Zintegrowany system zarządzania:
zarządzanie jakością
zarządzanie bezpieczeństwem i ryzykiem
zarządzanie środowiskiem
+ zarządzanie wiedzą i informacjami
+ zarządzanie finansami
„ NIE MA JAKOŚCI LEPSZEJ, ANI GORSZEJ - JAKOŚĆ JEST ALBO JEJ NIE MA ”
System zapewnienia jakości - zapobieganie wadliwości.
Istota systemu - swoją pracę wykonuj dobrze za pierwszym razem.
„ JEŚLI WYDAJESZ ZA DUŻO NA JAKOŚĆ - TRACISZ PIENIĄDZE,
JEŚLI ZA MAŁO - TRACISZ NIE TYLKO PIENIĄDZE „
Cele przedsiębiorstwa :
Poprawa sytuacji ekonomicznej.
Spełnić oczekiwania klienta (zewnętrznego - klienta, wewnętrznego - pracownika).
Przetrwać na rynku za wszelką cenę.
Dać znać o sobie ( marketing, agresywna reklama).
Zadziwić klienta, przyciągnąć go.
Czynniki warunkujące podjęcie decyzji w przedsiębiorstwie :
INFORMACJE
dostęp do informacji
przepływ informacji
typowe ringi japońskie
informacja w procesach
narzędzia (internet, intranet)
MOTYWACJA
chcieć to móc
mentalność
podmiotowe traktowanie człowieka
nowa kultura organizacyjna
utożsamianie się z firmą
KOMPETENCJE
wiedza
umiejętności praktyczne
rozwój
wymagania stawiane sobie i innym
Cel nowoczesnych firm :
efektywność
elastyczność na zmiany
szybkość reakcji na zmiany płynące z rynku
konkurencyjność
innowacyjność
wydajność
zorientowanie na klienta
zyskowność
Management :
wiedza poparta praktyką i umiejętnościami
kwestia informacji
fuzje
siła akcjonariuszy
innowacje
strategia
komleksowość
czas
finanse
ryzyko
Jakość totalna (kompleksowa) i jej cechy :
Definicja jakości - zgodność.
Standard jakości - zapobieganie (prewencja).
Postawa - odpowiedzialność.
Realizacja jakości - bezbłędność.
Mierzenie jakości - analiza kosztów jakości.
System jakości - zapobieganie wadom.
Konsekwencja jakości - zaufanie.
Powód ciągłej poprawy - konieczność.
Dążenie do poprawy jakości to konieczność :
strategiczna
marketingowa
ekonomiczna
technologiczna
organizacyjna
społeczna
prawna
informacyjna
Normy ISO 9000 = EN 29000
podają co należy osiągnąć
nie wskazują jak to zrobić
wprowadzając wytyczne norm do praktyki, należy je dostosować do specyficznych, własnych przepisów i wewnętrznej organizacji
są to normy vi contractus ( normy z umowy)
nie są normami vi legis (nie z mocy prawa)
Charakter norm w Polsce.
Normy w Polsce funkcjonują w oparciu o ustawę o normalizacji.
Obszar jakości reguluje 5 ustaw :
o badaniach i certyfikacji
o normalizacji
o Polskim Komitecie Normalizacyjnym
prawo probiercze
prawo o miarach
Te 5 ustaw weszło w Polsce w sejmie 03.04.1993., a obowiązuje od 01.01. 1994.
Wcześniej regulowało to dwie ustawy - o jakości i o normalizacji.
Stosowanie polskich norm jest dobrowolne, nie jest obligatoryjne (art. 19 ustawy o normalizacji). Ale odpowiedni minister może w drodze rozporządzenia wprowadzić obowiązek stosowania norm :
w dziedzinie ochrony życia, zdrowia, mienia, bezpieczeństwa pracy i użytkowania
w dziedzinie ochrony środowiska
gdy norma jest przywołana w ustawie , akcie wykonawczym lub wykazach Ministrów
Zgodność wyrobów z wymogami polskiej normy musi być potwierdzona :
deklaracja zgodności - wydana przez producenta
znak zgodności - w rozumieniu ustawy o badaniach i certyfikacji
ISO - International Standards Institution (1947)
Międzynarodowa Organizacja Standaryzacyjna (Normalizacyjna)
Zasady Statutu ISO :
członkiem ISO może być tylko jeden organ normalizacyjny z danego kraju
prawo autorskie norm ISO zachowują tylko członkowie ISO
Walne Zgromadzenie Członków - 86 członków
Dorobek - 11000 norm ISO
Organizacja - 184 komitety techniczne, 600 podkomitetów,
2000 grup roboczych, 30000 ekspertów zatrudnionych w skali roku
Budżet - składki wpłacone przez członków zwyczajnych i wspierających
Obszar - wszystkie dziedziny oprócz elektroniki i elektrotechniki
Normy serii ISO 9000
ISO 9004 Zarządzanie jakością i elementy systemu jakości. Wytyczne dla kierownictwa. Nie jest to norma systemowa.
|
|
ISO 9000 Normy dotyczące zarządzania jakością i zapewnienia jakości. Wytyczne wyboru i stosowania. |
|
ISO 9001 System jakości. Model zapewnienia jakości w projektowaniu, konstruowaniu, produkcji, instalowaniu i serwisie. |
|
|
|
|
|
|
|
ISO 8402 Jakość. Terminologia. |
|
ISO 9002 System jakości. Model zapewnienia jakości w produkcji i instalowaniu.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ISO 9003 System jakości. Model zapewnienia jakości w kontroli i badaniach końcowych.
|
Grupa norm ISO 9000 - to normy dotyczące sytuacji zewnętrznych, kontraktowych, będących przedmiotem certyfikacji.
Od 1987, kiedy to wprowadzono normy - bardzo rozbudowano rodzinę norm. Podzielono poszczególne normy na elementy bardziej szczegółowe.
(norma europejska dotycząca akredytacji i certyfikacji)
Normy serii EN 45000
EN 45001 Ogólne kryteria dotyczące działania laboratoriów badawczych. |
|
|
EN 45011 Ogólne kryteria dotyczące organów udzielających certyfikatów na wyroby |
EN 45002 Ogólne kryteria dotyczące oceny laboratoriów badawczych. |
|
|
EN 45012 Ogólne kryteria dotyczące organów udzielających certyfikatów na systemy jakości |
EN 45003 Ogólne kryteria dotyczące jednostek akredytujących laboratoria badawcze. |
|
|
EN 45011 Ogólne kryteria dotyczące organów udzielających certyfikatów dla personelu |
|
|
|
EN 45011 Ogólne kryteria dotyczące wydawania świadectw zgodności przez dostawców |
|
EN 45019 Wytyczne odnośnie określonych aspektów badań i poświadczeń. |
|
Model procesowy sterowania organizacją
Aparatura kontrolno-pomiarowa |
ELEMENTY TECHNICZNO - TECHNOLOGICZNE |
|
ELEMENTY EKONOMICZNE |
Rachunek kosztów
Strategia finansowa |
|
|
|
|
WY |
Struktura organizacyjna |
ELEMENTY PRAWNO - ORGANIZACYJNE |
|
ELEMENTY SPOŁECZNE |
System wynagradzania
i motywowania |
Elementy prawne - sfera realna, przepisy dotyczące konsumpcji, podziału, polityki ceł, polityki cen i handlu.
Elementy organizacyjne - przeprofilowanie struktury organizacyjnej.
Klient na wejściu i wyjściu
ISO 2000
Wstęp
Postanowienia ogólne
Model procesu
Zgodność z innymi założeniami systemów zarządzania
Zakres
Założenia podstawowe
Ograniczenia zakresu i dopasowywanie
Założenia podstawowe
Ograniczenie zakresu - wyłączenie
Dopasowanie projektowania i rozwoju
Odwołania normatywne
Terminy i definicje
Wymagania systemu zarządzania jakością
Odpowiedzialność kierownictwa
Postanowienia ogólne
Potrzeby i wymagania klientów
Polityka jakości
Cele jakościowe i planowanie
Cele jakościowe
Planowanie
System zarządzania jakością
Postanowienia ogólne
Odpowiedzialność i władza
Księgi jakości
Procedury systemowe
Reprezentant kierownictwa
Nadzór nad dokumentacją
Nadzór nad zapisami dotyczącymi jakości
Przeglądy kierownictwa
Zarządzanie zasobami
Postanowienia ogólne
Zasady personalne
Wyznaczony personel
Szkolenia, kwalifikacje i personel
Inne zasoby
Informacje
Infrastruktura
Środowisko pracy
Proces zarządzania
Postanowienia ogólne
Procesy powiązane z klientem
Identyfikacja wymagań klienta
Przegląd wymagań klienta
Przegląd możliwości spełnienia określonych wymagań klienta
Komunikowanie się z klientem
Własności klienta
Rodzina norm ISO9000:2000
ISO 9000 - opisano podstawy systemów zarządzania jakością i określono terminologię dotyczącą systemów zarządzania jakością
ISO 9001 - wyspecyfikowano wymagania dotyczące systemu zarządzania jakością, gdy organizacja potrzebuje wykazać swoją zdolność do dostarczenia wyrobów, które spełniają wymagania klienta i mających zastosowanie wymagań prawnych oraz w celu zwiększenia zadowolenia klienta NIE MA ZAPEWNIENIA JAKOŚCI - JEST ZARZĄDZANIE JAKOŚCIĄ
ISO 9004 - podano wytyczne, w których wzięto pod uwagę zarówno skuteczność, jak i wydajność systemu zarządzania jakością. Celem w tej normie jest doskonalenie funkcjonowania organizacji oraz zadowolenie klientów i innych zainteresowanych stron
ISO 19011 - podano wytyczne dotyczące przeprowadzania auditów systemów zarządzania jakością i zarządzania środowiskiem ( EMAS - norma do środowiska stosowana w Europie, na świecie ISO)
Razem te normy stanowią spójny zestaw norm dotyczących systemu zarządzania jakością, który ułatwia wzajemne zrozumienie w handlu krajowym i międzynarodowym.
PKNMiJ - Polski Komitet Normalizacji Miar i Jakości.
Podzielono go na Polski Komitet Normalizacji (PKN) i Główny Urząd Miar (GUM).
Terminologia podana w ISO 9000 : 2000
Jakość - stopień w jakim zestaw naturalnych właściwości spełnia wymagania
Wymaganie - jest to potrzeba lub oczekiwanie, które zostało ustalone, przyjęte zwyczajowo lub jest obowiązkowe (narzucone z natury)
Klasa - jest to kategoria lub zaszeregowanie nadane różnym wymaganiom jakościowym dotyczącym : wyrobów, procesów, systemów, mających takie same zastosowanie funkcjonalne
Zadowolenie klienta - percepcja klienta dotycząca stopnia w jakim jego wymagania zostały spełnione
Zdolność - możliwość organizacji systemu lub procesu dotycząca realizacji wyrobu, który spełnia wymagania określone dla tego wyrobu
System - zestaw wzajemnie powiązanych lub oddziałujących elementów
System zarządzania - system ustanawiania polityki, celów i sposobów osiągania tych celów
System zarządzania jakością - system zarządzania dotyczący kierowania organizacją i jej nadzorowania w odniesieniu do jakości
Polityka jakości -ogół zamówień i ukierunkowanie organizacji dotyczącej jakości formalnie wyrażone poprzez najwyższe kierownictwo
Cel dotyczący jakości - przedmiot starań lub zamierzeń w odniesieniu do jakości
Top management - najwyższe kierownictwo, osoba lub grupa osób, które na najwyższym szczeblu kierują organizacją i ją nadzorują
Planowanie jakości - część zarządzania jakością ukierunkowana na ustalanie celów, dotyczących jakości i określająca procesy operacyjne oraz powiązana z zasobami niezbędnymi do spełnienia celów dotyczących jakości
Sterowanie jakością - część zarządzania jakością ukierunkowana na spełnienie wymagań dotyczących jakości
Zapewnienie jakości - część zarządzania jakością ukierunkowana na zapewnienie zaufania, że wymagania dotyczące jakości będą spełnione
Doskonalenie jakości - część zarządzania jakością ukierunkowana na zwiększenie możliwości spełnienia wymagań dotyczących jakości
Ciągłe doskonalenie - powtarzające się działanie mające na celu zwiększenie możliwości spełnienia wymagań. Proces ustanawiania celów i znajdowania możliwości do doskonalenia to proces ciągły, w którym wykorzystywane jest podsumowanie auditu, wniosków z auditu, analiz danych przeglądów zarządzania w celu podjęcia decyzji korygujących lub zapobiegawczych
Skuteczność - stopień w jakim planowane działania są zrealizowane, a planowane wyniki osiągnięte
Efektywność - relacja między osiągniętymi wynikami, a wykorzystanymi zasobami
Proces - zestaw wzajemnie powiązanych lub wzajemnie oddziałujących działań, które przekształcają wejścia w wyjścia
Wyrób - to wynik procesu, przyjeto cztery ogólne kategorie wyrobu :
usługi np. transportowe
wytwór intelektualny np. słownik, program komputerowy
przedmiot materialny np. część silnika
materiały przetworzone np. smar
Przedsięwzięcie - jednostkowy proces, który składa się z zestawu skoordynowanych działań z podaniem daty rozpoczęcia i zakończenia; podejmowane w celu spełnienia wymagań
Procedura - wyspecyfikowany sposób przeprowadzenia działania lub procesu
Właściwość - cecha wyróżniająca
właściwość może być naturalna lub przypisana
jakościowa lub ilościowa
Można wyróżnić klasy właściwości :
fizyczne np. mechaniczne, biologiczne
dotyczące zmysłów np. dotyk, zapach, smak, słuch
behawioralne np. uprzejmość, uczciwość, prawdomówność
czasowe np. punktualność, niezawodność
ergonomiczne np. dotyczące bezpieczeństwa człowieka
funkcjonalne np. maksymalna prędkość samochodu
Identyfikowalność - zdolność do prześledzenia historii zastosowania lub lokalizacji tego co jest przedmiotem analizy
Zgodność - spełnienie wymagania
Niezgodność - niespełnienie wymagania
Wada - niespełnienie wymagania odnoszące się do zamierzonego lub wyspecyfikowanego użytkowania. Różnica między wadą a niezgodnością jest bardzo ważna, bo ma konsekwencje prawne np. w odniesieniu do zagadnień odpowiedzialności za wyrób. Słowa wada powinno się używać z większą ostrożnością.
Korekcja - działanie w celu wyeliminowania wykrytej niezgodności
Walidacja - potwierdzenie przez przedstawienie dowodu obiektywnego, że zostały spełnione wymagania dotyczące konkretnego zamierzonego użycia lub zastosowania
Nowa norma ISO 9000 : 2000 - struktura normy
Zakres normy
Postanowienia ogólne
Zastosowanie
Normy powołane
Terminy i definicje
System zarządzania jakością
Wymagania ogólne
Wymagania dotyczące dokumentacji
Odpowiedzialność kierownictwa
Zaangażowanie kierownictwa
Skoncentrowanie uwagi na klienta
Polityka jakości
Planowanie
Odpowiedzialność, uprawnienia i komunikowanie się
Przegląd zarządzania
Zarządzanie zasobami
Zaopatrywanie w zasoby
Zasoby ludzki
Infrastruktura
Środowisko pracy
Realizacja wyrobu
Planowanie realizacji wyrobu
Procesy związane z klientem
Projektowanie
Zakupy
Procedury i dostarczanie ....
System zapewnienia jakości obejmuje :
Strukturę organizacyjną
Kompetencje i odpowiedzialność
Procedury i procesy
Zasoby np. finansowe, rzeczowe, ludzkie
Polityka jakości przedsiębiorstwa :
Kto jest klientem (rzeczywistym, potencjalnym) ?
Jakie są jego oczekiwania ?
Co jest moim wyrobem ?
Czy mam konkurentów ?
Jak chcę sprostać wymaganiom ?
Strategia jakości :
Cele
Zadania
Programy
Plany które umożliwiają realizacją polityki jakości
SYSTEM JAKOŚCI
Struktura organizacji
Dyrektor naczelny
↓ ↓ ↓ ↓ ↓
pełnomocnik dyr. ds. zapewnienia jakości
Rozłożenie odpowiedzialności - kto w przedsiębiorstwie jest kompetentny i odpowiedzialny w określonych sprawach.
Procedury (zasady i tryb postępowania w zakresie zapewnienia jakości)
Procesy (przebieg działań realizujących założenia polityki jakościowej)
Zasoby ( ludzie - kwalifikacje, budynki, maszyny, materiały, finanse)
Kształt systemu zapewnienia jakości zależy od:
norm
przepisów prawa (funkcjonowanie firmy w otoczeniu oraz przepisy które będą obowiązywać gdy nastąpi zamiana afiliacji na członkostwo w UE)
doświadczenia - własnego i innych podmiotów
rodzaju procesu produkcyjnego
powiązań kooperacyjnych
struktury zarządzania
dostępu do literatury fachowej
osobowości dyrektora
znajomości problematyki jakości.
Zapewnienie jakości - jakość stanowi odpowiedzialność wszystkich pracowników. (Jednoosobowo odpowiedzialny jest dyrektor). Zapewnienie jakości skupia się na zapobieganiu występowania błędów poprzez zapewnienie, że każda praca została wykonana dobrze za pierwszym razem. Oznacza to, że wszystkie osoby zaangażowane w dany proces są odpowiedzialne za jakość na swoim stanowisku pracy. Aby było to możliwe pracownicy muszą:
-wiedzieć co mają robić
-wiedzieć jak mają robić
-znać wyniki swojej pracy
-podejmować działania korygujące
Zasady efektywnego wdrażania SZJ :
Zasada 1 : Muszą zostać podjęte decyzje o uczynieniu jakości podstawowym celem strategicznym. Oznacza to, że zarząd określa jasno podległym jednostkom jakich konkretnych wyników wymaga w jakości. W przeciwnym razie nie osiągnie się żadnych efektów.
Zasada 2 : Umiejętność przełożenia strategii jakościowej firmy na ścisłe wymagania stawiane konkretnemu wyrobowi.
Zasada 3 : Wymaga się jednoczesnego wdrożenia wszystkich działań wynikających z dokumentów systemowych w całym przedsiębiorstwie.
Zasada 4 : To działania zarządu dotyczące spraw organizacyjno-technicznych. Musi je charakteryzować przestrzeganie następujących zasad:
odpowiedzialność za zysk
odpowiedzialność za systemy ( wyrażenie przez zarząd akceptacji)
odpowiedzialność za działalność produkcyjną
Zasada 5 : To ciągłe działanie kierownictwa w zakresie uruchomienia i zwiększenia efektywności
Podstawowe problemy, które wiążą się z systemem jakości:
kwestie ekonomiczne ( kto będzie finansował, jak rozłożyć wydatki)
ocena efektywności funkcjonowania systemu ( muszą być liczone koszty, bo inaczej trudno jest oceniać)
procesy i kategorie mierzenia.
Celem ekonomicznym sprawnego systemu zapewnienia jakości jest:
- likwidacja nakładów na wadliwe wykonywanie czynności we wszystkich procesach w przedsiębiorstwie.
- osiągnięcie wysokiego stopnia zadowolenia klienta.
Sprawność ekonomiczna systemu polega na zabezpieczeniu ukierunkowanego na klienta projektowania produkcji, optymalizacji potrzeb klienta oraz cech produktu z uwzględnieniem aspektów ekonomicznych i kreowania jakości w przedsiębiorstwie.
ASPEKTY SYSTEMU ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ |
||||
↓ |
|
↓ |
||
1Potrzeby i interesy spółki |
|
Potrzeby i oczekiwania odbiorców |
||
↓ |
|
↓ |
||
Utrzymywać pożądaną jakość po optymalnym koszcie |
|
Otrzymywać wyrób lub usługę o pożądanej jakości |
||
↓ |
|
↓ |
||
|
UDOKUMENTOWANIE |
|
Cele przedsiębiorstwa / wg ISO 9000
Osiągnięcie i utrzymanie jakości wytwarzanego wyrobu (usługi), aby ciągle spełniały potrzeby nabywcy,
Zapewnienie zaufania swojemu kierownictwu, że zamierzona jakość jest osiągana i utrzymywana,
Zapewnienie zaufania kupującym, że zamierzona jakość jest lub będzie na pewno osiągnięta w wyrobach lub usłudze.
Celem każdej firmy jest oferowanie wyrobów i usług :
odpowiadających we właściwy sposób potrzebom
spełniających oczekiwania odbiorców
zgodnych z odpowiednimi normami i specyfikacjami
zgodnych z ustawowymi wymaganiami
dostępnych po cenach konkurencyjnych
umożliwiających osiąganie zysku
System jakości - szansa sukcesu firmy:
Jest to ważne narzędzie
1. Nadzoru nad czynnikiem ludzkim ( materialnym i organizacyjnym)
2. Umożliwiające rozwiązywanie problemów i komunikowanie się z klientem
3 Prowadzenie do wzrostu zdolności i elastyczności we wprowadzaniu zmian
4. Służące wprowadzaniu zasad TQM
Podsystemy systemu jakości :
Zarządzanie systemem zapewnienia jakości
Sterowanie rozwojem wyrobów
Sterowanie rozwojem procesu produkcyjnego
Programy obiegu informacji o jakości
Specjalne badania rozwojowe i studialne
Urządzenia kontrolno - pomiarowe
Zaangażowanie zasobów ludzkich
Kontrakty z nabywcami
System zapewnienia jakości zgodnie z normą ISO zależy od :
celów przedsiębiorstwa
rodzaju produkcji lub usługi
doświadczenia w sferze jakości
Poziom jakości wg ISO 9000 to tylko krótki przystanek, baza dla dalszej drogi do jakości.
Modernizacja i przekształcenie przemysłu nie może odbyć się bez jednoczesnego przejmowania standardów jakości. Management musi zrozumieć, że to bardzo ważny warunek wejścia na rynki UE, ale też ważny warunek zachowania konkurencyjności na rynku krajowym
Jakość to : - podstawa bytu firmy; - podstawa konkurencyjności firmy; - cel dynamiczny
Etapy zapewnienia jakości:
Analiza zadania do wykonania
Kompetencje niezbędne do wykonania
Przyznanie odpowiedzialności
Sprawdzenie zadań przeznaczonych do wykonania
Podjęcie niezbędnych działań naprawczych
Formalne prezentacje dowodu występowania optymalnej jakości
Stwierdzenie funkcjonowania systemu.
Sercem systemu jakości ISO 9000 jest:
postępowanie z wyrobem nie spełniającym wymagań
audit wewnętrzny
działania korygujące
Duszą systemu jakości ISO 9000 jest:
polityka jakości
cele jakości
Cel systemu zapewnienia jakości : zagwarantowanie warunków powtarzania produkcji i budowanie wzajemnego zaufania. W takich warunkach wyrób w sposób gwarantowany i pewny osiąga wymaganą jakość.
E. Deming : „Włączenie naczelnego kierownictwa do programu poprawy jakości jest podstawą sukcesu. Wyrażanie przez kierownictwo akceptacji nie jest aktem wystarczającym”
D. Peterson : Jakości nie można zaprojektować i wymusić w procesie produkcji za pomocą poleceń służbowych. Każdy człowiek pracujący w firmie musi wykonywać swoje zadania z pełną świadomością, że jakość jego pracy jest rzeczą pierwszoplanową.
JAKOŚĆ JEST TYM, CO MOŻNA POPRAWIĆ.
PRAWDZIWYM BŁĘDEM JEST NIENAPRAWIANIE BŁĘDU. (KONFUCJUSZ)
Rodzaje diagnoz i ich przyczyny :
System jakości nie funkcjonuje, bo jego uczestnicy nie realizują jego założeń - nie chcą pracować wg. wypracowanego systemu.
Opracowany system jakości jest zły - wówczas gdy wszyscy członkowie organizacji będą pracować zgodnie z jego wymogami, a wynik będzie negatywny - wówczas dopiero należy zmieniać zasady, wymagania i założenia systemu jakości.
Motywy wdrażania SZJ :
Jakość jest za darmo! To brak jakości kosztuje! (P. B.Crosby)
Jakość kosztuje. Projekty, inwestycje, szkolenia! (J. M. Juran)
Pozorną różnicę zdań można wyrazić następująco : nigdy nie przeznaczaj więcej na zrobienie czegoś, niż koszty wynikające z niezrobienia tego.
PAMIĘTAJ ! Nasze przedsiębiorstwo to my wszyscy.
Każde działanie rozpoczynaj od tego co zależy od Ciebie.
Nigdy nie zaczynaj działania od wskazania innym co powinni zrobić.
Nie rozgrzeszaj istniejącego stanu przyczynami od Ciebie niezależnymi.
SPIRALA JAKOŚCI wg normy ISO 9000 - istota systemu zapewnienia jakości
Marketing i badanie rynku |
Odbiorca Konsument
Producent Dostawca
|
Tworzenie projektu i konstruowanie wyrobu |
|
|
Zaopatrzenie |
Pomoc techn. i obsługiwanie |
|
Planowanie i rozwój procesu |
Sprzedaż i dystrybucja |
|
Produkcja |
Instalowanie i uruchamianie |
|
Kontrola i badania |
|
|
Pakowanie i przechowywanie |
Sposoby opracowania systemu zapewnienia jakości SZJ :
Dokonanie analizy i dostosowanie działań w przeds. do poszczególnych punktów normy ISO 9000
Dokonanie analizy podstawowych procesów składających się na działalność przedsiębiorstwa, opisanie zarządzania i wmontowanie go w system wymagań ISO 9000
Koszty:
osiągania jakości
braku jakości ( „złej jakości” )
po co liczyć i analizować? (By ograniczyć zmienność, zapanować nad niestabilnością procesów - E. Deming)
Program dla wdrożenia systemu jakości :
Musi być efektywny i ekonomiczny.
Musi zapewnić zorganizowany sposób pracy.
Musi mieć udokumentowane procedury.
Musi zabezpieczać dokumentacją kontroli i badań.
Jest w stanie wykrywać nieprawidłowości.
Zaleca i nadzoruje akcje korekcyjne.
Wykazuje, że przedsiębiorstwo wie co robi.
Fazy opracowania i wdrażania systemu zapewnienia jakości
Podjęcie decyzji o wprowadzeniu _→ wymagań, przepisów, wymagań odbiorców, spodziewanych efektów systemu na podstawie
↓
Szkolenia kadry kierowniczej _______→ np. seminarium
↓
Zarządzanie Dyrektora Naczelnego _______→ powołanie zespołu sterującego
ustanowienie kierownika projektu
↓
Przegląd stanu aktualnego
↓
Szczegółowy harmonogram opracowania systemu zapewnienia jakości
↓
Zorganizowanie grup roboczych i powołanie kierowników grup
↓
Szkolenia specjalistyczne : kierowników i członków grup roboczych
↓
Opracowanie modelu dokumentacji
↓
Opracowanie procedur, instrukcji i formularzy
↓
Sukcesywne wdrażanie opracowanych dokumentów
↓
Opracowanie księgi jakości
↓
Audity wewnętrzne poszczególnych obszarów i całego systemu
↓
Wystąpienie z wnioskiem o przyznanie certyfikatu
System jakości :
to szansa na sukces, nie gwarancja sukcesu
wizytówka przedsiębiorstwa
porządek we wszystkich obszarach przedsiębiorstwa
narzędzie nadzoru nad czynnikami ludzkimi, materialnymi, organizacyjnymi
czynnik wzrostu skuteczności zarządzania
narzędzie rozwiązywania problemów i komunikowania się z klientem
narzędzie prowadzące do wzrostu zdolności i elastyczności we wprowadzaniu zmian
sposób na obniżenie kosztów jakości
szansa na rozwój i trwanie na konkurencyjnym rynku
ważne narzędzie TQM
Przydatność systemu jakości w zarządzaniu jakością :
SZJ to efektywna metoda osiągania wzrostu wydajności i ekonomicznej efektywności oraz wzrostu zaufania klientów, którzy oczekują od dostawcy stabilnego poziomu jakości
Wdrożenie systemu jakości stanowi szansę na wprowadzenie trwale funkcjonującego systemu doskonalenia procesów zgodnie z KOŁEM DEMINGA, które obejmuje :
zdefiniowanie problemu
sprawdzenie jego przyczyny
wybranie rozwiązania i jego zastosowanie
sprawdzenie czy ono funkcjonuje
System jakości stanowi narzędzie umożliwiające lokalizację przyczyn niezgodności powstawania nieprawidłowości i doprowadzenie do ich likwidacji. Główną ideą systemu jakości jest niedopuszczenie do powstawania wadliwości (zasada 10-krotności, różnicz między kontrolą, a zarządzaniem jakością)
System jakości ma na celu zapewnienie jakości, która skupia się na zapobieganiu występowania błędów poprzez stwierdzenie, że każda praca została wykonana dobrze za pierwszym razem. Oznacza to, że wszystkie osoby zaangażowane w dany proces są odpowiedzialne za jakość na swoim stanowisku pracy. Aby było to możliwe pracownicy muszą:
-wiedzieć co mają robić
-wiedzieć jak mają robić
-znać wyniki swojej pracy
-podejmować działania korygujące
Ocena systemu jakości z punktu widzenia poprawy jakości : System jakości jest podstawą :
wytworzenia korzystnego image firmy
wzrostu prestiżu firmy na rynku
wprowadzenia zarządzania procesami
wzrostu elastyczności w przedsięb. w spełnianiu zdeklarowanych i oczekiwanych wymagań klientów
wzrostu efektywności w produkcji i sprzedaży
pewnej redukcji kosztów
udoskonalenia wewnętrznej komunikacji w przedsiębiorstwie
polepszenia organizacji pracy
uporządkowania struktury organizacyjnej
podziału kompetencji między komórkami przedsiębiorstwa
wzrostu zadowolenia pracowników z dobrej organizacji pracy
wzrostu kultury firmy
obniżenia liczby przeprowadzanych auditów zewnętrznych
wprowadzenia metod statystycznych
wzrostu rangi samokontroli
zmiany świadomości u pracowników
usprawnienia systemu zarządzania przedsiębiorstwem
wzrostu obrotów związanego w sposób bezpośredni z uzyskanym certyfikatem, będący świadectwem funkcjonowania systemu jakości
spadkowej tendencji wartości braków, zmniejszenia liczby braków, szansą na realizację celów przedsiębiorstwa zawartych w polityce jakości
Dokumentacja systemu jakości:
Poziom I
↑ |
Księga jakości ↑ ↑ |
Cel Polityka Organizacja Kompetencje Odpowiedzialność |
Poziom II |
Procedury ↓ ↑ |
Zasady postępowania Kompetencje Odpowiedzialność |
↓ Poziom III
|
↓ Instrukcje Formularze Specyfikacje, normy |
Czynności wykonawcze
|
|
|
|
|
|
Zapisy ↓ Dokumentowanie |
Ile ksiąg jakości „wytrzyma” jedno przedsiębiorstwo ?
System trójelementowy :
system zarządzania bezpieczeństwem PN 18000 (1 2 3 4 5 6 - jesteśmy za 2)
system zarządzania środowiskowego ISO 14000
system zarządzania jakością
Księga jakości
Stanowi wstępny dowód na to, że przedsiębiorstwo jest w stanie spełnić potrzeby klienta
Narzędzie reklamy w kontaktach zewnętrznych przedsiębiorstwo
Może być opracowana dla całego przedsiębiorstwa lub jego zakładów
Winna zawierać:
wolę dyrekcji ( stwierdzenie, że dyrekcja jest zainteresowana wdrożeniem)
model odniesienia (która norma tj. 9001,2,3)
zasady i reguły do zastosowania (forma zapisów, przepisywania, dostępność, okres przechowywania)
ogólne dyspozycje stosowania
Struktura systemów według ISO 9000, EN 45000, ISO 14000.
ISO 9001 Księga polityki jakości |
ISO 14001 Księga polityki środowiska |
EN 45001 Księga polityki jakości |
Procedury systemu jakości |
Procedury systemu zarządzania jakością |
Procedury laboratoryjne |
Instrukcje: IO - organizacyjne IR - robocze IZ - znakowania IK - kontroli IT - technologiczne IU - inspekcji urządzeń |
Instrukcje |
Instrukcje -badań -robocze |
Baza danych (wewnętrzny system informacji) |
|
|
Istota księgi zapewnienia jakości:
zgodna z polityką jakości firmy
zgodna z istniejącym stanem rzeczy
precyzuje elementy związane z systemem jakości i zarządzaniem jakością
zawiera informacje zbieżne ze sobą w wielu punktach.
pozostaje ogólna odsyłając do instrukcji szczegółowych
poważna i uczciwa
wymienia źródło (normy, przepisy, oznaczenia)
jednolita pod względem terminologii (np. że całość terminologii zgodna z ISO 8402
Projekt normy ISO/DIS 10013 - wytyczne opracowania Księgi Jakości
CEL : dostarczenie wytycznych do opracowania, przygotowania, nadzorowania Księgi Jakości dostosowanej do potrzeb użytkownika
Rodzaje ksiąg jakości:
Księga jakości - określa politykę i opisuje system jakości w organizacji ( nie wiadomo czy chodzi o zarządzanie czy zapewnienie) → Podręcznik Jakości
Księga zarządzania jakością - określa politykę jakości i opisuje system w organizacji tylko dla użytku wewnętrznego.
Księga zapewnienia jakości - jest stosowana dla celów zewnętrznych organizacji
Zarządzanie, a zapewnienie jakości - nie można stosować zamiennie - zarządzanie to pojęcie szersze. (zapewnienie jest jego elementem).
ISO 10013 zdezaktualizowało się - teraz podstawą budowy ksiąg jest ISO 9000:2000
Zalecenia dotyczące ksiąg jakości :
Minimalna forma graficzna.
Jasna i zwięzła.
Przeznaczenie : handlowe, marketingowe
Łatwa do aktualizowania ( najlepiej w spirali)
Co oznacza QM ? (QM - Księga Jakości - Quality Mannual)
wolę dyrekcji
model odniesienia
zasady i reguły do zastosowania
ogólne dyspozycje stosowania : organizacja + procedury
odesłanie do procedur
Polityka jakości przedsiębiorstwa :
Kto jest klientem (rzeczywistym, potencjalnym) ?
Jakie są jego oczekiwania ?
Co jest moim wyrobem ?
Czy mam konkurentów ?
Jak chcę sprostać wymaganiom ?
Strategia jakości :
Cele
Zadania
Programy
Plany które umożliwiają realizacją polityki jakości
AUDIT
Audit jakości w oparciu o ISO 8402 - systematyczne i niezależne badanie mające określić:
Czy czynności dotyczące jakości i ich wyniki odpowiadają przyjętym wcześniej ustaleniom, o których klient wie i są one zawarte w przeglądzie umowy ?
Czy ustalenia te są skutecznie realizowane i pozwalają na osiągnięcie celów ?
Normy dotyczące auditu :
ISO 10011 - wytyczne dla auditów systemów jakości
cz. 1 Audit
cz. 2 Kryteria kwalifikacji auditorów systemów jakości
cz. 3 Zarządzanie programami auditów
Korekta na trzech poziomach :
a1 prosta czynność korygująca (np. brak podpisu)
a2 aspekt jakości wyrobu (organoleptyczne cechy wyrobu)
a3 plan jakości
Audit to nie kontrola, ale ma cechy kontroli. Podobny do kontrollingu.
Audit to nie śledztwo, które ma wskazać winnego.
AUDIT |
||
Rodzaje auditów : ↓ |
|
Przesłanki prowadzenia : ↓ |
|
↓ |
a1,a2,a3) |
|
Typy auditów : |
|
|
- systemu - kontraktu (umowy) |
Celem jest : → zaufanie firmy do siebie → zaufanie firmy do innych → zaufanie innych do firmy |
Auditor jakości - osoba kwalifikowana, uprawniona do dokonywania auditów
Auditowany - ten, który poddawany jest auditowi
Spostrzeżenie z auditu jakości - stwierdzenie faktu, które poparte jest obiektywnym dowodem
Dowód obiektywny - informacja, której prawdziwość dokonuje się poprzez fakt uzyskany przez obserwację, pomiar, badanie lub w inny sposób
Cechy , których auditor mieć nie powinien ?
ograniczony lub nadmiernie gadatliwy
nieśmiały
niecierpliwy
konfliktowy
drobiazgowy
łatwowierny
skłonny do pouczeń
leniwy
chęć przypodobania się
łatwość odwrócenia uwagi od danego problemu
chaotyczność zadawania pytań
skłonność do demonstrowania władzy
Cechy dobrego auditora :
otwartość
elastyczność
umiejętność bycia dyplomatą
samodyscyplina
bezstronność
uczciwość
umiejętność słuchania
cierpliwość
łatwość nawiązywania kontaktów
gotowość bycia niepopularnym
umiejętność kojarzenia faktów
Charakterystyka wybranych rodzajów auditów jakości :
|
Produktu |
Procesu |
Systemu |
Cel |
|
|
|
Podstawy |
Odpowiednia metoda zapewnienia jakości. Odpowiednie metody badań, testów, auditów wewn. i zewn., odpowiednie środki badania i produkcji, procedury pracy i instrukcje. |
Odpowiednia metoda zapewnienia jakości, dokumentacja, przeprowadzenie kontroli. Badanie odpowiedniego procesu technologicznego, procedury pracy i instrukcje, odpow. urząd, odpowiednie wymagania w zakresie kwalifikacji personalnych. |
|
Miejsce |
Części, elementy konstrukcyjne, produkt, dostawca |
Określony proces technologiczny |
Wszystkie działania przeds. ujęte w systemie zapewnienia jakości lub jego elementy |
Zabezpieczenie w języku niemieckim. Teraz tego nie ma - jest zarządzanie jakością.
CERTYFIKACJA
W Polsce : 2600-2700 przedsiębiorstw z certyfikatem + 260 laboratoriów
Agendą rządową w Polsce, która ma upoważnienie do certyfikacji systemów jest PCBC - Polskie Centrum Badań i Certyfikacji, a także PRS - Polski Rejestr Statków i Biuro Wojskowej Służby Normalizacyjnej, które są jednostkami akredytowanymi przez PCBC.
Certyfikacja - procedura w wyniku której, trzecia strona udziela pisemnego zapewnienia, że wyrób, proces lub usługa są zgodne z określonymi wymaganiami. Ktoś od kogo my nie jesteśmy zależni i kto nie jest zależny od nas.
Akredytacja - procedura w wyniku której upoważniona jednostka organizacyjna oficjalnie uznaje, że jakaś inna jednostka organizacyjna lub osoba są kompetentne do wykonywania określonych zadań.
PCBC ubiegało się o przynależność do sieci EQNet (uznane wyniki badań przez audytorów i asesorów systemu zapewnienia jakości). Jednak Polska mimo spełnienia warunków nie została przyjęta.
IQNet - międzynarodowa sieć krajów (28), w których występują notyfikowane jednostki rządowe, po jednej z każdego kraju. Do tej sieci należy Polska. W 1997 PCBC stało się członkiem PCBC. Oznacza to, że wyniki badań PCBC, są do przyjęcia przez wszystkie inne instytucje akredytujące w innych krajach - bezzastrzeżeń.
Korzyści z certyfikacji:
Usprawnienie zarządzania i umożliwienie utrzymania stabilności procesu.
Dowód wprowadzenia właściwego nadzoru w przedsiębiorstwie.
Zmniejszenie kosztów i zapewnienie określonej jakości produktu.
Zwiększenie konkurencyjności firmy jako dostawcy, a zatem i oferowanych przez niego wyrobów i usług.
Podniesienie wartości dostawcy w oczach dostawców zagranicznych.
Ułatwienie zdobycia uznania zagranicznych jednostek certyfikujących.
Podstawy prawne certyfikacji
pakiet ustaw dotyczących normalizacji, badań i certyfikacji oraz miar.
Ustawa o Badaniach i Certyfikacji - 3.IV.93 - już jest nowelizacja. Ta ustawa zaożyła stworzenie w Polsce systemu opartego na zasadach europejskich i uznawanego w krajach UE i EFTA. Ustawa stwierdza, że jednostką organizacyjną powołaną do realizacji krajowego systemu badań i certyfikacji jest PCBC, podległe prezesowi RM, który w drodze rozporządzenia określa statut PCBC. Organem stanowiącym PCBC jest Rada Ds. Badań I Certyfikacji powołana przez prezesa Rady Ministrów.
postanowienie nr.8 z 09.09.94 w sprawie szczegółowego trybu certyfikacji systemów
Tryb postępowania w procesie certyfikacji systemów jakości
w zakładach produkcyjnych i usługowych:
Kontakt z PCBC.
Spotkanie organizacyjno - przygotowawcze ( nieobowiązkowe, ale jeśli jest to należy uiścić opłatę, przed prezesem certyfikacji).
Ocena dokumentacji pod względem formalnym.
Powołanie zespołu auditorów ( można się nie zgodzić na danego auditora).
Wizytacja wstępna (nieobowiązkowa, lecz jeśli jest to kosztuje).
Ocena dokumentacji przez auditorów pod względem merytorycznym.
Audit wstępny (nieobowiązkowy, ale zalecany).
Audit certyfikacyjny (odbywa się w cyklu technologicznym).
Orzeczenie Komitetu Technicznego ds. Certyfikacji Systemów Jakości (przez głosowanie).
Decyzja dyrektora PCBC o przyznaniu certyfikatu.
Rozliczenie kosztów.
Wydanie certyfikatu i nadzór nad systemem.
Ewentualnie odmowa wydania certyfikatu.
NADZÓR
Certyfikat jest ważny przez 3 lata od daty wystawienia
Aby uzyskać pewność, że klient w pełni przestrzega wymagań będących podstawą przyznania certyfikatu prowadzi się nadzór nad jego systemem jakości, przeprowadzając audity nadzoru - co najmniej jeden w ciągu roku w okresie ważności certyfikatu ( co pół roku)
Audity nadzoru przeprowadzane są zgodnie z harmonogramem, a dodatkowo jeśli istnieje wątpliwość czy przestrzegane są warunki certyfikacji.
nadzór sprawowany jest przez osoby upoważnione przez jednostki certyfikujące.
NIEPRZESTRZEGANIE WYMAGAŃ ZWIĄZANYCH Z CERTYFIKACJĄ MOŻE PROWADZIĆ DO:
Zawieszenia certyfikatu (zgodnie z procedurą) :
Jeśli udowodni się obniżenie skuteczności systemu, gdy przyczyny tego zostały określone, a klient deklaruje wolę ich usunięcia
Jeśli stwierdzi się przekroczenie praw i obowiązków określonych w umowie między klientem a jednostką certyfikującą, jeżeli nie nosiło to znamion złej woli, a klient deklaruje chęć wyrównania strat i szkód.
Jeżeli stwierdza się niemożność przeprowadzenia auditu nadzoru z winy klienta.
Stwierdza się, że klient nie dostosował się w terminie ustalonym do ustaleń wynikających ze zmiany wymagań instytucji certyfikującej.
Stwierdzi się, że klient przy wprowadzaniu zmian w swoim SZJ nie poinformował o tym instytucji certyfikującej.
Zgłoszenie przez klienta czasowej rezygnacji z certyfikatu.
Niespełnienia w terminie zobowiązań finansowych wobec jednostki certyfikującej.
Czas zawieszenia ważności certyfikatu nie powinien przekraczać 1 roku.
Ograniczenie zakresu certyfikacji
Na wniosek klienta..
W wyniku auditu nadzoru, w trakcie którego zostanie stwierdzony brak możliwości prowadzenia działalności w pełnym zakresie udzielonego certyfikatu
Cofnięcie lub odmowa wznowienia ważności certyfikatu
Niespełnienie warunków określających przywrócenie ważności certyfikatu.
Stwierdzenie w wyniku auditu nadzoru nieskuteczności SZJ powodującego konieczność wyznaczenia gruntownych zmian w tym systemie.
Stwierdzenia nadużycia uprawnień, mających na celu wprowadzenie w błąd klienta.
Stwierdzenie, że klient nie podejmował żadnych działań związanych ze zmianą wymagań instytucji certyfikującej
Gdy klient nie poinformował PCBC o zmianach w systemie.
Zaprzestanie produkcji wyrobu, świadczenia usługi lub stosowania procesu objętych zakresem certyfikacji.
Niespełnienie zobowiązań finansowych wobec jednostki certyfikującej.
Przedłużenie ważności certyfikatu
Na wniosek klienta złożony co najmniej 3 mies. przed upływem ważności certyfikatu i po ponownej ocenie SZJ klienta - jednostka przedłuża ważność.
Reklamacje i odwołania klienta
Prawo wniesienia reklamacji w sprawach dotyczących sposobu przeprowadzonego procesu certyfikacji SZJ w czasie trwania tego procesu.
Prawo wniesienia odwołania do jednostki od każdej decyzji ( wciągu 14 dni) pod warunkiem uregulowania wszelkich zobowiązań finansowych
Zasady posługiwania się znakiem certyfikowanego SZJ:
jest to znak prawnie zastrzeżony
znak powinien być stosowany przez klienta tylko w połączeniu z jego nazwą i numerem certyfikatu
znaki certyfikacyjne mogą być stosowane tylko na dokumentach:
handlowych
promocyjnych
reklamowych i wyłącznie do takiego obszaru działania, który określa zakres certyfikacji
nie wolno go umieszczać na wyrobie
klient zobowiązuje się wyróżnić zakres działalności, którego dotyczy certyfikat, jeśli zastosował znak w kontekście, który nasunął wątpliwości
gdy certyfikat utracił ważność lub został zawieszony nie można stosować znaku
klient zobowiązuje się do zaprzestania stosowania znaku jeśli jednostka certyfikująca zabrania
PRAWA I OBOWIĄZKI KLIENTA
Prawa:
Umieszczenie swoich danych w rejestrze klientów spełniających wymagania norm odnośnie SZJ.
Powoływanie się na certyfikat w działalności reklamowej i promocyjnej.
Stosowanie znaku certyfikacyjnego SZJ zgodnie z ustaleniami.
Otrzymywanie od PCBC zmian uregulowań prawnych i dokumentów normalizacyjnych.
Wymaganie od jednostki certyfikującej zachowania poufności w stosunku do wszelkich informacji z wyjątkiem przypadków przewidzianych ustawą.
Prawo do reklamacji i odwołań.
Prawo do rozszerzenia zakresu certyfikacji o nowe obszary działania.
Obowiązki:
Zapewnienie auditorom dostępu do miejsc i sprzętu i udzielenie wszelkich informacji niezbędnych do przeprowadzenia auditu w procesie certyfikacji.
Usunięcie wszelkich trudności, które byłyby przeszkodą w przeprowadzeniu auditu.
Regulowanie w terminie opłat i należności.
Utrzymanie SZJ w stanie zgodnym z wymogami normy na którą powołuje się certyfikat.
Powiadomienia jednostki certyfikującej o zmianach w procedurach i strukturze firmy.
Regularne prowadzenie rejestru reklamacji.
Umożliwienie przeprowadzenia auditu.
Stosowanie się do decyzji jednostki certyfikującej w związku ze zmianą wymagań.
Powoływanie się na certyfikat tylko do obszaru w jakim został przyznany.
Zaprzestanie powoływania się na certyfikat, gdy przestanie być ważny.
Opłaty za procedurę certyfikacyjną :
opłata za spotkanie organizacyjno - przygotowawcze
opłata wstępna
opłata dotycząca pokrycia kosztów instytucji certyfikującej związanych z procesem certyfikacyjnym
opłata roczna za uczestnictwo w systemie certyfikowanych klientów
opłata za przeprowadzenie oceny w zakresie wizytacji wstępnej i auditu wstępnego dokonywane fakultatywnie w uzgodnieniu z klientem
opłata za czynności Komitetu Technicznego ds. Certyfikacji
CERTYFIKACJA OBLIGATORYJNA
Znak bezpieczeństwa „B”
ustawa przewiduje zgłaszanie do certyfikacji na znak bezpieczeństwa „B” i oznaczenie tym znakiem wyrobów krajowych i importowanych mogące stwarzać zagrożenie lub które służą ratowaniu życia, zdrowia i środowiska.
znak stanowi formę zabezpieczenia przed pojawieniem się na rynku polskim wyrobu, który nie spełni wymagań jakości i bezpieczeństwa
wymagania przy certyfikacji na znak B i oznaczanie tym znakiem zawarte są w PN (Polskie Normy)
wykaz wyrobów podlegających znakowaniu reguluje zarządzenie dyrektora PCBC z dn. 20.05.1994
właścicielem znaku jest PCBC i jest on zastrzeżony
znak ten musi być trwale przytwierdzony do wyrobu i opakowań zbiorczych
wprowadzenie do obrotu wyrobów w stosunku do których nie dopełniono obowiązku certyfikacji na znak „B”, zostaje zagrożone karą w wysokości 100% wartości sprzedanych towarów zakwestionowanych
zezwolenie dotyczące certyfikacji „B” producent otrzymuje od właściwej jednostki certyfikującej
Certyfikacja dobrowolna na znak bezpieczeństwa „B”
zgodnie z postanowieniem nr 15 Rady ds. Badań i Certyfikacji z dn. 27.10.1995, certyfikacja na znak „B” może mieć charakter dobrowolny
prowadzona na wniosek dostawcy dla wyrobów, których nie ma na liście obowiązkowej certyfikacji na podstawie wymagań dotyczących bezpieczeństwa ustalanych w PN lub właściwych przepisach prawnych
Zgodność z dyrektywami CE - znak bezpieczeństwa
Najważniejsze wymagania w stosunku do wyrobów formułowane są w dyrektywach. Wyroby, które znajdują się w zasięgu oddziaływania dyrektyw Nowego Podejścia mogą pojawić się na rynku europejskim tylko wtedy, gdy będą posiadać oznaczenie „CE”. Dotyczy to przedsiębiorstw z krajów Wspólnoty i spoza jej granic.
nie jest to żaden znak jakości, ale oznacza, że produkt jest zrobiony z materiałów bezpiecznych
znak ten nie powinien być umieszczony na produkcie
nie powinien wskazywać dyrektyw i norm z którymi ten produkt jest związany ( te informacje są zawarte w raportach z badań)
przewiduje się obniżenie opłat ubezpieczeniowych dla tych wyrobów
tym znakiem oznacza się tylko wyroby przemysłowe
CERTYFIKACJA DOBROWOLNA
Zgodność z Polską Normą <PN>
Podstawą do oznaczania wyrobu tym znakiem jest uzyskanie przez producenta wyrobu certyfikatu zgodności upoważniającego do oznaczania wyrobu znakiem zgodności z Polską Normą
Prawo oznaczania wyrobu znakiem zgodności z PN przyznawane jest w toku certyfikacji
Znakiem <PN> można oznaczyć wyrób gdy jednostka stwierdzi, że wyrób spełnia wymagania PN
Umieszczenie na wyrobie pełnego numeru PN, ale bez symbolu < > , oznacza jedynie, że jest to forma deklaracji zgodności wydana przez producenta na jego wyłączną odpowiedzialność
Najważniejsze znacznie ma <PN>
Znak ekologiczny
wyroby przyjazne dla środowiska powinny być wiarygodnie oznaczone
powinny uwzględniać wprowadzenie etykiet ekologicznych
w zasadach certyfikacji wyrobów określono, że znakiem ekologicznym mogą być oznaczane wyroby nie powodujące negatywnych skutków dla środowiska w czasie wytwarzania, transportu, użytkowania i utylizacji
Podstawą certyfikatu są wymagania zawarte w PN i przepisy prawne
Znak jakości „Q”
PCBC jest właścicielem tego znaku i jest on zastrzeżony
uzyskanie tego znaku wymaga uruchomienia produkcji seryjnej, posiadania certyfikowanego przez PCBC SZJ zgodnego z normą PN, ISO 9001, 9002, 9003 oraz spełnienia przez wyrób wymogów dotyczących bezpieczeństwa użytkowania i ochrony środowiska ( ISO 14000, 18000)
Znak ten dotyczy wyrobów odpowiadających wymaganiom użytkowników, szczególne cech technologiczno - użytkowych, w tym zdrowotnych, ochrony środowiska, walorów wzornictwa i nowoczesnych rozwiązań technicznych w danej grupie wyrobów
Wymagania dla certyfikacji na znak „Q” zawarte są w opracowanych przez jedn. certyfikującą tzw. Jakościowych Kryteriach Grupowych i Szczegółowych.
Rozwój koncepcji systemowego zarządzania jakością
Zarządzanie przez jakość TQM
|
||||||
|
Zapewnienie jakości (ISO 9000)
|
|
||||
|
|
Sterowanie jakością
|
|
|
||
|
|
|
Kontrola
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
TQM : Skoncentrowane na jakość zarządzanie przedsiębiorstwem, przy współudziale wszystkich jego członków, w którym długoterminowe korzysci tych członków i społeczeństwa są osiągane przez spełnianie oczekiwań klientów
Strategia TQM - elementy:
Zaangażowanie najwyższego kierownictwa
Organizacja procesu doskonalenia jakości
Komunikacja wewnątrz przedsiębiorstwa
Program szkoleń
Współuczestnictwo wszystkich zatrudnionych
System jakości (ISO 9000) i inne systemy
Techniki doskonalenia jakości
Def. TQM wg prof. Edwarda Kindlarskiego
Nowa filozofia zarządzania.
Dostrzeganie szerszych powiązań firmy.
PROCESY Technologie Metody |
|
|
STRATEGIA Cel Plan działania |
MOTYWACJA Przekonywanie Zaangażowanie |
TQM |
|
KSZTAŁCENIE Szkolenie Profilaktyka |
SUKCES Korzyści Zadowolenie klienta |
|
|
NARZĘDZIA Środki, techniki Informacje |
Filozofia kształtująca pozytywną relację pomiędzy :
produktywnością
konkurencyjnością
jakością wyrobów lub usług
bezpieczeństwem i higieną pracy,
a także pomiędzy kierownictwem i pracownikami, oraz przedsiębiorstwem i społeczeństwem, które w efekcie kształtuje JAKOŚĆ ŻYCIA ( czyli kulturę, wychowanie, etykę oraz poziom materialny) jednostki, grupy oraz społeczeństwa.
Zarządzanie przez jakość jest filozofią społeczną, która swoją ideą obejmuje całą sferę dotyczącą zarządzania.
Kontroluj cykl życia wyrobu |
|
Włącz całą załogę w proces kształtowania jakości |
↑ |
|
↑ |
JAKOŚĆ TOTALNA |
||
↓ |
|
↓ |
Wszystkie funkcje przedsiębiorstwa. Stosunki między przeds. a klientem |
|
Włącz dostawców i odbiorców w proces |
Struktura TQM koncentruje się wokół 12 słów-haseł :
Zrozumienie
Zaangażowanie
Organizacja
Koszty jakości
System zapewnienia jakości
Planowanie w czasie
Projektowanie (wbudowywanie) jakości
Zdolności
Sterowanie
Praca zespołowa
Szkolenia
Wdrażanie
Miejsce TQM we wprowadzaniu jakości do przedsiębiorstw :
Kontrola jakości
jakość jako jedna z wielu funkcji
specjaliści zajmują się jakością
produkt na pierwszym miejscu
Zintegrowane zapewnienie jakości
jakość zintegrowana z innymi funkcjami
jakość dotyczy każdego
każdy współtworzy jakość
TQM
jakość główną sprawą i zadaniem
jakość nadrzędną w stosunku do innych funkcji
wydajność efektem jakości
Wg. J.S Oaklanda koncepcja TQM to:
każdy w przedsiębiorstwie posiada swojego klienta (pojęcie klienta wewnętrznego i zewnętrznego )
każdy w przedsiębiorstwie powinien znać wymagania swojego klienta
przedsiębiorstwo powinno określić formę organizacyjną i wszystko to co pozwoli spełniać oczekiwania wszystkich klientów.
Wg. K.J. Zinka, R Hauera, A. Schmidta do podstawowych założeń TQM należą następujące zasady:
jakość jest głównym celem działalności przedsiębiorstwa
jakość jest zadaniem każdego w przedsiębiorstwie
jakość jest pojęciem wielowymiarowym ( kultura, systemy, procesy)
jakość to zapobieganie wadom, a nie ich wykrywanie
TQM wg. Seghezzi'ego to:
Firma zorientowana na spełnienie wymagań klientów i opinii publicznej.
Błędy traktowane są jako źródło nauki, po to aby usuwać przyczyny wad.
TQM wg. Armstronga to:
Nieustanne i oparte na konkurencji wychodzenie naprzeciw potrzebom i oczekiwaniom klienta.
ZASADY TOTALNEJ JAKOŚCI : podstawowe elementy TQM
Rozpoznawaj potrzeby odbiorców
Staraj się zrozumieć i ulepszać drogę od Twoich Dostawców do Twoich Klientów
Rób to, co trzeba zrobić rzeczywiście
Rób dobrze od samego początku i zapobiegaj niepowodzeniom
Mierz swój sukces
Celem jest ciągła poprawa
Przewodzić musi kierownictwo
Szkolenie i trening są ważne i muszą być ciągłe
Pracuj zespołowo i komunikuj się efektywnie
Skuteczne zaangażowanie musi być odpowiednio uhonorowane
Elementy kultury TQM :
TQM jest określoną kulturą organizacji rozumianą jako dążenie do osiągnięcia satysfakcji klienta poprzez zintegrowany system narzędzi, technik i szkoleń. Obejmuje ona :
użycie informacji o jakości dla celów stałego doskonalenia, a nie kontroli jakości
ścisłą korelację między władzą a odpowiedzialnością
identyfikację i wynagradzanie wyników osiągniętych przez pracowników zmierzających w kierunku stałego doskonalenia
daleko posuniętą współpracę będącą podstawą wspólnie wykonywanej pracy
stworzenie warunków dla tworzenia klimatu uczciwości i rzetelności
troskę o sprawiedliwe i uczciwe wynagradzanie pracowników zatrudnionych na wszystkich poziomach organizacji
Trzy poziomy w TQM :
Poziom operacyjny w TQM :
PLANUJ - szczegółowo opisuj procedury, przygotuj dokumentacją dla spełnienia strategii określonych celów
WYKONAJ - realizuj zaplanowane w procesach czynności i zbieraj informacje o ich przebiegu
SPRAWDZAJ - kontroluj wynik wykonania zadań w porównaniu z planem
DZIAŁAJ - realizuj przedsięwzięcia, gdy wykryjesz rozbieżności. Podczas sprawdzania musisz uruchomić postępowanie zapobiegawcze prowadzące do wykonania przedsięwzięcia
Poziom strategiczny w TQM :
Cele przedsięwzięcia, tematy do rozwiązania
Główne kierunki działania
Kryteria oceny przedsiębiorstwa
Kierunki zmian strukturalnych w firmie
Określenie korzyści
Metody zarządzania firmą
Metody wprowadzania TQM
Długoterminowe plany TQM
Poziom taktyczny w TQM :
Plany jakości
Koszty wprowadzenia TQM
Zarezerwowane środki
Określenie skali działania TQM
Określenie szczegółowych planów
Określenie szczegółowej struktury zarządzania TQM
Dokonanie analiz bieżących wdrażanych prac
Taktyka promocji i nagradzania
Plany szkolenia
TQM - Total Quality Managment
TQM to nowa filozofia tworząca szanse nadążania za kierunkiem wytyczanym przez dynamicznie rozwijające się przedsiębiorstwa na całym świecie
Rzeczywiste realizowanie TQM na co dzień oznacza konieczność przełamywania przyzwyczajeń, tradycji a także systematyczne podnoszenie kwalifikacji, wymóg identyfikowania się z przedsiębiorstwem oraz reorientację umysłową na:
klienta, bo od niego zależy pozycja przedsiębiorstwa na konkurencyjnym rynku
koszty, wpływają na efektywność gospodarowania
kreatywność, umożliwia troskę o innowacyjność, podnoszenie poziomu wiedzy i umiejętności, ponadto kreatywność to sposób myślenia koncentrujący się na sprawności funkcjonowania całego przedsiębiorstwa świadomość każdego pracownika, że jego praca decyduje o powodzeniu przedsiębiorstwa.
komunikację - to realizacja zadań mających na celu interes firmy, stanowi szansę na jej sukces (właściciel posługuje się językiem biznesu, pracownicy językiem rzeczy, a kadra kierownicza obydwoma językami)
kulturę, bo otwartość, zaufanie, i szacunek służą budowaniu pozytywnego wizerunku przedsiębiorstwa
TQM to ważny filar zarządzania przedsiębiorstwem, który pomaga uzyskać przewagę konkurencyjną. Stanowi on istotę kulturową zmiany styku działania przedsiębiorstwa. TQM stanowi ważne narzędzie osiągnięcia przewagi konkurencyjnej, a dopełnieniem działań, niezbędnych dla realizacji tego celu jest przeprojektowanie organizacji, czyli reenginering
Zagrożenia przy wdrażaniu TQM :
skierowanie wysiłków na kopiowanie programów z innych przedsiębiorstw
zbyt duża innowacja działań, brak przygotowania i zrozumienia programu
częste zmiany, brak konsekwencji, przemyśleń, długofalowej strategii
powstawanie barier wśród pracowników dotyczących zasadności wdrażania TQM
skupianie uwagi na kadrze kierowniczej
brak przeszkolenia wszystkich pracowników
brak umiejętności wspólnego rozwiązywania problemów
brak systemu ocen i kontroli w celu podtrzymywania działań
brak informacji dotyczącej celu i misji przedsiębiorstwa wśród pracowników
brak jasnych i uporządkowanych reguł dotyczących organizacji przedsiębiorstwa i rozdziału odpowiedzialności
brak cierpliwości, oczekiwanie na szybkie efekty, zniechęcenie, częsty brak świadomości, że TQM to niekończący się PROCES DOSKONLENIA !
POLSKA NAGRODA JAKOŚCI
Indywidualna :
za wyróżniający się wkład w teorię TQM
za znaczące wyniki we wdrażaniu koncepcji TQM w przedsiębiorstwie
za sukcesy przy szkoleniach w aspekcie teoretycznym i praktycznym
Zespołowa :
za poprawę satysfakcji klientów, pracowników, dostawców i kooperantów
za poprawę jakości pracy, procesów, systemów, wyrobów i usług gwarantujących sukces rynkowy firmy
Twórcy nagrody to :
PCBC;
Komitet Jakości i Normalizacji Krajowej Izby Gospodarczej;
Fundacja „Teraz Polska”
Zdobywcy nagrody otrzymują :
statuetkę
dyplom
możliwość korzystania z logo Polskiej Jakości w korespondencji i promocji przez 1 rok
Dotychczas nagrodę jakości otrzymały:
Zelmer, Famag, Indukta, Zefir(?)
Kryteria Polskiej Nagrody Jakości : model samooceny przedsiębiorstwa
Potencjał przedsiębiorstwa ( 500 pkt )
Przywództwo ( 150 pkt )
Polityka i strategia ( 100 pkt )
Zarządzanie ludźmi ( 80 pkt )
Zasoby ( 50 pkt )
Procesy ( 120 pkt )
Efekty przedsiębiorstwa ( 500 pkt )
Satysfakcja klienta ( 200 pkt )
Satysfakcja zatrudnionych ( 90 pkt )
Wpływ na otoczenie ( 60 pkt )
Efekt końcowy ( 150 pkt )
KOSZTY JAKOŚCI
W 1967 Komitet Jakości Amerykańskiego Stowarzyszenia Sterowania Jakością zaproponował następujący podział kosztów jakości :
|
|
Koszty działalności zapobiegawczej (10 %) |
|
|
|
|
↑ |
|
|
Koszty oceny jakości (ok. 30 %) |
← |
Koszty jakości |
→ |
Straty na brakach zewnętrznych |
|
|
↓ |
|
|
|
|
Straty na brakach wewnętrznych |
|
|
Koszty działalności zapobiegawczej i koszty oceny jakości to koszty powodzenia.
Wewnętrzne i zewnętrzne koszty błędów to koszty niepowodzenia.
Braki wewnętrzne powstają w trakcie procesu produkcyjnego. Braki zewnętrzne są ujawniane po opuszczeniu fabryki (bo koszty powstają w jednym miejscu a ujawniane są w drugim). Braki ogółem stanowią ok. 60 % kosztów.
Koszty prewencji - traktowane są nie tak jak powinny. Jeśli nie sięgną 40-45% wszystkich kosztów to to nie ma sensu. Najważniejsze jest zapobieganie.
Głównym zadaniem firmy jest odpowiedź na pytanie : jak dużo możemy przeznaczyć na prewencję. Firma która nie prowadzi decyzyjnego systemu jakości, a chce wprowadzić TQM nie wie o co chodzi.
Wewnętrzne i zewnętrzne koszty jakości |
|
Koszty zapobiegania wadliwości-prewencja |
↑ |
|
↑ |
KOSZTY JAKOŚCI |
||
↓ |
|
↓ |
Koszty oceny uzyskanej jakości |
|
Koszty osiągnięcia jakości |
Wielkość obszarów w których nakłada się na siebie działania powiązane z jakością i związane z procesem produkcji utrudnia precyzyjne określanie kosztów jakości.
Przedsiębiorstwa, które chciały się wziąć za koszty jakości : rok 76 - 6; rok 77 - 18; rok 78 - 127; rok 80 - 0. Średnio ok. 80 przedsiębiorstw ubiega się co roku o Polską Nagrodę Jakości.
Cel prowadzenia finansowej oceny systemu jakości :
Koszty jakości nie występują w żadnej normie, nie podlegają więc systemowi dokumentowania.
Jedyna norma to : PN ISO 9004-1 : 96 - traktuje finansową ocenę działań związanych z systemem jakości ( w tym koszty jakości) jako narzędzie wykorzystywane przez kierownictwo efektywnego zarządzania przedsiębiorstwem.
Konkurowanie jakością ma sens wówczas gdy : Choćby w przybliżeniu można zmierzyć koszty jakości
W wielu przedsiębiorstwach brakuje wiadomości o wysokości kosztów jakości
Ewidencja i analiza kosztów jakości umożliwia znalezienie słabych stron w procesach
! Koszty jakości to miara efektywności działań związanych z funkcjonującym
Systemem Zapewnienia Jakości.
Główną sprawą w zrozumieniu działania kosztów jakości jest uświadomienie sobie efektu mnożącego te koszty, w trakcie trwania spirali jakości. Koszty jakości to istotny czynnik promujący proces ciągłego doskonalenia jakości
P. Crosby - JAKOŚĆ NIC NIE KOSZTUJE - w książce „Jakość za darmo”
Bardzo ważnym problemem z punktu widzenia zapewnienia stabilnego poziomu jakości jest wdrożenie w przedsiębiorstwie metod analizy kosztów jakości wszędzie, gdzie to tylko jest możliwe.
Powodem dla którego pojawiły się koszty jakości jest konieczność posługiwania się tym samym językiem przez zarząd firm, który mówi językiem pieniądza oraz inżynierami, którzy posługują się językiem jakości, cech jakościowych. Porozumienie między nimi umożliwiają koszty jakości.
Koszty jakości wg J. Jurana to pewne wydatki związane z zapewnieniem produktom przydatności do użytku. Koszty jakości to bardzo ważny element funkcjonowania przedsiębiorstwa.
Mierzenie kosztów jakości i publikowanie ich rezultatów to ciągły proces informacyjny stanowiący podstawę do podejmowania przez menadżerów stosownych działań, konieczny jest controlling kosztów, by osiągnąć odpowiednią rentowność.
Koszty jakości informują o stopniu realizacji systemu sterowania jakością, służą wskazaniu słabych punktów w procesie. Wielkość i struktura kosztów jakości służy ocenie skuteczności sterowania jakością produkcji. Koszty jakości służą wskazaniu przedsięwzięć służących poprawie jakości i planowaniu jakości.
Koszty jakości dostarczają danych do raportów ilościowych przeznaczonych dla kierownictwa, wpływają na wyobraźnię kierownictwa i pracowników. System ewidencji kosztów musi być podporządkowany celom zarządzania jakością.
Celem ewidencji kosztów jakości jest :
identyfikacja sytuacji w zakresie kosztów
przestrzeganie i stymulowanie postępu w zakresie programu poprawy jakości
uzyskanie korzyści z realizacji programu poprawy jakości
Prawidłowo prowadzony rachunek kosztów jakości umożliwia kontrolę gospodarności.
Koszty jakości muszą być wprowadzone w ramy odpowiednich strategii przedsięb., co wymaga:
zaangażowania kierownictwa
opracowanie procedury kosztów
opracowania, wdrożenia, identyfikowania, rozpatrywania i analizy kosztów w przeds.
powołania zespołów roboczych ds. kosztów jakości
prowadzenia ustawicznego szkolenia
podnoszenia świadomości dot. kosztów jakości
udziału w redukcji kosztów
Jeśli liczymy koszty jakości to one wzrastają w ciągu 2-3 lat, bo pojawiają się koszty utajnione, które teraz się ujawnia. trzeba więc poczekać na efekty.
Nowa norma uwzględnia wymóg stosowania rachunku kosztów, choć tak nie jest bezpośrednio zapisane.
Problem kosztów jakości z punktu widzenia odbiorcy uwzględnia :
ryzyko związane z zagrożeniem zdrowia i bezpieczeństwa ludzi
niezadowolenie z powodu nabycia złego towaru lub źle świadczonej usługi
niezadowolenie związane ze zgłaszaniem reklamacji
utrata zaufania do producenta
Należy tu uwzględnić :
koszty nabycia
koszty eksploatacji, obsługiwania i napraw
koszty wynikające z czasu, w którym nie można korzystać z wyrobu
koszty związane z likwidacją wyrobu
Problem kosztów jakości z punktu widzenia producenta uwzględnia :
ryzyko utraty reputacji na rynku
skargi i reklamacje
odpowiedzialność prawna
marnotrawstwo zasobów ludzkich i finansowych
Należy tu uwzględnić koszty mające swe źródło w projektowaniu, marketingu, w tym wynikające z :
nieprawidłowości przeprowadzonych przeróbek
ponownego przetworzenia
strat w produkcji
napraw gwarancyjnych
Koszty prewencji (zapobiegania wadliwości)
kierowanie działem jakości
planowanie jakości
ocena jakości dostawców
badanie zdolności procesu
wdrażanie systemów jakości
audit systemu jakości
szkolenia, konsulting
Koszty oceny jakości :
kontrola surowców i opakowań
kontrola i testowanie w trakcie procesu
kontrola ostateczna i testy
Koszty wewnętrzne niepowodzenia :
braki, poprawki sortowane
poprawianie braków
zwiększona liczba godzin i kosztów ogólnych związanych z poprawianiem braków
ponowne przemieszczanie i składowanie
opóźnienie wynikające z konieczności dokonywania poprawek
Koszty zewnętrzne niepowodzenia :
administrowanie reklamacjami składanymi przez klienta
koszty gwarancji
opóźnienia dostaw
koszty przeróbki
koszty z tyt. rękojmi za wady
wycofanie produktów wadliwych z rynku
upusty i bonifikaty
Podział kosztów jakości:
Koszty jakości można określić jako wydatki niezbędne na wprowadzenie i kontrolę określonego poziomu jakości. Można je podzielić na :
operacyjne
zewnętrznego zapewnienia jakości
pośrednie (koszty niezbędnych inwestycji, związane z remontami, ze wzrostem kwalifikacji kadry)
bezpośrednie związane z certyfikacją (opracowanie dokumentacji SZJ, koszty związane ze szkoleniami, koszty certyfikacji)
koszty powodzenia, w tym prewencji i oceny
koszty niepowodzenia, w tym zewnętrzne i wewnętrzne koszty błędów
koszty osiągnięcia jakości i koszty braku jakości
Koszty jakości wg normy PN - ISO 9004 - 1 : 95
W znowelizowanej normie wskazane są trzy podejścia do sprawozdawczości związanej z systemem jakości, wyróżniając :
Koszty jakości
prewencji
oceny
uszkodzenia wewnątrz i na zewnątrz firmy
Koszty procesu
zgodności - spełnienie wszystkiego co jest w umowie zapisane; przy gwarancji, że dany proces nie ulegnie zmianie
niezgodności - spowodowane nieprawidłowym przebiegiem danego procesu
Koszty straty jakości - wewnętrzne i zewnętrzne straty z powodu niewłaściwej jakości w tym:
niewymierne straty zewnętrzne czyli niezadowolenie klienta
niewymierne straty wewnętrzne - powstające na skutek mniejszej wydajności pracy spowodowanej operacjami poprawkowymi
straty wymierne czyli koszty wad wykrytych wewnątrz i na zewnątrz organizacji.
Uwagi do zapamiętania:
Rozpatrując problem kosztów jakości należy uwzględnić ich rodzaje oraz mieć świadomość, że koszty jakości to ważny element funkcjonowania przedsiębiorstwa.
Wysiłki zmierzające w kierunku osiągnięcia odpowiedniego poziomu jakości winny przynieść zysk, zatem konieczne jest tu podejście biznesowe.
Mówiąc o kosztach i jakości należy wyjść od rynku, o sukcesie firmy przesądza w dużej mierze rynkowa weryfikacja wyrobu, która czasem poprzedzona jest inną weryfikacją np. Certyfikatem, czy zgodnością z dyrektywą.
Celem każdej firmy, która chce liczyć się na konkurencyjnym rynku winna być optymalizacja kosztów, dlatego też konieczny jest controlling kosztów.
Rozpoznanie kosztów jakości jest często trudne, bo miejsca powstawania i ujawniania się kosztów jakości nie pokrywają się.
Wzrost nakładów poniesionych na sferę prewencji i oceny często prowadzi do obniżenia strat i w efekcie obniżki kosztów jakości, co przynosi wzrost zysku przez wzrost jakości.
Inwestowanie w jakość to ważny warunek utrzymania kontaktu z rynkiem prowadzący do :
wzrostu efektywności
obniżki kosztów i cen
wzrostu sprzedaży
umocnienia pozycji na rynku
zagwarantowania miejsc pracy
wzrostu inwestycji
wzrostu zysku
Informacja
Decyzja
Kompetencje
Motywacja