PRAWO PODATKOWE

1.Pojęcie podatku

Podatkami są publiczno prawne nieodpłatne, przymusowe oraz bez zwrotne świadczenia pieniężne na rzecz skarbu państwa, województwa, powiatu lub gminy wynikające z ustawy podatkowej.

2. Podmiot podatku -(ordynacja podatkowa art. 7) Podatnikiem jest osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna nic mająca osobowości prawnej podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu PODATNIK w sensie formalnym - to podmiot, który z mocy prawa zobowiązany jest do zapłaty podatku PODATNIK w sensie materialnym - to ten, który pod względem gospodarczym, majątkowym ponosi ciężar podatku. Podatek obrotowy - 0% podatnikiem jest przedsiębiorca; podatek ciąży na przedsiębiorcach natomiast materialny ciężar tego podatku ponosi kon††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††

††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††††wej do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu Płatnik ma trzy obowiązki: 1. Obliczenie, 2. Pobranie, 3. I wpłacenie podatku Inkasent (art. 9) -osoba fizyczna, prawna, jednostka nie mająca osobowości prawnej obowiązana do pobrania podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu. Obowiązki inkasenta: l. 048 Pobranie, 2. Wpłacenie. W podatku obrotowym podatnikiem jest pracownik pobierający wynagrodzenie; płatnikiem jest pracodawca. Podatek od nieruchomości od osób fizycznych może być pobierany przez inkasenta.

2.Podmiot podatku

Podmiotem podatku jest:

Podatnik-jest to osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu. A)podatnik w sensie formalnym to podmiot, który z mocy prawa zobowiązany jest do zapłaty podatku

B)podatnik w sensie materialnym to podmiot, który pod względem gospodarczym lub majątkowym ponosi ciężar podat.

3.Przedmiot podatku

Przedmiotem podatku jest zdarzenie, z którym prawo wiąże powstanie obowiązku podatkowego np.-dochód z działalności gospodarczej -uzyskanie spadku -posiadanie nieruchomości

O przedmiocie podatku informuje nazwa podatku np. podatek od nieruchomości

4.Podstawa opodatkowania

Podstawą opodatkowania jest wartościowe lub ilościowe ujęcie przedmiotu podatku wyrażona w pieniądzu kwota przychodu, dochodu lub obrotu podatnika.

W podatkach majątkowych podstawą może być wartość rynkowa majątku, ale także wartość amortyzacji czy też wartość ustalona dla celów ubezpieczeniowych.

5.Stawka podatkowa

Jest to liczba, która w powiązaniu z podstawą opodatkowania pozwala określić wysokość podatku.

Wyróżniamy:

1.Stawki stałe -są to stawki liniowe lub proporcjonalne. Procentowo stała wielkość w stosunku do podstawy opodatkowania.

2.Stawki zmienne:

A)stawki progresywne -stawki podatkowe są przypisywane poszczególnym ich stopniom.Wzrastają procentowo w miarę kosztu podstawy opodatkowania.

B)stawki degresywne_-degresja podatkowa polega na tym, że stawki podatkowe maleją procentowo wraz ze zmniejszeniem się podstawy opodatkowania.

C)stawki regresywne -regresja podatkowa oznacza, że stawki podatkowe maleją procentowo wraz ze wzrostem podstawy opodatkowania.W Polsce skala regresywna przy opłacie skarbowej.

6. Klasyfikacja podatków według kryterium przedmiotu opodatkowania. Stosując to kryterium wyróżniamy. • podatki przychodowe, dochodowe, majątkowe, podatki od wydatków (konsumpcji).• Podatki przychodowe - skierowane są na źródło, z którego odchodzą wartości pieniężne np. gospodarstwo rolne czy przedsiębiorstwo natomiast nie uwzględniają sytuacji osobistej osoby np. podatek gruntowy - wysokość jest zależna od ilości i jakości gruntów.

Podatek dochodowy - przedmiotem opodatkowania jest dochód jako nadwyżka przychodów nad kosztami ich uzyskania. W podatku przychodowym koszty uzyskania przychodów w ogóle nie są brane pod uwagę, tu przyjmuje się domniemanie uzyskania dochodu. Podatki majątkowe - występują podatki: osobiste od całości majątku, podatki obciążające poszczególne dobra, składniki tego majątku. Mogą być podatki od przychodu majątku bądź od obrotu majątku. Podatki majątkowe mają pełnić funkcję uzupełniającą w stosunku do podatków dochodowych. Podatki od wydatków, czyli konsumpcyjne. W tej grupie można wyróżnić: - podatek ogólny o< towarów i usług VAT, - oraz specjalne podatki konsumpcyjne, które] obciążają tylko niektóre wydatki podatnika są to podatki

AKCYZOWE, podatki od gier. Stosując kryterium przedmiotu opodatkowania można

wyróżnić podatki w Polsce: 1. Podatki przychodowe tj. podatek rolny i podatek leśny, 2.Podatki dochodowe - od osób prawnych i podatek dochodowy od osób fizycznych, ale także wpłaty z zysku od przedsiębiorstw państwowych i jednoosobowych spółek Skarbu Państwa, 3. Podatki majątkowe - podatki od posiadania majątku: a) podatek od nieruchomości oraz podatek od środków transportowych, b) podatek od przyrostu majątkowego - od spadku i darowizn, c) podatki od obrotu majątkiem (opłata skarbowa od czynności cywilno - prawnych. 4. Podatki konsumpcyjne (od wydatków): - podatek od towarów i usług, podatek akcyzowy, podatek od gier. Są szczególne formy opodatkowania, które mogą być stosowane zamiast podatku dochodowego od osób fizycznych jest zryczałtowany podatek dochodowych. Zryczałtowany Podatek występuje w trzech postaciach: l. W formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, 2. Karty podatkowej, 3. W formie zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów osób duchowych

6.Klasyfikacja podatków wg kryterium przedmiotu opodatkowania

1.Podatki przychodowe - skierowane są na żródło, z którego pochodzą wartości pieniężne np. podatek gruntowy -wysokość opodatkowania ustalona jest od jakości i wielkości gruntu.

2.Podatki dochodowe - przedmiotem podatku jest dochód jako nadwyżka przychodów nad kosztami ich uzyskania.

3.Podatki majątkowe

A)podatki od całości majątku

B)podatki obciążające poszczególne dobra majątkowe

C)podatki od przyrostu majątku lub od obrotu majątkiem

Pełnią funkcję uzupełniającą do podatków dochodowych.

4.Podatki od wydatków (konsumpcyjne)

A)ogólny podatek od usług i towarów np. vat

B)specjalne podatki konsumpcyjne,które obciążają tylko niektóre wydatki podatnika np. akcyza lub podatki od gier

7.Klasyfikacja podatków wg kryterium stosunku przedmiotu opodatkowania do żródła podatku

1.Podatek bezpośredni - przedmiotem podatku jest dochód, jaki uzyskał podatnik lub przychód jako zjawisko mówiące o uzyskaniu dochodu oraz posiadany majątek czy jego przyrost. Przedmiot podatku bezpośrednio dotyczy żródła podatku, którym jest dochód, przychód lub majątek. Podatkami bezpośrednimi będą:

-podatki przychodowe np. pod. leśny, rolny

-podatki dochodowe np. pod. od osób fiz., prawnych, wpłaty z zysków przedsiębiorstw państwowych

-podatki majątkowe np. pod. od nieruchomości i transportu, od spadków i darowizn

2.Podatek pośredni - podatek od obrotu majątkiem, czyli opłata od czynności cywilno prawnych np. pod. od wydatków, ogólny pod. obrotowy od towarów i usług, pod. akcyzowy i od gier. Przedmiotem ich jest inne zjawisko niż uzyskanie dochodu, przychodu, czy posiadanie majątku. Podział podatku wg kryterium stosunku przedmiotu opodatkowania do źródła podatku;

Podatek bezpośredni, podatek pośredni

Podatek bezpośredni - przedmiotem jest dochód uzyskiwany przez podatnika, ale może być także przychód jako zjawisko świadczące o uzyskaniu dochodu, oraz posiadany przez podatnika majątek, lub przyrost tego majątku. W tym przypadku przedmiot podatku nawiązuje bezpośrednio do źródła podatku, którym jest dochód, przychód lub majątek. Podatki pośrednie - są podatki, które tego warunku nie spełniają tzn. podatki, których przedmiotem jest inne zjawisko niż uzyskanie dochodu czy też przychodu lub posiadanie majątku lub przyrost majątku Podatkami bezpośrednimi będą podatki przychodowe, dochodowe, oraz podatki majątkowe (podatki od posiadanego majątku). Podatkami pośrednimi będą podatki od obrotu majątkiem i od wydatków, czyli podatki konsumpcyjne.

Do podatków bezpośrednich zaliczymy podatki przychodowe, a więc rolny i leśny, podatki dochodowe, a więc od osób prawnych i fizycznych, oraz podatek z zysku przedsiębiorstw państwowych, oraz jednoosobowych spółek skarbu państwa, podatki majątkowe, czyli od nieruchomości od środków transportowych, podatek od spadku i darowizn. Do podatków pośrednich zaliczymy podatki od obrotu majątkiem, czyli opłata skarbowa od czynności cywilno-prawnych, oraz podatek od wydatków, czyli konsumpcyjne (ogólny podatek obrotowy VAT, AKCYZOWY i podatek od gier).8. Kryterium podziału dochodów podatkowych miedzy państwo i samorząd; -.podatki państwowe a więc zasilające budżet państwa, - podatki samorządowe, które zasilają budżet gmin, - podatki wspólne tzn. takich, z których wpływy są dzielone w częściach określonych procentowo między państwo i gminy. Do tych trzech kategorii w Polsce zaliczamy:

Podatki państwowe - ogólny podatek obrotowy od towarów i usług, podatek akcyzowy, podatek od gier, wpłaty z zysku przedsiębiorstw państwowych i jednoosobowych spółek Skarbu Państwa, również zryczałtowany podatek dochodowy w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych oraz ryczałtu od przychodu osób duchowych. Podatki samorządowe - (budżet gmin) są to podatek od nieruchomości, podatek rolny, podatek leśny, zryczałtowany podatek obrotowy w formie karty dochodowej, podatek od spadku i darowizn, opłata od czynności cywilno-prawnych, podatek od posiadania psów. Podatki wspólne - podatek dochodowy od osób fizycznych i osób prawnych. Udział jednostek samorządowych w podatku -od osób fizycznych jest następujący, - w tym podatki gminy partycypują (otrzymują) 27,6% wpływów podatku dochodowego od osób fizycznych zamieszkałych na terenie gminy. - podmioty partycypują w 1% od osób zamieszkałych na terenie powiatu. - województwa partycypują 1,5 % od osób fizycznych zamieszkałych na terenie województwa oczywiście reszta idzie do budżetu państwa. Podatek od osób prawnych - tu otrzymują gminy i województwa. Gminy uzyskują 5 % wpływów od osób prawnych i jednostek nie mających osobowości prawnych, które mają siedzibę na terenie gminy, natomiast województwa otrzymują 0,5 °/o wpływów z tego podatku od osób prawnych i jednostek mających siedzibę na terenie województwa reszt trafia do budżetu centralnego.

*Źródła prawa podatkowego. Prawo podatkowe-ogół norm regulujących ustalanie i pobieranie podatku. W jego ramach wyróżniamy: materialne prawo podatkowe(normy regulujące merytoryczne zasady podatkowe, kto, ile, za co) i proceduralne(zasady postępowania w toku ustalania i poboru podatków), źródłem prawa podatkowego są ustawy regulujące zagadnienia wspólne dla wszystkich podatków i poszczególnych grup podatków, jak i ustawy, których przedmiotem nie jest materia podatkowa, np. Ustawa o grach losowych-podatek od gier, ustawa o gospodarce finansowej przedsiębiorstw państwowych-podatek w formie wpłat z zysków.

9.Pojęcie obowiązku podatkowego Art.4. Ordynacji mówi, że obowiązkiem podatkowym -jest nie skonkretyzowanie powinności poniesienia przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w ustawie. 10.Pojęcie zobowiązania podatkowego

Art. 5 Ordynacji definiuje pojęcie zobowiązania podatkowego, którym jest wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązania podatnika do zapłacenia na rzecz S.P., województwa, powiatu, lub gminy podatku w wysokości, w terminie oraz miejscu określonym przepisami prawa podatkowego. Zobowiązaniem podatkowym jest obowiązek skonkretyzowany, co do podmiotu, wysokości, terminu i miejsca jego płatności. Przepisy ordynacji przewidują 2 sposoby powstania zobowiązania podatkowego (wg art. 5):

1. Z dniem zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego zobowiązania-tu zobowiązania w podatku dochodowym od osób fizycznych i prawnych, gdy organ podatkowy stwierdzi, że nie zapłacono w całości lub w części podatku, albo, że jego wysokość jest inna niż wykazana w zeznaniu to organ wyda decyzję o wysokości zaległości lub stwierdzi nadpłatę, a decyzja ta nie tworzy zobowiązania podatkowego, ma charakter deklaratoryjny.

2. Z dniem doręczenia decyzji organu podatkowego ustalającej wysokości tego zobowiązania-ta decyzja ma charakter konstytutywny, czyli tworzy zobowiązanie, jej doręczenie przekształca obowiązek w zobowiązanie (podatek od nieruchomości, gdy podatnik to osoba fizyczna, podatki od spadków i darowizn).

11. Zaniechanie ustalania zobowiązań podatkowych i poboru podatku.

Zaniechanie ustalania zobowiązań podatkowych polega na tym, że obowiązek podatkowy nie przekształca się w zobowiązanie podatkowe tzn. wystąpienie u danego podatnika stanu faktycznego rodzącego obowiązek podatkowy nie prowadzi do wydania decyzji konstytutywnej, czyli przekształcającej obowiązek podatkowy w zobowiązanie. Zaniechanie poboru podatku może być zastosowane wtedy, gdy zobowiązanie powstało, ale nie upłynął jeszcze termin płatności podatku, czyli roszczenie podatkowe nie jest jeszcze wymagalne. Niezapłacony podatek staje się zaległością i w takim przypadku może być wydana decyzja o umorzeniu zaległości podatkowej, (art.22) - “Uprawnienie do zaniechania ustalania zobowiązania podatkowego i poboru podatku przysługuje Ministrowi Finansów w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym, oraz uprawnienie przysługuje organowi podatkowemu na wniosek podatnika w przypadkach, gdy pobranie podatku zagraża ważnym interesom podatnika w szczególności jego egzystencji”.

Zgodnie z art.22 par.3 organy podatkowe nie mogą zaniechać ustalania zobowiązań podatkowych stanowiących dochody gminy, powiatu, województwa.

12. Zabezpieczenie wykonania zobowiązań podatkowych.

Podstawą prawną jest art. 33 Ordynacji, który stanowi, że zobowiązanie podatkowe może być zabezpieczone na majątku podatnika przed terminem płatności podatku, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że nie zostanie ono wykonane. Ordynacja podatkowa formułuje dwie formy zabezpieczeń podatkowych: 1. Hipoteka ustawowa, 2. Zastaw skarbowy Hipoteka ustawowa przysługuje Skarbowi Państwa oraz jednostce samorządu terytorialnego na wszystkich nieruchomościach podatnika. Zastaw Skarbowy przysługuje tylko Skarbowi państwa na wszystkich rzeczach ruchomych bodących własnością podatnika.

13.Wygaśnięcie zobowiązań podatkowych. Zobowiązanie podatkowe wygasa w całości lub w części w skutek:

1. Zapłaty podatku - w tym też potrącenia oraz zaliczenia nadpłaty na poczet zaległości podatkowych lub bieżących zobowiązań podatkowych. *Zapłata podatku powinna nastąpić przed upływem 14 dni od dnia doręczenia decyzji ustalającej wysokość zobowiązania - gdy płatnik ma sam obliczyć i wpłacić podatek (np. pod.od doch.os.fiz.), za termin płatności uważa się ostatni dzień w którym wpłata ma nastąpić zgodni z przepisami prawa podatkowego.

*Potrącenie - kiedy bieżące zobowiązania oraz zaległości podatkowe podlegają albo na wniosek podatnika lub z urzędu potrąceniu z wzajemnej, wymagalnej wierzytelności podatnika w stosunku do Skarbu P., województwa, powiatu, gminy.

Zaliczenie wierzytelności na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych może nastąpić tylko na wniosek podatnika (wyklucza działanie z urzędu). *Zaliczenie nadpłaty na poczet zobow. pod - na wniosek podatnika

2. Zaniechania poboru podatku  oraz umorzenia zaległości podatkowych-gdy uzasadnione jest ważnym interesem podatnika lub publicznym organ może na wniosek podatnika w całości lub w części umorzyć zaległości lub odsetki.

3. Pobranie podatku - przez płatnika oraz przedawnienie zobowiązania podatkowego-przedawnienie (art. 70 Ord.)- dotyczy zobowiązań, które powstały, ale nie zostały jeszcze wykonane: Zobowiązania podatkowe przedawniają się z upływem 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Zobowiązanie podatkowe nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie 3 lat od końca r. kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy lub po upływie 5 lat, jeżeli podatnik nie złożył deklaracji w terminie, lub w złożonej deklaracji nie ujawnił wszystkich danych niezbędnych do obliczenia zobowiązań podatkowych.

14. Zakres odpowiedzialności majątkowej za zobowiązania podatkowe:

PODATNIK odpowiada całym swoim majątkiem za zobowiązania podatkowe (art.26)

OSOBY w związku małżeńskim odpowiedzialność obejmuje majątek odrębny podatnika i wspólny (małżeński).

Odpowiedzialność PŁATNIKA też całym majątkiem za nie pobranie podatku od podatnika lub w niższej wysokości, bądź za nie wypłacenie w terminie podatku. INKASENT też odpowiada całym majątkiem za pobrane a nie wpłacone w terminie podatki. W przepisach przewidzianych w ustawie za zaległości podatkowe podatnika odpowiadają solidarnie z nim całym majątkiem OSOBY TRZECIE, są to: rozwiedziony małżonek, nabywca przedsiębiorstwa podatnika, nabywca środków trwałych, osoba, której imieniem i nazwiskiem albo firmą posługiwał się za jej zgodą podatnik w celu zatajenia działalności gospodarczej lub rozmiarów tej działalności, dzierżawca nieruchomości, której podatnik jest właścicielem, wspólnik spółki cywilnej, jawnej, komandytowej(nie komandytariusz), członkowie zarządu sp. z o.o. i akcyjnej oraz osoba prawna powstała w wyniku podziału innej osoby prawnej(art.116).

15,16. ZASADY (podatkowe) PRAWA PODATKOWEGO:

Zasady podatkowe to postulaty doktryny prawniczej dotyczące ustawodawstwa podatkowego. Dzielą się na:

Formalne - dotyczą tworzenia i stosowania prawa podatkowego:

1. Zasada nakładania obciążeń podatkowych wyłącznie w drodze ustawowej (art.217 Konstytucji), wiąże się z nią zakres stosowania analogii na niekorzyść podatnika tzn., że normy podatkowe powinny być tworzone w taki sposób, aby stan faktyczny, z którym wiąże się obowiązek podatkowy był dostatecznie jasno określony.

(Analogia oznacza, że organy podatkowe mają stosować prawo podatkowe a nie tworzyć podane prawo, jakie jest w ustawie). 2. Zasada pewności prawa - istotą tej zasady jest zakaz działania prawa wstecz. Ustawa działa wstecz, jeżeli wiąże skutki prawne ze zdarzeniami, które zaistniały przed jej wejściem w życie. Konkretyzacją tej zasady (prawo nie dział wstecz) w odniesieniu do ustawa, których przedmiotem są podatki pobierane w skali rocznej jest: 3. Zasada zakazująca dokonywania zmian tych podatków w trakcie roku podatkowego - tzn. w okresie, w którym już obowiązują reguły odnoszące się do całego roku podatkowego (zgodnie z TK z 5.03.95r. jako termin, po którym już nie można dokonywać zmian mogących wpłynąć na wysokość podatku w nadchodzącym roku podatkowym należy przyjąć termin 30.11. roku poprzedniego).

Materialne - dotyczą rozłożenia obciążeń podatkowych pomiędzy obywateli:

1. Zasada sprawiedliwości podatkowej - zakłada ona powszechność opodatkowania i równe traktowanie podatników. Powszechność wyklucza istnienie zwolnień lub przywilejów dla określonych grup społecznych. Równe traktowanie podatników oznacza, że jedynym kryterium wg, którego określane jest indywidualne obciążenie podatkowe jest zdolność podatkowa jednostki (np. wysokość osiąganego dochodu). Sprzeczny z zasadą równego traktowania jest podatek liniowy.

2. Zasada sprawiedliwości podatkowej - zakłada zróżnicowanie obciążeń podatkowych podatników uzyskujących identyczne dochody w zależności od ich sytuacji osobistej. Zasada ta zakłada wprowadzenie minimum podatkowego, tzn. kwoty wolnej od opodatkowania oraz progresji podatkowej (stawki progresywnej)przy wzrastającym dochodzie.

Dla osób prawnych - zdolność podatkowa osoby prawnej określana jest wyłącznie według wyniku finansowego. Zgodnie z zasadą równości podatkowej niedopuszczalne jest zróżnicowanie obciążenia podatkowego w zależności od formy prawnej przedsiębiorstwa.

17.POSTĘPOWANIE PODATKOWE. Według Ordynacji Podatkowej art. 13 w Polsce występują dwa piony organów podatkowych: organy państwowe, organy samorządowe. Organami Państwowymi pierwszej instancji są urzędy skarbowe, organami odwoławczymi są Izby Skarbowe. Jeżeli organem I-szej instancji jest Izba Skarbowa wówczas organem odwoławczym jest Minister Finansów. Organem podatkowym I instancji jest Naczelnik Urzędu Skarbowego, a nie Urząd Skarbowy. Podobnie organem podatkowym nie jest Izba Skarbowa, a Dyrektor Izby Skarbowej. Tylko te podmioty wydają decyzje podatkowe i odpowiadają za nie, chociaż podpisuje je z upoważnienia urzędnik. Organy samorządowe zgodnie z art. 13 Ordynacji Podatkowej w systemie samorządu terytorialnego organem podatkowym I-szej instancji jest Przewodniczący Kolegium Organu Wykonawczego, czyli zarządu gminy, powiatu lub województwa. Organem odwoławczym od decyzji

Przewodniczącego Kolegium jest Samorządowe Kolegium Odwoławcze. W gminach przewodniczącym jest Wójt lub w gminie miejskiej Burmistrz, bądź też Prezydent Miasta. Przewodniczący powiatów-Starosta i Marszałek Województwa, nie pełnią obecnie funkcji organów podatkowych.

18. Techniki postępowania podatkowego-sposób przekształcenia obowiązku podatkowego w zobowiązanie podatkowe.

*Można wyróżnić dwie techniki postępowania podatkowego: 1. Zakłada ustalenie zobowiązania podatkowego w formie decyzji konstytutywnej organu podatkowego, czyli decyzji. która tworzy zobowiązanie pod., które jest w takich przypadkach najbardziej zbliżone do ogólnego postępowania administracyjnego. 2. Występuje wówczas, gdy zobowiązanie podatkowe powstaje z mocy prawa wówczas ustalenie wysokości zobowiązania podatkowego następuje bądź przez płatnika, który dokonuje obliczenia podatku lub przez podatnika, który dokonuje sam obliczenia podatku. W takim przypadku rola organu podatkowego sprowadza się do kontroli prawidłowości działań płatnika lub podatnika. W wyniku tej kontroli organ może dokonać wymiaru podatkowego (wymiar kontrolny), przybierającego formę deklaratywnej decyzji podatkowej. Technika pierwsza występuje w przypadku podatków o prostym stanie faktycznym np. podatek od nieruchomości, rolny, leśny, a druga (samo obliczanie podatku) występuje w przypadku podatków o złożonym stanie faktycznym np. oba podatki dochodowe od osób fizycznych i prawnych oraz podatek od dochodów i usług.

19. Zasady ogólne postępowania podatkowego: 1.Zasada praworządności (konstytucyjna art.7 i 20 Ordynacji), że organy podatkowe działają na gruncie prawa, podstawą decyzji jest konkretny przepis ustawy podatkowej. 2.Zasada prowadzenia postępowania w sposób budzący zaufanie do organu podatkowego(art.121 O.)-organy muszą interpretować przepisy tak, że w razie wątpliwości rozstrzygały sprawy na korzyść podatnika. 3.Zasada dwuinstancyjności(art.127)-podatnikowi musi przysługiwać środek prawny-odwołanie od decyzji wydanej w I instancji. 4.Zasada trwałości decyzji podatkowych-decyzja, od której nie służy odwołanie jest ostateczna, czyli decyzje I instancji, od których się nie odwołano w terminie oraz decyzje wydane przez organ odwoławczy. 5.Zasada jawności postępowania-tylko dla stron(art.129)-postępowanie nie jest jawne powszechnie, czyli dla osób nie będących stronami jest tajne.

20. Stroną w postępowaniu podatkowym(zgodnie art. 133 Ordynacji Podatkowej) jest każdy, kto:

- żąda czynności organu podatkowego,

- do kogo czynność organu podatkowego się odnosi,

- czyjego interesu działanie organu podatkowego chociażby pośrednio dotyczy.

Art. 134 Ordynacji stanowi, że stroną w postępowaniu podatkowym jest podatnik, płatnik, inkasent, lub ich następcy prawni, a także osoby trzecie wymienione w art. 110 -117 Ordynacji Podatkowej. Jest to obszerny katalog zamknięty.

Następcami prawnymi są osoby prawne, które powstały w wyniku przekształcenia bądź połączenia osób prawnych, dotyczy to także jednostek organizacji nie mających osobowość prawnej tzw. spółek osobowych (cywilnej, jawnej, partnerskiej, komandytowej). W przypadku osób fizycznych następcami prawnymi są spadkobiercy podatnika (art. 97).

21.OSOBY TRZECIE ODPOWIEDZIALNE ZA ZOBOWIĄZANIA PODATKOWE

Ich odpowiedzialność jest solidarna z podatnikiem. Zaliczamy do nich:

-małżonka podatnika dysponującego majątkiem odrębnym,

-rozwiedziony małżonek podatnika(art.110),

-członek rodziny podatnika odpowiada solidarnie z podatnikiem prowadzącym działalność gospodarczą lub wykonującym wolny zawód za zaległości podatkowe wynikające z tej działalności i powstałe w okresie, w którym stale współdziałał z podatnikiem w jej wykonywaniu osiągając korzyści z prowadzonej przez niego działalności. Przepis ten stosuje się również do małżonków, którzy zawarli umowę o ograniczeniu lub wyłączeniu ustawowej wspólności majątkowej.

-dzierżawca nieruchomości, której współwłaścicielem jest podatnik

-użytkownika takiej nieruchomości

-wspólników spółek osobowych

-członków zarządu sp. z o.o. i S.A. w przypadku, gdy egzekucja przeciw spółce była bezskuteczna

-osoba prawna powstała z podziału innej osoby prawnej.

22.DECYZJA PODATKOWA-rodzaj dec. administr. jest indywidualnym aktem administr. kończącym postępowanie w danej instancji. To rozstrzygnięcie, w którym organ podatkowy narzuca władczo i w sposób jednostronny swoje stanowisko. Efektem wydania dec. jest ukształtowanie indywidualnej sytuacji prawnej określonego podmiotu przez nałożenie obowiązku (mamy 1 do czynienia z dec. konstytutywną tworzącą zobowiązanie podatkowe lub stwierdzającą istnienie zobowiązania podatkowego). Rozstrzygnięcie sprawy podatkowej następuje zawsze poprzez wydanie dec. co jest celem postępowania podatkowego.

ELEMENTY DECYZJI PODATKOWEJ:

-oznaczenie organu podatkowego

-data wydania

-oznaczenie strony

-powołanie podstawy prawnej

-rozstrzygnięcie

-uzasadnienie faktyczne i prawne

-pouczenie o trybie odwoławczym

podpis osoby upoważnionej

23.ODWOŁANIE OD DECYZJI PODAT. I POSTĘPOWANIE ODWOŁAWCZE

Odwołanie może być wniesione tylko do jednej instancji i właściwym do jej rozpatrzenia jest organ wyższego szczebla. Wnosi się za pośrednictwem organu, który ją wydał w I instancji, w terminie 14 dni od dnia jej doręczenia podatnikowi.

Przysługuje ono stronie, ale również spadkobiercom strony pod szczególnym warunkiem - gdy dec. zostanie doręczona spadkodawcy, a w dniu jego śmierci nie upłynął jeszcze termin do wniesienia odwołania(warunki trzeba spełnić łącznie). Termin wniesienia odwołania-14 dni od doręczenia decyzji. Wniesienie odwołania nie wstrzymuje wykonania decyzji.

W postępowaniu odwoławczym organ II stopnia może utrzymać w mocy dec. I instancji, może wydać decyzję uchylającą decyzję organu I instancji i rozstrzygnąć sprawę, co do jej istoty. W tym przypadku organ nie może orzec na niekorzyść podatnika, ale zakaz ten nie dotyczy ponownego orzekania przez organ I instancji w przypadku przekazania przez organ odwoławczy sprawy temu organowi do ponownego rozpoznania.

24.SKARGA do NSA- postępowanie przed NSA jest postępowaniem sądowym, oznacza to, że organ podatkowy, który wydał zaskarżoną decyzję ma w postępowaniu przed NSA pozycję strony przeciwnej wobec skarżącego tzn., że podatnik w postępowaniu przed NSA staje się równorzędnym podmiotem wobec organu, który wydał zaskarżoną decyzję. Skargę można wnieść po wyczerpaniu środków odwoławczych, chyba, że skargę wnosi prokurator lub RPO. Przez wyczerpanie środków odwoławczych należy rozumieć sytuację, w której stronie nie przysługuje żaden środek odwoławczy przewidziany w ustawie (nawet, gdy minął termin odwołania). Skargę wnosi się bezpośrednio do NSA w terminie 30 dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie. Prokurator i RPO w term. 6 m-cy. Sąd z ważnych powodów może przywrócić na wniosek strony termin do wniesienia skargi. (np.błędne pouczenie przez organ admin. o przysługującym stronie sposobie i terminie odwołania). Prawomocne orzeczenie NSA może być obalone w wyniku rewizji nadzwyczajnej wniesionej do Sądu Najwyższego co może zrobić Minister Sprawiedliwości, I Prezes Sądu Najwyższego lub Prezes NSA.

25.EWIDENCJA PODATNIKÓW

Określa Ustawa z dnia 13.10.1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników, zgodnie, z którą osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej, które na podstawie odrębnych ustaw są podatnikami, podlegają obowiązkowi ewidencyjnemu oraz otrzymują numery identyfikacji podatkowej, zwane dalej "NIP". Ewidencji podlegają również inne podmioty, jeżeli na podstawie odrębnych ustaw są podatnikami, a w szczególności zakłady (oddziały) osób prawnych oraz płatnicy podatków; podmioty te również otrzymują NIP.

Ewidencji podatników, płatników podatków i płatników składek ubezpieczeniowych dokonują urzędy skarbowe.

26.TAJEMNICA SKARBOWA

Unormowana jest w dziale 6 ordynacji podatkowej. Zgodnie z tymi przepisami indywidualne dane zawarte w deklaracji oraz innych dokumentach składanych przez podatników i płatników oraz inkasentów objęte są tajemnicą skarbową; również dane w aktach postępowania podatkowego oraz inf. uzyskane przez organy podatkowe z banków, istotą tajemnicy skarbowej jest zakaz przekazywania lub udostępniania danych określonych w art.293 ordynacji osobom innym niż podatnik. Ujawnienie tajemnicy skarbowej jest przestępstwem zagrożonym karą pozbawienia wolności do lat 2.

27.KONTROLA PODATKOWA-reguluje dział 6 Ordynacji Podatkowej.

Kontroli podlegają: podatnicy, płatnicy i inkasenci podatków.

Kontrolę przeprowadzać mogą organy podatkowe I instancji, ale również inne organy tj.: inspektorzy kontroli skarbowej na podstawie ust. z dn. 28.09.91 o kontroli skarbowej. Uprawnienia kontrolujących:

-ma prawo wstępu na grunt oraz do budynku

-żądanie okazania majątku podlegającego kontroli

-żądanie udostępnienia ksiąg oraz innych dokum. związanych z przedmiotem kontroli

- za zgodą prokuratora rejonowego może dokonać przeszukania pomieszczeń podatn.

Szczególnym rodzajem kontroli skarbowej są kontrole przeprowadzane przez inspektorów kontroli skarbowej, którzy wydają decyzję, gdy jego ustalenia dotyczą podatków, których ustalenie należy do właściwości organów skarbowych, tzw. dec. wymiarowa inspektora, która doręczona zostaje podatnikowi oraz właściwemu U.S., który staje się wierzycielem obowiązku wynikającego z tej decyzji, od takiej dec. służy odwołanie do Dyrektora Izby Skarbowej, gdy jest on zatrudniony w urzędzie kontroli skarbowej lub do Głównego Inspektora Kontroli Skarbowej, gdy decyzję wydał inspektor zatrudniony w Ministerstwie Finansów.

28.NIEOGRANICZONY OBOWIĄZEK podatkowy w świetle ust. o podat. dochodowym od osób fizycznych

Zgodnie z ustawą osoba zamieszkała na terytorium RP lub przebywająca tu dłużej niż 183 dni w roku podatkowym podlega obowiązkowi podatkowemu od całości swych dochodów bez względu na położenie źródeł dochodu.

29.OGRANICZONY OBOWIĄZEK PODATKOWY

Polega na tym, ze osoby nie mające zamieszkania na terytorium RP a przebywające tu nie dłużej niż 183 dni w roku podatkowym podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów pochodzących ze źródeł położonych na terytorium RP.

30.ŹRÓDŁA PRZYCHODÓW w świetle ust. o podatku pochodowym od osób fizycznych

Możemy pogrupować je na 9 grup Przychodów, tj. przychody z:

1. ze stosunku pracy, służbowego, spółdzielczego stosunku pracy, pracy nakładczej, emerytur i rent.

2.Działalności wykonywanej osobiście,

3.Z pozarolniczej działalności gospod. w tym również wykonywanie tzw. wolnego zawodu,

4.Działów specjalnych produkcji rolnej,

5.Z nieruchomości lub jej części, mamy tu do czynienia z dochodami rzeczywistymi lub potencjalnymi

6.Z najmu, podnajmu, dzierżaw lub poddzierżaw i inne umowy o podobnym charakterze,

7.kapitały pieniężne i prawa majątkowe w tym sprzedaż i zamiana praw majątkowych innych niż wymienionych powyżej,

8. Inne źródła

31. Zwolnienia przedmiotowe od opodatkowania: 1.Zwolnione od opodatkowania są przychody z tytułów mających charakter odszkodowawczy np. odszkodowania otrzymane na podstawie przepisów prawa administracyjnego, np. ustawy o wywłaszczeniu, prawa cywilnego

2.Kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych(odsetki od papierów wartościowych Skarbu Państwa oraz od wkładów oszczędnościowych i środków na rachunkach bankowych-już nie aktualne).

3.Zwolnione są zasiłki otrzymywane przez podatników, np. odprawy pośmiertne, zasiłki pogrzebowe, wychowawcze i pielęgnacyjne, wychowawcze i porodowe.

4.Zwolnione od opodatkowania jest wartość rozmaitych świadczeń otrzymywanych przez pracowników od pracodawców - wartość ubioru służbowego, wartość świadczeń wynikające z przepisów BHP.

5.Zwolniona od opodatkowania są kwoty stanowiące zwrot wydatków poczynionych przez pracownika na rzecz pracodawcy np. diety i inne należności należne za czas podróży służbowych.

6.Stypendia naukowe Ministra za osiągnięcia w nauce

7.Zwolnione są dochody osób fizycznych, na których ciąży nieograniczony obowiązek podatkowy ze źródeł przychodów znajdujących się poza terytorium RP, jeśli umowa międzynarodowa, której RP jest stroną tak stanowi.

32. Koszty uzyskania przychodów. Wydatek to pojęcie ze sfery finansów a koszt to pojecie z dziedziny rachunkowości - nie każdy wydatek będzie kosztem - nie każdy koszt ma postać wydatku np. podatnik poniósł wydatek na zakup urządzenia do produkcji, ale za koszt będzie uznany nie ten wydatek, ale tzw. odpisy amortyzacyjne.

Za koszt uzyskania przychodów uznaje się wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów z wyjątkami, o których mowa w art.23 ustawy. Są 4 systemy ustalania kosztów uzyskania przychodów:

1. System ustalania i uwzględniania kosztów rzeczywiście poniesionych i udokumentowanych - chodzi tu o koszty w formach rachunkowości podatkowej, np. w formie ksiąg podatkowych lub w formie podatkowej księgi przychodów i rozchodów. system ten znajduje zastosowanie przy ustaleniu kosztów z działalności gospodarczej.

2. System uwzględniania kosztów w wysokości określonej kwotowo w ustawie - tak jest w przypadku uzyskania kosztów przychodu ze stosunku pracy, stosunku służbowego z tym,że kwota nie jest podana wprost i ustawa określa sposób liczenia tej kwoty. Jeżeli w konkretnym przypadku koszty były wyższe niż kwota wynikająca z ustawy podatnik nie ma możliwości uwzględnienia kosztów rzeczywistych.

3. System ustalania kosztów w oparciu o ustawy normatyw udziału kosztów w przypadku z możliwością uwzględnienia kosztów wyższych rzeczywiście uwzględnionych. Chodzi tutaj o wskazanie,·jaki procent przychodów stanowi koszty uzyskania np. koszty uzyskania przychodów z tytułu praw autorskich ustawa określa na 50 % uzyskanego przychodu.

4. System pomijania kosztów uzyskania przychodów to brak prawnej możliwości uwzględniania kosztów uzyskania przychodów. System ten funkcjonuje w przypadku uproszczonych form opodatkowania gdzie podstawę opodatkowania stanowi przychód np. ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Zgodnie z art.22 Ust. kosztami uzyskania
przychodów z poszczególnego źródła są wszelkie koszty z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ustawy.

33. Pojecie podstawy opodatkowania W podatku dochodowym od osób fizycznych podstawą opodatkowania jest dochód osiągnięty w roku podatkowym. Podstawa obliczenia podatku - podstawę tą stanowi dochód po odliczeniu kwot, które zgodnie z art. 26 Ust. podlegają odliczeniu od podstawy opodatkowania od dochodu. Kwoty te dotyczą:

1 rent i alimentów z wyjątkiem alim. na rzecz dzieci

2 składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów

3 składek na rzecz organizacji, do których przynależność podatnika jest obowiązkowa np. składki na rzecz samorządu adwokatów lub lekarskiego

4 wydatków na cele rehabilitacyjne ponoszone przez płatnika będącego osobą niepełnosprawną lub podatnika, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne

5 wydatków poniesionych na budowę domu pod wynajem

6 darowizny na cele naukowe,oświatowe, kultury fizycznej do wysokości nie przekraczającej 15 % dochodu, na cele kultu religijnego i bezpieczeństwa publicznego do wysokości nie przekraczającej 10 % dochodu

34.Skala podatkowa - art. 27 Ustawy - stanowi, że podat. dochodowy pobiera się od podstawy jego obliczenia wg skali. Zgodnie z art. 27 ustawy podatek zmniejsza się o określone kwoty, jeżeli 3 w roku podatkowym podatnik:

1- poniósł wydatki na własne potrzeby przeznaczone na zakup gruntu pod budowę budynku mieszkalnego, budowę budynku mieszkalnego, wkład budowlany lub mieszkaniowy do spółdzielni mieszkaniowej, remont i modernizację budynku mieszkalnego

2- Jeżeli podatnik poniósł wydatki na zakup przyrządu i pomocy naukowej bezpośrednio związanych z wykonywanym zawodem, odpłatne kształcenie dzieci w szkołach publicznych, odpłatne świadczenia zdrowotne udzielone przez niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej, a także przez lekarzy prowadzących praktykę indywidualną, odpłatne dokształcanie i doskonalenie zawodowe podatnika.

35.Zeznania podatkowe

Podatnicy są zobowiązani składać do U.S. zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu lub poniesionej straty w roku podatkowym w terminie do 30 kwietnia następnego roku, w tym samym terminie podatnicy, na których ciąży obowiązek złożenia zeznania są obowiązani wpłacić różnice między podatkiem należnym od dochodu wynikającego z zeznania, a suma należnych za dany rok zaliczek w tym również sumą zaliczek pobranych przez płatników.

30. Art. 10. 1. Źródłami przychodów są: 1) stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta, 2) działalność wykonywana osobiście, 3) pozarolnicza działalność gospodarcza, w tym wykonywanie wolnego zawodu 4) działy specjalne produkcji rolnej, 5) nieruchomości lub ich części, ustawodawca wyróżnia dwa rodzaje przychodów związanych z nieruchomościami a) przychody rzeczywiste osiągnięte w rezultacie umowy najmu, b) przychody potencjalne 6) najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, 7) kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 8)sprzedaż lub zamiana: a) nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości, b) spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu c) prawa wieczystego użytkowania gruntów, d) innych rzeczy, 9) inne źródła.

31.Zwolnienia przedmiotowe. 1) Zwolnione od opodatkowania są przychody z tytułów mających charakter odszkodowawczy np. odszkodowania otrzymane na podstawie przepisów prawa administracyjnego, prawa cywilnego, otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych. 2) Odsetki od papierów wartościowych emitowanych przez SP oraz wkładów oszczędnościowych środków na rachunkach bankowych 3) rozmaite zasiłki otrzymywane przez podatnika np. odprawy pośmiertne, zasiłki pogrzebowe, zasiłki rodzinne, pielęgnacyjne, wychowawcze i porodowe, 4) świadczenia otrzymywane przez pracowników od pracodawców wartość ubioru służbowego (umundurowania) wartość świadczeń rzeczowych wynikających z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy 5) kwoty stanowiące zwrot wydatków poczynionych przez pracownika na rzecz pracodawcy np. diety i inne należności za czas podróży służbowej, 6) rozmaite stypendia, 7) dochody osób fizycznych, na których ciąży nieograniczony obowiązek podatkowy ze źródeł przychodów znajdujących się poza terytorium RP, jeżeli umowa międzynarodowa, której RP jest stroną tak stanowi.

32. Wydatek to pojęcie ze sfery finansów natomiast koszt to pojęcie z dziedziny rachunkowości. Nie każdy wydatek będzie kosztem i nie każdy koszt ma postać wydatku np. podatnik poniósł wydatek na zakup maszyny. Za koszt będzie uznany nie ten wydatek, ale tzw. odpis amortyzacyjny. Kosztami uzyskania przychodów z poszczególnego źródła są wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.ustawy np. a) nabycie gruntów lub prawa wieczystego użytkowania gruntów, z wyjątkiem opłat za wieczyste użytkowanie gruntów, gruntów b) strat w środkach trwałych oraz wartościach niematerialnych i prawnych w części pokrytej sumą odpisów amortyzacyjnych c) spłatę pożyczek (kredytów), d) darowizny

33. Są 4 systemy ustalania kosztów. 1)System ustalania i uwzględniania kosztów rzeczywiście poniesionych i udokumentowanych. Koszty ujęte w formach rachunkowości podatkowej w formie ksiąg podatkowych lub podatkowej księgi przychodów rozchodów. System ten znajduje zastosowanie przede wszystkim przy ustalaniu kosztów uzyskania przychodów działalności gospodarczej. 2) System uwzględniania kosztów w wysokości określonej kwotowo w ustawie. Stosuje się w przypadku kosztów uzyskania przychodów ze stosunku pracy, stosunku służbowego itp. Kwota nie jest podana, wprost, ale ustawa określa sposób obliczenia tej kwoty. Istotne jest, że jeżeli nawet w konkretnym przypadku koszty były wyższe niż kwota wynikająca z ustawy podatnik (pracownik) nie ma możliwości uwzględnienia kosztów rzeczywistych. 3) System ustalania kosztów w oparciu o ustawowy normatyw. Udziały kosztów w przychodzie z możliwością uwzględnienia kosztów wyższych, rzeczywiście poniesionych. Chodzi o wskazanie, jaki % przychodów stanowią koszty ich uzyskania np. koszt uzyskania z tyt. praw autorskich ustawa określa na 50% uzyskanego dochodu. 4) System pomijania kosztów uzyskania przychodu jest to brak prawnej możliwości uwzględnienia kosztów uzyskania przychodów. Stan ten funkcjonuje w przypadku uproszczonych form opodatkowania, w których podstawę opodatkowania stanowi przychód (ryczałt od przychodów ewidencjonowanych w przypadku podatku od źródeł kapitałowych)

---