PODSTAWY PRAWA wykłady 28-09-2008

Kodeks cywilny część ogólna / dział 1

8 zjazd - można zdawać

Prawo - uporządkowany zespół norm prawnych wydanych przez państwo
i zagwarantowanych przymusem państwowym

Prawo dzieli się na gałęzie:

• prawo cywilne - osoby fizyczne, osoby prawne, wszystkie umowy cywilno-prawne (umowa sprzedaży, dzierżawy, wynajmu, pożyczki, związane z obrotem gospodarczym) są zawsze dwie strony: powód - wierzyciel, pozwany - dłużnik, musimy wypełnić pozew, radca prawny reprezentuje sprawy klienta

• prawo karne - mamy do czynienia z przestępstwami, mamy trzy strony: pokrzywdzony, oskarżony musi być obecny, prokurator - oskarżyciel publiczny, musi też być adwokat, radca prawny i piszemy odwołanie do izby skarbowej

• prawo finansowe

• prawo administracyjne - występuje organ administracji państwowej, a organem jest rząd, drugim przedmiotem jest obywatel (może sam wystąpić)

• prawo konstytucyjne - występują naczelne organy administracji państwowej (prezydent) ?

Sądy powszechne (dostępne dla wszystkich)

• sądy grodzkie - jeden sędzia, sprawy najprostsze (np. wykroczenia) odwołujemy się do sądu rejonowego

• sąd rejonowy - orzeka w nim sędzia i dwóch ławników, raz możemy wnieść tylko odwołanie do organu nadrzędnego do Izby Skarbowej, rozpatrywane są sprawy ani najprostsze ani skomplikowane (np. pożyczanie pieniędzy kwotą 1.000zł, granica wynosi 75.000zł) rozpatruje występni

• sąd okręgowy - od kwoty 75.000zł orzeka w nim 3 sędziów zawodowych, jeżeli 2 jest za a trzeci przeciw to ten trzeci odwołuje się - musi wyjaśnić dlaczego tak uważa

• sąd apelacyjny - orzekają 3 osoby z wieloletnim doświadczeniem

• sąd najwyższy - sprawuje nadzór nad innymi sądami

Zakłady karne

• półotwarty (wychodzenie na przepustki)

• otwarty (osoby, które popełniły przestępstwo nieumyślnie)

• zamknięty (podlega leczeniu, zakaz wychodzenia)

kara ograniczenia wolności

kara grzywny

Przepisy stwierdzające, które nie zawierają żadnego elementu normy prawnej (wyszukać,
I dział kodeksu cywilnego)

norma prawna - jest to reguła postępowania, wydawania przez państwo i zagwarantowana przymusem państwowym

Budowa normy prawnej

• hipoteza - określa adresata i okoliczności zastosowania (kto)

• dyspozycja - określa sposób zachowania się (w jaki sposób)

• sankcja - określa ujemne konsekwencje niedostosowania się do określonego zachowania (kara)

Przykład normy prawnej :

Nie ważne jest oświadczenie woli, złożone drugiej osobie dla pozoru.

sankcja hipoteza dyspozycja

Są przepisy stwierdzające, które nie zawierają żadnego elementu normy prawnej.

RODZAJE NORM PRAWNYCH

• normy bezwzględnie obowiązujące (imperatywne) - obowiązują bez względu na wolę strony. Każde odstępstwo od nakazanego sposobu postępowania jest naruszeniem prawa i pociąga za sobą sankcje np. sprzedaż nieruchomości następuje w formie aktu notarialnego

• normy względnie obowiązujące (dyspozytywne) - mają zastosowanie tylko wtedy, jeżeli strony nie umówią się inaczej. Postanowienie umowne stron mają pierwszeństwo przed przepisami zawartymi w kodeksie - umowy zobowiązaniowe np. umowa najmu z góry z dołu płatne

przepis prawny - jest to jednostka redakcyjna (treść) tekstu prawnego np. artykuł, paragraf, punkt, ustęp

użytkowanie wieczyste

Co oznacza że normy prawne są zakodowane przepisem prawnym?

Każda norma jest przepisem prawnym ale przepis nie jest normą.

Osoba prawna jest przepis stwierdzający

Na stały przepis stwierdzający art. 28

Źródłami prawa powszechnie obowiązującego w Polsce są:

1. Konstytucja - jest to ustawa zasadnicza - akt prawny o najwyższej mocy prawnej, określa:

• zasady ustroju politycznego, społecznego i gospodarczego państwa

• kompetencje najważniejszych nadrzędnych organów państwowych np. Rada Ministrów (rząd), Prezydenta, Sejmu, Senatu, Trybunału Stanu, Trybunału Konstytucyjnego

• prawa wolności i obowiązki obywatela

Konstytucję uchwala Zgromadzenie Narodowe (połączone izby parlamentu, sejm i senat) a naród przyjmuje ją w drodze referendum. Obecna konstytucja obowiązuje od 1997r.

2. Ustawy

Prawo inicjatywy ustawodawczej mają:

• Rada Ministrów

• Sejm - 460 posłów

• Senat - 100 senatorów

• Prezydent

• Obywatele (100 000 obywateli)

W drodze ustaw uregulowane są wszystkie dziedziny ustaw.

Projekt ustawy jest rozpatrywany w trzech czytaniach

1. czytanie - komisje sejmowe

2. czytanie - w Sejmie

3. czytanie - kończy się głosowaniem

Zwykle ustawy zapadają zwykłą większością głosów (więcej za niż przeciw przy obecności qvorum - połowa głosów (230 posłów musi być na sali - wystarczy 116 głosów).

W przypadku ustaw ważniejszych wymagana jest bezwzględna większość głosów
(50 % + 1 głos) 231 trzeba aby uchwalić ustawę budżetową.

Ustaloną przez Sejm ustawę, Marszałek Sejmu przekazuje do Senatu. Senat w ciągu 30 dni może przyjąć projekt, wnieść poprawki lub odrzucić w całości. Ustawa wraca do Sejmu i Sejm może ją przegłosować. Poprawki Senatu mogą być przegłosowane większością bezwzględną.

Uchwalona przez Sejm i Senat ustawę Marszałek Sejmu przekazuje Prezydentowi do podpisu. Prezydent może w ciągu 21 dni złożyć podpis lub zawetować - odrzucić. Może tez skierować ustawę do Trybunału Konstytucyjnego w celu stwierdzenia zgodności z konstytucją.

Veto prezydenckie może być odrzucone większością kwalifikowaną, która wynosi 3/5. Ustawa w przypadku odrzucenia Prezydent musi w ciągu 7 dni podpisać ustawę. Jeżeli nie podpisze = rezygnacja Prezydenta z rządu ??

Ustawa wchodzi zwykle w życie w ciągu 14 dni od ogłoszenia w dzienniku ustaw, chyba że sama inaczej stanowi.

PROMULGACJA - publiczne ogłoszenie tekstu prawnego w organie promulgacyjnym, będącym warunkiem jego wejścia w życie.

Organy promulgacyjne:

• Dziennik Ustaw

• Monitor Polski

3. rozporządzenia - są aktami wykonawczymi do ustaw, wydają je:

• Prezydent

• Rada Ministrów

• poszczególni ministrowie

4. ratyfikowane umowy międzynarodowe - mają bezpośrednie zastosowanie w naszym ustawodawstwie np. konkordat, Europejska Konwencja Praw Człowieka i podstawowych wolności

---