NIEPODLEGŁOŚĆ

Inaczej - suwerenność, niezależność, samodzielność. Odnosi się do ludów, narodów i państw. U podstaw niepodległości znajduje się zarówno naturalne, jak i pozytywne prawo narodów do samostanowienia. Uzasadnienie tego prawa obecne już było w poglądach wielu dawnych myślicieli, którzy opowiadali się za wzajemnym poszanowaniem uprawnień ludów, narodów i państw. Przykładowo można tutaj wymienić następujących myślicieli: A. Frycza Modrzewskiego, J. Althusiusa, H. Grotiusa, J. Bodina,Th. Hobbesa.

Niepodległość państwowa polega na autonomii poszczególnych państw w stosunku do innych państw. Zwraca się przy tym zwykle uwagę na własne terytorium, określoną i zorganizowaną w państwo ludność oraz suwerenną władzę, niezależną od zewnątrz i prawomocnie panującą wewnątrz państwa.

Mówiąc o niepodległości, należy dokonać rozróżnienia pomiędzy statusem politycznym państwa a różnymi dziedzinami życia państwowego. Współcześnie państwa zachowują autonomię w dziedzinie polityki, co nie oznacza, że nie mogą tworzyć szerszych wspólnot międzynarodowych przy wzajemnej kooperacji i poszanowaniu własnych interesów. Przykładowo można tutaj wspomnieć o koncepcji "wspólnego domu europejskiego". W odniesieniu do różnych dziedzin życia państwowego należy podkreślić, że dzisiaj są one wzajemnie skazane na siebie. Nie ma już państw, nawet wielkich mocarstw, samowystarczalnych. Wszystkie potrzebują wzajemnego uzupełniania się w dziedzinie gospodarczej, naukowej, kulturalnej itd. W obydwu przypadkach jednak, czy to w płaszczyźnie szerszej integracji, czy też w płaszczyźnie koniecznej kooperacji, powinny mieć na uwadze z jednej strony wspólny interes, a z drugiej własny, autonomiczny, narodowy i państwowy byt.

Nauczanie społeczne Kościoła zawsze popierało prawo narodów, w tym także mniejszości narodowych, do samostanowienia. Jednocześnie przeciwstawiało się gwałceniu podstawowych praw bądź w stosunkach między państwami, bądź w poszczególnych państwach (por. PT, 89, 136).

---