PRAWO PODATKOWE

Danina publiczna- wszelkie formy przejmowania przez państwo wartości majątkowych od mieszkańców i organizacji, które mają siedzibę na danym terytorium lub na nim działają.

Formy danin publicznych:

1. Daniny osobiste np. służba wojskowa

2. Daniny rzeczowe- obowiązek dostarczenia rzeczy, najczęściej żywności w sytuacjach nadzwyczajnych (nie obowiązują)

3. Daniny pieniężne:

1. Podatki

2. Opłaty

3. Cła

4. Dopłaty

Rys historyczny:

- powstały w starożytnym Rzymie (w okresie wojen)

- w Polsce- XVII w.

1. Podatek czopowy

2. Akcyza od wyrobów alkoholowych

- początkowo pojawiły się podatki majątkowe, które ingerowały w dochody przez podatnika

- XIX w.- podatek dochodowy, uzależniony od dochodu, związany z istnieniem burżuazji

- XX w.- podatek obrotowy (przy profesjonalnym obrocie lub świadczeniu usług)

PODATEK- publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu lub gminy, wynikające z ustawy podatkowej.

Cechy (stałe) podatku:

1. Charakter przymusowy (państwo dysponuje środkami przymusu w celu ich wyegzekwowania)

2. Świadczenie bezzwrotne (brak prawnej możliwości zwrotu prawidłowo zapłaconego podatku)

1. Nadpłata podatku- zapłata podatku nienależnego

2. Zwrot podatku- w pewnych przypadkach, jeżeli odpadnie podstawa prawna to podatek podlega zwrotowi)

1. Nieodpłatność (brak świadczenia wzajemnego ze strony państwa)

1. Odpłata ogólna- obowiązek wykorzystania środków pochodzących z podatków na cele ogólne

1. Jednostronność ustalania (podatek jest ustalony przez państwo- art. 217 Konstytucji)

2. Charakter ogólny (ustalony dla pewnej grupy podatników, a nie indywidualnie; następuje to później przy ustalaniu zapłaty wysokości podatku)

3. Świadczenie pieniężne

4. Przewłaszczenie (przez zapłatę podatku dochodzi do zmiany właściciela środków pieniężnych)

Opłata:

- świadczenie o charakterze odpłatnym

1. Odpłata kwalifikowana- podmiot uiszczając opłatę otrzymuje ekwiwalentne świadczenie nieodpłatne

- cechy takie jak ma podatek, z powyższą różnicą- jest to świadczenie odpłatne

- np. opłata administracyjna, paszportowa, skarbowa

Dopłata:

- forma finansowej partycypacji użytkowników inwestycji publicznych w kosztach realizacji inwestycji

- np. opłata melioracyjna

Cło:

- posiada cechy podatku, z zastrzeżeniem że zawsze wiąże się z przemieszczeniem towaru przez granicę celną

- np. cła przewozowe, wywozowe, tranzytowe

Cechy zmienne podatku = elementy konstrukcji podatku: (pozwalają ustalić kto, z jakiego tytułu i w jakiej wysokości ma zapłacić podatek)

1. Podmiot

2. Przedmiot

3. Podstawa opodatkowania

4. Stawki

Ad. 1 PODMIOT

1. Znaczenie szerokie- wszelkie podmioty biorące udział w stosunku prawnym zobowiązania podatkowego

1. Zobowiązane podmioty:

Podatnicy- osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu

1. Uprawnione podmioty- organy podatkowe reprezentujące związki publicznoprawne, które w zakresie kompetencji wymierzają i pobierają podatki

Podmiotowość podatkowo-prawna kreuje odpowiednia norma prawna zawarta w ustawie podatkowej.

1. Znaczenie wąskie:

1. podatnik (ten, kto jest zobowiązany do zapłaty podatku)

2. płatnik i inkasent (podmioty, które pośredniczą w zapłacie podatku)

3. osoby trzecie i następcy prawni podatnika (podmioty, które ponoszą odpowiedzialność podatkową za cudze zobowiązania podatkowe)

Ad. 2 PRZEDMIOT

- określona sytuacja faktyczna lub prawna w zaistnieniem, której przepisy wiążą

obowiązek zapłaty podatku

- składa się z co do zasady 2 elementów:

1. obiekt podatku

2. więź łącząca obiekt podatku z podatnikiem

- przedmiotem podatku dochodowego jest osiąganie dochodu

- w podatku od nieruchomości to własność gruntu, użytkowanie wieczyste gruntu- przedmiotem nie jest dochód ale osiąganie danego podatku

- z reguły jest wyrażany w tytule ustawy podatkowej

Ad. 3 PODSTAWA

- ilościowo lub wartościowo wyrażony przedmiot podatku

- podstawa opodatkowania * stawka = podatek

- ujęcie podstawy opodatkowania:

1. ilościowe (powierzchnia użytkowa budynku lub podanie wg 1 sztuki)

2. wartościowe (określenie wartości, kwota dochodu)

Ad. 4 STAWKA

- służy obliczeniu wielkości podatku

- mogą być różne

- stawki:

1. kwotowe:

- ilość jednostek pieniężnych jaką należy zapłacić od jednostki podstawy opodatkowania

- stosuje się wtedy, gdy podstawą opodatkowania jest wyrażona ilościowo

1. stosunkowe:

- mogą przybierać formę:

1. stawki procentowe (najczęściej),

2. ułamkowe lub

3. wielokrotnościowe

-powszechnie stosowane są stawki procentowe- relacja między wielkością świadczenia podatkowego a wielkością podstawy opodatkowania

- stosowane są wtedy, gdy podstawa oprocentowania ma wymiar wartościowy

- stawki procentowe mogą przybrać postać:

1. stawek stałych:

- jej wielkość jest niezależna od wielkości podstawy opodatkowania

- skutkiem jest opodatkowanie proporcjonalne

-nazywany podatkiem liniowym

1. skali podatkowej:

- zbiór uporządkowanych rosnąco lub malejąco stawek podatkowych

- składa się z 2 grup elemetów:

1. przedziału podstawy opodatkowania

2. odpowiadających tym przedziałom stawek podatkowych

- skale mogą mieć różny charakter:

Rodzaje skali:

1. skala progresywna:

- w coraz wyższych przedziałach opodatkowania stosuje się wyższą stawkę podatku

-progresja może być 2 rodzajów:

1. skala progresywna globalna (nie stosuje się)

2. skala progresywna szczeblowa/odcinkowa (wyższa stawka ma zastosowanie tylko do wyższego przedziału opodatkowania; podatek od osób fizycznych, darowizn)

1. skala regresywna:

- wraz ze wzrostem podstawy opodatkowania stawka maleje

- np. podatek od spadków i darowizn, dochodowy od osób fizycznych

1. skala degresywna:

- w kolejnych wyższych przedziałach stawka rośnie, a w pewnym momencie stawka maleje

Uproszczone konstrukcje- nie wszystkie elementy konstrukcji podatku występują (występuje tylko podmiot i przedmiot):

1. Ryczałt podatkowy:

- wysokość podatku wynika z przepisu

- znany podatnikowi, gdy ten rozpoczyna działalność

- jego wysokość nawiązuje do znamion zewnętrznych przedmiotu opodatkowania (rodzaju, warunków działalności, poziomu dochodowości)

- w naszym systemie występuje:

1. Karta podatkowa:

- substytut podatku dochodowego od osób fizycznych

- znamiona: rodzaj działalności, wielkość miejscowości, ilość pracowników

1. Od przychodów osób duchownych:

- ilość mieszkańców w parafii

1. Inne niebędące tak naprawdę ryczałtami- modele uproszczone,

-występują na gruncie podatków dochodowych, w szczególności od osób fizycznych

1. Opodatkowanie kontygentowo-repartycyjne:

- władza podatkowa ustala wysokość podatkową od grupy podatników w kwocie globalnej

- nie występuje w naszym systemie

Zwolnienia podatkowe:

- określona kategoria stanów faktycznych lub prawnych objętych zakresem podmiotowo-przedmiotowym danego podatku jest na mocy przepisów szczególnych w sposób wyraźny wyłączona od opodatkowania

- odnosi się albo do podmiotu podatku albo do przedmiotu podatku

- mogą mieć różny charakter- rodzaje zwolnień podatkowych:

1. Podmiotowe:

- uwzględniają określone cechy podmiotu

- skutkiem jest to, że wszelkie stany faktyczne będą zwolnione z danego podatku

- art.6

1. Przedmiotowe:

- biorą pod uwagę cechy przedmiotu podatku

- określony rodzaj dochodu jest zwolniony z podatku

- np. diety

1. Mieszane:

- muszą uwzględniać cechy podmiotu i przedmiotu

- np. zwolnienie z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej w specjalnej strefie ekonomicznej przez podmiot, który posiada zezwolenie:

1. Podmiot posiada zezwolenie

2. Dot. dochodów uzyskanych z działalności na terenie strefy

KONSTRUKCJA ZWOLNIENIA PODATKOWEGO ZAWSZE BĘDZIE ODNOSIĆ SIĘ DO PODMIOTU LUB PRZEDMIOTU PODATKU.

Wyłączenie spod opodatkowania:

- ustawodawca podatkowy wyłącza określoną kategorię stanów faktycznych lub prawnych z zakresu przedmiotowo-podmiotowego danego podatku

- ten stan faktyczny często jest objęty zakresem przedmiotowo-podmiotowym innego podatku

- art. 2 O.p. (np. przychody z działalności rolniczej, osiągnięte w drodze spadku lub darowizny) (czynności nie mogą być przedmiotem czynności- np. przestępstwo)

Ulga podatkowa:

- polega na ograniczeniu wielkości obciążenia podatku w określonych przypadkach w stosunku do obciążenia przyjętego za przeciętne danego podatku

-mogą mieć charakter: podmiotowy, przedmiotowy lub mieszany

- można zapłacić niższy podatek niż ten typowy podatek

-może mieć formę:

1. forma obniżenia podstawy opodatkowania

2. forma obniżenia stawki podatku

3. forma obniżenia ustalonej kwoty podatku (ustawodawca wprowadza przepis pozwalający obniżyć podatek)

- ulgi systemowe to ulgi uregulowane w ustawach szczególnych

- ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych (art. 67a O.p)- to nie są ulgi w rozumieniu doktrynalnym

1. Odroczenie

2. Rozłożenie na raty

3. Umorzenie

Zwyżka podatku:

- odwrotność ulgi podatkowej

- podwyższenie podstawy opodatkowania, stawki lub kwoty podatku

- brak charakteru sankcyjnego

- ma na celu zobiektywizowanie

Warunki płatności podatku:

1. Zapłacenie podatku może być dokonane bezpośrednio przez podatnika bądź za pośrednictwem płatnika lub inkasenta

2. Zapłacenie podatku może być dokonane jednorazowo lub w ratach bądź zaliczkowo

1. Rata podatku- znana jest wielkość świadczenia podatkowego, które jest rozkładane na części. Mają one inne terminy płatności, części są równe.

2. Zaliczka na podatek- nie znana wielkość świadczenia podatkowego, kiedy znana jest zaliczka. Będzie znana po zakończeniu okresu podatkowego, w trakcie są płacone zaliczki na podatek. Oblicza się tak jak wielkość podatku. Możliwe, że suma zaliczki jest nierówna co do podatku. Podatnik musi dopłacić do podatku lub możliwa jest nadpłata podatku.

1. Termin płacenia podatku:

1. 14 dni od doręczenia decyzji podatkowej

2. Wyznaczony kalendarzowo przez przepisy ustawy podatkowej

3. Wariant kombinowany

Zobowiązanie podatkowe- wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości, w terminie oraz w miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego.

Obowiązek podatkowy- wynikająca z ustaw podatkowych nieskonkretyzowana powinność przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w tych ustawach.

- zindywidualizowany obowiązek podatkowy

- charakter generalny- obowiązek płacenia podatków (Konstytucja)

- brak zindywidualizowania

- nie jest nim obowiązek podatkowy

- musi zaistnieć zdarzenie powiązane z podmiotem

- dotyczy jakiegoś podmiotu

- obowiązek podatkowy przekształca się w zobowiązanie podatkowe (obowiązki instrumentalne)

Istnieje możliwość powstania jednocześnie obowiązku podatkowego i zobowiązania podatkowego.

Stosunki podatkowo- prawne: (charakter władczy)

-podobny jest do stosunku cywilnoprawnego- jego treścią jest zobowiązanie;

-treść tego stosunku dzieli się na:

1. Obowiązki podstawowe (zapłata podatku)

- np. posługiwanie się NIP-em, prowadzenie ksiąg rachunkowych

1. Obowiązki instrumentalne

- składka PIT

- założenie nr NIP

- ewidencjonowanie

Przy przekształceniu powstaje obowiązek zapłaty podatku.

Zobowiązanie podatkowe:

- wynika z obowiązku podatkowego

- zobowiązanie do zapłaty podatku jest skonkretyzowane co do wysokości, terminu oraz miejsca zapłaty podatku

- łączy 2 podmioty: wierzyciela podatnika i podatnika

Związek publicznoprawny, podmiot zobowiązany

będący beneficjentem PODATNIK- os. fizyczna, os. prawna, jednostka

dochodów. organizacyjna niemająca osobowości prawnej,

W jego imieniu występują podlegająca na mocy ustaw podatkowych

organy podatkowe obowiązkowi podatkowemu.

(reprezentujące związek

publicznoprawny, który

wykonuje czynności

związane z wymierzaniem

i pobieraniem podatków)

ustalaniem wysokości zobowiązania podatkowego

1. Właściwość miejscowa- terytorialny zakres działalności

2. Właściwość rzeczowa- rodzaj pobieranych podatków

3. Właściwość funkcjonalna- czy będzie organem I czy II instancji

2 piony organów podatkowych

1. ORGANY RZĄDOWE:

I instancja: Naczelnicy Urzędów Skarbowych; Naczelnicy Urzędów Celnych- są to organy podatkowe w zakresie podatku akcyzowego oraz podatku od towarów i usług z tytułu importu

II instancja: Dyrektor Izby Skarbowej, Dyrektor Izby Celnej

1. ORGANY SAMORZĄDOWE:

I instancja: wójt, burmistrz, prezydent miasta (gmina), marszałek województwa, starosta

II instancja: samorządowe kolegium odwoławcze

Podmiotem zobowiązanym jest podatnik

-aby uzyskać status podatnika trzeba podlegać obowiązkowi podatkowemu

-w wykonywaniu zobowiązań mogą uczestniczyć:

1. PŁATNIK- osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.

- status płatnika zawsze nakłada ustawa podatkowa

- nie można się go zrzec

- wynagrodzenie za funkcję płatnika

1. INKASENT- osoba fizyczna, osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana do pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.

- np. sołtys

- może wystąpić w Polsce na gruncie podatku lokalnego i tylko, gdy rada gminy podejmie właściwą uchwałę

- konieczne jest wyrażenie zgody na bycie inkasentem

1. OSOBA TRZECIA ODPOWIADAJĄCA ZA CUDZE ZOBOWIĄZANIA PODATKOWE (akcesoryjni)

2. NASTĘPCY PRAWNI:

- przejęcie ogółu praw i obowiązków podatkowych

POWSTANIE ZOBOWIĄZANIA PODATKOWEGO:

1. Z mocy prawa:

- powstaje w związku z zaistniałym zdarzeniem, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie zobowiązania

- dominuje w Polsce

- zobowiązanie powstaje bez ingerencji organu podatkowego

- wysokość zobowiązania oblicza podatnik, ewentualnie płatnik (samoobliczenie, samowymiar)

- termin płatności ustalony kalendarzowo

- gdy podatnik go nie wykona lub błędnie wykona, to organ podatkowy wydaje decyzję, w której określa wysokość świadczenia zobowiązania podatkowego

- charakter deklaratoryjny, potwierdzająca

- „decyzja określająca”

1. Przez wydanie decyzji ustalającej wysokość podatku (zobowiązania):

- wydanie i doręczenie decyzji przez organ podatkowy

- decyzja organu ma charakter konstytutywny

- powstaje zobowiązanie podatkowe wraz z doręczeniem decyzji

- gdy nie jest doręczona zobowiązanie nie istnieje

- „decyzja ustalająca”

- organ podatkowy dokonuje obliczeń, a nie podatnik

- płatne w terminie 14 dni od daty doręczenia decyzji

- możliwy termin kalendarzowy np. od podatku od nieruchomości (ale decyzja ma być wtedy doręczona w ciągu 14 dni)

-w razie niewykonania organ nie wydaje ponownej decyzji

- w stosunku do jednego podatnika (zobowiązania podatkowego) organ podatkowy wydaje tylko jedną decyzję

MIEJSCE: zobowiązanie podatkowe powinno być uiszczone na rzecz właściwego miejscowo organu podatkowego (jeżeli podatnik uiszcza w innym organie- zobowiązanie nie wygasa, organ właściwy może żądać zapłaty)

TERMIN PŁATNOŚCI:

1. Może być odroczony

2. Może być rozłożony na raty

Ad.1: odroczenie

- zastąpienie terminu pierwotnego nowym terminem

- dokonywane w drodze decyzji organu podatkowego

1. Na wniosek podatnika

2. Stwierdzenie istnienia ważnego interesu podatnika lub interesu publicznego

- sytuacja obiektywna np. klęski pobranie podatku od

żywiołowe, wypadek losowy. podatnika wywiera

- Gdy sam się doprowadzi do danej negatywne skutki dla

sytuacji to nie usprawiedliwia go to społeczeństwa (np.

- ocenia organ w indywidualnych brak wypłaty)

przypadkach, działa w granicach

uznania administracyjnego

- pod warunkiem zawieszającym

-jeżeli podatnik uchybi temu obowiązkowi następuje przywrócenie terminu pierwotnego

- gdy decyzja ta zostanie uchylona to decyzja wygasa

- opłata prolongacyjna (art.57 O.p.)

- połowa odsetek za zwłokę w uiszczaniu podatków

- wymierzana w decyzji i w kwocie

- nie ulega zmianie

Ad. 2: rozłożenie na raty

- kwotę podatku dzieli się na części i każdej części wyznacza się nowy termin zapłaty

- przesłanki tj. w ad.1

- warunek zawieszający dotyczy każdej raty z osobna

SPOSOBY WYGASANIA ZOBOWIĄZAŃ (utrata bytu prawnego zobowiązań podatkowych- art.59 O.p.) ze względu na kryterium, czy wraz z wygaśnięciem wierzyciel jest zaspokojony, czy nie:

1. EFEKTYWNE:

1. Zapłata podatku

2. Potrącenie podatkowo-prawne

3. Zaliczenie zwrotu podatku (nadpłaty)

4. Przeniesienie własności rzeczy lub prawa majątkowego

5. Przejęcie własności nieruchomości lub prawa majątkowego w postępowaniu egzekucyjnym

6. Pobranie podatku przez płatnika lub inkasenta- jest to rodzaj zapłaty

1. NIEEFEKTYWNE:

1. Zaniechanie poboru podatku

2. Umorzenie zaległości podatkowej

3. Przedawnienie zobowiązania podatkowego

4. Zwolnienie z obowiązku zapłaty na podstawie interpretacji przepisów prawa podatkowego (14a i n.)

- zmiana interpretacji przepisów prawa podatkowego powoduje zwolnienie z obowiązku zapłaty

Zapłata podatku:

- przekazanie pieniędzy

- 3 formy:

1. W gotówce:

- przekazanie pieniędzy

- art. 60 O.p. wymienia 4 sposoby

1. W formach bezgotówkowych:

1. Polecenie przelewu (obie strony mają rachunek bankowy; dyspozycja dłużnika, aby obciążyć jego rachunek i tą samą kwotą uznać rachunek bankowy organu podatkowego)

2. Przy użyciu karty płatniczej (art. 61a, 60§1 pkt 2)

- funkcja fakultatywna

- dotyczy podatków samorzadowych

- dzień zapłaty to dzień uznania

1. W formie szczególnej:

- zapłata podatku znakami akcyzy

- obowiązkowe oznaczenie wyrobów akcyzowych znakami akcyzowymi (np. alkohol, papierosy)

- znaczenie legalizacyjne i podatkowe

dopuszczenie do - dowód zapłaty podatku akcyzowego

obrotu - podatnik musi nabyć produkt

- banderola- po części zapłacony podatek

- następnie umieszczenie banderoli na produkcie

- kwota zapłacona za banderolę pomniejsza podatek

(rodzaj zaliczki

- zapłata antycypacyjna

- zakres poszczególnych form zapłaty podatku

1. Zapłata znakami akcyzowymi- jest obowiązkowa

2. Zapłata w formie przelewu (art. 61 O.p.)- polecenie przelewu też w pewnym zakresie jest obowiązkowa; ten obowiązek nie dotyczy podatnika, który nie prowadzi działalności gospodarczej; w O.p. brak terminu ograniczającego bank na dokonanie przelewu

Potrącenie podatkowo-prawne:

- art. 64 i 65 O.p.

- tj. potrącenie cywilnoprawne, ale stosuje się wyłącznie przepisy Ordynacji Podatkowej ( nie można odnosić się do kc)

- wierzytelność ma być wzajemna, bezsporna i wymagalna

- 2 grupy wierzytelności

1. Takie, które nadają się do potrącenia bez względu na to, kto może ich dokonać;

-potrącenia może dokonać podatnik lub nabywca

- art. 64§ 1 pkt 1-6

1. Wierzytelności, których potrącenia może dokonać tylko podatnik

- tylko podatnik może dokonać potrącenia

- art. 62§ 2

- tryb dokonania potrącenia podatkowego:

1. Na wniosek (z dniem złożenia wniosku)

2. Z urzędu (z dniem wydania postanowienia o potrąceniu)

- odmowa potrącenia następuje w drodze decyzji

Przeniesienie własności rzeczy lub prawa majątkowego: (art. 66 O.p.)

- 2aspekty:

1. Następuje po upływie terminu zapłaty podatku

2. W miejsce świadczenia pieniężnego wierzyciel podatnikowy akceptuje świadczenie rzeczowe

- wtedy, gdy podatnik posiada określony majątek

- procedura przeniesienia:

- zależne czy od podatków gminnych czy państwowych

- umowa w co najmniej pisemnej formie

- starosta zawiera umowę przy podatkach państwowych

- musi uzyskać zgodę organu podatkowego (np. naczelnika urzędu

skarbowego)

- na postawie wyceny

- starosta informuje o tym organ podatkowy, który wydał decyzję, w której

Stwierdzono wygaśnięcie zobowiązania podatkowego w całości lub w części

- wójt, burmistrz, prezydent miasta przy podatku gminnym (jest on jedynym organem

Podatkowym) wydaje też decyzję o wygaśnięciu …

Zaliczenie zwrotu podatku (nadpłaty):

- mamy zaległość podatkową i nadpłatę

- szczególny rodzaj podatnika

- art. 72 O.p.

- charakter prawny nadpłaty- publicznoprawny- podatnik działa z zamiarem wykonania zobowiązania podatkowego

- powstanie nadpłaty: (w zależności od sposobu powstania nadpłaty)

1. W wyniku błędu podatnika

2. W wyniku błędu płatnika

3. Uchylenie decyzji podatkowej, na podstawie, której podatnik dokonał zapłaty podatku (najczęściej występująca)

4. Wynikające z konstrukcji podatków (np. płatne zaliczkowo)

5. Wynikające z orzeczenia TK lub ETS

- fikcja (nie powinien działać wstecz, ale działa)

MOMENT POWSTANIA NADPŁATY: (art. 72 O.p.)

1. Z faktycznym momentem zapłaty

2. Z datą złożenia zeznania podatkowego

SPOSOBY POSTĘPOWANIA Z NADPŁATĄ: (art. 76 O.p.)- jest to określony sposób postępowania organu podatkowego

1. Zaliczenie na poczet podatków zaległych (z urzędu)

2. Zaliczenie na bieżące zobowiązania podatkowe (z urzędu)

- zobowiązanie już powstało, ale termin płatności nie upłynął

1. Zwrot nadpłaty

2. Wniosek podatnika o zaliczenie nadpłaty na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych

Przyjmuje się tu tożsamość wierzyciela podatkowego (gmina, państwo)- ten sam podmiot jest zobowiązany do otrzymania zobowiązania oraz zobowiązania do dokonania zwrotu.

Nadpłata w podatku lokalnym nie może stanowić zapłaty należnej państwu.

Zaliczenie nadpłaty następuje w formie postanowienia, na które może być złożone zażalenie.

MOMENT ZALICZENIA NADPŁATY:

1. Zaległości podatkowe (art. 76a § 2)

1. Z dniem powstania nadpłaty (fikcja prawna)

- przysługuje oprocentowanie od nadpłaty

- zaległość podatkowa powoduje zapłatę odsetek za zwłokę

- stopa procentowa od zaległych odsetek i oprocentowanie nadpłaty jest taka sama

- z terminem płatności podatku na bieżące zaległości

- art. 78

•faktyczna wpłata- błąd organu

•jeżeli w terminie 2 miesięcy nie orzeknie- błąd podatnika

•przy podatku zaliczkowym

Zaniechanie poboru podatku:

- art. 22

-zawsze ma postać aktu stanowienia prawa

-wskazuje podatników w sposób generalny

- zaniechanie oznacza, że organy podatkowe nie są zobowiązane do poboru podatku, a w przypadku zapłaty powstanie nadpłata, powoduje wygaśnięcie zapłaty podatku

Umorzenie zaległości podatkowej:

- jest rodzajem ulgi podatkowej

- art. 67a

- organ podatkowy dokonuje umorzenia w drodze decyzji, która jest wydawana co do zasady na wniosek

- organ musi stwierdzić ważny interes podatnika lub interesu publicznego

- przedmiotem całość lub część zobowiązania, opłata prolongacyjna odp. część odsetek za zwłokę

- art. 67d (z urzędu- wyegzekwowanie zaległości jest niemożliwe)

Przedawnienie zobowiązania podatkowego/ obowiązku podatkowego:

-organ podatkowy nie może wydać decyzji ustalającej

-ozn. niemożność wydania decyzji konstytutywnej z uwagi na upływ terminu

Bieg terminu a przerwanie lub zawieszenie:

1. Ogłoszenie upadłości 1. wszczęcie postępowania w sprawie o przestępstwo

podatnika skarbowe/wykrocznie skarbowe, jeżeli popełnienie tego wiąże się z

1. Zastosowanie środka niewykonaniem zobowiązania podatkowego (gdy

egzekucyjnego, podatnik zostanie o tym poinformowany)

o którym podatnik 2. wniesienie skargi do sądu administracyjnego

zostaje powiadomiony na decyzję dotyczącą tego zobowiązania

3. wystąpienie do sądu powszechnego przez organ

podatkowy w celu ustalenia stosunku (art. 199)

prawnego i istnienia prawa

4. przyjęcie zabezpieczenia wykonania zobowiązania

podatkowego

5. wystąpienie przez polskie organy podatkowe do

organów podatkowych innego państwa w celu

uzyskania informacji koniecznych do ustalenia

zobowiązania podatkowego (umowy w sprawie

unikania podwójnego opodatkowania)

Nie ulegają przedawnieniu zobowiązania podatkowe:

1. Zabezpieczenie hipoteką lub zastawem skarbowym (art.70 § 8 O.p.)

SKUTKI NIE ZAPŁACENIA PODATKU PRZEZ PODATNIKA:

1. Zaległość podatkowa (zobowiązanie podatkowe nie zapłacone w terminie)

- art. 53, 56 O.p.

-pobiera się tu odsetki za zwłokę; naliczane za każdy dzień zwłoki; obowiązek obliczenia i zapłaty odsetek ciąży na podatniku

- stawka odsetek- art. 56 § 1 O.p.

1. Aktualizacja odpowiedzialności podatkowej:

- co do zasady podatnik odpowiada całym swoim majątkiem za ciążące na nim zobowiązania podatkowe

- w związku małżeńskim obejmuje cały majątek osobisty i majątek wspólny

- inne podmioty:

1. Płatnik (gdy nie wykona jednego z obowiązków)

- może wyłączyć swoją odpowiedzialność, gdy pobranie podatku nastąpiło nie z jego winy

1. Inkasent (gdy pobierze podatek i nie wpłaci go odpowiedniemu organowi podatkowemu)

2. Osoby trzecie (art. 107)

- akcesoryjni dłużnicy podatkowi odpowiadają solidarnie z podatnikami za zaległości podatkowe podatnika

- odpowiadają za:

1. Za zaległości

2. Za odsetki od zaległości

3. Za koszty postępowania egzekucyjnego

4. Za podatki pobrane a nie wpłacone przez podatnika, gdy diałał w charakterze płatnika

- art. 26a- wyłączna odpowiedzialność podatnika

- aktualizacja odpowiedzialności osób trzecich nie zwalnia z odpowiedzialności podatnika

- organ orzeka w drodze decyzji (konstytucyjnej)

- wydawana, gdy znana jest odpowiedzialność podatnika

- swoboda co do terminu wydania decyzji(do kiedy ma być wydana)

- organ może wszcząć egzekucję z majątku osoby trzeciej, gdy egzekucja z majątku podatnika okaże się bezskuteczna

- decyzja płatna, co do zasady, w terminie 14 dni

Osoby trzecie:

1. Rozwiedziony małżonek podatnika:

- odpowiedzialność ograniczona- odpowiada za zaległości podatkowe, które powstały w czasie trwania wspólności podatkowej

- odpowiada do wysokości wartości udziału jaki przypadł mu w majątku wspólnym

- odpowiada całym swoim majątkiem

1. Członek rodziny podatnika:

- art. 111 O.p.

- gdy stale z podatnikiem współdziała przy prowadzeniu działalności gospodarczej osiągając korzyści

- nie odpowiada gdy na podatniku ciążył obowiązek alimentacyjny

1. Nabywca przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa (art. 112)

-nabywca może wystąpić do organu podatkowego o wydanie zaświadczenia dotyczącego zaległości podatkowych; wówczas odpowiada tylko za te zaległości ujawnione w zaświadczeniu

1. Wspólnicy spółek osobowych:

- odpowiadają za zobowiązania spółki

- nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania wspólników

5. osoby prawne

- odpowiedzialność ponoszą członkowie zarządu, ale mogą zwolnić się od odpowiedzialności:

1. Wniosek o ogłoszenie upadłości

2. Wykażą, że niezłożenie wniosku nastąpiło to bez ich winy

3. Wskażą mienie osoby prawnej, z której może być zaspokojona należność