z*ożenie wniosku o ściganie,

3. Czynności innych uczestników procesu np. zażalenie na postanowienie.

Czynności z punktu widzenia oceny prawdy.

1. Dopuszczalne - to te czynności które są dozwolone przez ustaw* np. zatrzymanie osoby, konfrontacja.

2. Niedopuszczalne - to takie czynności które są zabronione przez ustaw* np. zast*powanie zapiskami dowodów z zeznań świadka lub wyjaśnień podejrzanego.

Z uwagi na charakter czynności procesowych wyróżniamy:

1. Czynności rzeczowe inaczej realne, które powodują zmiany w świecie zewn*trznym np. pobranie krwi, zatrzymanie osoby podejrzanej,

2. Oświadczenia procesowe które spe*niają najważniejszą rol* wśród czynności procesowych.

Oświadczenia procesowe przybierają postać:

1. Oświadczeń wiedzy,

2. Oświadczeń woli.

Do oświadczeń wiedzy zalicza si* oświadczenia dowodowe np. zeznania świadka, sprawozdania procesowe do których można zaliczyć protokó*.

Oświadczenia woli przybierają postać oświadczenia postulującego, które przedstawia si* najcz*ściej w postaci wniosków, próśb, żądań np. żądanie uzupe*nienia post*powania przygotowawczego przez podejrzanego, wniosek o dopuszczenie w czynności dowodowej. Przybierają również postać oświadczeń imperatywnych, które są przejawami woli organu kierującego procesem. Są one wiążące dla uczestników procesu np. decyzja o umorzeniu, zarządzenie o doprowadzeniu podejrzanego, świadka.

Oświadczenia wiedzy mogą być wykorzystywane dowodowo a oświadczenia woli nie mogą być wykorzystywane dowodowo. Wola może być wyrażona wprost przez tego, który ją powzią*.

Aby czynność procesowa mog*a być skuteczna tj wywo*ać określone skutki prawne muszą być spe**nione określone warunki.

1. Czynność procesowa musi być wykonana w konkretnym procesie karnym,

2. Czynność musi być wykonana przez uprawnionego uczestnika procesu karnego np. pokrzywdzony może z*ożyć zażalenie na postanowienie o odmowie wszcz*cia dochodzenia,

3. Czynność procesowa powinna być wykonana w odpowiedniej formie /pisemnej lub ustnej/,

4. Czynność procesowa powinna być wykonana w odpowiedniej porze doby jeżeli ustawa tak przewiduje,

5. Czynność procesowa powinna być wykonana w odpowiednim miejscu np. siedzibie organu procesowego,

6. Czynność procesowa powinna być wykonana w określonym terminie i odpowiednio udokumentowana.

Terminami zawitymi są terminy do wniesienia środków zaskarżenia a inne o tyle o ile ustawa je za takie uznaje art. 122 kpk. Czynność procesowa wykonana po up*ywie terminu zawitego jest bezskuteczna. Istnieje jednak możliwość przywrócenia tego terminu jeżeli osoba uprawniona w ciągu 7 dni od zakończenia terminu zawitego wystąpi o przywrócenie terminu, wykaże, że naruszenie terminu by*o niezależne od niej oraz we wniosku tym dope*ni czynności jakie należa*o wykonać w terminie.

Terminami prekruzyjnymi (nieprzywracalnymi) art. 328 & 2 kpk. są terminy które nie podlegają przywróceniu. Czynność procesowa wykonana po up*ywie tego terminu jest bezskuteczna z mocy prawa np. terminy przedawnienia.

W przypadku pozosta*ych terminów dokonanie czynności po up*ywie tego terminu nie wywo*uje bezskuteczności tej czynności lecz pewne skutki prawne np. art. 411 & 1 i 2 kpk.

Czynność procesowa żeby mog*a wywo*ać skutki procesowe musi posiadać dwie cechy:

1. Dopuszczalność,

2. Ważność.

Niedopuszczalność dokonania czynności może wynikać z:

1. Wyraźnego zakazu zawartego w ustawie np. art. 509 & 6 kpk,

2. Braku uprawnienia, które wynika z przeciwieństwa w zakresie przyznanego uprawnienia np. at. 459 & 1 i 2 kpk,

3. W razie wykonania czynności po up*ywie terminu zawitego i prekruzyjnego,

4. Wykonanie czynności przez strony nieuprawnione art. 444 kpk,

5. Niezachowanie prawnych warunków dopuszczalności danej czynności np. zatrzymania,

6. Prowadzenie procesu pomimo przeszkód art. 429 kpk.

Czynność niedopuszczalna jest prawnie bezskuteczna w tym sensie, że nie może wywrzeć skutków zamierzonych przez strony art. 429 kpk.

Problem nieważności czynności procesowych zachodzi w dwu aspektach:

1. Gdy dokonano czynności niedopuszczalnej,

2. Gdy wyst*pują wady oświadczenia woli np. przymus fizyczny, psychiczny lub b*ąd.

Oprócz niedopuszczalności i nieważności czynność może być wadliwa z innych przyczyn np. bezpodstawne odmówienie przeprowadzenia dowodu.

Wadliwość czynności procesowych może być usuwalna i nieusuwalna w zależności od tego, czy powsta* stan odwracalny, czy nieodwracalny np. zastosowano tymczasowe aresztowanie wbrew ustawie.

Wadliwość czynności może być usuni*ta od czasu jej powstania skutkiem konwalidacji tzn. uzdrowienia jeżeli nie zachodzi jej nieusuwalność np. skutek przedawnienia.

Od konwalidacji należy rozróżnić konwersj*. Jeżeli za pomocą innej czynności uzyskuje si* skutek innej czynności przy czym ta pierwotna czynność nie traci swojej pierwotnej ważności np. poprzez z*ożenie apelacji uzyskuje si* skutek w postaci wniosku o uzasadnienie wyroku art. 422,423 i 445 & 2 kpk.

Charakterystyka dokumentacji procesowych.

Dokumentacj* procesową dzielimy na:

1. Podstawową,

2. Pomocniczą.

Do dokumentacji podstawowej zaliczamy protoko*y i notatki urz*dowe art. 143-155 kpk.

Wymogi stawiane protoko*om:

1. Prawne,

2. J*zykowe (pierwsza osoba liczby pojedyńczej czasu przesz*ego),

3. Estetyka i czytelność.

Cele procesu karnego art. 2 kpk.:

1. Wykrycie sprawcy przest*pstwa i spowodowanie, że osoba niewinna nie poniesie odpowiedzialności,

2. Prewencja ogólna i szczególna.

3. Ochrona interesów pokrzywdzonego,

4. Zachowanie prawa stron do rozsądnych terminów procesowych.

Prewencja ogólna to prawne stosowanie środków mających wp*ynąć na potencjalnych, przysz*ych sprawców.

Prewencja szczególna to zabezpieczenie przed dokonywaniem dalszych przest*pstw przez sprawc*.

Funkcje post*powania przygotowawczego:

1. Przygotowawcza-jest to funkcja zasadnicza i wyraża si* ona w zbieraniu i utrwalaniu materia*u dowodowego na użytek przysz*ej rozprawy sądowej i do prowadzeniu sprawcy aby:

a/ Mog*o być wszcz*te post*powanie sądowe,

b/ Niedopuścić do zb*dnego procesu,

c/ Przeciwdzia*ać uchylaniu si* sprawcy od wymiaru sprawiedliwości.

2. Profilaktyczna-wyraża si* trafnym stosowaniem środków przewidzianych w prawie do ujawniania i eliminowania przyczyn przest*pstwa.

3. Wychowawcza-wymaga od organów procesowych odpowiedniej wiedzy, taktu i kultury osobistej. Powinna zmierzać do przyciągni*cia spo*eczeństwa do walki z przest*pczością, zaszczepić poczucie moralnej odpwiedzialności za bezpieczeństwo i porządek.

Formy post*powania przygotowawczego potrzebne są w celu ustalenia, czy dany czyn jest zbrodnią, czy też wyst*pkiem.

Dochodzenie od śledztwa różni si* ci*żarem gatunkowym, organem prowadzącym oraz czasem prowadzenia.

Śledztwo dzieli si* na:

1. Obligatoryjne-przepisy ustawy wymagają aby post*powanie przygotowawcze by*o prowadzone w tej formie a zatem o:

a/ Przest*pstwa za które w I instancji zgodnie z w*aściwością orzeka Sąd Wojewódzki art. 25,309 & 1 i 3 kpk,

b/ Wyst*pki wymienione w art. 309 & 1 pkt. 2 pomimo, że niekiedy b*dzie orzeka* Sąd Rejonowy (najpierw patrzymy na art. 309 & 1 pkt. 2 kpk. Jeśli nie ma tam danego przest*pstwa to patrzymy na art. 25 kpk, czy nie orzeka Sąd Wojewódzki),

c/ Gdy czynu karalnego dopuści* si* nieletni wraz z osobą doros*ą art. 16 Uniel.,

d/ Gdy prowadzone jest post*powanie przygotowawcze w formie dochodzenia i nie zosta*o ono ukończone w ciągu 6 miesi*cy a zachodzi potrzeba jego dalszego prowadzenia,

e/ Gdy podejrzanym jest funkcjonariusz Policji, UOP, Straży Granicznej lub finansowych organów dochodzenia.

2. Fakultatywne-decyduje o jego wszcz*ciu prokurator mając na wzgl*dzie:

a/ Wag* sprawy art. 309 & 1 pkt. 5 kpk,

b/ Zawi*ość sprawy art. jw

c/ Jeżeli dochodzenie nie zosta*o ukończone w ciągu 3 miesi*cy art.310 & 3 kpk.

Decyzja prokuratora w tym wzgl*dzie przybiera postać postanowienia. Zasadą jest, że post*powanie przygotowawcze w formie śledztwa prowadzi prokurator art. 311 kpk.

Podzia* śledztw:

1. Z uwagi na organ prowadzący

a/ Prokuratorskie,

b/ Powierzone / może być przekazane w ca*ości art. 311 i 312 kpk, w określonym zakresie np. do momentu wykrycia sprawcy, tylko do wykonania określonej czynności np. przeszukania /.

Powierzenie śledztwa w ca*ości nie może obejmować czynności wymagających postanowienia oraz wszelkich czynności związanych z przedstawieniem zarzutu lub zamkni*ciem śledztwa albo dochodzenia art. 311 & 4 kpk.

Dochodzenie zwyk*e art. 310 kpk.

Post*powanie w formie dochodzenia prowadzi si* wtedy, jeżeli prowadzenie śledztwa nie jest obowiązkowe a nie można prowadzić innej uproszczonej formy. Dochodzenie zwyk*e może prowadzić Policja ze swojej w*asnej inicjatywy lub na polecenie prokuratora art. 326 kpk lub na polecenie sądu art. 488 & 2 kpk. Oprócz Policji dochodzenie zwyk*e może prowadzić UOP, Straż Graniczna.

Czas prowadzenia post*powania przygotowawczego.

Generalnie art. 310 kpk czas trwania postepowania przygotowawczego określa na jeden miesiąc. Prokurator nadzorujący przed*uża dochodzenie do trzech miesi*cy *ącznie z tym pierwszym miesiącem. Jeżeli dochodzenie nie zosta*o zakończone w ciągu trzech miesi*cy akta dochodzenia przekazuje si* prokuratorowi nadrz*dnemu, który może przed*użyć je jeszcze na trzy miesiące lub przenieść na śledztwo fakultatywne lub dochodzenie to umorzyć.

Czynności zastrzeżone dla prokuratora w dochodzeniu zwyk*ym.

1. Powo*anie bieg*ych psychiatrów art.202 kpk,

2. Stosowanie środków zapobiegawczych art. 250 & 4 kpk,

3. Stosowanie kar porządkowych,

4. Stosowanie zabezpieczenia majątkowego na poczet przysz*ych kar,

5. Odmowa od dopuszczenia w udziale w czynnościach dowodowych art. 317 & 2 kpk,

6. Decyzja o liście gończym,

7. Zarządzenie przes*uchania świadka z udzia*em bieg*ego,

8. Powo*anie bieg*ego do otwarcia zw*ok.

Dochodzenie w niezb*dnym zakresie art. 308 kpk.

Warunki:

1. Zachodzi uzasadnione podejrzenie pope*nienia przest*pstwa,

2. Musi zachodzić sytuacja natychmiastowego zabezpieczenia śladów i dowodów w obawie przed ich utratą lub zniekszta*ceniem w przypadku niezabezpieczenia,

3. Czynności tych może dokonywać uprawniony organ.

Czynności dokonywane w trakcie dochodzenia z art. 308 kpk.

1. Wszelkie czynności procesowe tj.

a/ Ogl*dziny,

b/ Przes*uchanie świadka, podejrzanego,

c/ Przeszukanie,

d/ Możliwość pobrania do badań krwi od podejrzanego /w dochodzeniu zwyk*ym nie można tego robić/,

e/ okazanie.

Czas trwania terminu instrukcyjnego do 5 dni. Termin ten może być przekroczony jeżeli zachodzi taka potrzeba. Należy informować prokuratora, że zosta*o wszcz*te także dochodzenie /wcześniej tego nie by*o/, czynności sprawdzająco-uzupe*niające /w dniu podj*cia pierwszej czynności/. Powiadamiamy także prokuratora o podj*ciu czynności sprawdzających w danej sprawie.

Sposoby zakończenia dochodzenia w niezb*dnym zakresie:

1. Wszcz*cie post*powania przygotowawczego,

2. Przekazanie sprawy prokuratorowi w celu wszcz*cia śledztwa,

3. Wydanie postanowienia o umorzeniu dochodzenia przed jego formalnym wszcz*ciem /wymaga zatwierdzenia przez prokuratora/,

4. Przekazanie innym organom bez merytorycznego rozstrzygni*cia sprawy np.Urz*dom Skarbowym.

Dochodzenie uproszczone art. 468 - 478 kpk.

Ustawodawca zrezygnowa* z pewnych czynności procesowych. Post*powanie uproszczone prowadzone jest w sprawach zagrożonych *agodniejszymi karami. Katalog przest*pstw za które dopuszcza si* prowadzenie post*powania uproszczonego to art.

469 kpk.

Warunki prowadzenia dochodzenia uproszczonego:

1. Zachodzi uzasadnione podejrzenie pope*nienia przest*pstwa,

2. Musi być to jedno z przest*pstw wymienionych w art. 469 kpk.,

3. Nie może wyst*pować szczególna przes*anka post*powania uproszczonego art. 470 kpk.,

4. Sprawca przest*pstwa nie może być osobą pozbawioną wolności w tej, czy innej sprawie /jest wyjątek/,

5.Spawcą nie może być osoba nieletnia,

6. Sprawcą przest*pstwa nie może być osoba podlegająca orzecznictwu sądów wojskowych,

7. Sprawca nie może być osobą wobec której ustawodawca nakazuje obron* bligatoryjną art. 470 kpk, 79 kpk,

8. Sprawca nie może być recydywistą,

9. Nie może być przekroczony termin trwania tj. 2 miesiące.

Czas trwania dochodzenia uproszczonego.

1. Jeden miesiąc z możliwością przed*użenia do dwóch miesi*cy /później prowadzi si* jako dochodzenie zwyk*e/,

2. Kopi* postanowienia o wszcz*ciu dochodzenia przesy*a si* prokuratorowi art. 472 kpk.

Uproszczenia w dochodzeniu uproszczonym art. 473 kpk.

1. Nie ma obowiązku sporządzania postanowienia o przedstawieniu zarzutów /zarzut stawia si* ustnie wpisując jego treść do protoko*u przes*uchania podejrzanego/,

2. Nie ma obowiązku wydawania postanowienia o zamkni*ciu dochodzenia /sporządza si* akt oskarżenia/,

3. Nie ma obowiązku zaznajamiania podejrzanego z materia*ami dochodzenia ale o prawie tym należy podejrzanego pouczyć przy przes*uchaniu i jego wol* wpisać do protoko*u,

4. Uprawnienia dajemy podejrzanemu na piśmie art. 300 kpk.

Zasady prowadzenia post*powań przygotowawczych.

Mamy dwie grupy zasad tj.

1. Zasady procesowe,

2. Zasady taktyczne prowadzenia post*powania przygotowawczego.

Prawna i faktyczna podstawa wszcz*cia post*powania przygotowawczego.

Podstawa faktyczna - art. 303 kpk. uzasadnione podejrzenie pope*nienia przest*pstwa. Jest to zespó* danych, który obiektywnie uzasadnia fakt pope*nienia przest*pstwa /wysokie prawdopodobiestwo pope*nienia przest*pstwa/.

Podstawa prawna - art. 303 i 305 kpk. wydanie dokumentu w postaci postanowienia o wszcz*ciu post*powania przygotowawczego.

Źród*a wiadomości o przest*pstwie i sposoby ich dokumentowania.

Źród*a:

1. Zawiadomienie pokrzywdzonych, świadków, obywateli, instytucji postronnych, organizacji spo*ecznych, organów kontroli, czynności dochodzeniowo-śledcze organów ścigania, czynności operacyjne /informacje, anonimy/, w*asne spostrzeżenia policji, informacje ze środków masowego przekazu /obowiązek denuncjacji przest*pstwa/.

Sposób rejestracji zawiadomień:

Anonimowe zawiadomienie nie może być podstawą do wszcz*cia dochodzenia. Należy zawiadomienie to sprawdzić a jeśli si* potwierdzi to dopiero wtedy można wszcząć dochodzenie. Anonim dokumentuje si* w notatce urz*dowej. Jeżeli zawiadomienie wnosi osoba w stanie nietrzeźwym należy je przyjąć w formie notatki urz*dowej. Jeżeli zg*aszający wytrzeźwieje można od niego przyjąć pisemne zawiadomienie o przest*pstwie art. 176 kpk.

Decyzja policjanta po udokumentowaniu zawiadomienia o przest*pstwie:

1. Wszcz*cie post*powania przygotowawczego,

2. Odmowa wszcz*cia post*powania przygotowawczego,

3. Przekazanie prokuratorowi z wnioskiem o wszcz*cie śledztwa,

4. Decyzja o przeprowadzeniu czynności sprawdzająco-uzupe*niających,

5. Odstąpienie od wszcz*cia post*powania przygotowawczego,

6. Przekazanie zebranych materia*ów bez merytorycznego rozstrzygni*cia /np. sądowi d/s nieletnich, innym jednostkom policji/.

Czynności uzupe*niająco - sprawdzające art. 307 kpk.

Wymienione czynności to czynności organu procesowego, zmierzające do sprawdzenia lub uzupe*nienia danych zawartych w zawiadomieniu o przest*pstwie w celu uprawdopodobnienia faktu pope*nienia przest*pstwa. Czynności te wp*ywają na celowość wszczynania post*powania przygotowawczego.

Celem czynności sprawdzająco - uzupe*niających jest uzyskanie podstawy faktycznej do wszcz*cia post*powania przygotowawczego.

Sposoby prowadzenia czynności sprawdzająco - uzupe*niających:

1. Policja może żądać uzupe*nienia danych zawartych w zawiadomieniu o przest*pstwie /decyzje w tej sprawie wydaje prze*ożony/,

2. Prokurator na wniosek Policji może zarządzić sprawdzenie danych zawartych w zawiadomieniu,

3. Policja może sama wykonać w*asne czynności w ramach art. 307 kpk.,

4. Policja może wykonać inne czynności np. obserwacja, wywiad, rozmowy z sąsiadami mogącymi posiadać informacj* na temat zdarzenia.

Dokumentowanie przebiegu i wyniku czynności z art. 307 kpk.

1. Czynności powinny być dokumentowane notatkami urz*dowymi,

2. Nie wolno z czynności tych sporządzać protoko*ów,

3. Niedopuszczalne jest wykonanie czynności z których wymagane jest sporządzenie protoko*u,

4. Oprócz notatek do dokumentów jakie mogą wystąpić w tych czynnościach należy zaliczyć: korespondencj* oaz dokumenty z*ożone przez zawiadamiającego dobrowolnie lub na żądanie.

Istnieje możliwość sporządzenia protoko*u w ramach tych czynności.

1. Protokó* przyj*cia ustanego zawiadomienia o przest*pstwie,

2. Protokó* przyj*cia wniosku o ściganie,

3. Protokó* przes*uchania świadka jako osoby zawiadamiającej,

4. Protokó* zatrzymania osoby podejrzanej.

O konieczności prowadzenia czynności sprawdzających należy powiadomić prokuratora art. 307 & 4 kpk.

Najpoźniej do 7 dni należy podjąć pierwszą czynność od chwili z*ożenia zawiadomienia. Czas trwania czynności sprawdzających nie może przekroczyć 30 dni od dnia wydania decyzji o wszcz*ciu lub odmowie wszcz*cia dochodzenia, przekazaniu, wszcz*ciu śledztwa, odstąpieniu.

Post*powanie przygotowawcze wszczyna si* kiedy zachodzi uzasadnione podejrzenie pope*nienia przest*pstwa.

Warunki wszcz*cia post*powania przygotowawczego:

1. Istnieją podstawy faktyczne wszcz*cia,

2. Brak ujemnych przes*anek procesowych.

Dokumentem procesowym faktycznej podstawy wszcz*cia dochodzenia jest postanowienie o wszcz*ciu dochodzenia. Podstawa faktyczna musi pojawić si* w uzasadnieniu.

Rozróżniamy wszcz*cia:

1. Formalne,

2. Faktyczne /wszczyna policjant a śledztwo prokurator/.

Czynności policjanta związane ze wszcz*ciem post*powania przygotowawczego:

1. Wydanie postanowienia o wszcz*ciu dochodzenia,

2. Zatwierdzenie postanowienia przez naczelnika lub komendanta,

3. Powiadomienie pismem pokrzywdzonego o wszcz*ciu dochodzenia,

4. Sporządzenie druku statystycznego Stp-1, Pkr-12,

5. Za*ożenie akt kontrolnych oraz g*ównych,

6. Sporządzenie planu dochodzenia,

7. Przes*anie prokuratorowi odpisu postanowienia o wszcz*ciu dochodzenia.

Odmowa wszcz*cia post*powania przygotowawczego.

Warunki odmowy:

1. Wp*yni*cie oficjalnego zawiadomienia o przest*pstwie,

2. Niewykonanie w sprawie żadnej czynności procesowej,

3. Wystąpienie w sprawie przes*anki procesowej ujemnej,

4. Brak podstawy faktycznej do wszcz*cia.

Dowodzenie - jest procesem poznawczym, mającym na celu zebranie wszystkich śladów pope*nionego przest*pstwa i rekonstrukcji tego czynu, co do którego toczy si* proces karny. Jest ono pewnym *ańcuchem czynności dowodowych w których jego uczestnicy posiadają określone prawa i obowiązki a towarzyszy temu odpowiedni typ rozumowania.

Proces dowodzenia b*dący zespo*em czynności rozpoczyna si* od momentu wszcz*cia dochodzenia i trwa aż do uprawomocnienia si* wyroku. Dowodzenie stanowi pewien *ańcuch czynności, które określa si* jako proces dowodzenia.

W procesie tym wyróżnia si* etapy dowodzenia tj.:

1. Ujawnianie dowodów,

2. Zabezpieczenie i utrwalenie dowodów:

- zabezpieczenie w sensie technicznym,

- zabezpieczenie w sensie procesowym,

3. Sprawdzenie pod wzgl*dem zgodności:

- wewn*trznej np. sprawdzenie logicznej ca*ości przy przes*uchaniu świadka,

- zewn*trznej np. porównanie dokumentu z innymi dokumentami,

4. Ocena dowodów:

- wst*pna /dokonuje jej organ procesowy który dane post*powanie prowadzi/,

- końcowa /dokonuje jej sąd i jest to ocena aposterioryczna przed przeprowadzeniem dowodu, apjoryczna po przeprowadzeniu dowodu/.

Wyst*pują dwie drogi wprowadzenia dowodu do procesu tj.:

1. Z urz*du,

2. Na wniosek.

Dowód - jest poj*ciem wieloznacznym. Bedziemy przez to rozumieć w procesie karnym źród*o dowodowe lub środek dowodowy w zależności w jakim kontekście to określenie b*dzie użyte np. podejrzany, treść dokumentu.

Źród*o dowodowe - to osoby lub rzeczy dostarczające wiadomości lub spostrzeżeń podmiotowi dowodzenia, czyli dostarczające środków dowodowych np. świadek, podejrzany, dokument, bieg*y.

Podmiot dowodowy - to organ procesowy dokonujący czynności dowodowych.

Środek dowodowy - są to wiadomości lub spostrzeżenia uzyskane od źróde* dowodowych np. zeznania świadków, treść dokumentu, cechy w*aściwości miejsca zdarzenia.

Nie każda czynność procesowa jest czynnością dowodową.

Post*powanie dowodowe - post*powanie mające na celu ustalenie pewnych faktów, związków mi*dzy faktami, które mają stanowić podstaw* do wydania rozstrzygni*ć procesowych.

Uczestnik post*powania dowodowego - to każda osoba biorąca udzia* w post*powaniu dowodowym w roli określonej przez prawo.

Ci*żar dowodzenia w znaczeniu formalnym - obowiązek dowodzenia jest nast*pstwem zasady domniemania niewinności art. 4 kpk. Ciąży wy*ącznie na organach procesowych. Oznacza obowiązek przeprowadzenia dowodów mających istotne znaczenie dla sprawy, przemawiających zarówno na korzyść jak niekorzyść podejrzanego.

Ci*żar dowodzenia w znaczeniu materialnym - dotyczy tych stron które wywodzą określone dowody. Generalnie b*dzie to oskarżyciel posi*kowy, powód cywilny /może dotyczyć oskarżonego ale jedynie w sprawach o pomówienie art. 212 kk, 213 kk/.

Przedmiot dowodzenia w procesie karnym - jest to okoliczność której istnienie lub nieistnienie ma być wykazane w procesie dowodzenia. Wśród okoliczności istotnych dla rozstrzygni*cia sprawy wyróżniamy:

a/ fakt g*ówny - okoliczność która ma być ostatecznie udowodniona w wyniku dowodzenia,

b/ fakt dowodowy - okoliczność która daje podstaw* do wnioskowania o fakcie g*ównym lub innych faktach dowodowych.

Przedmiotem dowodzenia mogą być tylko te okoliczności, które mają istotne znaczenie w post*powaniu karnym.

Do tych okoliczności zaliczamy:

1. Okoliczności dotyczące znamion ustawowych przest*pstwa,

2. Okoliczności wy*ączające odpowiedzialność karną,

3. Okoliczności dotyczące dyrektyw wymiaru sprawiedliwości,

4. Okoliczności charakteryzujące osobowość sprawcy.

Dowodzenie na podstawie poszlak.

Poszlaki - to fakty dowodowe które mogą wskazywać na fakt g*ówny.

Warunki jakie muszą być spe*nione aby na podstawie poszlak przypisać czyn g*ówny:

1. Jak najwi*ksza ilość poszlak,

2. Poszlaki muszą tworzyć logiczny ciąg,

3. W ciągu tym nie mogą wyst*pować luki,

4. Poszlaki muszą wskazywać na konkretną osob* sprawcy.

Rodzaje dowodów:

1. Z uwagi na rodzaj źród*a dowodowego:

2. Ze względu na treść środka dowodowego:

3. W zależności od liczby ogniw jakie wyst*pują mi*dzy organami a poznawaną rzeczywistością:

- pierwotne /wyst*puje jedno ogniwo/,

- pochodne /liczba ogniw jest wi*ksza/,

4. - bezpośrednie /wskazują na fakt g*ówny czyli wprost na zarzucany podejrzanemu czyn/,

- pośrednie /wskazują na takie okoliczności, które w zestawieniu z innymi dają podstaw* do wszcz*cia wniosku o winie lub niewinności oskarżonego/,

5. - dowody obciążające /udowadniają wniesienie oskarżenia/,

- dowody odciążające /przeciwstawiają si* oskarżeniu, dostarczają faktów korzystnych dla oskarżonego/

6. Z uwagi na kryterium formalizmu:

- swobodne,

- ścis*e.

Uproszczenie procesu dowodzenia - są to okoliczności które nie wymagają udowodnienia w procesie karnym. Pewne okoliczności uważa si* za dowód pomimo tego, że nie przeprowadza si* ich. Te okoliczności to: domniemanie prawne znoszące przeciwdowód, notoryjność, oczywistość, uprawdopodobnienie.

Domniemanie:

- faktyczne,

- obalone,

- prawnie znoszące przeciwdowód,

- prawne bezwzgl*dne,

Notoryjność art. 168 kpk. dzieli si* na:

- powszechną,

- urz*dową.

Oczywistość wynika z prawa natury.

Inicjatywa dowodowa w procesie karnym art. 167 kpk.

Wnioskiem dowodowym - jest żądanie uprawnionego podmiotu skierowane do określonego organu procesowego o przeprowadzenie określonego dowodu.

Wnioski moga być sk*adane:

1. Na piśmie,

2. Ustnie do protoko*u z przebiegu danej czynności.

Wniosek dowodowy zatwierdza prowadzący post*powanie art. 170 kpk.

Zakazy dowodowe:

1. Niedopuszczalność dowodów w ogóle,

2. Zakazy dowodzenia /wzgl*dne i bezwzgl*dne/,

3. Zakaz niezachowania ustawowych warunków co do przeprowadzonych dowodów:

- nielegalny sposób jego uzyskania,

- dowód jest nielegalny ze wzgl*du na sposób jego przeprowadzenia.

Świadek - jest źród*em dowodowym a jego zeznania to środek dowodowy.

Świadkiem - jest osoba fizyczna, która w procesie toczącym si* przeciwko innej osobie sk*ada zeznania o spostrzeżonych przez siebie faktach i w*aściwościach.

Świadek w sensie faktycznym - to każda osoba fizyczna, która zna pewne okoliczności mające znaczenie w prowadzonym post*powaniu karnym.

Świadek w sensie formalnym - to tylko taka osoba fizyczna, która zosta*a w prawid*owy sposób wezwana przez organ procesowy do z*ożenia zeznań w konkretnej sprawie lub w takim charakterze zosta*a przes*uchana.

Przedmiot zeznań świadka.

Przedmiotem zeznań świadka są spostrzeżenia o pewnych faktach i okolicznościach, które świadek ma zrelacjonować w trakcie przes*uchania. Niekiedy przedmiot zeznań świadka ulega rozszerzeniu na inne okoliczności, które nie wiążą si* bezpośrednio z przebiegiem zdarzenia ale mają związek ze zdarzeniem.

Uprawnienia procesowe świadka:

1. Prawo do swobodnej wypowiedzi art. 171 kpk.,

2. Prawo wciągni*cia do protoko*u wszystkiego tego co dotyczy jego praw i interesów

art. 148 & 2 kpk.,

3. Prawo do odmowy sk*adania zeznań w stosunku do osób najbliższych art. 182 kpk.,

4. Prawo do uchylania si* od odpowiedzi na niektóre pytania art. 183 kpk.,

5 .Prawo do wnioskowania o zachowaniu w tajemnicy danych osobowych świadka art. 184 kpk.,

6. Prawo do przes*uchania go na rozprawie g*ównej z wy*ączeniem jawności art. 183 & 3 pk.,

7. Prawo do wnioskowania zwolnienia od z*ożenia zeznań w stosunku do osób b*dących w bliskim stosunku osobistym art. 185 kpk./o tym prawie decyduje prowadzący dochodzenie,

8. Prawo do zastrzeżenia danych dotyczących jego miejsca zamieszkania do wy*ącznej wiadomości prokuratury art. 191 & 3 kpk.,

9. Prawo do zg*aszania ochrony prawno - karnej art. 245 kpk.

Prawa o charakterze majątkowym świadka:

1. Prawo do zwrotu kosztów przejazdu,

2. Prawo do diety,

3. Prawo do ekwiwalentu za utracony zarobek,

4. Prawo do innych kosztów.

Obowiązki świadka:

1. Stawiania si* w określonym czasie, miejscu i pozostawanie aż do chwili zwolnienia art. 177 kpk.,

2. Poddania si* badaniom lekarskim, gdy karalność czynu od tego zależy art. 192 kpk.,

3. Zachowania w tajemnicy tego o czym dowiedzia* si* w trakcie przes*uchania art. 241 kk.

Kary porządkowe które można na*ożyć na świadka:

1. Kara pieni*żna,

2. Przymusowe doprowadzenie,

3. Kara 30 dni aresztu /uporczywe uchylanie si* od sk*adania zeznań-kar* t* nak*ada sąd/,

4. Obciążenie kosztami post*powania art. 289 kpk.

Ograniczenia w przedmiocie przes*uchania świadka:

1. Ograniczenia o charakterze bezwzgl*dnym:

- świadka, obrońcy, duchownego art. 178 kpk,

- podejrzanego w charakterze świadka we w*asnej sprawie art. 74 kpk,

- lekarza psychiatry na okoliczność przyznania si* osoby z zaburzeniami psychicznymi do pope*nienia czynu karalnego art. 52 Ustawy o Ochronie Zdrowia Psychicznego,

- odczytania wcześniej z*ożonych zeznań jeśli świadek skorzysta* z prawa odmowy sk*adania lub zosta* zwolniony z obowiązku zeznawania art. 186 kpk,

- odczytania zeznań świadka, który nast*pnie wyst*puje w charakterze podejrzanego,

- przes*uchania dziennikarza na okoliczność danych personalnych autora materia*u prasowego art. 180 & 3 i 4 kpk,

2. Ograniczenia wzgl*dne:

- osoby zobligowanej do zachowania tajemnicy państwowej art. 179 kpk,

- osoby zobligowanej do zachowania tajemnicy s*użbowej art. 180 kpk,

- osoby najbliższej dla podejrzanego art. 182 kpk,

- osoby pozostającej z oskarżonym w szczególnie bliskim stosunku art. 185 kpk,

- osoby z immunitetami dyplomatycznymi i konsularnymi art. 581-582 kpk.

Procesowy tryb przes*uchania świadka art. 171 kpk.

1. Faza rozmowy wst*pnej.

Rozpoczyna si* odebraniem wezwania od świadka, sprawdzeniem jego tożsamości. Po tym należy ze świadkiem przeprowadzić luźną rozmow* na interesujący świadka temat

niezwiązany z przes*uchaniem. Rozmowa ta winna wyglądać na rozmow* przypadkową co pozwoli rozpoznać osobowość świadka, możliwość obrania odpowiedniej metody przes*uchania. Należy odstresować świadka i wspó*pracować z nim w czasie przes*uchania.

2. Faza formalna.

Rozpoczyna si* od zapytania świadka o dane formalne dotyczące jego osoby, miejsca zatrudnienia oraz wystąpi tu pouczenie o przys*ugjących mu uprawnieniach i obowiązkach. Wype*niamy w tej fazie pierwszą stron* protoko*u. Jeżeli świadek nie jest pokrzywdzonym to trzeba wykreślić z protoko*u uprawnienia pokrzywdzonego, określić stosunek do stron. Na koniec tej fazy świadek sk*ada podpis.

3. Faza spontanicznych zeznań.

To cz*ść merytoryczna przes*uchania. Należy pozwolić świadkowi na swobod* wypowiedzi. Jeżeli przekleństwa wchodzą w znamiona przest*pstwa to należy je wpisać do protoko*u. Protoko*ować w pierwszej osobie liczby pojedyńczej czasu przesz*ego używając j*zyka literackiego. Jeżeli pewne zwroty dok*adniej zobrazują pewne zjawisko to należy je wpisać do protoko*u.

4. Faza pytań i odpowiedzi.

Rola tej fazy zależy od poprzedniego stadium. Jeżeli jest ono pewne i logiczne to pytań nie musimy już zadawać i ta faza nie wyst*puje. Pytania winny być zapisane, zrozumia*e, nie sugestywne, pozwalające na konkretną odpowiedź.

Utwalenie zeznań świadka.

Generalnie przes*uchanie świadka wymaga spisania protoko*u:

- Obligatoryjnie art. 143 & 1 kpk,

- Fakultatywnie art. 143 & 2 kpk.

Ocena wartości dowodowej zeznań świadka uzależniona jest od:

1. Przedmiotu zdarzenia,

2. Okoliczności spostrzegania zjawisk,

3. Osoby świadka i jego predyspozycji.

Nieletni - sprawca czynu karalnego

Ma*oletni - świadek od 13 do 17 lat.

Zasady informacji prawnej świadka art. 16 & 1 i 2 kpk.

Gdy świadek nie ukończy* 13 roku życia nie uprzedza si* go o odpowiedzialności karnej

za sk*adanie fa*szywych zeznań lecz pouczamy go o obowiązku mówienia prawdy. Gdy zeznaje nieprawd* to sąd dla nieletnich może zastosować środek wychowawczy za demoralizacj* świadka.

Bieg*y - to osoba fizyczna wezwana przez organ procesowy do wydania opinii o takich okolicznościach mających istotny wp*yw na rozstrzygni*cie sprawy, których stwierdzenie wymaga wiadomości specjalnych. Wiadomości specjalne ...

Rodzaje bieg*ych:

1. Biegli sądowi (grupa sta*ych bieg*ych powo*ywana przez prezesa sądu na okres pi*ciu lat),

2. Inne osoby które posiadają odpowiednią wiedz* w danej dziedzinie (tzw. biegli ad - hoc),

Zakazy powo*ywania określonych osób w charakterze bieg*ych:

1. Obrońca który wcześniej udziela* porady prawnej,

2. Duchownego dot. tego o czym dowiedzia* si* przy spowiedzi,

3. Osoby najbliższej dla podejrzanego,

4. Osoby pozostającej w szczególnie bliskim stosunku osobistym z podejrzanym,

5. Osoby której sprawa bezpośrednio dotyczy,

6. Osoby, która jest ma*żonkiem strony, pokrzywdzonego, ich obrońcy, ma*żonka pe*nomocnika, przedstawiciela ustawowego albo osoby pozostającej w szczególnie bliskim pożyciu z jedną ze stron,

7. Osoby która jest krewnym lub powinowatym w linii prostej do strony lub podejrzanego,

8. Bieg*ego który bra* udzia* w sprawie jako prokurator, s*dzia, obrońca, pe*nomocnik, przedstawiciel ustawowy albo prowadzi* post*powanie przygotowawcze,

9. Osoby która by*a świdkiem czynu, ewentualnie zosta*a powo*ana w charakterze świadka.

Przypadki powo*ywania bieg*ych:

1. Obligatoryjne,

2. Fakultatywne.

Obligatoryjne:

1. Gdy zachodzi uzasadnione podejrzenie co do stanu zdrowia psychicznego podejrzanego art. 202 kpk,

2. W sytuacji, gdy zachodzi podejrzenie przest*pnego spowodowania śmierci art. 209 kpk, & 120 Regulaminu Dzia*ania Prokuratury.

Czynności poprzedzające powo*anie bieg*ego:

1. Ustalenie przedmiotu i zakresu badań,

2. Odpowiednie zabezpieczenie materia*u do badań,

3. Sprawdzenie, czy nie wyst*pują zakazy powo*ania bieg*ego.

Tryb powo*ywania bieg*ych przez Policj*:

1. Wydanie postanowienia o powo*aniu bieg*ego art. 194 i 318 kpk,

2. Wystąpienie z wnioskiem do prokuratora o powo*anie bieg*ego w śledztwie i dochodzeniu powierzonym kiedy zachodzi obrona obligatoryjna,

3. Zlecenie bieg*emu udzia* w czynnościach niecierpiących zw*oki art. 308 kpk.

Omówienie stanowiska prawnego bieg*ego.

Uprawienia bieg*ego:

1. Prawo do otrzymania materia*u stanowiącego podstaw* do przeprowadzenia badań,

2. Prawo do udzia*u w czynnościach procesowych jeżeli są one niezb*dne do wydania opinii / bieg*y może wnioskować o przeprowadzenie niektórych czynności/,

3. Prawo do przeglądania akt dochodzenia w zakresie niezb*dnym do wydania opinii,

Wyżej wymienione uprawnienia bieg*ego wynikają z art. 198 kpk.

4. Prawo bieg*ych psychiatrów do żądania zarządzenia obserwacji w zak*adach psychiatrycznych zamkni*tych art. 203 kpk,

5. Prawo do sk*adania zażaleń na czynności naruszające prawa bieg*ego art. 302 kpk,

6. Prawo do wynagrodzenia za przeprowadzone badania, op*aty za opini* oraz zwrotu kosztów art. 618 kpk,

7. Prawo odmowy podj*cia si* funkcji bieg*ego,

8. Prawo do wzmożonej ochrony prawno - karnej art. 245 kpk.

Obowiązki bieg*ego:

1. Podj*cia si* pe*nienia funkcji bieg*ego art. 195 i 287 kpk,

2. Stawiennictwa na każde wezwanie organu procesowego art. 285 kpk,

3. Przeprowadzenia badań i sporządzenia opinii art. 200 kpk,

4. Zachowania w tajemnicy faktów o których dowiedzia* si* wyst*pując w procesie karnym w charakterze bieg*ego art. 241 kk.

Opinia niepe*na.

Za opini* niepe*ną należy uznać taką opini*, w której big*y nie udziela odpowiedzi na wszystke postawione mu pytania na które zgodnie z zakresem swoich wiadomości specjalnych może i powinien takich odpowiedzi udzielić lub też opinia nie zawiera uzasadnienia zawartych w niej ocen.

Opnia niejasna.

Opinia bieg*ego może być uważana za niejasną, gdy jej wnioski końcowe są nielogiczne, nieścis*e lub też obwarowane takimi zastrzeżeniami, że nie można ustalić jaki ostatecznie pogląd przyjmuje bieg*y a także jest niejasna wówczas, gdy sformuowana jest tak zawile, że jest niezrozumia*a, bądź, gdy jej wnioski końcowe nie znajdują oparcia w badaniach przeprowadzonych przez bieg*ego art. 201 kk.

Rodzaje opinii:

1. Kompleksowa,

2. Zespo*owa,

3. Abstrakcyjna,

4. Prywtna.

Karno - procesowe aspekty udzia*u t*umacza i specjalisty w post*powaniu przygotowawczym art. 204 kpk.

Specjalist* powo*ujemy zwyk*ym pismem a nie wydajemy postanowienia jak w przypadku bieg*ego. Specjalist* możemy przes*uchać w charakterze świadka.

Omówienie wartości dowodowej opinii bieg*ego.

Wyniki badań powinny być poddane ocenie. Ostateczne wyniki powinny być jednoznaczne, poparte wynikami i przebiegiem badań oraz przekonywująco uzasadnione. Opinia bieg*ego poddawana jest weryfikacji. Mogą jej dokonywać strony i ich przedstawiciele za pomocą zadawania pytań bieg*emu przez w*asne twierdzenia podważające twierdzenie zawarte w opinii oraz przez wskazanie na sprzeczności, niejasności i na nieprzekonywalność opinii.

Weryfikacji tej dokonuje organ procesowy a zw*aszcza sąd w czasie rozprawy.

Poj*cie dowodu rzeczowego w procesie karnym.

Dowodem rzeczowym jest przedmiot, rzecz, cia*o p*ynne, lotne, miejsce, które drogą ogl*dzin ma stać si* podstawą ustalenia okoliczności, które mają doprowadzić do ustalenia istoty czynu lub wykrycia sprawcy.

Rodzaje dowodów rzeczowych & 122 Regulaminu Dzia*ania Prokuratury.

1. Przedmioty które s*uży*y lub by*y przeznaczone do pope*nienia przest*pstwa,

2. Przedmioty które zachowa*y na sobie ślady przest*pstwa,

3. Przedmioty które pochodzą bezpośrednio lub pośrednio z przest*pstwa,

4. Przedmioty które mają s*użyć jako środek dowodowy do wykrycia sprawcy czynu lub ustalenia przyczyn i okoliczności przest*pstwa albo których posiadanie bez zezwolenia jest zabronione.

Sposoby uzyskiwania dowodów rzeczowych i dokumentów.

Dowody rzeczowe i dokumenty możemy uzyskiwać w wyniku dzia*ań procesowych i pozaprocesowych.

Dzia*ania procesowe:

1. Zatrzymanie przedmiotów art. 217 kpk,

2. Przeszukanie art. 219 kpk,

3. Pods*uch telefoniczny art. 237 kpk,

4. Zatrzymanie korespondencji art. 218 kpk,

5. Ogl*dziny art. 207 kpk,

6. Dowody przeprowadza si* na wniosek stron lub z urz*du.

Wymogi dotyczące zabezpieczenia dowodów rzeczowych i dokumentów.

1. Zabezpieczenie w sensie kryminalistycznym,

2. Zabezpieczenie w sensie procesowym.

Zabezpieczenie faktyczne polega na uniemożliwieniu osobom zainteresowanym zniszczenia dowodu, jego zmiany i przes*anie go w stanie nienaruszonym do sądu.

Zabezpieczenie procesowe polega na tym, że zabezpieczony dowód rzeczowy musi mieć swoje odzwierciedlenie w sporządzonym z tej czynności dokumencie.

Poj*cie dokumentów w prawie karnym procesowym i ich rodzaje.

Dokument stanowi odr*by rodzaj dowodu rzeczowego i jeżeli chodzi o treść z dokumentu to traktuje si* ją jako dowód osobowy, natomiast jego forma podrobienia to b*dzie ten dokument zbliżony do dowodu rzeczowego.

W prawie karnym procesowym nazwa dokument jest używana w stosunku do nosiciela informacji mogącej mieć znaczenie procesowe.

Dokument w znaczeniu procesowym jest to każde stwierdzenie pisem r*cznym, maszynowym bądź drukiem pewnej okoliczności mającej znaczenie dowodowe w sprawie. Bez znaczenia jest tutaj rodzaj użytego pod*oża na jakim okoliczność ta zosta*a utrwalona jak również rodzaj żytych znaków graficznych.

Wykorzystanie notatki urz*dowej w post*powaniu dowodowym art. 143 & 2 kpk.

Notatka urz*dowa może być odczytania na rozprawie tylko wtedy, gdy nie zawiera informacji które wymagają spisania protoko*u. Sporządzona przez funkcjonariusza Policji nie spe*nia funkcji dowodowej, tylko spe*nia funkcj* rejestracyjną i sprawozdawczą. Wykazuje czyności wykonane przez prowadzącego w post*powaniu przygotowawczym związane z post*powaniem dowodowym. Jej stwierdzenia mogą dotyczyć kwestii procesowych a w mniejszym zakresie kwestii merytorycznych związanych z winą sprawcy. Notatka urz*dowa może dotyczyć dowodów swobodnych.

Taśma magnetofonowa niekiedy traktuje si* ją jako dowód z dokumentu, niekiedy jako dowód rzeczowy. Przeważa pogląd, że taśma magnetofonowa b*dzie uważana jako dowód z dokumentu. Jeżeli na taśmie utrwalono czynności procesowe wówczas b*dzie ona dowodem pomocniczym z dokumentu art. 147 kpk. Zapis na taśmie magnetofonowej stanowi form* utrwalania myśli ludzkiej, co stanowi istot* dokumentu. Jeżeli na taśmie utrwalono moment dokonania przest*pstwa wtedy taśma b*dzie dowodem rzeczowym w procesie karnym.

Przeprowadzenie dowodu z dokumentu.

Dowód z dokumentu jest przeprowadzony przez odczytanie art. 393 kpk. Dla odczytania protoko*u wyjaśnień podejrzanego muszą natąpić okoliczności z art. 389 kpk. Dla odczyta-

nia protoko*u przes*uchania świadka muszą nastąpić warunki z art. 391 kpk i są to wyjątki od zasady bezpośredniości.

Nowy Kodeks Post*powania Karnego przewiduje szerszą możliwość odczytywania sądowych protoko*ów przes*uchania art. 392 kpk.

Post*powanie z posiadanymi dowodami rzeczowymi.

1. Obrazy wartościowe przechowywać w muzeach,

2. Materia*y wybuchowe przechowywać w jednostkach AT lub jednostkach wojskowych.

Dokumentacja przy dowodach rzeczowych.

1. Protokó* przeszukania,

2. Pokwitowanie,

3. Zobowiązanie,

4. Przekazanie osobie godnej zaufania,

5. Przedmioty ma*e i o ma*ej wartości do akt dochodzenia.

art. 44 kk - sąd decyduje o dowodach rzeczowych.

art. 235 kpk - uprawienia prokuratora co do dowodów rzeczowych.

art. 236 & 2 kpk - zwrot rzeczy.

Poj*cie, podstawa prawna i faktyczna instytucji przedstawienia zarzutów.

Przedstawienie zarzutów jest to instytucja procesu karnego polegająca na sformuowaniu zarzutu wobec podejrzanego stanowiącego konkretyzacj* czynu podejrzanego i jego kwalifikacj* prawną.

Podstaw* prawną do wydania postanowienia o przedstawieniu zarzutów określa art. 313 kpk.

Podstawa faktyczna - przedstawienie zarzutów jest to subiektywne przekonanie organu procesowego, że podejrzany jest sprawcą przest*pstwa i gdy nie podejmuje on żadnych dzia*ań obronnych to istnieje duże prawdopodobieństwo na sporządzenie aktu oskarżenia.

Cele i znaczenie procesowe tej instytucji.

1. Spowodowanie przejścia post*powania przygotowawczego z fazy w sprawie w faz* przeciwko osobie,

2. Umożliwienie podejrzanemu realizacj* praw jak również i obowiązków /w tym momencie podejrzany staje si* stroną procesową/.

Elementy instytucji przedstawienia zarzutów.

1. Wydanie postanowienia,

2. Niezw*oczne og*oszenie podejrzanemu treści postanowienia,

3. Przes*uchanie osoby w charakterze podejrzanego.

Czynności policjanta związane z wymienionymi elementami.

1. Sporządzenie postanowienia o przedstawieniu zarzutów /postanowienie powinno zawierać wskazanie osoby podejrzanej, dok*adne określenie zarzucanego czynu oraz kwalifikacj* prawną czynu art. 313 & 2 kpk/.

Konkluzja postanowienia o przedstawieniu zarzutów zawiera:

1. Czas i miejsce pope*nienia czynu,

2. Sposób pope*nienia oraz okoliczności mające wp*yw na ustawowe znamiona,

3. Wskazanie szkody wyrządzonej przest*pstwem,

4. Wysokość szkody,

5. Wskazanie poszkodowanego,

6. Inne istotne okoliczności pope*nienia przest*pstwa.

Postanowienia o przedstawieniu zarzutów nikt nie zatwierdza.

1. Postanowienie dać do odczytania podejrzanemu i zapoznać go z prawem żądania uzasadnienia o przedstawieniu zarzutu na piśmie w ciągu 14 dni od chwili żądania,

2. Przed przes*uchaniem podejrzanego pouczyć o prawach i obowiązkach,

3. Wystąpić z wnioskiem do prokuratora o potrzebie powiadomienia o wszcz*ciu dochodzenia prze*ożonych osób wymienionej w art. 21 kpk.

Warunki przedstawienia zarzutów:

1. Istnienie podstawy faktycznej art. 313 kpk,

2. Brak przeszkód procesowych art. 17 kpk,

3. Zebranie niezb*dnych danych o osobie której zarzut chcemy przedstawić.

Czynności związane z przedstawieniem zarzutów w zależności od formy i rodzaju post*powania przygotowawczego :

1. Dochodzenie zwyk*e,

2. Dochodzenie uproszczone art. 473 kpk /nie jest wymagane postanowienie o przedstawieniu zarzutów, zarzut wpisuje si* do protoko*u przes*uchania podejrzanego/,

3. Dochodzenie w niezb*dnym zakresie art. 308 &2 i 3 kpk /zarzutu nie przedstawiamy lecz wpisujemy go do protoko*u przes*uchania podejrzanego. Najpóźniej do 5 dni prokurator wydaje lub nie wydaje postanowienia o przedstawieniu zarzutów. Odmowa wydania takiego postanowienia przez prokuratora jest jednoznaczna z umorzeniem post*powania przeciwko osobie która przestaje być podejrzanym i staje si* osobą podejrzaną którą przes*uchujemy w trybie art. 183 kpk. Ponowne ściganie tej samej osoby za ten jest możliwe w ramach wznowienia umorzonego post*powania przygotowawczego/.

Przypadki zmiany lub uzupe*nienia przedstawionych zarzutów art. 314 kpk:

1. Gdy zachodzi zmiana kwalifikacji prawnej czynu z *agodniejszej na surowszą,

2. Gdy uleg*y w sposób istotny zmianie okoliczności dotyczące: czasu, miejsca, sposobu pope*nienia przest*pstwa, wysokości wyrządzonej szkody, ewentualnie ujawni*y si* inne okoliczności wp*ywające na sutuacj* procesową podejrzanego.

Uzupe*nienie zarzutu może mieć miesce wówczas, gdy prowadzimy postepowanie, przedstawiono zarzuty lecz później okaza*o si*, że nie o wszystkich czynach wówczas wiedzieliśmy lub w mi*dzyczasie podejrzany pope*ni* inny czyn.

*ączenie dochodzeń i wy*ączanie materia*ów do odr*bnego post*powania art. 33 i 34 kpk.

Wy*ączenie art. 34 & 3 kpk - jest to wyjątek od zasady *ącznego prowadzenia post*powania przygotowawczego.

Przypadki:

1. W sprawach rozwojowych,

2. Gdy jeden z podejrzanych ukrywa si*,

3. Wspó*sprawcy podlegają w*aściwości różnych sądów.

*ączne prowadzenie stosuje si* ze wzgl*du na ekonomik* procesową oraz bardziej wszechstronne możliwości wyjaśnienia istoty sprawy.

Warunki *ączenia dochodzeń:

1. Gdy istnieje wi*ź podmiotowa lub mieszana pomi*dzy dotychczas prowadzonymi post*powaniami przygotowawczymi,

2. Postepowania przygotowawcze toczą si* i żadne z nich nie jest zamykane.

Wi*ź podmiotowa - wyst*puje gdy w jednej sprawie rozpatruje si* kilka przest*pstw tej samej osoby art. 33 & 1 i 2 kpk.

Wi*ź przedmiotowa - musi nastąpić związek rzeczowy pomi*dzy wyst*pującymi przest*pstwami np. sprawca i paser.

Podejrzany - osoba co do której wydano postanowienie o przedtawieniu zarzutów albo którą bez wydania takiego postanowienia rozpocz*to przes*uchiwać w charakterze podejrzanego w post*powniu szczególnym.

Osoba podejrzana - To osoba wobec której istnieje conajmniej uzasadnione przypuszczenia, że pope*ni*a przest*pstwo lecz nie wydano wobec niej postanowienia o przedstawieniu

zarzutów ani nie przes*uchano jej w charakterze podejrzanego.

Oskarżony - to osoba przeciwko której wniesiono do sądu akt oskarżenia lub prokurator z*oży* wniosek o warunkowe umorzenie post*powania art. 71 & 2 kpk i art. 336 kpk.

Stanowiko prawne podejrzanego.

Obowiązki podejrzanego:

1. Stawiania si* na każde wezwanie organu prowadzącego post*pownie przygotowawcze art. 75 kpk,

2. Zawiadamiania organu prowadzącego postepowanie o każdej zmianie miejsca zamieszkania lub d*użej trwającego pobytu art. 75 kpk,

3. Poddania si* ogl*dzinom zewn*trznym i badaniom cia*a a w szczególności daktyloskopowaniu, fotografowaniu, okazaniu, ogl*dzinom zewn*trznym art. 74 & 2 pkt. 1 kpk,

4. Poddania si* badaniom psychologicznym, psychiatrycznym oraz innym badaniom po*ączonym z zabiegiem na ciele art. 74 & 2 pkt. 2 kpk.

Możliwości prawne wymuszenia tych obowiązków.

1. Doprowadzenie art. 75 & 2 kpk,

2. Wystąpienie do prokuratora o zastosowanie środków zapobiegawczych art. 250 i 258 kpk,

3. Możliwość stosowania środków przymusu fizycznego.

Uprawnienia podejrzanego /silne/:

1. Powinien być pouczony o obowiązkach i uprawnieniach przed przes*uchaniem art. 300 kpk,

2. Prawo do obrony art. 6, 77 i 81 kpk,

3. Prawo do żądania uzasadnienia przedstawienia zarzutu art. 313 & 3 kpk,

4. Prawo do sk*adania wyjaśnień art. 175 kpk,

5. Prawo do korzystania z obrońcy /prokurator nie może odmówić kontaktu podejrzanego z obrońcą, może jednak zastrzec, że podczas rozmowy b*dzie obecna osoba wyznaczona przez prokuratora art. 73 kpk - zastrzeżenie to jest do 14 dni a później prokurator nie ma już wp*ywu na to/,

6. Prawo do swobodnej wypowiedzi w trakcie sk*adania wyjaśnień art. 171 kpk,

7. Prawo do sk*adania wniosków dowodowych w post*powaniu przygotowawczym art. 167 i 315 kpk,

8. Prawo do udzia*u w czynnościach dowodowych których nie b*dzie możan powtórzyć na rozprawie art. 316 kpk.

Uprawnienia podejrzanego /s*abe/.

1. Prawo do udzia*u w innych czynnościach śledztwa i dochodzenia art. 317 kpk,

2. Prawo do otrzymania odpisu postanowienia o powo*aniu bieg*ego oraz zapoznania si* z treścią opinii bieg*ego art. 318 kpk,

3. Prawo do sk*adania zażaleń na instytucj* warunkowego morzenia art. 342 & 4 kpk,

4. Prawo do sk*adania zażaleń na zastosowany wobec podejrzanego środek przymusu art. 252 i 246 kpk,

5. Prawo do sk*adania zażaleń na czynności naruszające prawa podejrzanego art. 302 & 2 kpk,

6. Prawo do sk*adania zażaleń na decyzje procesowe art. 306 & 1 kpk, 293 & 2, 302 & 2 kpk,

7. Prawo do przeglądania akt sprawy i sporządzania odpisów w trakcie post*powania przygotowawczego art. 156 & 5 kpk,

8. Prawo inicjowania i uczestnictwa w post*powaniu mediacyjnym art. 320 kpk,

9. Prawo do przeglądania akt sprawy i sporządzania odpisów w związku z zamkni*ciem post*powania przygotowawczego art. 156 & 5 kpk,

10. Prawo inicjowania skazania i wymierzenia mu kary bez prowadzenia post*powania dowodowego art. 387 kpk,

11. Prawo wyrażania zgody na skazanie go bez rozprawy sądowej art. 335 kpk,

12. Prawo do wspó*dzia*ania w zakresie warunkowego umorzenia art. 341 kpk,

13. Prawo do zabrania g*osu jako ostatni na rozprawie g*ównej art. 406 kpk,

14. Prawo do zadawania pytań podczas rozprawy g*ównej osobom przes*uchiwanym art. 370 kpk,

15. Prawo do zawiadomienia podejrzanego o terminie rozprawy g*ównej conajmniej na 7 dni wcześniej art. 353 kpk,

16. Prawo do wniesienia pisemnej odpowiedzi na akt oskarżenia art. 338 kpk,

17. Prawo do z*ożenia zażalenia na postanowienie o zachowaniu w tajemnicy danych osobowych świadka art. 184 & 5 kpk,

18. Prawo do otzymania przet*umaczonej decyzji procesowej art. 11 kpk.

Wyjaśnienia - to w*asne ustne oświadczenia podejrzanego co do wszystkich okoliczności sprawy z*ożone przed uprawnionym organem i udokumentowane zgodnie z zasadami procesowymi.

Przedmiot wyjaśnień - to wszystjie okoliczności które mają znaczenie w sprawie tj. okoliczności dotyczące bezpośrednio czynu przest*pczego.

Rodzaje wyjaśnień:

1. Przyznanie si* i z*ożenie wyjasnień:

- pe*nych /czyn, wina/,

- niepe*nych /czyn/

2. Przyznanie si* cz*ściowe /sprawcy zarzucamy pope*nienie kilku czynów a on przyznaje si* tylko do cz*ści z nich/,

3. Nieprzyznanie si* do zarzucanego czynu:

- bez wskazania na okoliczności które mają to potwierdzić,

- ze wskazaniem na fakty które mają to potwierdzić,

4. Pomówienie /sprawca niepzyznając si* lub przyznając do zarzucanego mu czynu pomawia o donanie czynu inne osoby/,

5. Samooskarżenie /sprawca przyznaje si* do czynu przez siebie pope*nionego/.

Procesowy tryb przes*uchania podejrzanego.

1. Stadiu wst*pno - obserwacyjne.

Polega na luźnej rozmowie pzes*uchującego z podejrzanym na tematy interesujące podejrzanego. Ma na celu wytworzenie odpowiedniej atmosfery oraz zori*towanie si* o w*aściwości tehnik przes*uchania. W tym stadium należy również sprawdzić tożsamość podejrzanego i wype*nić formalną stroną protoko*u.

2. Stadium spontanicznych wyjaśnień podejrzanego.

Poega na zadawianiu podejrzanemu pytań, czy przyznaje si* do zarzutu i winy.

3. Studium uściślenia spontanicznych wyjaśnień i zaprotoko*owania ich.

W studnium tym może pojawić si* potrzeba zadania szeregu pytań podejrzanemu.

Sprawdzenie i ocena wyjaśnień podejrzanego.

1. Zadawanie szczegó*owych pytań,

2. Konfrontowanie go ze wspó*podejrzanymi i świadkami,

3. Przes*uchanie świadków,

4. Wizje lokalne i eksperymenty procesowe,

5. Opinie bieg*ych i specjalistów,

6. Analizowanie i sprawdzanie wyjaśnień w kontekście rezultatu ogl*dzin osoby, miejsca, rzeczy.

Przeszukanie - to czynność procesowa polegająca na dok*adnym oglądaniu pomieszczeń, rzeczy, osób oraz innych miejsc mająca na celu ujawnienie źróde* dowodowych w sprawie karnej.

Cele przeszukania:

1. Odnalezienie przedmiotów które moga stanowić dowód w sprawie,

2. Ujawnieie mienia ruchomego które podlega zaj*ciu,

3. Odnalezienie osoby ukrywającej si* przed organami ściagania,

4. Odnalezienie ofiary przest*pstwa albo zw*ok,

5. Odnalezienie paszportu lub inne dokumentu uprawniającego do przekroczenia granicy

jeżeli zachodzi potrzeba wydania zakazu opuszczenia kraju,

6. W celu przymusowego wydania dokumentu na zasadzie art. 163 kpk.

Podstawy prawne przeszukania:

1. Art. 219 kpk,

2. Art. 15 Ustawy o Policji,

3. Art. 247 kpk /do zatrzaymania osoby/,

4. Art. 295 & 2 kpk /zaj*cie mienia ruchomego/,

5. Art. 163 kpk /do otwarcia akt/,

6. Art. 277 & 2 kpk /do zatrzymania paszportu/.

Podstawa faktyczna przeszukania.

1. Art. 219 kpk,

2. & 124 Regulaminu Funkcjonowania Prokuratury

Podstawą faktyczną przeszukania jest uzasadnione przypuszczenie, że osoby lub przedmioty znajdują si* tam, gdzie ma zostać przeprowadzone przeszukanie.

Czynności zbliżone do przeszukania.

1. Kontrola pojazdów,

2. Odprawa celna,

3. Kontrola pracowników w zak*adach pracy przez Straż Przemys*ową,

4. Kontrola bagażu u osób,

5. Kontrola pasażerów statków wodnych i powietrznych.

Rodzaje przeszukania:

1. Ze wzgl*du na obiekt:

- osoby,

- rzeczy,

- pomieszczeń,

- innych miejsc.

Dokumenty uprawniające do przeszukania:

1. Postanowienie prokuratora lub sądu o zarządzeniu przeszukania,

2. Postanowienie Naczelnika Urz*du Skarbowego, Dyrektora Urz*du Celnego /wyjątek art. 220 & 3 kpk/,

3. Nakaz przeszukania wydany przez kierownika jednostki art. 308 kpk,

4. Legitymacja s*użbowa policjanta art. 308 kpk.

Jeżeli przeszukanie dokonane jest na legitymacj* s*użbową lub nakaz przeszukania wydany przez kierownika jednostki to pouczamy osob* u której dokonujemy przeszukania o prawie dostarczenia jej w terminie 7 dni postanowienia o zatwierdzeniu przeszukania art. 217 & 3 kpk.

Przygotowanie si* do przeszukania.

1. Uzyskanie od prokuratora lub sądu postanowienia o przeszukaniu,

2.Przeanalizowanie akt sprawy pod kątem jakich przedmiotów szukać,

3. Podj*cie decyzji u których osób przeszukanie ma być dokonane,

4. Ustalenie pory przeszukania,

5. Wst*pne rozpoznanie pomieszczeń w których b*dziemy dokonywać przeszukania,

6. Zaplanowanie odpowiedniego sk*adu grupy przeszukiwawczej,

7. Zebranie środków technicznych,

8. Zebranie osób fizycznych,

9. Uświadomienie policjantom biorącym udzia* w czynności celu tej czynności,

10. Dokonać sprawdzeń kartą Pkr-1 przed przeszukaniem.

Zasady procesowe przeszukania:

1. Przezukanie powinno być przeprowadzone w oparciu o dokumenty do tego uprawniające art. 222 kpk,

2. Przeszukanie pomieszczeń zamieszka*ych powinno być przeprowadzone w odpowiedniej porze doby art. 221 kpk,

3. Przeszukania instytucji państwowych i samorządowych dokonuje si* wy*ącznie w obecności ich kierownika art. 222 i 223 & 3 kpk,

4. Przeszukania osoby dokonuje si* za pośrednictwem osoby tej samej p*ci art. 223 kpk a w wyjątkowych sytuacjach gdy jest to niemożliwe przeszukania może dokonać osoba innej p*ci,

5. Należy osob* uprzedzić o celu przeszukania i zarządać dobrowolnego wydania rzeczy art. 224 kpk,

6. Należy osob* pouczyć o przys*ugujących jej prawach i obowiązkach art. 229 kpk,

7. Osoba u której dokonane ma być przeszukanie ma prawo przybrać do czynności inną osob*.

Postepowanie z dokumentami znalezionymi w trakcie przeszukania:

1. Dokumenty stanowiące tajemnic* państwową, s*użbową, zawodową, zapiski osobiste należy zapakować do koperty, podpisać si*, dokonać podpisu musi także osoba od której zabieramy te dokumenty. Zapiski osobiste osoby możemy przeczytać jedynie wtedy gdy dana osoba od której je zabieramy jest ich bezpośrednim w*aścicielem.

Zasady taktyczne przeszukania:

1. Odpowiednie przygotowanie przeszukania,

2. Zasada dok*adności i wszechstronności,

3. Zasada czujności i przestrzegania bezpieczeństwa,

4. Zasada zebrania jak najwi*kszej liczby informacji o obiekcie,

5. Zasada legitymowania jak najwi*kszej liczby osób znajdujących si* w obiekcie.

Dokumentacja:

1. Podstawowa art. 143 & 1 kpk:

- protokó* przeszukania,

2. Pomocnicza:

- protokó* ogl*dzin miejsca znalezienia rzeczy, śladów,

- zdj*cia miejsca ukrycia przedmiotów,

- szkic miejsca przeszukania,

- film obrazjący różne fazy przeszukania,

- protokó* tymczasowego zaj*cia ruchomości,

- pokwitowanie zabrania rzeczy,

- zobowiązanie do przyj*cia przedmiotów na przechowanie.

Odpowiedzialność policjanta za szkody spowodowanie podczas przeszukania art. 227 kpk.

Nie wolno niszczyć przedmiotów na miejscu przeszukania. Gdy z uwagi na okoliczności nastąpi uszkodzenie lub zniszczenie mienia ma zastosowanie art. 417 KC. Nak*ada on na Skarb Państwa obowiązek naprawienia szkody. Aby tak si* sta*o muszą być spe*nione nast*pujące warunki:

1. Szkoda musi być wyrządzona pzez funkcjonariusza państwowego,

2. Szkoda musi powstać przez zawinione dzia*anie lub zaniechanie dzia*ania tego funkcjonariusza,

3. Musi zaistnieć normalny związek przyczynowy pomi*dzy dzia*aniem a zaniechaniem funkcji a wyrządzoną szkodą,

4. Wyrządzenie szkody powinno nastąpić w czasie wykonywania powierzonej funkcjonariuszowi czynności.

Zatrzymanie rzeczy art. 217 kpk.

Warunki:

1. Przeprowadzający czynność musi być przekonany, że dana osoba nie posiada innych przedmiotów pochodzących z przest*pstwa,

2. Przedmioty które b*dziemy chcieli zatrzymać muszą być indywidualnie oznaczone.

Pods*uch telefoniczny /utrwalanie rozmów/ art. 237 kpk.

1. Decyduje o jego za*ożeniu sąd,

2. Musi być to przest*pstwo z katalogu 16 przest*pstw,

3. Prokurator wydaje pozwolenie do 5 dni w sprawach nie cierpiących zw*oki,

4. Instalacja na trzy miesiące a przed*użenie na kolejne trzy po czym koniec.

Wydanie korespondencji i przesy*ek ważnych dla post*powania przez instytucje dla prokuratora lub sądu art. 218 kpk.

Z pobrania dokumentu z instytucji sporządzamy protokó* w 3 egzemplarzach. Gdy nie mamy druku piszemy na czystej kartce. Jeden egzemplarz pozostawiamy w instytucji.

Zabezpieczenie majątkowe uregulowane jest w kpk w rozdziale XXXII. Zaliczamy go do środków przymusu. Zabezpieczenie majątkowe zmierza do zagwarantowania w przysz*ości wykonalności zasądzonego odzskodowania. Ma s*użyć zwalczaniu przest*pczości, g*ównie gospodarczej gdzie są duże szkody majątkowe. Nie prowadzi ono do pozbawienia mienia tylko do ograniczenia praw majątkowych. Gdy majątek zostanie zabezpieczony nie można si* go wtedy wyzbyć. Postanowienie o zabezpieczeniu majątkowym wydaje sąd a w post*powaniu przygotowawczym prokurator. Zaj*te rzeczy powinny przetrwać w niezmienionym stanie. Zabezpieczenie majątkowe posiada źród*a w procesie cywilnym. Postanowienie o zabezpieczeniu mienia może być wydane na wniosek lub z urz*du.

Na wniosek - art. 69 kpk. W stadium post*powania przygotowawczego poszkodowany może z*ożyć powództwo cywilne i wniosek o zabezpieczenie roszczenia. Wniosek ten rozpatruje prokurator i wydaje w tej sprawie postanowienie. Postanowienie zostaje wydane wtedy,

gdy w sprawie wyst*puje podejrzany. Gdy nast*puje czynność wykonawcza organy powinny ustalić wartość majątku podejrzanego. Czynność ta powinna być zrealizowana szybko przez Policj* i prokuratora. Postanowienie powinno zawierać zakres i sposób zabezpieczenia.

Zakres zabezpieczenia majątkowego - to przedmioty zabezpieczenia określone w art.

291 & 1 i 2 kpk.

Przedmiot zabezpieczenia - to grzywna, przepadek przedmiotów, obowiązek naprawienia szkody, nawiązka.

O zabezpieczeniu majątkowym z urz*du mówi art. 291 kpk natomiast art. 291 & 2 kpk -zabezpieczenie roszczeń o naprawienie szkody.

Środki przymusu - to czynności organów procesowych zmierzające do wymuszania spe*nienia obowiązków procesowych lub zapewnienia prawid*owego toku procesu karnego. Jest to ograniczenie praw obywatelskich. Wkraczają one w sfer* nietykalności cielesnej,

nienaruszalności mienia a także powodują naruszenie tajemnicy korespondencji, rozmów telefonicznych.

Regu*y stanowienia i stosowania środka przymusu.

Środki przymusu stosowane są tylko na podstawie przepisów ustawy ale mogą być regulowane rozporządzeniami lub zarządzeniami. Przy stosowaniu środka przymusu należy zastosować środek w*aściwy. Środek ten musi być najmniej dolegliwy dla sprawcy, proporcjonalny do wyrządzonej szkody i do wywo*anego skutku. O środku przymusu decyduje sąd.

Rodzaje środków przymusu:

1. Zatrzymanie,

2. Środki zapobiegawcze tj.

- por*czenia majątkowe, spo*eczne, osoby godnej zaufania,

3. Dozór Policji,

4. Zakaz opuszczania kraju po*ączony z zatrzymaniem dokumentu,

5. Zawieszenie w czynnościach s*użbowych lub wykonywaniu zawodu lub nakaz powstrzymywania się od wykonywania określonej dzia*alności lub prowadzenia pojazdu,

6. Kary porządkowe tj.

- kara pieni*żna,

- kara za naruszenie porządku sądowego,

- sankcje porządkowe:

a/ przymusowe doprowadzenie,

b/ aresztowanie,

c/ obciążenie kosztami post*pownia,

7. Przymusowe wykonanie czynności procesowych tj.

- ogl*dziny zw*ok,

- pobranie odcisków palców,

- fotografownie,

- itd.,

8. Zabezpieczenie majątkowe,

9. Poszukiwania i list gończy.

Zatrzymanie - to czynność procesowa, która polega na krótkotrwa*ym pozbawieniu wolności osoby podejrzanej, podejrzanego przejawiająca si* podporządkowaniem poleceniu organu zatrzymującego i ograniczenia u zatrzymanego prawa do porozumiewania si*, kontaktowania z innymi osobami, przyjmowania i przekazywania przedmiotów bez zezwolenia organu zatrzymującego.

Nie jest zatrzymaniem:

1. Doprowadzenie w celu ustalenia tożsamości, pobrania próbki krwi,

2. Czasowe ograniczenie swobody np. sprowadzenie podejrzanego do czynności procesowej art. 71 kpk.

Przymusowe doprowadzenie świadka, bieg*ego, t*umacza również nie jest zatrzymaniem.

Rodzaje zatrzymania:

1. Procesowe art. 243, 244, 247 kpk - doprowadzenie obwinionego do kolegium,

2. Pozaprocesowe na mocy innych przepisów tj.

- porządkowe /prewencyjne/ art.15 ust.1 pkt. 3 Ustawy o Policji, gdy zachowanie si* osoby stwarza zagrożenie dla życia, zdrowia i mienia,

3. Penitencjarne art. 15 ust. 1 pkt. 2a Ustawy o Policji. Dotyczy osoby które nie zg*osi*y si* z przepustki do Zak*adu Karnego,

4. Administracyjne doprowadzenie osoby do dyspozycji danego organu np. Izby Wytrzeźwień.

Postacie zatrzymania procesowego.

1. Uj*cie osoby art. 243 kpk,

2. Zatrzymanie w*aściwe art. 244 kpk,

3. Zatrzymanie na żądanie uprawnionych organów procesowych art. 277 kpk.

Uj*cie osoby:

1. Na gorącym uczynku,

2. W pościgu bezpośrednio po dokonaniu przest*pstwa,

3. Obawa ucieczki i ukrycia si* osoby,

4. Obawa nieustalenia tożsamości.

Różnice pomi*dzy uj*ciem a zatrzymaniem:

1. Ująć moż* każdy obywatel a zatrzymać tylko uprawniony do tego organ,

2. Osob* uj*tą należy niezw*ocznie oddać w r*ce organu uprawnionego np. doprowadzić osobiście do najbliższej jednostki policji aby nie by*o zb*dnej zw*oki natomiast organ uprawniony może zatrzymać osob* na 48 godzin art. 248 & 1 kpk a na 72 godziny do dyspozycji sądu w celu tymczasowego aresztowania,

3. W przypadku samouwolnienia si* zatrzymanego przy uj*ciu zatrzymany nie ponosi odpowiedzialności chyba, że w trakcie samouwolnienia dokona* przest*pstwa na szkod* ujmującego. Przy zatrzymaniu, gdy zatrzymany dokona samouwolnienia ponosi za to odpowiedzialność karną.

4. Uj*cie może być dokonane tylko na gorącym uczynku przest*pstwa lub bezpośrednio po nim w pościgu za spawcą natomiast zatrzymanie może być dokonane w czasie późniejszym np. po tygodniu

Przes*anki zatrzymania:

1. Ogólne:

- uzasadnione podejrzenie, że osoba pope*ni*a przest*pstwo,

2. Szczególne:

- obawa ucieczki,

- obawa ukrycia si* osoby,

- obawa o zacieranie śladów przez sprawc*,

- brak możliwości ustalenia tożsamości sprawcy, podejrzanego.

Podmioty uprawnione do zatrzymania:

1. Policja,

2. Straż Graniczna,

3. Urząd Ochrony Państwa,

4. Organy kontroli finansowej w zakresie ich w*aściwości.

Osoby niepodlegające zatrzymaniu:

1. Obj*te immunitetem dyplomatycznym, konsularnym /z wyjątkiem zbrodni/, parlamentarnym, s*dziowskim, prokuratorskim /z wyjątkiem zatrzymania na gorącym uczynku/,

2. Pracownicy NIK w związku z wykonywaniem przez nich czynności s*użbowych.

Stanowisko prawne zatrzymanego.

1. Obowiązki:

- podporządkowania si* decyzjom wydanym przez organ zatrzymujący,

2. Prawa:

- uzyskania informacji o przyczynie zatrzymania,

- z*ożenia zażalenia na zatrzymanie,

- skontaktowania si* z adwokatem art. 245 kpk /zatrzymanego o takim prawie należy pouczyć/.

Obowiązki Policji:

1. Poinformowanie osoby najbliższej wskazanej przez zatrzymanego o fakcie jego zatrzymania,

2. Badania zatrzymanego przez lekarza:

-obligatoryjnie:

a/ gdy zatrzymany posiada obrażenia,

b/ gdy zatrzymany skarży si* na stan zdrowia,

c/ gdy istnieje podejrzenie choroby zakaźnej podejrzanego,

d/ gdy nastąpi*o uj*cie przez obywateli,

e/ przed każdym zatrzymaniem w pomieszczeniu dla osób zatrzymanych

/w badaniu lekarz powinien stwierdzić, czy osoba może przebywać w pomieszczeniu dla osób zatrzymanych/.

Przed up*ywem 24 godzin zatrzymanego z aktami dochodzenia dowozimy do prokuratury w celu skierowania wniosku o tymczasowe aresztowanie.

Środki zapobiegawcze art. 249 kpk.

1. Dotyczące nieletnich:

- nadzór osoby godnej zaufania, kuratora, szko*y,

- umieszczenie w schronisku dla nieletnich,

- umieszczenie w odpowiedniej placówce.

Funkcja procesowa - zapewnienie prawid*owości przebiegu post*powania przygotowawczego.

Funkcja pozaprocesowa - ma charakter prewencyjny i ma odstraszać przed dokonywaniem

przest*pstw.

Funkcja zapobiegawcza - w przypadku tymczasowego aresztowania osoba nie może pope*nić innego przest*pstwa.

Warunki stawiane środkom zapobiegawczym:

1. Materialne:

- istnienie podstawy dowodowej, dowodów uzasadniających podejrzenie pope*nienia przest*pstwa art. 247 kpk,

- istnienie podstaw do zastosowania środka zapobiegawczego art. 249 kpk,

- istnienie faktycznych i prawnych okoliczności uzasadniających wybór środka zapobiegawczego,

2. Formalne

- legitymacja organu procesowego do zastosowania środka zapobiegawczego,

- decyzja o zastosowaniu środka zapobiegawczego w postaci postanowienia,

- wydanie postanowienia o przedstawieniu zarzutów lub przes*uchanie w charakterze podejrzanego.

Przyczyny stosowania środków zapobiegawczych:

1. W celu zabezpieczenia prawid*owego toku post*powania przygotowawczego lub zabezpieczenia przed pope*nieniem innego przest*pstwa art. 249 & 1 kpk,

2. Gdy zachodzi uzasadniona obawa ucieczki lub ukrywania si* oskarżonego zw*aszcza wtedy, gdy nie można ustalić jego tożsamości albo nie ma on w kraju miejsca sta*ego pobytu,

3. Zachodzi uzasadniona obawa, że oskarżony b*dzie nak*ania* do sk*adania fa*szywych zeznań lub wyjaśnień albo w inny bezprawny sposób utrudnia* post*powanie karne art. 258 & 1 kpk.

Art. 257, 259 i 260 kpk mówi o odstąpieniu od tymczasowego aresztowania.

Art. 257 & 2 kpk mówi o z*ożeniu por*czenia majątkowego. Z chwilą jego z*ożenia tymczasowe aresztowanie ustaje i nie wydaje si* postanowienia o uchyleniu tymaczasowego aresztowania.

W post*powaniu z art. 157, 191, 216, 217 i 257 kk, gdy sprawca zosta* zatrzymany na gorącym uczynku lub w bezpośrednim pościgu należy zastosować tymczasowe aresztowanie art. 470 kpk.

Art. 263 i 265 kpk - czas trwania tymczasowgo aresztowania to termin stanowczy i nieprzekraczalny.

W post*powaniu przygotowawczym czas tymczasowego aresztowania nie może być d*uższy niż 12 miesi*cy.

Por*czenie art. 266 do 274 kpk.

1. Majątkowe,

2. Spo*eczne,

3. Osoby godnej zaufania.

Art. 268 kpk - zabezpieczenie prawid*owości przebiegu post*powania przygotowawczego.

Art. 269 & 1 kpk - musi być wytoczony proces athezyjny w post*powaniu przygotowawczym lecz aby do tego dosz*o musi być z*ożony wniosek o wszcz*cie takiego post*powania. Jest to warunek pierszeństwa pokrzywdzonego w zaspakajaniu swoich roszczeń.

Art. 271 kpk - por*czenie spo*eczne

Art. 272 kpk - por*czenie indywidualne osoby godnej zaufania

Art. 275 kpk - dozór policji.

Postacie zakończenia post*powania przygotowawczego:

1. Zamkni*cie i wniesienie aktu oskarżenia do sądu,

2. Umorzenie warunkowe post*powania przygotowawczego,

3. Umorzenie bezwarunkowe post*powania przygotowawczego.

Umorzenie post*powania dzieli si* na:

1. Umorzenie w oparciu o faktyczne przyczyny,

2. Umorzenie w oparciu o prawne przyczyny.

Jeżeli w sprawie zastosowano środki zapobiegawcze to wniosek o umorzenie post*powania sk*ada prokurator do sądu. Gdy nie ma zastosowanych środków zapobiegawczych postanowienie wydaje sam prokurator.

Zawieszenie post*powania przygotowawczego.

Zawieszenie post*powania przygotowawczego przerywa tylko jego bieg i nie jest formą zakończenia post*powania przygotowawczego. Podstawy prawne i przyczyny zawieszenia post*powania przygotowawczego określone są w art. 22 & 1 kpk tj.

1. Nie można ująć oskarżonego,

2. Choroba psychiczna lub inna ci*żka choroba.

Jeżeli podejrzany by* psychicznie chory przed dokonaniem czynu post*powanie umarza si* z powodu niepoczytalności podejrzanego w zakresie pope*nionego czynu. Jeżeli podejrzany zachorowa* psychicznie po pope*nieniu czynu kieruje si* go na obserwacj* do zak*adu zamkni*tego. Po zakończeniu obserwacji i zasi*gni*ciu opinii bieg*ych wydaje si* decyzj* o zawieszeniu post*powania. Zawieszenie post*powania nie stoi na przeszkodzie w stosowaniu środków zapobiegawczych.

Inne przyczyny zawieszenia post*powania przygotowawczego:

1. D*ugotrwa*a choroba świadka, pokrzywdzonego których zeznania są istotne,

2. Przebywanie świadka za granicą,

3. Poszukiwanie dowodu, ściąganie dowodu,

4. Szczególna przes*anka procesowa art. 11 & 2 kpk,

5. Śmierć oskarżyciela prywatnego art. 61 & 1 kpk,

6. Dotyczy świadka koronnego,

7. Art. 105 ust. 3 Konstytucji - dotyczy pos*a, senatora,

8. Art. 11 & 4 Ustawy o Trybunale Stanu,

9. Art. 30 a Ustawy o Nieletnich.

Postanowienie o zawieszeniu post*powania przygotowawczego wydaje policjant prowadzący dochodzenie a zatwierdza go prokurator nadzorujący. Na wymienione postanowienie przys*uguje pokrzywdzonemu i podejrzanemu zażalenie. Strona może sama z*ożyć wniosek o zawieszenie post*powania przygotowawczego. Przed zatwierdzeniem postanowienia prokurator bada, czy wykonano wszystkie możliwe czynności, jeżeli nie to akta zwraca prowadzącemu w celu wykonania tych czynności. Nadzór nad zawieszonym post*powaniem przys*uguje prowadzącemu i prokuratorowi. Gdy pojawią si* nowe dowody w trakcie zawieszenia post*powania to należy je zabezpieczyć i przes*ać prokuratorowi w celu do*ączenia do akt g*ównych post*powania co może mieć wp*yw na dalszy przebieg post*powania art.

22 & 3 kpk.

Zamkni*cie post*powania przygotowawczego - warunki:

1. Jeżeli istnieją przes*anki do zamkni*cia post*powania przygotowawczego oparte na odpowiednim materiale dowodowym,

2. Wysokie uprawdopodobnienie pope*nienia przest*pstwa przez sprawc*,

3. Istnienie przes*anek dodatnich,

4. Brak przes*anek ujemnych.

Czynności związane z zamkni*ciem post*powania przygotowawczego.

Art. 321 & 1 kpk - powiadomienie podejrzanego /obrońcy/ o terminie zaznajomienia z materia*ami post*powania przygotowawczego. Od dor*czenia zawiadomienia do momentu zaznajomienia podejrzanego z materia*ami dochodzenia musi być conajmniej 7 dni. W takim terminie należy powiadomić również obrońc* jeżeli podejrzany go ma. W sprawach prostych doktryna dopuszcza aby po przes*uchaniu i zebraniu wszystkich materia*ów zaznajomić podejrzanego z materia*ami post*powania przygotowawczego ale za jego zgodą.

W protokole zaznajomienia wpisujemy:

1. W jakim terminie podejrzany osobiście przegląda akta,

2. W akim terminie zosta* zaznajomiony z aktami i czy sk*ada wnioski dowodowe, jeżeli tak to jakie, ustosunkowanie si* podejrzanego do dowodów zebranych w sprawie. Na ten protokó* możemy wpisać ewentualne wyjaśnienia podejrzanego np. przyznanie si* do czynu do którego wcześniej nie przyznawa* si*. Jeżeli podejrzany przyznaje si* do innego czynu nie obj*tego post*powaniem przygotowawczym lub znacznie zmienia wyjaśnienia to trzeba przes*uchać go na protokó*.

Nieusprawiedliwione niestawiennictwo podejrzanego /obrońcy/ na końcowe zaznajomienie z materia*ami dochodzenia nie tamuje biegu sprawy. Pomijamy wówczas to zaznajomienie i wydajemy postanowienie o zamkni*ciu post*powania przygotowawczego. W przypadku obrony obligatoryjnej musimy zaznajomić podejrzanego z materia*ami post*powania przygotowawczego i dopiero wtedy wydać postanowienie o zamkni*ciu dochodzenia. Jeżeli podejrzany nie b*dzie si* zg*asza* należy go wtedy sprowadzić do wykonania tej czynności.

W terminie trzech dni od zaznajomienia podejrzany ma prawo sk*adać wnioski dowodowe. Jeżeli podejrzany oświadczy, że nie sk*ada wniosków dowodowych to po zaznajomieniu można wydać postanowienie o zamkni*ciu dochodzenia. Jeżeli taki wniosek zostaje z*ożony

później to przyjmujemy go i uchylamy postanowienie o zamkni*ciu dochodzenia lub oddalamy wniosek. Jeżeli nie zachodzi potrzeba uzupe*nienia post*powania przygotowawczego wydajemy postanowienie o zamkni*ciu post*powania przygotowawczego o czym powiadamiamy podejrzanego. Pokrzywdzony może z*ożyć wniosek o dopuszczenie go do udzia*u przy zaznajamianiu podejrzanego z materia*ami post*powania przygotowawczego. Pokrzywdzonemu przys*uguje prawo do osobistego przejrzenia akt na zasadach ogólnych. Jeżeli wystąpi o to z wnioskiem należy udost*pnić mu akta dochodzenia art. 321 & 5 i 6

kpk. O zamkni*ciu dochodzenia należy powiadomić poszkodowanego.

Dochodzenie uproszczone.

W dochodzeniu uproszczonym zaznajomienie podejrzanego z materia*ami nast*puje wtedy, gdy z*oży taką wol* lub jej nie z*oży przy pierwszym przes*uchaniu.Nieusprawiedliwione niestawiennictwo podejrzanego nie tamuje toku post*powania art. 474 kpk. W dochodzeniu uproszczonym podejrzanemu przys*uguje prawo osobistego przejrzenia akt dochodzenia. Gdy skorzysta z tego prawa z czynności tej sporządzamy protokó*.

Procesowe konsekwencje wyznaczenia terminu końcowego zaznajomienia podejrzanego z materia*ami ukończonego post*powania przygotowawczego.

1. Możliwość realizacji prawa do obrony może podnosić podejrzany jako przeciwdowody,

2. Przejście post*powania przygotowawczego na akt oskarżenia.

Poj*cie i rodzaje aktów oskarżenia.

Akt oskarżenia - żądanie do sądu uprawnionego oskarżyciela o wzcz*cie post*powania sądowego i ukaranie podejrzanego za dane przest*pstwo. Jet skargą zasadniczą na bazie której wszczyna si* post*powanie przed sądem. Akt oskarżenia sporządza si* na piśmie

art. 331, 332, 333 kpk.

Funkcje aktu oskarżenia:

1. Bilansująca - podsumowanie zebranego mataria*u dowodowego,

2. Inicjująca - zasada skargowości - sąd nie może odmówić wszcz*cia post*powania sądowego,

3. Programowa - zakres, program wyznaczony dla sądu, zakres podmiotowy wobec podejrzanego, przedmiotowy za konkretne czyny. Nie jest możliwe wyjście sądupoza zakres podmiotowy i przedmiotowy z wyjątkiem procesu wpadkowego.

4. Informacyjna - zasada jawności, jawność wobec uczestników post*powania sądowegoi obywateli.

Rodzaje aktów oskarżenia:

1. Zwyczajne - kierowane przez prokuratora art. 332 i 333 kpk,

2. Szczególne - mogą zawierać uproszczenia tj.:

a/ ustny do procesy wpadkowego,

b/ uproszczony do post*powania uproszczonego,

c/ skarga oskarżyciela prywatnego

- forma pisma procesowego.

Wymogi jakie musi spe*nić akt oskarżenia wniesiony do sądu przez prokuratora opisane są w art. 332 i 333 kpk. Do aktu oskarżenia prokurator może do*ączyć wnioski dowodowe art.335 & 1 kpk i art. 416 kpk.

Organy uprawnione do sporządzania i wnoszenia aktu oskarżenia.

1. Policja w dochodzeniach uproszczonych /akt zatwierdzany przez prokuratora i wnoszony przez niego do sądu. Akt taki nie musi zawierać uzasadnienia art. 475, 474 & 3 i 4 kpk,

2. Oskarżyciel prywatny w sprawach prywatnoskargowych art. 477 kpk,

3. Żandarmeria Wojskowa w sprawach b*dących w orzecznictwie sądów wojkowych,

4. Finansowe organy dochodzenia /akt oskarżenia zatwierdza i wnosi do sądu prokurator art. 187 UKS/,

5. Organy z art. 471 kpk tj. Okr*gowy Zarząd Lasów, PIH, PIS, PIP, Straż Graniczna.

Procesowe znaczenie aktu oskarżenia.

1. Inicjuje post*powanie sądowe /jego wszcz*cie/,

2. Prowadzi post*powanie przygotowawcze w post*powanie przed sądem,

Charakterystyka bezwarunkowego umorzenia.

Bezwarunkowe umorzenie post*powania przygotowawczego opiera si* na przepisach kpk oraz pzes*ankach ujemnych /art. 17, 11 & 1 kpk, amnestia, abolicja/ oraz na przes*ankach

faktycznych np. niewykrycie sprawcy.

1. Czynu nie pope*niono /podejrzany czynu nie pope*ni* lub czyn nie zaistnia*/,

2. Brak danych uzasadniających pope*nienie przest*pstwa.

Formą decyzji o umorzeniu jest postanowienie.

1. Wydaje je organ prowadzący,

2. Zatwierdza je prokurator,

3. Stronom na to postanowienie przys*uguje zażalenie,

4. Zażalenie rozpatruje prokurator nadrz*dny a gdy utrzyma w mocy postanowienie prokuratora rejonowego to akta sprawy przesy*a do sądu w celu rozpatrzenia. Gdy sąd utrzyma w mocy to postanowienie jest to decyzja prawomocna która kończy

post*powanie. Jeżeli sąd uchyli zaskarżone postanowienie to akta trafiają do w*aściwegoprokuratora w celu uzupe*nienia /droga zażalenia taka sama/.

Art. 323 kpk - post*powanie z dowodami rzeczowymi w przypadku umorzenia post*powania przygotowawczego.

Art. 322 kpk - dane jakie powinny być zawarte w postanowieniu o umorzeniu dochodzenia

śledztwa:

W uzasadnieniu musimy podać przyczyny umorzenia. W jednej sprawie może nastąpić kilka przyczyn umorzenia. Muszą one być wskazane w konkluzji i uzasadnieniu.

Art. 324 kpk - środki zabezpieczające wobec podejrzanego niepoczytalnego w chwili czynu. Jest to przes*anka ujemna tj. sprawca nie pope*nia przest*pstwa. O umorzeniu decyduje sąd i on też decyduje o środkach zabezpieczających. Należy jednak z amteria*ami dochodzenia zaznajomić podejrzanego, tak samo przy obronie obligatoryjnej. Przed umorzeniem dochodzenia musi być wydane postanowienie o zamkni*ciu dochodzenia . Jeżeli nie wymaga si* stosowania środków zabezpieczających to umarza takie dochodzenie prokurator. O przepadku przedmiotów może orzec sąd np. w przypadku śmierci podejrzanego.

Art. 354 kpk - wniosek prokuratora o umorzeniu post*powania przygotowawczego z powodu niepoczytalności sprawcy i o zastosowaniu środków zabezpieczających.

Czynności organów procesowych związane z umorzeniem post*powania przygotowawczego

/bezwarunkowe/ art. 322 kpk.

1. Analiza materia*ów post*powania przygotowawczego,

2. Wykazanie przyczyn umorzenia,

3. Sporządzenie postanowienia o umorzeniu dochodzenia,

4. Przekazanie prokuratorowi akt wraz z umorzeniem,

5. Wype*nienie druków statystycznych Stp-2, Stp-3 oraz kosztów post*powania,

6. Odnotowanie umorzenia w RSD,

O umorzeniu post*powania przygotowawczego należy powiadomić osob* pokrzywdzoną oraz zg*aszającego art. 305 & 4 kpk.

Warunki warunkowego umorzenia post*powania przygotowawczego:

1. Decyzj* o warunkowym umorzeniu wydaje w*ąściwy sąd na wniosek prokuratora,

2. Art. 341 & 2 kpk sprzeciw oskarżonego dotyczący warunkowego umorzenia,

3. Art. 336 kpk mówi co zawiera warunkowe umorzenie,

4. Art. 339 & 1 kpk dotyczy Prezesa Sądu,

5. Art. 341 & 1 kpk dotyczy posiedzenia sądu w sprawie warunkowego umorzenia,

6. Art. 320 kpk mediacje,

7. Art. 342 kpk dotyczy tego co powinno zawierać postanowienie o warunkowym umorzeniu

8. Art. 341 & 3 i 4 kpk dotyczy porozumienia oskarżonego z poszkodowanym na temat naprawienia szkody.

Art. 66 - 68 kpk przes*anki warunkowego umorzenia.

Zaskarżenie warunkowego umorzenia art. 342 & 4 kpk przy*uguje:

1. Pokrzywdzonemu,

2. Podejrzanemu.

Podj*cie i wznowienie umorzonych post*powań przygotowawczych art. 327 - 328 kpk.

Podj*cie - tylko w sprawie i podejmuje prokurator.

Wznowienie - tylko przeciwko osobie wobec której umorzono post*powanie przygotowawcze /muszą wystąpić nowe istotne okoliczności/. Decyzj* o wznowieniu post*powania podejmuje prokurator nadrz*dny nad tym który wyda* postanowienie o umorzeniu.

Zawiezenie post*powania przygotowawczego można zakończyć tylko zażaleniem w terminie7 dni.

Postanowienie o zamkni*ciu dochodzenia nie jest zaskarżalne.

Postanowienie o warunkowym umorzeniu post*powania jest zaskarżalne. Przy warunkowym umorzeniu post*powania przygotowawczego środkiem zaskarżenia jest zażalenie i sprzeciw. Sprzeciw dotyczy podejrzanego natomiast zażalenie pokrzywdzonego.

Przy umorzeniu bezwarunkowym śrokiem zaskarżenia jest zażalenie, które sk*ada si* w terminie 14 dni od daty dor*czenia postanowienia z uzasadnieniem. Ponadto stronom przys*uguje przejrzenie akt.

TEMAT NR 17 KONTROLA I NADZÓR NAD POST*POWANIEM.

Kontrola - dzia*anie polegające na badaniu i analizie kontrolowanych zjawisk, sprawdzanie faktów związanych z dzia*alnością organu kontrolowanego, porównywania faktów ustalonych z obowiązującymi wzorcami i ujawnianiu uchybień oraz wydania niewiążących zaleceń w celu usuni*cia tych uchybień.

Nadzór - dzia*alność organu polegająca na oddzia*ywaniu na organ nadzorowany w taki sposób by funkcjonowanie podmiotu nadzorowanego zmierza*o do osiągni*cia postawionych przed nim zadań.

Różnice pomi*dzy kontrolą a nadzorem.

1. Organ nadzorujący oprócz ujawniania uchybień ma prawo do podejmowania dzia*ań mających na celu usuni*cie skutków b**dnego post*powania /prawo do wydawania wiążących poleceń i zarządzeń/,

2. Organ nadzorującu ponosi odpowiedzialność za dzia*alność organów nadzorowanych /organ kontrolny nie ponosi takiej odpowiedzialności/,

3. Organ nadzorowany podlega organowi nadzorującemu natomiast organ kontrolowany nie podlega organowi kontrolującemu.

Rodzaje nadzoru nad pracą dochodzeniowo-śledczą:

1. Nadzór procesowy

a/ prokuratorski,

b/ sądowy,

2. Nadzór s*użbowy

a/ instancyjny:

- indywidualny,

- ogólny,

b/ funkcjonalny:

- bezpośredni.

Nadzór procesowy prokuratorski art. 326 kpk.

Prokurator może żądać od prowadzącego dochodzenie:

1. Planu dochodzenia,

2. Materia*ów zebranych w trakcie trwania dochodzenia,

3. Uczestniczyć w czynnościach dokonywanych przez prowadzącego dochodzenie, osobiście je przeprowadzać albo przyjąć spraw* do osobistego prowadzenia,

4. Wydawać postanowienia, zarządzenia lub polecenia oraz zmieniać i uchylać postanowienia i zarządzenia wydane przez prowadzącego post*powanie art. 326 & 3 pkt. 1-4 kpk.

Nadzór prokuratora nad dochodzeniem zwyk*ym.

1. Odmowa dopuszczenia do udzia*u w czynnościach dowodowych art. 317 kpk,

2. Powo*anie bieg*ego psychologa do przes*uchania świadka art. 192 kpk,

3. Powo*anie bieg*ych psychiatrów do oceny stanu zdrowia psychicznego podejrzanego art. 202 kpk,

4. Zwolnienie z tajemnicy s*użbowej art. 180 kpk,

5. Zarządzenie otwarcia zw*ok art. 209 kpk,

6. Decyzja o zastosowaniu zabezpieczenia majątkowego w procesie karnym art. 293 kpk,

7. Decyzja o zastosowaniu kar porządkowych art. 290 kpk,

8. Zarządzenie przeszukania, zatwierdzenie zatrzymania rzeczy art. 220 kpk,

9. Stosowanie środków zapobiegawczych art. 252 & 2 pk,

10. Decyzja o post*powaniu z dowodami rzeczowymi w trakcie post*powania przygotowawczego art. 235 kpk,

11. Decyzja o podj*ciu dochodzenia,

12. Wydanie postanowienia o przedstawieniu zarzutów art. 308 & 2 i 3 kpk.

Decyzje wymagające zatwierdzenia prokuratora:

1. Postanowienie o umorzeniu dochodzenia art. 305 & 3 kpk,

2. Postanowienie o odmowie wszcz*cia dochodzenia art. 305 & 3 kpk,

3. Postanowienie o zawieszeniu dochodzenia art. 325 kpk,

4. Uproszczony akt oskarżenia art. 474 kpk,

5. Przeszukanie i zatrzymanie rzeczy art. 217 & 3 kpk,

6. Tymczasowe zaj*cie mienia ruchomego.

Nadzór sądowy.

1. Niektóre decyzje wydaje tylko sąd:

- umieszczenie w zak*adzie psychiatrycznym art. 203 kpk,

- zastosowanie kary porządkowej art. 290 kpk,

- wydanie listu żelaznego art. 284 kpk,

- przepadek przedmiotów por*czenia art. 270 kpk,

- środki zapobiegawcze art. 250 kpk,

- przepadek przedmiotów w przypadku umorzenia post*pownia przygotowawczego art. 44 kk.,

- zastosowanie środków zapobiegawczych w przypadku umorzenia post*powania przygotowawczego z powodu niepoczytalności sprawcy art. 93 - 100 kk.,

- warunkowe umorzenie post*powania przygotowawczego art. 66 kk.,

- zażalenie na warunki warunkowego umorzenia art. 342 kpk,

- podj*cie post*powania warunkowo umorzonego art. 549 kpk,

- kontrola i utrwalanie rozmów art. 237 kpk.

2. Rozpatrywanie zażaleń na decyzje procesowe wydane przez inne podmioty:

- zabezpieczenie w procesie karym stosuje prokurator a zażalenie rozpatruje sąd art. 293 kpk,

- postanowienie o zatrzymaniu osoby wydaje policjant a zażalenie rozpatruje sąd art. 246 kpk,

- zażalenie na zastosowanie środków zapobiegawczych art. 252 & 2 kpk,

- zwolnienie z tajmnicy lekarskiej, adwokackiej i dziennikarskiej art. 180 & 2 kpk,

- podj*cie decyzji o świadku koronnym /wniosek prokuratora, decyzja sądu/.

3. Kontrola celowości i zasadności post*powania przygotowawczego art. 345 kpk.

- sąd może zwrócić spraw* celem uzupe*nienia jej.

Nadzór s*użbowy nad post*powaniem przygotowawczym.

Przejawy formalne nadzoru funkcyjnego:

1. Dekretacja pisma informującego o przest*pstwie,

2. Akceptacja decyzji o odmowie wszcz*cia dochodzenia,

3. Zatwierdzenie postanowienia o wszcz*ciu dochodzenia,

4. Zatwierdzenie planu dochodzenia,

5. Decyzja w przedmiocie odstąpienia od wszcz*cia post*powania przygotowawczego,

6. Zatwierdzenie postanowienia o powo*aniu bieg*ego,

7. Wpisywanie uwag w karcie nadzoru znajdującej si* w aktach kontrolnych,

8. Autoryzowanie pism wychodzących do prokuratury i innych organów.

Funkcje nadzoru s*użbowego:

1. Weryfikacyjna - stwierdzenie określonego stanu post*powania a nast*pnie sprawdzenie czy jest to zgodne z zasadami prawa i taktyki śledczej,

2. Korekcyjna - koryguje stwierdzone uchybienia,

3. Stymulacyjno-motywacyjna - rozbudzenie inicjatywy funkcjonariuszy nadzorowanych, w*aściwego zaangażowania, uświadomienia spo*ecznych

skutków dzia*ań dochodzeniowo-śleczych,

4. Doskonaląca - dotyczy udoskonalania i wypracowywania nowych metod i form dzia*ań wykrywczych,

5. Zapobiegawcza - ujawnianie i usuwanie źróde* oraz przyczyn niedomagań i s*abości w pracy dochodzeniowo - śledczej w celu ich eliminacji.

Ogólna charakterystyka post*powania o przest*pstwa ścigane z oskarżenia prywatnego.

1. Przest*pstwo to narusza interes pokrzywdzonego a nie narusza intereu spo*ecznego. Pokrzywdzony przy tym przest*pstwie sam decyduje o ściganiu sprawcy. W przepisie artyku*u jest wzmianka, czy dane przest*pstwo jest ścigane z oskarżenia prywatnego,

2. W przypadku przestepstwa ściaganego z oskarżenia prywatnego nie prowadzi si* post*powania przygotowawczego. Poszkodowany może bezpośrednio udać si* do sądu lub w jednostce policji może z*ożyć zawiadomienie o przest*pstwie ściganym z oskarżenia prywatnego,

3. Wyst*puje tutaj krótki termin przedawnienia art. 101 & 2 kk,

4. Proces przed sądem może toczyć si* dopiero po uiszczeniu przez pokrzywdzonego zrycza*towanej op*aty kosztów post*powania w kwocie od 40 do 200 z*otych. Jeżeli pokrzywdzony udowodni, że nie stać go na uiszczenie op*aty może wystąpić do PrezesaSądu o zwolnienie go z tej op*aty. W przypadku odmowy Prezesa Sądu stosuje si* art. 120 kpk.,

5. Odstąpienie oskarżyciela prywatnego od oskarżenia wiąże sąd i post*powanie sąd umarza,

6. Jest możliwa kumulacja roli oskarżyciela prywatnego i źród*a dowodowego /pokrzywdzony jest świadkiem i oskarżycielem/.

Przes*anki szczególne post*powania prywatno - skargowego.

1. Szczególnie dodatnie:

a/ ściganie przest*pstwa w trybie prywatno - skargowym,

b/ wniesienie i popieranie skargi przez oskarżyciela prywatnego,

c/ wniesienie zrycza*towanej op*aty,

2. Szczególnie ujemne:

a/ przedawnienie karalności,

b/ ściganie przest*pstwa prywatno - skargowego w trybie publiczno - skargowym:

- gdy ingeruje prokurator w sprawy ścigane z oskarżenia prywatnego na zasadzie art. 60 kpk lub skarga zostanie wniesiona przez pokrzywdzonego do sądu wojskowego art 661 kpk,

- w przypadku ścigania przest*pstwa prywatno - skargowego w post*powaniu uproszczonym w razie schwytania sprawcy na gorącym uczynku lub w pościgu art. 468 i 470 kpk,

- nieletniość sprawcy art. 48 U.Niel.,

- odstąpienie oskarżyciela prywatnego od ścigania w szerszym znaczeniu tj.pojednanie art. 492 kpk, puszczenie w niepami*ć tego co wcześniej zaistnia*o - ugoda art. 494 kpk. Pojednanie jednak po spe*nieniu określonych warunków np. naprawienie szkody,

w znaczeniu ścis*ym tj. poprzez wyrażenie oświadczenia woli art. 496 & 1 i 2 kpk,

dorozumiane odstąpienie np. oskarżyciel nie stawi* si* na rozprawie art. 496 & 3

kpk, art. 491 & 1 kpk aż do momentu uprawomocnienia się wyroku.

Zadania Policji przy przest*pstwach z oskarżenia prywatnego.

1. Poinformowanie obywatela, że zg*aszane przest*pstwo ścigane jest z oskarżenia prywatnego i w związku z tym może on samodzielnie wnieść do sądu akt oskarżenia na zasadzie art. 59 kpk,

2. Na zasadzie art. 488 kpk ciąży na Policji obowiązek przyj*cia ustanego zawiadomienia o przest*pstwie ściganym z oskarżenia prywatnego /na żądanie poszkodowanego/,

3. Przyj*ty protokó* zarejestrować liczbą dzienną i przes*ać do sądu,

4. Poinformować obywatela o konieczności uiszczenia kosztów post*powania,

5. W razie potrzeby zabezpieczyć dowody i ślady przest*pstwa art. 488 kpk,

6. Zebrane materia*y przesy*amy do sądu. Gdy w post*powaniu przeprowadzimy przeszukanie to zatwierdza je sąd.

W wymienionym trybie można wykonać ogl*dziny, przeszukanie osoby aby zabezpieczyć ślady.

Nie powo*ywać bieg*ych.

Zagadnienia procesowe Ustawy o Post*powaniu w Sprawach Nieletnich.

Nieletni - osoba która pope*ni*a czyn karalny po ukończeniu lat 13 a przed ukończeniem lat 17.

Nieletni - jeżeli mówimy o demoralizacji nieletnich jest to osoba która nie ukończy*a lat 18.

Nieletni - jeżeli chodzi o zastosowanie środków wychowawczych i poprawczych, to osoba która nie ukończy*a lat 21.

Czyn karalny - to każde przest*pstwo jak również przest*pstwo skarbowe oraz 12 wykroczeń z Kodeksu Wykroczeń.

Odr*bności post*powania w sprawach nieletnich.

1. Post*powanie to nosi cechy post*powania inkwizycyjnego. Wszelkie funkcje spe*nia s*dzia który prowadzi post*powanie, orzeka o karze i sprawuje nadzór nad karami,

2. Środki oddzia*ywania mogą być orzeczone po zakończeniu post*powania wyjaśniającego bez potrzeby rozprawy g*ównej z wyjątkiem umieszczenia w zak*adzie poprawczym,

3. Nie stosuje si* szeregu instutucji zawartych w kpk np. nie stosuje si* przepisów z oskarżenia prywatnego,

4. Inna w*aściwość miejscowa. Decyduje tutaj miejsce zamieszkania nieletniego,

5. Wyst*pują tutaj inne strony. Nieletni jest stroną samodzielną jak również taką stroną są jego rodzice,

6. W*aściwość rzeczowa : Sąd Rodzinny,

7. Stosowane są inne środki wobec nieletniego np. wychowawcze, poprawcze,

8. Wyst*puje tutaj możliwość odmowy wszcz*cia post*powania z uwagi na niecelowość orzekania np. jeżeli nieletni przebywa w zak*adzie poprawczym.

Organy prowadzące post*powanie w Sprawach Nieletnich.

1. Sąd Rodzinny art. 15 U. Niel.,

2. Prokurator art. 16 U. Niel. /forma śledztwa/,

3. Sąd powszechny jeżeli zachodzą przes*anki z art. 10 kk,

4. Policja art. 37 U. Niel. w zakresie zabezpieczenia dowodów. Gdy ustalimy, że sprawcą jest nieletni nie musimy go przes*uchiwać a materia*y przesy*amy do Sądu Rodzinnego,

5. Dyrektor schroniska art. 91 U. Niel.

Post*powanie Policji w Sprawach Nieletnich:

1. Przyj*cie zawiadomienia o przest*pstwie, udokumentowanie i przes*anie do Sądu Rodzinnego,

2. Zebranie i utrwalenie dowodów w sytuacjach nie cierpiących zw*oki i przekazanie materia*ów do Sądu Rodzinnego,

3. Gdy nieletni dokona przest*pstwa z doros*ym, to materia*y na doros*ego wy*ączamy i przesy*amy do prokuratury natomiast materia*y na nieletniego przesy*amy do Sądu Rodzinnego,

4. Przes*uchanie nieletniego sprawcy czynu karalnego na zasadzie art. 39 U. Niel.Obecni przy przes*uchaniu:

- rodzice, opiekun, obrońca, nauczyciel lub inne osoby /dot. tylko sprawcy czynu karalnego/,

5. Dochodzenie prowadzimy tylko na polecenie sądu,

6. Uj*cie nieletniego i zatrzymanie w Policyjnej Izbie Zatrzymań art. 40 U. Niel. /czas do 48 godzin, kierownik ośrodka do 72 godzin a s*dzia rodzinny do 14 dni/,

7. Przeprowadzenie wywiadu środowiskowego.

Środki tymaczasowe, które mogą być stosowane wobec nieletnich:

1. Art. 26 U. Niel.,

2. Art. 27 U. Niel.

2

---