Podatek - to świadczenie o charakterze: publiczno - prawnym, przymusowym, nieodpłatnym (nieekwiwalentym), bezzwrotnym, ogólnym, ustawowym świadczonym na rzecz Skarbu Państwa.
Charakter:
publiczno - prawny- na gruncie prawa publicznego umów o charakterze prywatnym nie ma. Obowiązek podatkowy niezależny jest od woli podatnika. Obowiązku podatkowego nie można przenieść na inny podmiot;
przymusowy - oznacza, że jeżeli zobowiązanie podatkowe nie zostanie wykonane, państwo może zastosować przymus państwowy za pomocą instrumentów przewidzianych w Ordynacji Wyborczej; - to może być
- hipoteka przymusowa nałożona na nieruchomość będącą własnością podatnika (art.34),
- zastaw skarbowy ustanowiony na rzeczach ruchomych i prawach majątkowych (art.41),
- ustanowienie zabezpieczenie na majątku podatnika nawet przed terminem płatności, jeśli zachodzi uzasadniona obawa, że zobowiązanie nie zostanie wykonane (art.33). Kryterium jakim jest uzasadniona obawa jest kryterium nieostrym. Jednak chodzi o obawę, że podatnik nie uiszcza podatków w sposób trwały, zbywa składniki majątkowe.
- jeśli nie uda się organom z tego skorzystać - organ może zastosować egzekucję wg ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
nieodpłatny (nieekwiwalentny) w zamian za zapłacony podatek nie można niczego żądać od państwa lub jednostki samorządu terytorialnego. (Podatek jest pojęciem, który wchodzi w zakres należności publiczno - prawnych, ale tu wchodzą też cła i opłaty - z czego opłaty są ekwiwalentne. Tych opłat jest wiele i mają zróżnicowany charakter np. opłaty abonamentowe. Wysokość opłaty musi być ustalona w drodze ustawy. Odpłatności celne - obecnie jest zakaz stosowania cła w Unii Europejskiej.
bezzwrotny - raz uiszczona należność nie podlega zwrotowi - co do zasady, ponieważ gdy jest nadpłata (z różnego tytułu) wówczas podatnik występuje do organu rentowego o zwrot.
świadczenie na rzecz Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego - ale w zasadzie tylko gminy (powiat i województwo nie mają);
ogólny - norma prawna podatku ma być tak skonstruowana aby adresat był wskazany obszernie - tj. „osoba która jest posiadaczem …”, „osoba, która osiąga dochód …” i gdy ta „która” osoba spełni odpowiednie przesłanki staje się podatnikiem;
ustawowy - podatek ma wynikać z ustawy podatkowej - to gwarancja dla podatnika, że podatki mogą być nałożone tylko ustawowo.
W Ordynacji Podatkowej pojawiło się sformułowanie, że podatek ma być uregulowany w specjalnej ustawie podatkowej a nie jak przykładowo podatek od gier - w ustawie o grach losowych.
Źródła prawa podatkowego
Konstytucja - po wojnie ustawodawca konstytucyjny dwukrotnie odnosi się do podatku. W zasadzie powszechności i zasadzie równości opodatkowania;
ustawa - ustawowa regulacja przepisów prawa podatkowego. W ustawie winny być uregulowane:
a) podmiot
b) przedmiot
c) stawka
d) zasady stosowania zwolnień podmiotowych
e) zasady stosowania ulg podatkowych polegających na obniżeniu podstawy opodatkowania lub wysokości podatku.
W Ordynacji Podatkowej ustawodawca nie ustalił zasad stosowania ulg - w tym umorzenia obowiązku podatkowego. Istnieje jedynie nieostre kryterium jakim jest ważny interes podatnika lub interesem publicznym. Przepisy unijne co do zasady zabraniają stosowania ulg, bo naruszają uczciwą konkurencję i stabilność runku. Są 4 sektory wrażliwe w których ulg stosować bezwzględnie nie wolno a są nimi:
a) górnictwo
b) hutnictwo
c) transport
d) rybołówstwo
W zakresie pomocy publicznej dla przedsiębiorców okres przedawnienia wynosi 10 lat. Stąd też aktualnie Komisja Europejska wydaje decyzje dotyczące ustalenia wysokości pomocy publicznej dla przedsiębiorstw z której korzystali przedsiębiorcy przed przystąpieniem Polski do UE. Zwłaszcza jeżeli chodzi o sektory wrażliwe. Decyzje Komisji Europejskiej - jeżeli idzie o kwoty do zwrotu zawsze są indeksowane i zawierają odsetki za zwłokę.
przepisy ustrojowe - przepisy dotyczące funkcjonowania organów podatkowych. Izby i urzędy skarbowe działają na podstawie ustawy z 1995 roku. Część organów wynika z Ordynacji Podatkowej ale i z innych norm - np.:
ustawa o finansach publicznych - to przepisy dotyczące wydawania decyzji o zwrocie dotacji. Jeżeli dotacja została wykorzystana w sposób nieprawidłowy, albo nie została rozliczona, albo rozliczona w nieprawidłowej wysokości - przepis stanowi, że organ wydaje decyzję o zwrocie i stosuje przepisy działu III Ordynacji Podatkowej,
ustawa o kontroli skarbowej (28.09.1991) tu przewidziano organ podatkowy jakim jest dyrektor urzędu kontroli skarbowej. Organ ten nie został wymieniony w Ordynacji Podatkowej. Postępowanie kontrolne może zakończyć się wynikiem kontroli albo decyzją,
kodeks celny - określa, że organem podatkowym jest też naczelnik urzędu celnego i dyrektor Izby Celnej - a też nie są wymienieni w Ordynacji Podatkowej,
przepisy innych ustaw - czasem pojawia się podmiot, który nabywa status organu a nie powinien mieć - np. wojewódzki inspektor nadzoru sanitarnego, inspektor nadzoru farmaceutycznego,
przepisy materialne jak np.:
ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych i prawnych
grupa podatków majątkowych (rolny, leśny, od nieruchomości)
grupa podatków obrotowych
przepisy proceduralne - zasadniczo Kodeks Postępowania Administracyjnego - ale też:
ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji
ustawa o kontroli skarbowej
kodeks celny
przepisy organizacyjne regulujące funkcjonowanie systemu podatkowego;
przepisy dot. nadawania numeru NIP
Elementy konstrukcji podatku
Podatek zawiera w swojej konstrukcji elementy stałe i zmienne.
Elementy stałe to:
podmiot (co wynika z konstytucji)
przedmiot ( co wynika z konstytucji)
podstawę opodatkowania
stawkę opodatkowania (co wynika z konstytucji)
Elementy zmienne (które mogą się pojawić) to:
zwolnienia
ulgi
terminy płatności
miejsce ewentualnego świadczenia
zwyżki podatkowe
Zwolnienia mogą mieć charakter podmiotowy (wyłącznie ustawowo) i przedmiotowy (mogą być w postaci uchwał organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego) - zwolnienia te jednak należy miarkować.
Ulgi mogą mieć również charakter podmiotowy i przedmiotowy. Ulgi mogą pomniejszać podstawę opodatkowania bądź pomniejszać należny podatek (np. ulga dla osób niepełnosprawnych). Ich zróżnicowany charakter wynika również stąd, że mogą wynikać z normy prawnej (np. rolne) - to ulgi systemowe, bądź mogą zostać wprowadzone w drodze indywidualnej decyzji organu podatkowego (ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych, bądź rozłożenie na raty czy odroczenie terminu płatności).
Terminy płatności - zasadniczo 14 dni od daty doręczenia decyzji o wysokości należności ale i terminy wynikają z ustawy podatkowej - np. podatek dochodowy od osób fizycznych do dnia 30 kwietnia roku następnego. Przy czym termin płatności niektórych podatków jest zróżnicowany w zależności od tego, kto ma ten podatek płacić.
Miejsce świadczenia - może mieć istotne znaczenie z uwagi na to, że również jednostki samorządu terytorialnego są organami podatkowymi jak. np. podatek od nieruchomości, podatek transportowy (przykład: małżonkowie opodatkowują się wspólnie. Mąż mieszka w Krakowie, żona w Warszawie. Ustala się kto jest podatnikiem a kto współmałżonkiem, i podatek odprowadza się do jednostki właściwej dla miejsca zamieszkania podatnika na dzień 31 grudnia).
Zwyżki podatkowe - występują bardzo rzadko. Obecnie zwyżki stosowane są w karcie podatkowej (wcześniej bykowe).
Organy podatkowe:
Generalnie wymienione są w Ordynacji Podatkowej ale nie jest to katalog zamknięty. Postępowanie podatkowe jest dwuinstancyjne - z tym, że w określonych wypadkach ten sam organ jest I i II instancją.
Państwowymi organami podatkowymi są:
I instancja naczelnik Urzędu Skarbowego
II instancja dyrektor Izby Skarbowej
I instancja Naczelnik Urzędu Celnego
II instancja dyrektor Izby Celnej
Samorządowymi organami podatkowymi są:
I instancja wójt, burmistrz, prezydent, starosta powiatowy i marszałek województwa
II instancja Samorządowe Kolegium Odwoławcze
W sytuacjach nadzwyczajnych I instancją jest Samorządowe Kolegium Odwoławcze a w II instancji to samo Kolegium)
Inne Organy:
I instancja dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej
II instancja dyrektor Izby Skarbowej
W sytuacjach nadzwyczajnych I instancją jest dyrektor Izby Skarbowej a w II instancji ten sam dyrektor.
Ordynacja Podatkowa daje Radzie Ministrów w drodze rozporządzenia prawo nadania uprawnień organów podatkowych:
szefowi Agencji Wywiadu;
szefowi Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego;
szefowi Centralnego Biura Adresowego
szefowi Służby Wywiadu Wojskowego
szefowi Służby Kontrwywiadu Wojskowego.
Również na podstawie innych przepisów innym organom nadano miano organów podatkowych.
W postępowaniu podatkowym są dwie strony
podatnik <-> organ
ale może jeszcze pojawić się inkasent. Podatnik ma najgorszą pozycję, odpowiada za wszystko całym swoim majątkiem. Inkasent jedynie pobiera i odprowadza podatek. Nie ustala zobowiązania podatkowego i ma najmniejszą odpowiedzialność.
Obowiązek podatkowy i zobowiązanie podatkowe
Obowiązek podatkowy (art. 4) to wynikająca z ustaw nieskonkretyzowana powinność przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w ustawie - np. „kto posiada środek transportowy…”, „kto osiąga dochody …”, „kto jest posiadaczem…”,
Zobowiązanie podatkowe - to konkretyzacja obowiązku podatkowego co do:
osoby podatnika,
należnej kwoty podatku
terminu uiszczenia podatku
miejsca uiszczenia podatku.
Powstanie zobowiązania podatkowego
Powstanie zobowiązania podatkowego z mocy prawa następuje z chwilą
zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie zobowiązania albo
z chwilą doręczenia decyzji zobowiązaniowej.
Decyzja ustalająca to decyzja konstytutywna. Przy uchylaniu się od odbioru decyzji, w Ordynacji Podatkowej istnieje instytucja domniemania doręczenia. tzn. jeśli w normalnym trybie (przy prawidłowym podwójnym awizowaniu) nie da się podatnikowi doręczyć decyzji - uznaje się, że decyzja została doręczona. Jeśli natomiast podatnik nie z własnej winy nie odebrał decyzji a chciałby się od niej odwołać, to z momentem dowiedzenia się o zobowiązaniu, składa wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania i wraz z tym wnioskiem składa odwołanie.
Decyzja określająca - to decyzja deklaratoryjna, która doręczana jest przy zaległości podatkowej albo przy nieprawidłowym dokonaniu obliczenia podatku.
Wygaśnięcie zobowiązania podatkowego
Są dwa sposoby wygaśnięcia zobowiązania podatkowego - efektywny i nieefektywny.
Efektywny sposób jest wówczas, gdy fiskus zostaje zaspokojony w całości lub w części. Efektywnym sposobem wygaśnięcia zobowiązania podatkowego jest:
zapłata (art. 61)
przeniesienie własności rzeczy lub praw majątkowych (art. 66)
kompensata - potrącenie (art. 64)
Zapłata - dla podatnika posiadającego status przedsiębiorcy zapłata następuje wyłącznie za pośrednictwem rachunku bankowego, natomiast osoba fizyczna może sama wybrać miejsce i sposób zapłaty (za wyjątkiem opłaty skarbowej)
Przeniesienie własności rzeczy lub praw majątkowych - to szczególna forma wygaśnięcia zobowiązania. Przeniesienie to następuje na podstawie umowy zawartej między podatnikiem a organem - za zaległości podatkowe. Rzadko się z tej formy korzysta.
Kompensata - potrącenia może nastąpić z urzędu albo na wniosek podatnika. Przy czym wymagana jest wzajemna, bezsporna i wymagalna wierzytelność.
Nieefektywny sposób jest wówczas, gdy fiskus nie dostaje nic i nie może ścigać podatnika. Do nieefektywnych sposobów zaliczamy:
zaniechanie poboru (art. 22)
umorzenia (art. 67a§1 pkt 3)
przedawnienie (art. 68 i 70)
Zaniechanie poboru - norma generalna, minister finansów w drodze rozporządzenia w pewnych przypadkach może zaniechać w całości lub w części poboru podatku, ale i organ podatkowy w drodze decyzji również może również zwolnić płatnika z obowiązku pobierania podatku.
Umorzenie - nieostre są kryteria umorzenia. Kryterium jest ważny interes podatnika, albo ważny interes publiczny. Umorzenie jest to decyzja indywidualna organu podatkowego.
Przedawnienie - Jeżeli zobowiązanie nie powstało z winy organu, bo nie doręczył decyzji - przedawnienie następuje po 3 latach od końca roku, w którym powstał obowiązek podatkowy. Jeżeli z winy podatnika - przedawnienie następuje po 5 latach. Jeżeli zobowiązanie powstało przedawnienie następuje po 5 latach od zakończenia roku, w którym podatek miał być zapłacony. Takie przedawnienie może być przerwane czynnościami egzekucyjnymi.
………………………………………………………………………………………………………………………
P O D A T K I M A J Ą T K O W E
Cechą najistotniejsza jest to, że podatki te są odprowadzane wtedy, gdy podatnik posiada składnik majątkowy łatwy do zidentyfikowania i wpływy z niego stanowią dochód jednostki samorządu terytorialnego.
Podatki majątkowe to:
podatek rolny
podatek leśny
podatek od nieruchomości
podatek od środków transportowych
to dochody budżetu gminy i przez nich pobierane
podatek od spadków i darowizn
to też dochód budżetu gminy - ale decyzję wydaje i podatek pobiera naczelnik urzędy skarbowego.
Fakt posiadania określonego skalnika majątkowego powoduje powstanie obowiązku podatkowego.
P o d a t e k r o l n y
Podmioty:
osoby fizyczne
osoby prawne
jednostko organizacyjne - w tym spółki nie posiadające osobowości prawnej
- które posiadają grunty sklasyfikowane jako użytki rolne albo grunty
zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych (obszar tych
użytków nie ma znaczenia ale może zdecydować o tym, jaka będzie
stosowana stawka podatku rolnego.
Przedmiot:
własność
posiadanie samoistne
użytkowanie wieczyste
posiadanie bezumowne gruntu które stanowi własność skarbu Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego.
Gospodarstwo rolne - to obszar gruntów będących w posiadaniu jednego podmiotu o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy
(kryterium podmiotowe - jeśli jedna osoba ma w 100 gminach obszary rolne, które w sumie będą przekraczały 1 ha ta osoba posiada gospodarstwo rolne. A mając gospodarstwo rolne korzysta się z dodatków z UE, płaci się KRUS a nie ZUS.
Przy ustalaniu zasad podatku bierze się pod uwagę 3 elementy:
rodzaj użytków (grunty orne, łąki i pastwiska)
klasa bonitacyjna (klasa V i VI jest zwolniona z opodatkowania)
okręgi podatkowe (4 okręgi)
Podstawa opodatkowania:
dla gruntów gospodarstw rolnych - powierzchnia w ha przeliczeniowych, dla pozostałych gruntów powierzchnia w ha rzeczywistych.
Stawka:
Stała, kwotowa, oparta o przelicznik równowartości pieniężnej ceny skupu kwintala żyta (cena ta jest podawana przez GUS) - dla gruntów gospodarstw rolnych równowartość 2,5 kwintala, a dla pozostałych gruntów równowartość 5 ha. Rada Gminy w drodze uchwały może obniżyć średnią cenę skupu żyta. Nadto Rada Gminy uchwala wzory formularzy, deklaracji i informacji na podatek rolny.
W podatku rolnym ta stawka która ma zastosowanie jest stawką, która nie uległa zmianie, ale wraz ze wzrostem ceny skupu żyta wzrosła kwota opodatkowania.
Sposób opodatkowania:
W stosunku do osób fizycznych wójt, burmistrz, prezydent miasta wydaje decyzję określającą wysokość należnego podatku. Podatek można płacić w 4 ratach - do 15 marca, 15 maja, 15 września, 15 listopada.
Podatnik ma obowiązek złożyć informację na dany podatek, w terminie 14 dni od daty kiedy nastąpiło zdarzenie powodujące powstanie obowiązku podatkowego. Tak długo jak organ nie doręcza się decyzji - nie ma zobowiązania.
W stosunku do osób prawnych i jednostek nie osiadających osobowości prawnej - mają obowiązek samoobliczenia złożenia deklaracji w terminie do 15 stycznia i bez wezwania dokonują wpłat - w ratach do 15 marca, 15 maja, 15 września i 15 listopada.
Zwolnienia i ulgi:
Zwolnienia podmiotowe:
tylko i wyłącznie ustawowe - takie jak:
uczelnie
szkoły
placówki naukowe Polskiej Akademii Nauk
prowadzący zakłady pracy chronionej (decyzja wojewody musi być że jest to zakład prawy chronionej)
jednostki badawczo - rozwojowe
Polski Związek Działkowców przedsiębiorcy o statusie centrum badawczo - rozwojowego
Zwolnienia przedmiotowe:
ustawowe np.:
grunty klasy V< VI i VIz oraz grunty zadrzewione i zakrzewione ustanowione na użytkach rolnych;
grunty położone w pasie drogi granicznej
grunty orne, łąki pastwiska objęte melioracją
grunty stanowiące działki przyzagrodowe niektórych członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych;
grunty wpisane do rejestru zabytków
grunty pod wałami przeciwpowodziowymi i grunty położone w międzywałach
Rada Gminy w drodze uchwały może wprowadzić inne zwolnienia przedmiotowe.
Ulgi podmiotowe tylko ustawowe np. żołnierska - zróżnicowana 60% i 40%
Ulgi przedmiotowe - ustawowe:
inwestycyjna (np. na budowę i modernizację budynków inwentarskich, zakup i zainstalowanie deszczowni, urządzeń melioracyjnych)
górska - dla terenów położonych powyżej 350 m.n.p.m.
Rada Gminy w drodze uchwały może wprowadzić inne ulgi przedmiotowe.
Instytucja zaniechania - W razie wystąpienia klęski żywiołowej przyznaje się ulgi w podatku rolnym przez zaniechanie jego ustalenia albo poboru w całości lub w części. Przy czym przy przyznaniu ulgi bierze się pod uwagę otrzymane z tego tytułu odszkodowanie.
P o d a t e k l e ś n y
Lasem są grunty leśne sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako lasy.
Podmiot
osoby fizyczne
osoby prawne
jednostko organizacyjne - w tym spółki nie posiadające osobowości prawnej
Przedmiot:
własność
posiadanie samoistne
użytkowanie wieczyste
posiadanie bezumowne gruntu które stanowi własność skarbu Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego.
Podstawa:
powierzchnia lasu wyrażona w hektarach rzeczywistych, wynikająca z ewidencji gruntów i budynków.
Stawka:
Stała, kwotowa, oparta o przelicznik równowartości pieniężnej średniej ceny sprzedaży drewna osiągniętej za ostatnie trzy kwartały roku poprzedzającego rok podatkowy (0,220 ceny m3 )
Rada Gminy w drodze uchwały może obniżyć ta średnią cenę sprzedaży drewna.
Sposób opodatkowania - taki jak przy rolnym
Zwolnienia :
Zwolnienia podmiotowe - tylko ustawowe takie jak przy rolnym
Zwolnienia przedmiotowe:
lasy z drzewostanem w wieku do 40 lat;
lasy wpisane w indywidualnie do rejestru zabytków
użytki ekologiczne
Rada Gminy w drodze uchwały może wprowadzić inne zwolnienia przedmiotowe.
P o d a t e k o d n i e r u c h o m o ś c i :
Systemy dotyczące opodatkowania nieruchomości:
system katastralny
system powierzchniowy
system mieszany
niema opodatkowania w ogóle (Norwegia, państwa powstałe po rozpadzie ZSRR)
System katastralny -
Kataster to jest rejestr nieruchomości. Opodatkowuje się nieruchomości opisane w katastrze w zależności od tego jaka wartość w tym spisie jest podana.
System katastralny francuski (fiskalny) ustala się wg pewnych zasad fiskalną (dla celów podatkowych) wartość nieruchomości. Mianowicie na planie zagospodarowania przestrzennego gminy ustala się pewne wskaźniki - bierze się pod uwagę różne okoliczności dla ustalenia tych wskaźników (np. atrakcyjność rejonu). Bierze się średnią cenę sprzedaży i mnoży przez te wskaźniki. Nie ma to w ogóle związku z faktyczną wartością nieruchomości (3 - 5% - u nas 10 - 15%)) .
System katastralny niemiecki - kataster ma charakter prawny. Zawiera komplet informacji dotyczący nieruchomości łącznie z właścicielem, hipotekami. W Niemczech powszechna taksacja została przeprowadzona w różnych okresach. NRD w 1934r a landy zachodnie (RFN) w 1964 - dlatego też wartości w tym katastrze różnią się. Jedynie aktualną wartość posiadają nieruchomości aktualnie wpisywane (co oburza ich właścicieli)
System powierzchniowy - jest to najbardziej prymitywny system podatkowy. jest ustalony stały współczynnik. powierzchnię mnoży się razy stawkę. (stosowane w państwach bloku wschodniego i europy (Czechy, Słowacja, Węgry)
System mieszany - tu wykorzystywane są elementy wartościowe i powierzchniowe.
W Polsce opodatkowaniu podlegają grunty (podstawą jest powierzchnia) oraz budynki i budowle. Przy budowlach za podstawę przyjmuje się wartość, która została ustalona przez przedsiębiorcę dla celów amortyzacyjnych. np. studnia jest budowlą i gdy stoi na prywatnej posesji i wodę używają domownicy - opodatkowaniu nie podlega. Ale gdy ze studnie zaczniemy wodę butelkować i sprzedawać - jest budowlą do opodatkowania i tu dokonuje się wartości amortyzacyjnej.
Inny system - zupełnie panuje w Irlandii. Wartością opodatkowania jest wartość nieruchomości ustalona przez podatnika. Wartość ta też jest wartością ubezpieczenia. W obronie nieruchomościami nie można za tą nieruchomość wziąć więcej niż 110% deklarowanej kwoty do podatku.
W Polsce opodatkowaniu podlegają nie tylko grunty ale i budynki i budowle i każdy z tych elementów podlega odrębnemu opodatkowaniu.
budynek :
budowla:
Podmiot : tak jak w rolnym
Przedmiot: tak jak w rolnym
Podstawa opodatkowania: -
grunty - powierzchnia w m2
budynki lub ich części - powierzchnia użytkowa w m2 mierzona po wewnętrznej długości ścian (140 - 220 - 50%, powyżej 220 - 100%)
budowle - wartość ustalona dzień 1.01. roku poprzedzającego rok podatkowy, będąca podstawą obliczania amortyzacji w danym roku. (gdy nie ma amortyzacji bierze się pod uwagę wartość podaną przez podatnika, a gdy są wątpliwości jest opinia. Gdy w opinii wyjdzie różnica powyżej 33% płaci podatnik - poniżej 33% płaci organ).
Stawka :
budynki grunty - stawka stała i kwotowa - zróżnicowana w zależności od sposobu wykorzystania;
budowle - stała procentowa (2%).
Rada Gminy może zróżnicować stawki biorąc pod uwagę np. lokalizację, wiek, stan techniczny czy rodzaj nieruchomości.
Sposób opodatkowania - tak jak w leśnym,
Zwolnienia podmiotowe - jak w rolnym i leśnym
Zwolnienia przedmiotowe - jest ich szeroki katalog - m. in.
budowle wchodzące w skład infrastruktury kolejowej
grunty i budynki wpisane w rejestr zabytków
budowle wałów ochronnych
budynki położone na terenie rodzinnych ogrodów działkowych.
Rada Gminy w drodze uchwały może ustanowić inne zwolnienia przedmiotowe.
P o d a t e k o d ś r o d k ó w t r a n s p o r t o w y c h
Podmiot:
osoby fizyczne
osoby prawne będące właścicielami środków transportowych
jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej - na które środek transportowy jest zarejestrowany
Przedmiot: Fakt posiadania środka określonego rodzaju:
samochody ciężarowe o dopuszczalne masie całkowitej powyżej 3,5 ton
ciągniki siodłowe i balastowe (razem z pojazdem pow. 12 ton)
przyczepy i naczepy (razem z pojazdem pow. 7 ton)
autobusy
Podstawa opodatkowania:
Ilość i rodzaj posiadanych pojazdów
Stawka:
stała, kwotowa, określona w drodze uchwały Rady Gminy (maksymalne wartości są w art. 10 ustaw minimalne w załączniku do ustawy). Rada Gminy może różnicować wysokość stawek.
Podatnik jest zobowiązany złożyć deklarację na podatek od środków transportowych (zawierający wszystkie informacje na temat pojazdu). Podatek jest płacony w dwóch ratach - 15 luty i 15 wrzesień.
Zwrot: Prawo do zwrotu podatku przysługuje podatnikowi, jeżeli wykorzystuje pojazd do transportu kombinowanego (dowóz i odwóz z ładunkiem, bez ładunku) i złoży odpowiedni wniosek do końca marca roku następnego.
Powstanie i wygaśnięcie zobowiązania - warunkiem przesądzającym jest fakt zarejestrowania pojazdu, jeżeli był poprzedni właściciel podatek płaci od 1 dnia kolejnego miesiąca po zakupie - do tego dnia poprzedni właściciel.
Zwolnienia -
pojazdy zabytkowe
środki transportowe stanowiące zapasy mobilizacyjne
środki będące w posiadaniu przedstawicielstw dyplomatycznych - pod warunkiem wzajemności;
Rada Gminy może ustalić inne zwolnienia .
P O D A T K I D O C H O D O W E
Podatki dochodowe to podatki bezpośrednie.
Podatek od spadków i darowizn - ustawa najstarsza w naszym systemie podatkowym.
Ten podatek zależy od stopnia pokrewieństwa.
Konstrukcja podatku:
Podmiot:
wyłącznie osoby fizyczne.
Przedmiot:
Nabycie własności rzeczy znajdującej się na terytorium RP oraz praw majątkowych wykonywanych w kraju drodze:
spadku;
zapisu
dalszego zapisu
darowizny
zasiedzenia
nieodpłatnego zniesienia współwłasności
zachowku
nieodpłatnej renty, użytkowania nieodpłatnego, służebności,
nabycie prawa do wkładu oszczędnościowego w przypadku śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa w funduszu.
Podstawa opodatkowania:
Czysta wartość spadku lub darowizny po potrąceniu długów i ciężarów.
Czysta wartość - to wartość ustalona wg stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych w dniu powstania obowiązku podatkowego. Przyjmuje się wartość rynkową na podstawie przeciętnych cen w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, przy uwzględnieniu stopnia zużycia i wartość tę pomniejsza się miedzy innymi o koszty leczenia, opieki nad spadkodawca - jeżeli nie zdążył zapłacić za życia, koszty pochówku, postępowania spadkowego, wykonane zapisy i polecenia, ewentualnie wypłacone wynagrodzenie wykonawcy testamentu (to są właśnie ciężary, które można odliczyć), długi są ustalane przez wykonawcę testamentu.
Można uwolnić się od spłaty długu i podatku - poprzez odrzucenie spadku.
Wartość nabytych rzeczy i praw określa podatnik, a gdy podatnik nie określi wartości albo określi złą wartość - organ wyznacza termin 14 dni na określenie wartości albo jej zweryfikowanie. Jeżeli podatnik tego nie uczyni organ powołuje biegłego i jeśli wartość będzie przewyższała 33% wartości podanej przez podatnika - za biegłego płaci podatnik, jeżeli będzie mniej niż 33% płaci organ.
Tak ustalona podstawa opodatkowania nie podlega jeszcze opodatkowaniu, bo są kwoty wolne od opodatkowania uzależnione od stopnia pokrewieństwa i powinowactwa - ten stopień pokrewieństwa określa się w 3 grupach i tak zalicza się do:
grupy I (osoby najbliższe) - małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów;
grupy II (rodzeństwa) - zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;
grupy III - innych nabywców.
Kwota wolna od opodatkowania dla spadkobiercy z I grupy wynosi 9.637,00 zł, dla
spadkobiercy z II grupy - 7.276,00 zł a dla spadkobiercy z III grupy 4.902,00 zł.
Jeżeli ta wartość mieści się w kwocie wolnej od podatku nie ma opłaty podatkowej.
Zwalnia się od podatku z tytułu nabycia spadku czy darowizny przez osoby najbliższe przez zgłoszenie i udokumentowanie przekazania kasy na środek nabywcy. Termin do dokonania zgłoszenia - 1 miesiąc (przy dziedziczeniu od prawomocności orzeczenia o przyjęcia spadku, przy darowiźnie - od chwili złożenia oświadczenia o jej przyjęciu).
Zatem czystą wartość pomniejszamy o kwotę wolną od opodatkowania. Sumujemy wszystkie darowizny - jeżeli będą większe niż kwota wolna od podatku - trzeba zgłosić i zapłacić podatek.
Stawka:
Progresywna, szczeblowa, procentowa
Najbardziej przyjazna dla I grupy najbardziej dotkliwa - dla III grupy.
Przy zasiedzeniu stawka stała procentowa - 7%
Podatek od spadków i darowizn jest w całości dochodem budżetu gminy, ale decyzję ustalającą wysokość opodatkowania wydaje naczelnik urzędu skarbowego.
Jeżeli nastąpi przeniesienie własności nieruchomości w drodze aktu notarialnego - pojawia się płatnik, jakim jest notariusz.
P o d a t e k d o c h o d o w y o d o s ó b f i z y c z n y c h
W zakresie podatku dochodowego są 4 rodzaje kumulacji:
kumulacja podmiotowa
kumulacja przedmiotowa
kumulacja terytorialna
kumulacja czasowa
Kumulacja podmiotowa - co do zasady podatek ten jest podatkiem osobistym - każdy rozlicza się sam, osoba zmarła nie rozlicza się. Ale możliwe jest łączenie dochodów więcej osób. Z tej możliwości mogą skorzystać:
małżonkowie
osoby samotnie wychowujące dzieci
małżonkowie z których jeden zmarł w trakcie albo po zakończeniu roku podatkowego -ale przed złożeniem zeznania podatkowego.
Ale trzeba spełnić pewne warunki - co do małżonków:
małżeństwo musi trwać cały rok podatkowy;
nie może być między nimi intercyzy
żadne z małżonków nie może prowadzić działalności gospodarczej objętej ryczałtem
oboje muszą podlegać nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu
należy złożyć wniosek o wspólne rozliczenie (aktualnie podpis na zeznaniu)
co do osoby samotnie wychowującej dziecko:
dziecko musi być małoletnie
dziecko (bez względu na wiek) na które rodzic pobiera zasiłek pielęgnacyjny,
dziecko pobierające naukę - ale do 25 roku życia jeżeli nie uzyskuje dochodu
Kumulacja przedmiotowa - polega na łączeniu dochodów z różnych źródeł. Przy czym każdy płatnik ma obowiązek potrącić zaliczkę która u niego obowiązuje. W pewnym momencie można przekroczyć próg podatkowy i trzeba będzie zapłacić większy podatek - ta forma jest niekorzystna. Art. 30 wskazuje rodzaje dochodów i przychodów które nie podlegają kumulacji.
Kumulacja terytorialna - nieograniczony obowiązek podatkowy osoby posiadającej na terytorium RP ośrodek interesów życia lub przebywa na terenie RP dłużej niż 183 dni w roku podatkowym (nie ma meldunku)
Kumulacja czasowa - polega na tym, że podatnicy dokonują rozliczania się za rok kalendarzowy, pobiera się zaliczki na podatek a ostateczne rozliczenie dokonuje się najpóźniej do 30 kwietnia roku następnego.
Konstrukcja podatku:
Podmiot:
osoby fizyczne - z możliwością skorzystania z kumulacji podmiotowej -0 ale co do zasady indywidualnie
Przedmiot:
osiągnięcie dochodów (przychodów) ze źródeł wymienionych w art. 10 ustawy. Ten katalog jest szeroki ale np. do źródeł tych można zaliczyć:
stosunek pracy
stosunek służbowy
umowa o pracę nakładczą
renty
emerytury
działalność wykonywana osobiście
pozarolnicza działalność gospodarcza
najem
podnajem
dzierżawa
Podstawa opodatkowania:
Suma dochodów osiągniętych w roku podatkowym lub wartość przychodu.
Ustalenie dochodu - przychód pomniejsza się koszty uzyskania. Koszty uzyskania to poniesione w celu osiągnięcia przychodu. Ustawodawca przewidział koszty zryczałtowane w wartościach kwotowych:
- dla pracowników najemnych jednoetatowych - koszty wynoszą 111.25 zł/m-c - w sumie na rok 1.335,00 zł
- dla pracowników wieloetatowych 2.002,00 zł rocznie.
Te roczne kwoty to są limity i wieloetatowiec tych kosztów sumować nie może.
Przy działalności gospodarczej - ewidencjonuje się koszty poniesione - potrącane. Są to koszty zróżnicowane kwotowe.
Przychód pomniejszony o koszty = podstawa opodatkowania a l e można jeszcze od tego odliczyć ( z ustawy):
składki na ubezpieczenia emerytalne
wydatki na cele rehabilitacyjne (dot. osób z ustalonym stopniem niepełnosprawności lub grupą inwalidzką - te odliczenia są ograniczone kwotowo
wydatki poniesione na zakup lekarstw dla osoby niepełnosprawnej
To były ulgi podmiotowe
Dalej od podstawy opodatkowania można odliczyć:
wydatki poniesione przez podatnika z tytułu korzystania z sieci internetowej (760 zł w stosunku rocznym)
darowizna na rzecz organizacji pożytku publicznego, na cele kultu religijnego, cele krwiodawstwa realizowane przez honorowych dawców krwi,
Te darowizny można odliczyć jedynie do 6%.
Po pomniejszeniu podstawy opodatkowania o ulgi dopiero powstaje kwota do opodatkowania.
Stawka
progresywna, szczeblowa, procentowa - stawki 19, 30 40%
Uzyskany podatek jest dzielony między państwo a jednostki samorządu terytorialnego.
P o d a t e k d o c h o d o w y o d o s ó b p r a w n y c h:
Tak jak przy podatku dochodowym od osób fizycznych występują tutaj cztery rodzaje kumulacji:
Kumulacja podmiotowa - dotyczy podatkowych grup kapitałowych. Aby taką grupę stworzyć trzeba spełnić przesłanki:
trzeba być spółka z o.o., spółka akcyjną z siedzibą w Polsce
kapitał przypadający na spółkę to 1 mln zł
spółka dominująca musi mieć 95% w spółkach zależnych (zależne nie mogą mieć w dominującej)
w spółkach nie mogą występować zaległości podatkowe
umowa musi być w formie aktu notarialnego
przez okres 3 lat nie może żaden podmiot przystąpić ani wystąpić z grupy
żaden z podmiotów nie może korzystać ze zwolnień od podatku dochodowego.
spółki nie mogą pozostawać w związkach które wskazywałyby na możliwość występowania szkodliwej konkurencji
podatkowa grupa musi osiągnąć udział dochodu w przychodzie co najmniej 3%
Po spełnieniu tego wyznacza się spółkę, która będzie reprezentowała grupę na zewnątrz.
Naczelnik urzędu skarbowego w drodze decyzji powołuje taka grupę do życia. Korzyścią dla takiej grupy jest jedno sprawozdanie kapitałowe, możliwość ponoszenia między spółkami kosztów.
Kumulacja przedmiotowa - podatnik sumuje zyski, które osiąga z różnych rodzajów działalności;
Kumulacja terytorialna: podatnik jeżeli ma siedzibę bądź zarząd w RP - decyduje siedziba bądź zarząd zlokalizowany na terenie Polski. Jeśli nie maja na terenie Polski - podatek odprowadzany jest jedynie od dochodów osiągniętych w Polsce.
Kumulacja czasowa - podatnik może wybrać sobie inny czas na rozliczenie niż rok kalendarzowy - byle było 12 miesięcy następujących o sobie. Taki łamany rok podatkowy musi być wskazany w statucie a podatnik zawiadamia o tym naczelnika Urzędu skarbowego.
Konstrukcja podatku dochodowego od osób prawnych:
Podmiot:
Osoba prawna, spółki kapitałowe w organizacji, jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej (zakłady budżetowe, gospodarstwa pomocnicze) za wyjątkiem spółek nie mających osobowości prawnej.
Przedmiot:
prowadzenie działalności gospodarczej w wyniku której osiągany jest przychód lub dochód.
Podstawa opodatkowania:
Suma dochodów osiągniętych w roku podatkowym.
Dochód ustalany jest po pomniejszeniu przychodu o koszty (formuła kosztów taka sama jak przy podatku od osób fizycznych). Zaliczki na podatek odprowadzane są narastająco.
Przychód - koszty = dochód
Dochód można pomniejszyć o:
darowizny (do 10%) na rzecz organizacji pożytku publicznego,
banki do 20%) kredytów, które zostały umorzone
darowizna na cele kultu religijnego (do 10%) dochodu
Stawka:
stała , procentowa - 19% w stosunku do dochodu - a w stosunku do przychodu - stosuje się stawki ryczałt.
P o d a t k i r y c z a ł t o w e
Podatki dochodowe od osób fizycznych które prowadza działalność gospodarczą mogą być prowadzone w formie zryczałtowanej.
Są trzy rodzaje ryczałtów:
karta podatkowa
ryczałt od przychodów zewidencjonowanych
zryczałtowany podatek dochodowy od przychodów osób duchownych
Karta podatkowa
Nie wymaga prowadzenia żadnej ewidencji - jest przyznawana na wniosek podatnika. Decyzję w tym zakresie wydaje naczelnik urzędu skarbowego. Jeżeli podatnik uzna, że kwota która została ustalona w decyzji jest nieadekwatna - może z karty zrezygnować w terminie 14 dni.
Wysokość karty podatkowej zależy od:
rodzaju działalności jaka prowadzi podatnik - najczęściej dotyczy to rzemiosł, ale i innych czynności np. gastronomicznych, handlu kwiatami, usług rozrywkowych, dotyczy tez wolnych zawodów świadczących usługi w zakresie zdrowia - lekarzem, stomatolodzy, weterynarze, udzielający lekcji na godziny, sprzedaż posiłków domowych;
liczby zatrudnionych osób - z tym, że niektóre czynności trzeba wykonywać osobiście;
liczby mieszkańców w miejscu gdzie prowadzona jest działalność.
W sytuacji gdy podatnik zrezygnuje z karty musi wybrać inną formę opodatkowania.
W karcie podatkowej jest przepis, który umożliwia obniżenie podatku przez podatnika i organ podatkowy albo podwyższenie podatku.
Cechą charakterystyczna jest stawka kwotowa niezależna od dochodów i przychodów. Jeżeli podatnik ma zatrudnionych pracowników misi prowadzić ich ewidencję.
Ryczałt ewidencjonowany:
Jest to ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Ten rodzaj opodatkowania wymaga ewidencji przychodów w takie sposób, by można było ustalić z jakiego źródła jest dany dochód, w przeciwnym razie płaci się stawkę najwyższą (a są one zróżnicowane). Podatnik poza ewidencją przychodów prowadzi również ewidencję środków trwałych (to te, które podlegają odpisom amortyzacyjnym), elementów wyposażenia (to te powyżej 1500 zł). Jeżeli zatrudnia osoby prowadzi również ewidencję zatrudnienia tychże osób.
Działalność która podlega takiemu opodatkowaniu to wolne zawody (lekarze, położne, pielęgniarki, tłumacze, nauczyciele (udzielający lekcji na godziny) - w sposób osobny bez zatrudniania osób wykonujących te czynności, nie można świadczyć usług na rzecz podmiotów zorganizowanych.
Na podstawie prowadzonej ewidencji podatnik sam ustala wysokość podatku w zależności od rodzaju działalności:
- 20% wolne zawody, umowa najmu, podnajmu, dzierżawy
- 17% usługi związane z reprodukcja komputerową, pośrednicy handlowi, zarządzanie nieruchomościami,
- 8,5% działalność związana ze świadczeniem usług związanych z prowadzeniem przedszkoli, ogrodów botanicznych, prowadzeniem przedszkoli, komisów, kolportażu prasy.
- 5,5% działalność wytwórcza, roboty budowlane, przewóz,
- 3% działalność usługowo - gastronomiczna i handlowa.
W danym roku podatkowym tą formę może wybrać podatnik, który rozpoczyna działalność gospodarczą, ale przychód nie może przekroczyć 250 tys. euro.
Opodatkowanie osób duchownych:
Zryczałtowanie opodatkowanie przychodów osiąganych przez osoby duchowne ale tylko te, które otrzymują opłaty „co łaska”. Dotyczy to osób duchownych wszystkich wyznań - w wyznaniu rzymskokatolickim proboszczowie i wikariusze. Takie opodatkowanie następuje na podstawie decyzji naczelnika urzędu skarbowego. Stawki są kwartalne, kwotowe uzależnione od funkcji i liczby mieszkańców. Duchowny może z tego rodzaju opodatkowania zrezygnować i prowadzić podatki w sposób ogólny (tj. prowadzić ewidencję).
P o d a t e k t o n a ż o w y
Jest to forma opodatkowania dochodów albo przychodów osiąganych przez armatorów eksploatacyjnych statków w żegludze morskiej (chyba). Armatorem może być osoba fizyczna, osoba prawna która ma miejsce zamieszkania albo siedzibę na terenie kraju, może być przedstawiciel zagraniczny który prowadzi tego rodzaju działalność w Polsce - ale będzie opłacał podatek od przychodu a nie od dochodu.
Działalność jaka oprowadzi armator to:
transport ładunków i pasażerów;
ratownictwo morskie
dzierżawa kontenerów
prowadzenie na statkach morskich kantorów
dowóz ładunków
działalność polegająca na wynajmie statków
Dochód armatora jest ustalany jako iloczyn dobowej stawki oraz okresu eksploatacji wszystkich statków w danym miesiącu. Czym statek większy tym stawka niższa. Tak ustalona podstawa zostaje opodatkowania wg stawki liniowej - 19%.
Armator obniża podstawę opodatkowania o składki emerytalne i zdrowotne pracowników.
Forma tonażowa rozliczenia jest formą korzystną dla podatnika, ponieważ podatnik musi się określić na okres 5 lat - a gdy zrezygnuje ponownie może wystąpić o taką formę po 3 latach od rezygnacji.
W p ł a t a z z y s k u d o b u d ż e t u p a ń s t w a
Jest to należność wprowadzona przepisami ustawy z 31.12.1995 roku. Obejmuje 2 kategorie podmiotów:
1. Jednoosobowe spółki skarbu państwa
2. Przedsiębiorstwa państwowe
Przedmiot:
Osiągnięcie zysku w wyniku prowadzonej działalności
Podstawa opodatkowania
Zysk netto
Przychód - koszty = D (zysk brutto) - podatek dochodowy od osób prawnych (19%)
= zysk netto - wypłata z zysku do budżetu państwa (15%)
= zysk do podziału.
Zaliczki odprowadzone są w terminach przewidzianych dla osób prawnych miesięcznie lub kwartalnie.
Podatek od potencjalnych dochodów: osiągany przez jednostki samorządu terytorialnego, to świadczenia które jednostki samorządu terytorialnego mają postać podatku dochodowego. Gdy jednostka tego podatku nie wpłaci w terminie - musi nadpłacić wraz z odsetkami.
Dochody należne to to, co miałaby gmina, gdyby podatnicy wpłacili 100% należności. Kwotę tą bierze się ze sprawozdania uwzględniając zastosowane ulgi i obniżenie górnych granic. Ten podatek od potencjalnych dochodów kieruje się do budżetu państwa na zwiększenie subwencji ogólnej.
P O D A T K I O B R O T O W E (P O Ś R E D N I E)
Podatki obrotowe to najistotniejsze źródło dochodów budżetowych. Są przenoszone na nabywcę w cenie towaru lub usługi.
wartość celna + cło + akcyza = podatek Vat
Do podstawy doliczamy wszystkie należności publiczno - prawne.
Podatki o charakterze obrotowym nakładają się kaskadowo. Stąd w tych podatkach mamy do czynienia:
podmiotem prawnym
podmiotem ekonomicznym
Podatek obrotowy jest dla podatnika prawnego obojętny - on go naliczy, pobiera, odprowadza a potem odbiera (chyba tak to miało być)
Kryterium przedmiotowe podatków obrotowych:
podatek od czynności cywilno - prawnych
podatek od gier i zakładów wzajemnych
podatek akcyzowy
podatek od towarów i usług (VAT)
Cechą charakterystyczną podatków obrotowych jest przebiegający proces harmonizacji. Jest tez pewna nieprawidłowość, ponieważ podatek od gier jest uregulowany w ustawie o grach i zakładach wzajemnych czyli w ustawie, która stanowi o innych sprawach. A podatki stanowią tylko pewną część tej ustawy.
P o d a t e k o d c z y n n o ś c i p r a w n y c h .
Podmiot:
osoby fizyczne
inne podmioty, które nie prowadza działalności gospodarczej w formach niezorganizowanych - wyjątek stanowi obciążenie umów spółek.
Przedmiot:
umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
umowy pożyczki,
umowy poręczenia,
umowy darowizny - w części dotyczącej długów i ciężarów
umowy dożywocia oraz ustanowienia odpłatnej renty,
umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,
umowy majątkowe małżeńskie,
ustanowienie hipoteki,
ustanowienie odpłatnego użytkowania,
umowy depozytu nieprawidłowego,
umowy spółki (akty założycielskie),
zmiany w/w umów
orzeczenia sądów które wywołują skutki takie jak w/w
- katalog jest zamknięty i nie można go poszerzać.
Umowa depozytu nieprawidłowego: umowa taka polega na tym, że komuś zostają przekazane pieniądze na przechowanie i ten ktoś nimi dysponuje -ale pieniądze te musi oddać. Depozyt prawidłowy to np. przekazanie kurtki do szatni, przekazanie auta na parking - odbierana jest zawsze ta rzecz, która przekazujemy do przechowania. W 2006 roku nastąpiła zamian - przeniesiono obowiązek podatkowy - i nabywca staje się płatnikiem podatkowym (np. spadkobierca, pożyczkobiorca, przechowawca).
Podstawa:
Zróżnicowana w zależności od tego, co jest przedmiotem umowy np.
- przy darowiźnie - wartość długów i ciężarów
- przy umowie zniesienia współwłasności - wartość rynkowa rzeczy lub praw
- przy sprzedaży - wartość rynkowa rzeczy
Stawka
Stała, procentowa, zróżnicowana w zależności od tego, co jest przedmiotem umowy - -2% - pożyczka, sprzedaż nieruchomości
- 1% - inne prawa majątkowe
- 0,5% - umowy spółki
Obowiązek składania zeznań podatkowych powstaje w terminie 14 dni od zawarcia umowy i w tym terminie uiszcza podatek. Przy umowie notarialnej płatnikiem jest notariusz który ma obowiązek obliczyć podatek i odprowadzić do 7 dnia następnego miesiąca po miesiącu w którym czynność została sporządzona aktem notarialnym.
W sytuacji gdy zawarta zostaje umowa pożyczki między osobami bliskimi, to nie istnieje obowiązek zapłaty podatku - pod warunkiem, że zostanie złożone zeznanie i że środki zostały przekazane nabywcy. Gdyby podczas kontroli podatnik powołał się na umowę a nie odprowadził podatku stosowana jest stawka sankcyjna.
ZWOLNIENIA:
organy pożytku publicznego,
jednostki samorządu terytorialnego, Skarb Państwa
osoby nabywające na własne potrzeby sprzęt rehabilitacyjny
obce państwa
P o d a t e k o d g i e r
Ten podatek obciąża tych, którzy prowadzą działalność w zakresie gier losowych.
Podmiot:
Ci, którzy na postawie zezwoleń lub koncesji prowadzą działalność gospodarczą w zakresie prowadzenie gier i zakładów wzajemnych.
Podmiot, który ubiega się o zezwolenie musi udokumentować źródła na prowadzenie działalności. Zezwolenie czy koncesja jest udzielana po spełnieniu wielu warunków np. kasyno może być utworzone w miejscowości posiadającej powyżej 250 tys. mieszkańców, salony gry na automatach w miejscowościach posiadających powyżej 100 tys. mieszkańców.
Przedmiot:
Uzyskiwanie przychodów z działalności gospodarczej prowadzonej na podstawie zezwoleń w zakresie gier i zakładów wzajemnych (tu jest tez monopol państwowy).
Podstawa opodatkowania:
Zróżnicowana - uzależniona od podmiotu działalności (totalizatory, bukmacherstwo) np.
1. w loteriach i grze telebingo - suma wpływów uzyskanych ze sprzedaży losów;
2. w grach liczbowych - suma wpłaconych stawek,
3. w grach na automatach - kwota stanowiąca różnicę między kwotą uzyskaną z wymiany żetonów do gry lub wpłaconą do kasy salonu i zakredytowaną w pamięci automatu lub wpłaconą do automatu a sumą wygranych uzyskanych przez uczestników gier.
Stawka:
Generalnie stała, procentowa, zróżnicowana od rodzaju gry (2%, 10%, 15%, 45%).
Na automatach o niskiej wygranej - stała, kwotowa, 125 euro od każdego urządzenia.
Dopłaty do gier liczbowych telebingo - gdzie jest monopol państwowy -10%.
P o d a t e k a k c y z o w y
Ten rodzaj podatku obowiązywał już w okresie międzywojennym przy wyrobach monopolowych (objętych monopolem) i luksusowych. Przykładem tego były bony paliwowe (po 10,20,50 zł) i tym bonem można było zapłacić swój VAT.
PODMIOT
osoby fizyczne;
osoby prawne,
jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, które:
- nabywają lub posiadają wyroby objęte akcyzą, od których akcyza nie została pobrana w odpowiedniej wysokości;
- zajmują się wyrobami akcyzowymi podlegającymi opodatkowaniu
- dokonujące czynności podlegające opodatkowaniu,
- u których powstają nadmierne ubytki lub niedobory wyrobów akcyzowych zharmonizowanych,
- będące zleceniobiorcami usług polegających na wytwarzaniu wyrobów akcyzowych w ramach umowy o dzieło lub innej umowy.
Znaki akcyzowe rozprowadza urząd celny.
Przedmiot:
produkcja wyrobów akcyzowych zharmonizowanych
wyprowadzanie wyrobów zharmonizowanych ze składu podatkowego
sprzedaż wyrobów akcyzowych na terenie kraju
eksport i import wyrobów akcyzowych
wewnątrzwspólnotowe nabycie i dostawa wyrobów akcyzowych.
Obowiązek podatkowy powstaje w dniu dokonania czynności z którą wiąże się jego powstanie, chyba że ustawa stanowi inaczej.
Skład podatkowy - wprowadzony został na potrzeby przepisów ustawy. jest to miejsce wydzielone na terenie którego może być prowadzona działalność polegająca na produkcji, przetwarzani, magazynowaniu wyrobów akcyzowych zharmonizowanych, a także przyjmowaniu, wysyłce tych wyrobów. Na prowadzenie składu podatkowego zezwolenie wydaje naczelnik urzędu celnego - na terenie właściwości której ten skład ma być prowadzony. Naczelnik ten wydaje też zezwolenia na nabywanie wyrobów akcyzowych. Składem podatkowym jest wytwórnia zakładów spirytusowych
Znaki akcyzowe mogą mieć postać banderoli, znaki cechowe, odciski pieczęci. Znaki akcyzy są sprzedawane podmiotom na podstawie zamówienia złożonego pisemnie do naczelnika urzędu celnego i ten wydaje decyzję w sprawie wydania akcyzy lub znaków sprzedaży. Wydanie to podlega opłacie (wartość + koszty wytworzenia). Jeżeli znaku akcyzowe nie zostaną wykorzystane podmiot je zwraca i otrzymuje jedynie zwrot wartości (bez kosztów).
Podstawa opodatkowania:
jest uzależniona od stawki wybranej przez ministra finansów - wartość celna towarów powiększona o należne cło ((towaru spoza unii), ale ta wartość może być powiększona o koszty transportu, ubezpieczenia, prowizje, opakowania. Gdy sa jeszcze jakieś inne należności - też są pobierane.
podstawa może być ustalona jako kwota należna
podstawa może być ustalona jako kwota należna pomniejszona o wartość vatu i akcyzy;
kwota którą nabywca jest zobowiązany zapłacić w przypadku nabycia wewnątrzwspólnotowego;
ilość wyrobów akcyzowych;
max cena detaliczna wyznaczona i wydrukowana na opakowaniach jednostkowych
kombinowana podstawa (ilość wyrobów z ceną detaliczna wyznaczona i wydrukowana na opakowaniach jednostkowych)
Stawka:
może być procentowa gdy podatek jest ustalony wartościowo;
kwotowo na jednolite wyroby
jako procent ceny detalicznej
kombinowane (jako połączenie kwot i procentu ceny detalicznej)
maksymalna stawka jest określona w przepisach ustawy a minister finansów tych stawek przekroczyć nie może.
Produkty niezharmonizowane to te, które podlegają opodatkowaniu tylko w Polsce.
P o d a t e k o d t o w a r ó w i u s ł u g (VAT)
Podatek od towarów i usług nazywany jest podatkiem od wartości dodanych. Cechą charakterystyczną (tak jak we wszystkich podatkach obrotowych) jest to, że podatek ten w cenie towaru lub usługi zostaje przeniesiony na nabywcę. Podatek ten jest obojętny finansowo dla podatnika. Przy nabyciu podatnik będący VAT-owcem nalicza i reguluje a potem na podstawie prowadzonej ewidencji go odlicza.
Podatek od towarów i usług podlega harmonizacji w ramach unii ale mimo tego, nasza ustawa w tym zakresie nie jest zgodna z prawem unijnym.
Konstrukcja podatku:
Podmiot:
osoba fizyczna
osoba prawna
jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, które dokonały zgłoszenia rejestrującego przed dokonaniem pierwszej czynności podlegającej opodatkowaniu. Osoby te samodzielnie prowadza działalność gospodarczą, bez względu na jej cel lub rezultat.
podatnikami mogą być również podmioty nie będące co do zasady podatnikami, jeżeli dokonują wewnątrz-wspólnotowej dostawy nowych środków transportu w przypadku, gdy okoliczności nie wskazują na zamiar wykonywania tej czynności w sposób częstotliwy.
Rejestracja podatników - Istnieje możliwość dokonania rejestracji tzw. krajowego albo wewnątrz-wspólnotowego dla podatników dokonujących wymiany międzynarodowej.
Przedmiot
Przedmiot ten został określony szeroko:
odpłatna dostawa lub świadczenie usług na terenie kraju;
eksport towarów
import towarów
wewnątrz-wspólnotowe nabycie i dostawa
Podstawa opodatkowania
Obrót - czyli kwota należna z tytułu sprzedaży pomniejszona o kwotę należnego podatku (VAT). Podatnik który zakupi towar lub usługę i wyprodukował swój towar nalicza do tego podatek i odlicza kwoty z faktur będących dowodami zakupu produktów.
Stawka
Stała procentowa
- podstawowa 22%
- dla niektórych kategorii produktów (zawartych w załączniku do ustawy) można zastosować stawkę obniżoną - 7% - np. pieczywo, wyroby słomiane, przetwory homogenizowane, sznurek do maszyn rolniczych, soczewki kontaktowe, wycinanki ludowe i artystyczne
- stawka przejściowa 3% na towary bądź usługi również zamieszczone w załączniku do ustawy np. winogrona, orzechy laskowe i włoskie, żołędzie i kasztany, mleko płynne przetworzone, otręby
- zerowa (co nie oznacza zwolnienia) na wewnątrz-wspólnotowe dostawy oraz eksport towarów
W załączniku do ustawy każdemu wymienionemu towarowi lub usłudze nadany jest symbol towarowy, stąd wiadomo jaka jest zastosowana stawka.
Nadto jeden z załączników wskazano kraje w których stosuje się szkodliwą konkurencję podatkową (tzw. raje podatkowe).
P O D A T K O W E P O S T A N O W I E N I A
E U R O P E J S K I E
W zakresie podatków majątkowych nie istnieje obowiązek harmonizacji przepisów (nasze przepisy nie musza być takie sama jak w innych państwach). Nie ma tez obowiązku ujednolicania stawek kwot wolnych od opodatkowania - ale państwa starają się ujednolicać ze względu na istnienie tzw. kapitału powiązanego. Można mieć do czynienia z powiązaniami osobowymi (dot. osób w zarządach) a tego rodzaju związki pomagają powstawaniu szkodliwej konkurencji. Do naszych przepisów podatkowych (tj. ordynacji podatkowej) wprowadzono przepisy dotyczące powiązań kapitałowych.
Najściślejsze harmonizowanie dotyczy podatków obrotowych (od towarów i usług i akcyzowy). Są to na razie dyrektywy mające na celu ujednolicenie systemów opodatkowania towarów i usług. Te działania dotyczące harmonizacji były podejmowane w Unii europejskiej już w latach 70-tych. Aktualnie w tym zakresie obowiązuje dyrektywa nr 112 z 26 listopada 2006 roku, która wchłonęła przepisy wcześniejszych dyrektyw (zwłaszcza 1 i 6). Ma ona na celu wprowadzenie w unii jednolitego systemu VAT - po 31 grudnia 2010 roku. Dyrektywa ta zawiera regulacje dotyczące zasad obowiązujących wszystkie państwa członkowskie ale i odnosi się każdego państwa z osobna. Kwestie dot. Polski zawarte są w art. 128. Dyrektywa ta jeśli chodzi o stosowanie stawek przewiduje, że państwa członkowskie stosują stawkę podstawową VAT - która jest jednakowa dla towarów i usług i stawka ta nie może być niższa niż 15%.
Rada ustali poziom stawki podstawowej, która będzie obowiązywała po 31 grudnia 2010 roku i będzie stała dla wszystkich (poprzednia wynosiła od 15% do 25%).
Państwa członkowskie mogą stosować stawki obniżone do produktów konsumpcyjnych pierwszej potrzeby. Przy stosowaniu stawek obniżonych istnieje możliwość wprowadzenia nomenklatury scalonej. Stawka obniżona nie może być niższa niż 5%. Zgodnie z postanowieniami unii co 2 lata dokonuje się przeglądu w zakresie stosowania stawek obniżonych. Dyrektywa 6 obejmowała 36 artykułów - aktualna - 112 ponad 400.
Regulacje wprowadzające jednolite zasady i stawki będą wynikały z rozporządzenia (a nie jak do tej pory dyrektywy) które wchodzi w skład prawny każdego państwa członkowskiego. Chodzi o to, by stawka VAT w całej unii była taka sama a w stosunku do podatku akcyzowego - jeden wykaz wyrobów akcyzowych.
Założenia Unii europejskiej dotyczące zasad opodatkowania
W traktacie wspólnotowym wprowadzono zasady które muszą być stosowane przez państwa członkowskie a które dotyczą obowiązku stosowania regulacji wynikających z treści Traktatu Wspólnotowego które winny być uwzględnione w regulacjach państw członkowskich i przeniesione do prawa wewnętrznego. Z treści tego traktatu wywiedziono zasadę niestosowania ceł albo danin o skutku ekwiwalentnym.
Na terenie unii obowiązuje jeden wspólny kodeks celny a dochód z ewentualnego cła stanowi dochód budżetu Unii Europejskiej. Przy czym państwa peryferyjne (na granicach unii) mają prawo do zatrzymania 25% wpływów z cła na utrzymanie aparatu celnego.
(tu mi czegoś brakuje ale chyba chodzi o zasady związane z podatkiem celnym)
dotyczy opodatkowania towarów pochodzących z importu
obowiązek podatkowy powstaje w związku z przekroczeniem granicy
świadczenie to ma charakter przymusowy
Kolejna zasada dotyczy zakazu dyskryminacji. Ta zasada ma zapobiec naruszeniu swobodnej konkurencji oraz umożliwić swobodny przepływ towarów. Dyskryminacja może sprowadzić się do tego, że towary sprowadzone z innych państw unii są wyżej opodatkowane niż towary krajowe, bądź też podlegają opodatkowaniu w przeciwieństwie do towarów krajowych.
Następną zasada jest zasada zakazu protekcjonizmu który sprowadza się do ochrony - nawet pośredniej - produkcji krajowej. Tu treścią zasad i zakazów jest zakaz preferowania towarów krajowych które są albo podobne albo pozostają w konkurencji towarów towarami pochodzącymi z innych państw unii.
Pomoc publiczna w ramach Unii Europejskiej
Pomocna ta w ramach unii rozumiana jest szeroko i sprowadza się do zakazu udzielania jej bez zgody Komisji Europejskiej. Pomoc publiczna to przysporzenie na rzecz podmiotu będącego przedsiębiorcą, które może polegać nie tylko na przyznaniu mu środków finansowych ale także na zwolnieniu go z obowiązków publiczno - prawnych, bądź przyznanie preferencji w spłacie zobowiązań na warunkach korzystniejszych niż obowiązujących ogół podmiotów. Zatem pomocą publiczną może być dotacja, zwolnienie podmiotowe, preferencyjne oprocentowanie kredytu czy pożyczki. Zasady dopuszczalności udzielania pomocy publicznej określają przepisy art. 16, 36, 73 oraz 86-89 traktatu. Tylko w sytuacjach wyraźnie wskazanych w traktacie może być udzielona pomoc publiczna.
Pomoc publiczna może być udzielana na podstawie aktu normatywnego )który podlega notyfikacji przed Komisją Europejską) programu pomocowego będącego także aktem prawa miejscowego lub pomoc ta może być udzielona jako pomoc indywidualna dla konkretnego podmiotu. Najczęściej pomoc indywidualna ma być przeznaczona na restrukturyzację.
Jeżeli pomoc była udzielona na podstawie decyzji może zostać uchylona bez zgody beneficjenta który ja otrzymał - w okresie 10 lat. Jeżeli pomoc publiczna była udzielana na podstawie umowy - podmiot który umowę zawarł występuje do sądu o jej rozwiązanie albo nakazanie zwrotu udzielonej pomocy.
Gdy toczą się postępowania administracyjne to prezesowi Urzędu Ochrony Konsumenta i Konkurencji przysługują uprawnienia prokuratorskie.
Postępowanie dotyczące zwrotu pomocy publicznej mogą toczyć się przed sądem I instancji jak i przed Europejskim Trybunałem Sprawiedliwości. Jeżeli państwo nie może od beneficjenta uzyskać zwrotu pomocy publicznej udzielonej nienależnie, musi tę pomoc zwrócić do budżetu unijnego wraz z odsetkami a nadto może zostać ukarane grzywną.
Pomoc de minimis
Zarówno przepisy unijne jak i krajowe (nasze) przewidują możliwość udzielania pomoce de minimis. Suma tej pomocy w okresie 3 lat nie może przekroczyć 200 tys. euro. Podmiot który ubiega się o de minimnis jest zobowiązany do przedstawienia podmiotowi który pomocy udziela wszystkich zaświadczeń o udzielonej już pomocy w roku w którym ubiega się o pomoc i dwóch poprzednich latach.
Organy udzielające pomocy jak i organy unijne mogą przeprowadzać u beneficjenta kontrole a ten musi udostępnić wszystkie dokumenty dotyczące jego sytuacji finansowej i udzielonej mu pomocy. Jeżeli beneficjent sprzeciwia się kontroli udzielanie pomoce może zostać mu wstrzymane albo może zostać wykorzystana pomoc funkcjonariuszy (ale jakich nie wiem).
Za niewykonanie obowiązków ciążących na beneficjencie jak i podmiocie udzielającym pomocy - prezes UOKiK może w drodze decyzji nałożyć karę pieniężną do 10 tys. euro. Kwota ta podlega przymusowemu ściągnięciu jeżeli beneficjent nie chce jej uregulować - a dochód z tego tytułu stanowi dochód budżetu państwa. Od takiej decyzji prezesa UOKiK służy odwołanie do sądu ochrony konkurencji i konsumentów w terminie 14 dni od dnia jej doręczenia.
Ceny transferowe - taksacyjne:
Do naszych krajowych rozwiązań (tj. do Ordynacji Podatkowej) dodano rozdział poświęcony właśnie cenom transferowym = transakcyjnym dotyczącym podatku dochodowego od osób fizycznych i osób prawnych. W zasadzie w ustawach dot. tych podatków te uregulowania winny się znaleźć a nie w ordynacji.
Ceny transferowe to ceny inne niż stosowane powszechnie przy kooperowaniu z innymi podmiotami. Zatem ceny transferowe to ceny inne niż ceny powszechnie przyjęte. W sprawie cen transferowych zawierane są porozumienia z organem administracji państwowej tj. ministrem finansów, który w drodze decyzji wydanej na wniosek podmiotu krajowego uznaje prawidłowość wyboru i stosowania metody ustalania ceny transakcyjnej między podmiotami powiązanymi krajowymi jak i zagranicznymi. Porozumienia te mogą być jednostronne lub wielostronne a ich charakter przesądza o trybie, terminach i wysokości opłaty.
Wnioskujący o zawarcie porozumienia ma obowiązek przedstawić propozycje stosowania metody ustalenia ceny, opisać ten sposób i przedstawić okoliczności które mogą mieć wpływ na prawidłowość ustalania ceny, wskazać okres obowiązywania porozumienia i podmioty z którymi ma być dokonywana transakcja.
Wysokość opłaty od wniosku wynosi 1% wartości transakcji z tym, że w porozumieniu jednostronnym które dotyczy podmiotów krajowych nie mniej niż 5 tys. euro i nie więcej niż 50 tys. euro, a jeżeli z podmiotem zagranicznym od 50 tys. euro do 100 tys. euro. Jeżeli porozumienia są dwu lub wielostronne nie mniej niż 50 tys. euro i nie więcej niż 200 tys. euro.
Termin obowiązywania decyzji w sprawie porozumień nie może być dłuższy niż 5 lat - ale może być przedłużany na kolejne 5-letnie okresy ale trzeba wnieść opłaty ponieważ jest to nowa decyzja. Jeżeli chodzi o termin w jakim winien być rozpoznany wniosek - to jest to termin „bez zbędnej zwłoki” przy czym przy umowach jednostronnych nie dłużej niż 6 miesięcy, przy umowach dwustronnych nie dłużej iż 1 rok a przy umowach wielostronnych nie dłużej niż 18 miesięcy.
Opłaty pobierane przez ministra są dochodem budżetu państwa a koszty postępowania obciążają podmiot wnoszący. Generalnie jest to decyzja, ale stosuje się przepisy ordynacji wyborczej i kpa.
Szkodliwa konkurencja podatkowa:
Minister finansów wydal rozporządzenie z dnia 16.05.2005r na podstawie przepisów ustaw o podatkach dochodowych - a to rozporządzenie dotyczy określenia krajów i terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych. Są to tzw. raje podatkowe. A należą do nich między innymi Księstwo Angory, Barbados, Grenada, Kajmany. Jeżeli zawierane są transakcje z krajami z listy zawartej w tym rozporządzeniu są one wnikliwie badane przez organy podatkowe.
Zatem raje podatkowe to kraje, które stosują niższe opodatkowanie niż w krajach związanych handlowo bądź nie stosują opodatkowania w ogóle. Przy czym jest to pojecie subiektywne.
Warunki bycia oaza podatkową:
podatki musza być niższe niż w państwie z którym jest porównywane
musi być polityczna stabilizacja
musi być dostępność
musi być dostępność informatyczna
musi być przestrzegana tajemnica bankowa.
Właśnie niedochowanie 5 pkt spowodowało utarte przez Szwajcarie przymiotu raju podatkowego - tj. gdy wyszło na jaw, że w Szwajcarii zdeponowane zostało przez Niemców złoto zagarnięte żydom.
Modelowa Konwencja - w sprawie podatków (15.07.2005r)
Podstawowym zadaniem tej konwencji jest eliminowanie podwójnego opodatkowania. Po raz pierwsza konwencja modelowa została uchwalona w 1955 przez Radę Organizacji Współpracy I Rozwoju. Jednym z podstawowych założeń jest wywieranie presji na państwach bogatych, by wspomagały państwa biedniejsze. By regulacje wewnętrzne wprowadzone przez bogatych nie dyskryminowały biedniejszych. Przyjmując tą koncepcję państwa uważały, że będzie konieczna aktualizacja. Konwencja modelowa jest uchwalona wraz z komentarzem dla rozwiązania wątpliwości interpretacyjnych. Każdy artykuł jest opatrzony szczegółowym komentarzem, ale państwa członkowskie mogą składać zdanie odrębne. (tu mam coś czego nie potrafię odczytać :P)
W postępowaniu mogą uczestniczyć państwa, które nie są członkami, mogą one zajmować swoje stanowiska w sprawach (jakichś tam) i te zdania odrębne są publikowane z treścią komentarza. Zatem konwencja modelowa dotyczy podwójnego opodatkowania zarówno między państwami będącymi członkami jak i nie będącymi. Polska zawarła takich umów ok. 180 właśnie po to, by wyeliminować podwójne opodatkowanie.
Metody unikania podwójnego opodatkowania:
metoda zwolnienia
metoda odliczenia
Metoda zwolnienia - polega na tym, że jeżeli mamy do czynienia z osobami mającymi miejsce zamieszkania w jednym z umawiających się państw a dochody lub majątek osiąga w innym - to to pierwsze państwo zwalnia go z opodatkowania.
Metoda odliczenia - osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w jednym państwie a w drugim osiąga dochód lub majątek - to to pierwsze państwo zezwala na odliczenie kwoty równej kwocie podatku zapłaconego w drugim kraju, albo odliczenia podatku od majątku.
Jednym z podstawowych założeń konwencji jest równe traktowanie obywateli umawiających się państw. Nie można wprowadzać rozwiązań, nie wolno obcokrajowcowi podnosić podatkowych obciążeń. Mają oni być tak traktowani jak nasi.
Wysokość ciężarów podatkowych
Wysokość kwoty wolnej od podatku jest bardzo zróżnicowana. Są też kraje (nieliczne) które w ogóle nie stosują takiej kwoty jak np. Łotwa, Portugalia, Słowacja.
Progi podatkowe - liczba progów nie świadczy o wysokości. Dochód pochodzący z kapitału jest wyżej opodatkowany niż dochód pochodzący z pracy.
K O N I E C
19