a ZAGADNIENIA OGÓLNE,

Idea wyodrębnienia międzynarodowego prawa jnicyjnego ma swoje oparcie w konieczności zajęcia się miedzynarodowł-prawnymi implika­cjami występującym coraz szerzej zarówno w odniesieniu do działań Policji .jak i do norm prawa wewnętrznego regulującego lę działalność. Jak słusznie zauważono w doktrynie w U 'Klasycaym prawie między­narodowym zagadnienia Policji pojawiają się w wiązku z Irakto-waniem cudzoziemców, zwłaszcza uprzywilejowani*. 'Konsekwentnie wiec międzynarodowe prawo policyjne powinno zając się działalnością policji w odniesieniu do cudzoziemców, zwłaszcza fccti uprzywilejowa­nych, z uwzględnieniem regulacji prawnych międzynrodowych jak i krajowych dot. np. przedstawicieli dyplomatycznych.konsularnych, uchodźców czy też bezpaństwowców. Do tego poedmiotu należy włączyć również podstawowe zagadnienia dotyczące międzynarodo­wej ochrony praw człowieka w tym katalog podstawowych praw i wol­ności, międzynarodowa ochrona praw człowieka a prAcja Ważne jest również zaprezentowanie dokumentów »ędzynarodowych. przyjmowanych na. forum ONZ i Rady Europy a-dofcczących statusu prawnego policjanta, etyki zasadności użycia bronwposobami postę­powania z osobami zatrzymanymi czy wreszcie korzfstania z danych osobowych. Praktyka służb policyjnych państw zachndnio-europejskich wskazuje na wzrastające umiędzynarodowienie dziatań tych policji jak leż skutków tych działań Ocena tych działań dokonpnana jesl często na płaszczyźnie międzynarodowej i od strony prawraio czym świad­czyć może rosnąca liczba spraw, kierowanych w związku z działalno­ścią policji do Europejskiej Komisji Praw Człowieka oraz do Europej­skiego Trybunału Praw Człowieka.

W związku ze swoistym umięozinarodowieniem przestępczości i grup przestępczych a co za tym idzie w związku z ko­niecznością umiędzynarodowienia działalności organów zajmujących się zwalczaniem tych zjawisk zasadne wydaje się tutaj przedstawienie podstawowych zasad i instrumentów międzynarodowego prawa karne­go (związane z tzw. przestępstwami konwencjonalnym (ekstradycja, przekazanie lub przejęcie ścigania).

Zagadnieniem współpracy międzynarodowej policji i Icntekstu prawa międzynarodowego tej współpracy zostało odzwierciedlone i dostrze­żone przez polskiego ustawodawcę, który w Ustawie o Policji z 1990 'roku po raz pierwszy wyraźnie przewidział 'współdziałania z policjan­tami innych państw oraz ich organizacjami międzynarodowymi' na pod­stawie umów i porozumień międzynarodowych zaliczając je do pod­stawowych zadań polskiej policji.

W świetle powyższych rozważań można pokusić się o zidentyfikowanie międzynarodowego prawa policyjnego, jako 'specyficznej gałęzi prawa" zawierającej normy prawa międzynarodowego publicznego a także przyjęte na ich podstawie lub

dla wykonania wynikających z nich zobowiązań normy prawa we­wnętrznego, które określają, regulują: status prawa prjłcji i jej funkcjo­nariuszy, ich obowiązki i uprawnienia zakres i sposot podejmowa­nych działań, metody działania i odpowiedzialności a także metody i furmy współpracy pomiędzy organami policyjnymi różnych państw. Z zakresu prawa międzynarodowego publicznego, niiędz^arodowe era-wo policyjne obejmuje podstawowe zagadnienia ogólne ;a* np pcjv- 5.

które mogą mieć znaczenie w działalności policji. POJECIE l CECHY MIĘDZYNARODOWEGO PRAWA PUBLICZNE­GO ^_—-«===*——=«•——————-__J^- -— Prawo międzynarodowe publiczne - jest to zespól norm regulujących stosunki między państwami oraz organizacjami międzynarodowymi jafe również Innymi uczestnikami stosunków międzynarodowych np.narod walczący ó niepodległość czy strona wojująca,stolica apostolska. Do cecn cnaraWe/ysiycznyc/) lego prawa można zaliczyć:

1. Brak ustawodawca na wzór ustawodawcy wewnątrzpaństwowego' Prawo to Jest tworzone przez państwa.które zawierają między sobą umowy międzynarodowe lub stosują określoną praktykę, która prze­kształca się w zwyczaj międzynarodowy

2. Specyfika przymusu w prawie międzynarodowym

Brak zorganizowanego aparatu przymusu-każde państwo samo lub

wspólnie może występować w szczególnych przypadkach -u obronie

naruszonego prawa stosując środki dopuszczalne, uznaje wprawę

międzynarodowym.

Sankcje mogą być w rodzaju:

-natury psychologicznej (stwierdzenie naruszenia prawa i napiętnowa­nie naruszającego prawo przez światową opinię publiczna)

- sankcje natury odwetowej: RETORSJE - działalność odwetowa ja-.a. podejmuje państwo na sprzeczne z jego Interesami .działania drugiego państwa, takimi samymi środkami np. podniesienie opłat celnych. v,i:y REPRESARIA • odwet jaki podejmuje państwo na bezprawna dzia-ai-ność drugiego państwa takim* samymi sankcjami lub podobnymi środ­kami np.Zatrzymanie statku Innego państwa, zawieszenie umowy.

- sankcje z natury zorganizowanej (stosowane przez organ) ctgani-zacyjne( zawieszenie,wykluczenie, ostrzeżenie czy wezwanie do prze­strzegania postanowień).

-koryguiące (nałożenie kary .wycofanie pomocy) środki przymusu, bez­pośredniego (mają charakter wyjątkowy i są używane w stosunku do państw popełniających przestępstwa lub zbrodnie międzynarodowe).

3. Generalnie brak obowiązkowego sądownictwa międzynrodoweoo (sądy te. nie są wyposażone w kompetencje obowiazi-owe ponie­waż nie musi się ona. opiera na zgodzie tyci) państw), l chwilą kiea> kompetencje sądu zostaną uznane w danym przypadku.ieoo wyrtA tei! wiążący.

Strukturę i charakter norm współczesnego międzynarodowego prj-wa publicznego możną przedstawić następująco:

- normy o charakterze powszechnym, obowiązują wszysti-.ie państwa podstawowe znaczenie, normy prawa umownego i zwyczajowo*

- normy o charakterze partykularnym, wielostronne dla pewnych od­rębności np. położenie geograficzne, różnice kulturowe, może wy stąpić potrzeba tworzenia norm o ograniczonym zasięgu terytoria!-nym.np OPA. OJA. NATO

- normy p charakterze dwustronnym (bilateralne) np w umowach han­dlowych, ekstradycyjnych, konsularnych.

Niektóre normy bardziej istotne i podstawowe przepisy międzynarodo­wego prawą mają charakter bezwzględnie obowiązujący tzn stanowią

normy prawa "jus cogens' i nie mogą one być w konkretnym stosunku prawnym uchylone wolą slron, lego stosunku. 'Jus cogensl l to norma, od której nie są dozwolone żadne odstępstwa.' która może być zmo­dyfikowana jedynie przez późniejszą normę mającą taki sam charak­ter. Nie ma katalogu tych norm ale niewątpliwie zalicza się do nich np. zakaz .agresji, czy Izw. normy humanitarne np. zakaz ludobójstwa, za­kaz zabijania jeńców wojennych.

ŹRÓDŁA PRAWA MIĘDZYNARODOWEGO PUBLICZNEGO
Art. 58 Statusu Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości (MTS) jako podstawy wyrokowania obok umów międzynarodowych l zwyczaju
międzynarodowego także ogólne zasady prawne uznane przez narody cywilizowane. Specyficznym źródłem są uchwały organizacji mię­
dzynarodowych. W 1969 r w Wiedniu na podstawie projektu opraco­wanego przez Komisję Prawa Międzynarodowego ONZ została podpi­
sana Konwencja o prawie traktatów (umów) międzynarodowych.
1. Umowa międzynarodowa to porozumienie międzynarodowe zawarte w formie pisemnej między państwami, regulowana przez prawo mię­
dzynarodowe .
Rodzaje umów:

-ze względu na liczbę kontrachentów: a/dwustronne bilaleryjne. W jed­nostronne

-ze względu na sposób przystąpienia do umowy a/ otwarte, Wzamkniete

- ze względu na treść al polityczne, gospodarcze, c/administracyjne

-ze względu na organ państwowy występujący jako strona umowy i czy umowa podlega ratyfikacji czyzatwierzeniu: a/ państwowe, pódl. Ratyfi-

kacji, b/rządowe -podlegają zatwierdzeniu a ich przedmiot należy dodwóch lub więcej ministrów c/ resortowe - ich przedmiot należy do jednego ministra i nie spełnia

b

ZAWIERANIE UMÓW MIĘDZYNARODOWYCH

Umowy zaiewrane w trybie prostym:

negocjacje, - parafowanie, • podpisywanie Umowy zawierane w rrybie złożonym:

-negocjacje. - parafowanie, - podpisywanie, - ratyfikacja lub zatwierdze­nie

Przygotowanie i uzgodnienie tekstu umów dwustronnych następuje w drodze wymiany not lub rokowań między zainteresowanymi państwami. Do zawarcia umowy wielostronnej zwoływane są konferencje z udzia­łem pełnomocników państwowych. Na konferencjach uzgadniane są teksty umowy, następnie w drodze głosowania uzgodniony tekst jest przedstawiany do podpisu. Niekiedy ma miejsce parafowanie umowy przed jej podpisaniem, dokonują tego pełnomocnicy Parafowanie oznacza, że strony uzgodniły tekst, i że nie można w nim czynić żad­nych zmian. Przez złożenie podpisów nabierają mocy prawnej tylko le umowy, które nie wymagają ratyfikacji, bądź zatwierdzenia, to

• urnowy niższego rzędu.

i RATYFIKACJA • to zatwierdzenie umowy przez kompetentny do l tego organ, głownie państwo, głową państwa, oznacza ona ostateczną j zgodę.

Natomiast jeśli umowy podlega zatwierdzeniu strony modyfikują sobie wzajemnie fakt zatwierdzenia przez konkretny organ • nie stosuje się

uroczyste; oprawy. Dokumenty dotyczące ratyfikacji lub zatwierdzeniu nie są wymieniane lecz SKiauane u depozytariusza, którym |esl pań­stwo na obszarze którego umowę podpisano. Depozytariuszem może j być sekretariat ONZ. jeśli umowa podpisywana jest na konferencji i zwołanej przez ONZ. W Polsce umowy państwowe podlegają ratyfi­kacji przez głowę państwa, sejm. senat, natomiast umowy rządowe podlegają ratyfikacji, gdy mają istotne znaczenie lub gdy sama umowa przewiduje wyraźnie ratyfikację. Inne umowy podlegają zatwierdzeniu przez Radę Ministrów jeśli umowa je przewiduje. Inne umowy resorto­we, jeśli nie zostały podpisane przez samego ministra,, podlegaj" jego zatwierdzeniu. Karta Narodów Zjednoczonych nakłada na członków "obowiązek rejestracji umów w sekretariacie ONZ. Sankcją za niezare-lestrowanie jest niemożliwość powołania się na nią przez strony wobec jakiegokolwiek organu ONZ.

1. Przyczyny nieważności umowy.

Zastosowanie przymusu w postaci użycia sify tub groźby jej użycia przy zawieraniu umów międzynarodowych. Odróżnić należy przymus wobec przedstawiciela państwa i wobec państwa. W jednym i dru­gim przypadku przymus ten powoduje, że zgoda na związanie się umowąjest pozbawiona wszelkich skutków prawnych. Art.2 Karty Narodów Zjednoczonych mówi, że nieważna jest umowa zawarta w wyniku groźby fub użycia siły z pogwałceniem zasad prawa międzyna­rodowego. Ponadto deklaracja przyjęta pręż konferencję Wiedeńską uroczyście potępia groźbę i stosowanie nacisku we wszelkiej postaci, czy to wojskowego czy też ekonomicznego, przez jakiekolwiek państwo w celu zmuszenia drugiego państwa do dokonania jakiejkolwiek czyn­ności związanej z zawarciem umowy międzynarodowej. BŁĄD -Jest przyczyną nieważności umowy, jeżeli dotyczy i faktu lub sytuacji, która istniała w czasie zawierania i umowy i stanowią istotną podstawę zgody państwa na związanie się tą umową. Nie można po­wołać się na błąd. dła unieważnienia swojej zgody w umowie jeżeli własnym 'postępowaniem przyczyniło się do powstania błędu albo w ^! określonych okolicznościach powinno ono liczyć się z możliwością błedu.

PODSTĘP- czyli umyślne wprowadzenie w błąd ze strony innego pań­
stwa negocjującego., może ono powołać się na podstęp dla unieważ- |
nienia swojej zgody na związanie się umową. Takie samo prawo przy- *[
sluguje państwu w przypadku, gdy jego zgoda na związanie się umową ;
rosiała wyrażona w wyniku bezpośredniego .lub pośredniego przeku- j
pienia jego przedstawiciela przez inne państwo : negocjujące. Wyko- j
rzystanie przymusowej sytuacji }

2. Wygaśnięcie umowy międzynarodowej, -przewidzianej i niepi ze- , •••.idziane w umowie Od stwierdzania nieważności, wygaśnięcia umowy ! rożni się) tym. że pociąga onj za f.obą skutki prawne od chwili wyga- j śniecią podczas, gdy slwierdzenio nieważności oznacza, że umowa od ' samego początku "była nieważna i nie mogła wywołać żadnych skutków prawnych.

Istnieją dwie grupy przyczyn nieważności umów międzynarodo­wych:

A/ przewidziane w umowie/ upływ czasu na jaki została zawarta, spcł- j nienie warunku rozwiązującego np.Układ Warszawska', oraz wypowie |

dzenie umowy - Konwencja Wiedeńska dopuszcza wypowiedzenie umowy, w której bfak jest klauzuli wypowiedzenia tylko wtedy, gdy można ustalić.że strony dopuszczały taką możliwość albo charakter umowy domniemywać prawa wypowiedzenia. B/ nie przewidziane w umowie/:

- zgodność stron do uznania umowy za wygasłą

- całkowite wykorzystanie umowy np. wykorzystanie zapłaty odszkodo­wania)

- trwała niemożność wykonania umowy

- niezgodność z nowo powstałą normą powszechnego prawa międzyna­rodowego

- pogwałcenie umowy przez jedną z umawiających się stron. Zwyczaj międzynarodowy • źródło prawa międzynarodowego powszechnego.

Powstaje w wyniku jednolitego tj. zgodnego postępowania państw. By ów zaistniał niezbędne są: 1. zgodna praktyka państw 2. przeświad­czenie państw, że praktyka ta tworzy prawo. Praktykę państw moż­na podzieić na zbiorowąmp. zawieranie umów międzynarodowych, działalności na forum międzynarodowym oraz indywidualnego np. dyplomatyczne, ustawodawcze, sądowo administracyjne. Aby prakty­ka państw mogła tworzyć prawo musi być praktyką zgodną(jednoltą) i nieprzerwaną (długotrwałą) Cały system prawa międzynarodowego powszechnego - wszystkie jego podstawy, instytucje np. suwerenność państw, zakaz agresji i interwencji, zwierzchnictwo terytorialne, prawo morskie, dyplomatyczne, konsularne i wiete innych mają charakter zwy­czajowy choć zostały potwierdzone w wielu umowach międzynarodo­wych. Obok umów międzynarodowych i zwyczaju międzynarodowego wymienia się również tzw. Ogólne zasady prawa uznane przez narody cywilizowane. W doktrynie, wywołują one wiele kontrowersji. Jedni widzą w nich inne normy aniżeli normy obowiązujące prawa międzyna­rodowego powszechnego, a inni widzą w nich ogólne zasady p.m.p.

Trybunał .nie oparł swojego orzeczenia wykładni na ogólnych zasa­dach uznanych przez narody cywilizowane. Można stwierdzić, że Są to zasady bezsporne dla wszystkich systemów, prawnych un. prawa we­wnętrznego jak i prawa międzynarodowego. np.*Nikt nie może przeka­zać więcej praw niż sam posiada'. 'Nikt nie może wyciągnąć korzyści z własnego bezprawia', 'Nie można dwa razy sądzić o to samo*. Uchwały organizacji międzynarodowych - źródło p.m.p. Można je podzielić na:

organizacje międzynarodowe tworzone przez państwa lub ich rzą­dy, . - organizacje pozarządowe członkami są osoby prawne z różnych państw.

1. Odnoszące się do postępowania państw poza organizacją międzyna­rodową adresatami są tylko państwa członkowskie. Aby organizacja mogła tworzyć prawo wiążąca dla państw i regulować ich działalność poza organizacją musi mieć do tego uprawnienia sformułowane w sta­tucie lub innej umowie zawartej przez państwa członkowskie.

2. Uchwały odnoszące się do zagadnień związanych z wewnętrzną struktura i funkcjonowaniem samej organizacji. Są one przeznaczone do tego co się dzieje na formy organizacji np. dotyczą działalności or­ganów administracji ich stosunków oraz działalności państw czlonkow-RKicn samei ornanizac;; i icr MosunKrSw z orfrimzaaa. Ni* n^no.^ą ^e one do działalności państw członkowskich poza daną organizacją. Uchwały le jeśli mają charakter prawotwórczy tworzą tzw. prawo we­wnętrzne organizacji np. wewnętrzne regulaminy.przepisy budżeto-we.dot.personelu organizacji. Uprawnienia organizacji do tworzenia-wewnętrznego prawa może wynikać ze statusu. Uchwały nie mają mo­cy wiążącej dla państw. !9<8 r- Deklaracja Praw Człowieka.. Nie mają również charakteru prawotwórczego.posiada ją tylko charakter wyko-nawczy.decyzji administracyjnej np. Decyzja Rady Bezpieczeństwa wobec państwa.nie tworzą nowych norm prawnych. PODMIOTY PRAWA MIĘDZYNARODOWEGO, Podmiot, podmiotowość p.m.p.

Nie są to pojęcia języka prawnego lecz prawniczego, koncepcja ta wią­że się z doktryny. Podmiot p.m.p.-jest ten. kto posiada prawa i obowiązki wynikające bezpośrenio z prawa międzynarodowego i kto może dochodzić tych praw samodzielnie na płaszczyźnie międzyna­rodowej Należy odróżnić podmioty chronione np. kobiety, foki, wielory­by.

Kategorie podmiotów p.m p. l. - Państwa-
podmioty pierwotne. II. - Inne podmioty-uzyskują podmiotowość z woli
państw. /-• - l\'/-:-^, <J/.^x-'-~ ....../,

A/ Zorganizowane -terytorialnie, bezterytorialnie. Terytoria dzielą się na suwerenne i niesuwerenne. które dzielą się na trwałe i nietrwale. B/ Niezorganizowane • jednastki osoby fizyczne, Konwencja Wiedeńska użyła określenia państwa i inne podmioty prawa międzynarodowego, które mają prawo do zawierania umów. uznaje ona organizacje międzynarodowe.

Państwa-suwerenne organizacje terytorialne, łączące ludność tery­torium Państwo korzysta z twz.praw zasadniczych, które wynikają z je­go istnienia np równość, niezawisłość, integralność, czci. flagi, hymnu. Państwo korzysta z praw wynikających z umów międzynarodowych Suwerenność państwa-oznacza niezależność władzy państwowej od jakiejkolwiek władzy. W sensie międzynarodowym iż władza ta |esl wła­dzą .najwyższą, niezależną od władzy zewnętrznej. W znaczeniu we­wnętrznym jest to władza całkowita, pełna, wykonywana tylko na swoim terytorium w odniesieniu do osób tam przebywających i zdarzeń tam wywołanych Podmiotem nie suwerennym jest np.Monako Zasada równości suwerenne/- występuje równość suwerenna wobec prawa oraz równość funkcjonalna praw i obowiązków w organizacji i międzynarodowej Może ona być zróżnicowana ze względu na rozwój. gospodarczy itp. Jest takie zrclnicowanie w Uni Europejskiej." ..prawo głosu .PODMIOTEM P.U.P. SĄ ORGANIZACJE MIĘDZYNARODO­WE.

- międzyrządowe - członkami są państwa

- pozarządowe

Organizacja międzynarodowa • szczególna forma współpracy państw

powołana do istnienia na podstawie umowy międzynarodowej.

Działalność organizacji mied:ynarodowych ma duże -znaczenie dla

prawa międzynarodowego policyjnego.

» ONZ • działa na podstawę umowy miądzynarodowej. Karty Na

rodów Zjednoczonych..

M

i

* Rada Europy • organizacja regionalna, działa .na podstawie slalulii
z 1949 roku w Londynie. Jej celem jest osiągniecie ścisłego związku
miedzy uczestnikami dla ochrony zasad postępu gospodarczego
» Organizacje pozarządowe - Międzynarodowe Stowarzysznie ZZ
Policji, Międzynarodowe Stowarzyszenie Szefów Policji, Międyznaro-
dowa Federacja Policji Kryminalnej Eyropol^
Osoby fizyczne ""* ^~"^
Zagadnienie podmiotowości prawno-międzynarodowej jednostek (osób
fizycznych) należy do spornych w prawie międzynarodowym odmawia­
nie osobą fizycznym uznania cech tej podmiotowości w stosunku do
nich. Uznawano conajmniej prawo jednostki do korzystania z
ochrony praw międzynarodowych .traktowanie tej jednostki bardziej
przedmiotowo niż podmiotowo Osoby fizyczne zostały poddane od­
powiedzialności za łamanie prawa międzynarodowego, gdy po dru­
giej wojnie światowej zbrodnie wojenne podlegały odpowiedzialności
przed Trybunałem międzynarodowym Dopiero rozwój międzynaro­
dowej ochrony praw człowieka spowodował, iż niektóre umowy mię­
dzynarodowe przyznały jednostkom ludzkim, przez występowania w
charakterze podmiotowym. W sferze prawa miądzynarodowego przy­
kładem takiej umowy może być Europejska Konwencja o ochronie praw
człowieka i podstawowych wolności z 1950 roku. Konwencja ta uznając
prawo osób fizycznych do składania tzw. Skarga indywidualna do
EKPCz przyznała jednostkom uprawnienia do indywidualnego wystę­
powania na płaszczyźnie międzynarodowej do organizacji międzynaro­
dowych przeciwko państwu.

ZASADY PRAWA MIĘDZYNARODOWEGO KSZTAŁTUJĄCE SY­TUACJĘ _____CUDZOZIEMCÓW

Każde- państwo, jest suwerenne w przedmiocie regulowania sytuacji prawnej ludności znajdującej się na jego terytorium, Powstaje pytanie czy i w jakim zakresie prawo międzynarodowe może ingerować w sprawy traktowania ludności przez władze państwa w związku z wykonywaniem suwerenneg_u zwierzchnictwa terytorialnego. Ma to duże znaczenie także dla Policji jako instytucji -uczestniczącej w szerokim zakresie w procesie realizacji przez państwo jego uprawnień w odnisieniu do osób fizycznych znajdujących się na jego terytorium. Normy międzynarodowe dotyczące traktowania przez państwa cudzo­ziemców ukształtowały się wcześniej w tym lakże na drodze zwyczajo­wej np. co do przedstawicielstw dyplomatycznych i nadal są rozwijane na płaszczyźnie traktatowej

Prawo międzynarodowe nie formułuje definicji cudzoziemca a • sformułowane w prawie wewnętrznym definicje wywodzą się poprzez przeciwstawienie definicji obywatelstwa. Podaje się,iż cudzoziemcem jest każdy,kto nie posiada obywatelstwa danego państwa* Są to osoby fizyczne, które w dużej części są obywatelami innych ' państw, aniżeli państwa, na terytorium którego przebywają. Każde' państwo indywidu­alnie ustala zasady prawne, żądzące nabyciem obywatelstwa i stąd mogą powstać takie sytuacje, w których dana -' osoba będzie uważana za swego obywatela przez więcej niż jedno państwo tzw podwójne o!wwatelstwo;bądź też żadne z państw nie uznaje tej osoby za swojego obywatela • bezpaństwowiec. Podwójne obywatekistwo może powstać uoprzez pozyiyy.Tiy zbieg przepisów ustaw o obywatelstwie uznających nabycie obywatelstwa poprzez urodzenie, w oparciu o zasadę prawa Kr.'.^, !^-j!? ',v c"2.'ci" ? "Ct!d^rt "^r3"' • ?«»n'' •-"*" '^łb«y;!t9i^^two 0"-hwa się w oparciu o miejsce urodzenia' Podobna sytuacja może zaistnieć, gdy kobieta wychodząc za cudzoziemca nabywa jego obywatelstwo za­chowując także własne. Z kolei dana osoba może stać się bez­państwowcem w wyniku niazwinionego zbiegu ustaw o obywatelstwie lub leż w skutek utraty jednego obywatelstwa a nie uzyskanie innego' Zarówno stan podwójnego lub nawet wielorakiego obywatelstwa jak i bezpaństwowości są przez państwa uważane za niepożądane i ' starają się one do jego eliminacji* Taknp. w mysi przepisów ustaw o obywatelstwie polskim z 1962 r 'Obywatel Polski w myśl prawa nie może byó równocześnie uznany za obywatela innego państwa' (pomocniczo stosuje się u nas zasadę prawa ziemi w celu ograniczenia bezpaństwowości, gdy rodzice dziecka nie są znani, nie można ustalić pochodzenia lub nie mają żadnego obywatelstwa). Sytuacje prawne cudzoziemców przebywających na terytorium dane­go państwa regulują przepisy jego prawawewnętrznego i należy do kompetencji własnych danego państwa, jednocześnie na płaszczyźnie międzynarodowej państwa zawierają pomiędzy sobą umowy między­narodowe korygujące sytuacje prawne ich obywateli na terytorium koń-trachentów umowy. Współcześnie przyjął się system równouprawnienia cudzoziemców z obywatelami państwa na terytorium którego cudzo­ziemcy przebywają. W umowach międzynarodowych te kwestie są ure­gulowane i wykorzystywane w Izw.KlauzuN narodowej (równouprawnie­nie ogólne) i przyznanie cudzoziemcowi w zasadzie takiego samego zakresu praw cywilnych : jakiego korzystają obywatele danego pań­stwa np. w licznych umowach dwustronnych w obrocie prawa które zawarła Polska, z inymi państwami. Niezależnie od tych tendencji pań­stwa nadal zajmują swe podstawowe uprawnienia jeżeli chodzi o podję­cie decyzji, które dotyczą przyjmowania bądź wydalania cudzoziemców z jego terytorium. Stosownie so ustawy o cudzoziemcach, może on •przekroczyć granicę RP na podstawie paszportu lub innego wła­ściwego dokumentu, po uzyskaniu wizy. chyba że ustawa stanowi ina­czej. W grę może tu wchodzić zniesienie obowiązku wizowego, przez obywateli państw, z którymi RP zawarła umowy dwustronne na zasa­dzie wzajemności.

Wizy za granicą wystawiane,są przez polskie przedstawicielstwa dy­plomatyczne lub konsularne a w kraju przez Wojewodę właściwemu z uwagi .na miejsce przebywania cudzoziemca. Ponadto w oparciu o za­rządzenie MSW z 1991 roku, uprawniono również do wydawania decy­zji wizowych w stosunku do cudzoziemców przekraczających granicę RP Komendantów Placówek Granicznych. Dokonanew 1991 roku no­welizacja ustawy o cudzoziemcach, przekazuje uprawnienia dotyczące wystawiania wiz pobytowych na ręce Wojewodów, podobnie zresztą przekazano uprawnienia do wydawania cudzoziemcom kart stałego po­bytu pozostawiając KWP jedynie funkcję opiniującą. Nowelizacja usunęła również z katalogu przyczyn umożliwiających wy dania kaity pobytowej, pozbawienia obywatelstwa polskiego po 09 05.45 roku pozostawiając wśród przyczyn następujące (ikoliczności np. działanie na szkodę interesów RP; skazanie za zbrodnie lut) wy stępek w RP lub za granicą: naruszenie przepisów o ocluonie (jr.uiic. ci cudzoziemcach; przepisów celnych lub dewizowych. Zachowano

również generalną klauzulę umożliwiającą odmowę wydania wizy. gdy inne okoliczności wskazują, że pobyt cudzoziemca na terytorium

. RP jest niewskazany i niepożądany ze względu na interes publiczny.

• Z analogicznych przyczyn możliwe jest również wydalenie z terytorium RP. Należy zaznaczyć/ że jakiekolwiek wydalenie cudzoziemca z tery­torium państwa należy do jego kompetencji własnej zgodnie z wiążą­cym Polskę Międzynarodowym Paktem Praw Obywatelskich i Politycz­nych. Cudzoziemiec przebywający na terytorium państwa legalnie może być z niego wydalony jedynie na podstawie decyzji wydanej zgodnie z ustawą. Decyzje o wydaleniu podejmują właściwi Wojewodowie ze względu na miejsce przebywania cudzoziemców, po zasięgnieęciu opini KWP lub na jej wniosek albo na wniosek Komendanta Oddziału Stra­ży Granicznej. Decyzje te

podlegają zaskarżeniu w trybie właściwym dla zaskarżania decyzji 'administracyjne j.Gdy cudzoziemiec przebywał na terytorium RP nielegalnie, nie przysługuje mur prawo odwołania do NSA. Jeżeli cu­dzoziemiec nie opuści terytorium RP w terminie określonym w decyzji o wydaleniu może on być niezwłocznie odstawiony do granicy a wykona­nie obowiązku odstawienia go do granicy spoczywa na KWP. . Duże kontrowersje wzbudziły wprowadzone nowelizacją z 1991 r uprawnienia w celu zabezpieczenia skuteczności wydalenia trzy insty­tucje a mianowicie:

-wyznaczenie cudzoziemcowi miejsca przymusowego pobytu w strzeżonym ośrodku,

- zatrzymanie na czas 48 godzin

- areszt w celu wydalenia do 90 dni.

Decyzję o zastosowaniu aresztu wydaje wojewoda na wniosek; KWP lub KOSG a miejsce wykonania aresztu wyznacza MSW. Cudzoziemiec może w każdym czasie wystąpić do Sądu Rejonowego o nakazanie zwolnienia z aresztu w celu wydalenia jeżeli nie istnieją przyczyny umożliwiające stor vanie tego środka. W praktyce pol­skiej stosowany jest nadal inny środek w celu pozbycia się cudzoziem­ca tzw. administracyjna wiza pobytowa. Środek ten pochodzący jesz­cze z okresu minionego ustroju znajdował się swego czasu w dyspo­zycji MO. Aktualnie administracyjną wizę pobytową, oznaczającą prak­tycznie nakaz opuszczenia przez cudzoziemca kraju w określonym ter­minie i zwykle też zakaz wjazdu przez określony czas, wystawiana jest do paszportu przez Wojewodę lub SG. Ta forma pozbycia się niepożą­danego cudzoziemca jest prosta i tańsza do realizacji aniżeli procedura wydalenia. Zazwyczaj była ona stosowana wobec cudzoziemców do­puszczających się drobnych przestępstw. Jakkolwiek policja była anga­żowana do przymusowego odtransportowania cudzoziemca do granicy. ZASADY TRAKTOWANIA PRZEDSTAWICIELI DYPLOMATYCZ­NYCH l KONSULARNYCH ORAZ PRZEDSTAWICIELI ORGANIZACJI MIĘDZYNARODOWYCH. Wyłączenie,ulgi.prawa i szczególna ochrona z jakiej korzystają przedstawiciele dyplomatyczni poza granicami swojego kraju określane są jako przywileje i immunitety dyploma­tyczne. Przysługują one placówce dyplomatycznej. Przywileje i immunitety osobowe Osoba przedstawicielstwa dyplomatycznego jest nietykalna co oznacza zakaz stosowania jakichkolwiek środków przymusu. Naka­zuje obowiązek traktowania z należytym szacunkiem orazpotfęcia wszystkich kroków dla ochrony i ,-ah»znipczenia przed jakimkntek zamachem na jego osobę.wolność i godność. Nietykalność rozciąga się na prywatne rezydencje.akta i korespondencję oraz na jego mienie. Przedstawicielstwa dyplomatyczne korzystają z immunitetu ju-ryzdykcyjnego czyS wyłączone spod juryzdykcji karnej państwa przyj­mującego oraz z trzech wyjątków spod juryzdykcji cywil-nej,administracyjnej. Wyjątki te to:

+ dot.powództwa z zakresu prawa rzeczowego w odniesieniu do pry­watne) własności położonej na terytorium państwa przyjmującego

- spraw, które dotyczą dziedziczenia, w których przedstawiciel dyplo­matyczny występuje jako wykonawca, administrator, spadkobierca, za-pisobiorca w charaterze osoby postronnej a nie w interesie państwa występującego

+ w zakresie roszczeń z tytułu działalności narodowej lub handlowej wykonywanej poza pomieszczeniami urzędowymi........

Dla uniknięcia możliwości wywierania jakiegokolwiek nacisku ze strony władz sądowych nie ma on obowiązku składania zeznań w charakterze świadka

Immunitet jurysdykcyjny dyplomaty może być uchylony przez sań-stwo wysyłającego dyplomatę, które kieruje się interesami .w stcsun-kach dwustronnych.

Immunitet sądowych w państwie przyjmującym nie oznacza.: ii dyplomata nie podlega sądowi swojego państwa. W wypadku popełnie­nia przestępstwa po odwołaniu może być on sądzony i skazany przez sąd państwa wysyłającego Przedstawiciel dyplomatyczny nie podlega przepisom o ubezpieczeniach społecznych i jest uwolniony z opłat i po­datków osobistych, państwowych, regionalnych czy komunalnych. Zwolnienia; obejmują również opłaty celne na przedmioty przewożone do użytku służbowego i osobistego. Bagaż osobisty jest zwolniony od wszelkiej kontroli.chyba że istnieją podstawy ,że zawiera on przedmioty lub artykuły .których przewożenie lub wywóz jest zakazany przez prawo państwa pobytu. Jeżeli chodzi o immunitet od juryzdykcji admimstracyi-nej to często określa się go jako niepodiegajacy juryzdykcji policyjnej. Nie zwalnii to jednak dyplomaty od obowazku przestrzegania przepi­sów. Immunitet :en oznacza.il Władze miejscowe np.poprzez policję nie mogą stosować wobec dyplomaty środków przymusu przewidzia­nych przepisami. Osoba taka jednak jest zobowiązana na wezwanie policji lub innych władz nie tylko zaprzestać fotografowania miejsc za­bronionych lecz też sama zniszczyć na jego wezwanie lub w jegs obec­ności kliszę Gdy chodzi o noszenie i używanie broni (także myśliwskiej) to dozwolone jest to jedynie po otrzymaniu pisemnego zezwolenia przez MSZ i pozvw!enia z MSW.

Z pełnych przywilejów i immunitetów poza szefem misji i peisone-lem dyplomatycznym (radc.i h.indlowy.sekrelarze.atache) korzystają członkowie ich rodzin pozostający z nimi we wspólnocie domowej, jośli nie są oni obywatelami p:»i;;tw:i |trzimującego W przypadku czUików personelu technicznego i kanceUyinego i ich rodzin tokarze, szyj.uio. tkimacze. sekretarki) intmuiiiitiljuryzdykcyjny w sprawach .ictmim-stracyjnych i cywilnych mu iuzcu'ign się na czynności me nuiące i:ha rakteru oficjalnego. Członkowie służby misji (kierowcy.sprzdUiczki) korzystają z immunitetu tyłku w stosunku do czynności oficjalnych.

6

W przypadku czynności urzędowych członka misji immmtet ma cha­rakter trwały Izn. trwa po zakończeniu jego funkcji jako cribnka misji zgodnie z zasadą interesów i Swobody funkcji. FUNKCJONARIUSZE KONSULARNI

Państwo przyjmujące jest zobowiązane traktować urzędrików konsu­larnych z należytym szacunkiem i podejmować wszefee kroki mają­ce na celu zapobieganie jakimkolwiek zamachom na ich osobę.wolność i godność.

Istnieje podstawowa różnica między sytuacją prawną koratla i dyplo­maty. Dyplomata nie podlega juryzdykcji władzy miejscoej tzn.korzystan z pełnego immunitetu .natomiast konsul z wg^kiem swych czynności urzędowych podlega władzy i juryzdykcjipaństwa przyjmującego. Tak więc immunitet konsularny jest niepe%.chroni konsula w zakresie wykonywanych funkcji urzędowych - m on cha­rakter funkcyjny a nie osobowy - chroniona jest funkcja a k osoba. Funkcjonariusze konsularni nie podlegają aresztowaniu ani zatrzy­maniu z wyjątkiem ciężkiej zbrodni i tylko na mocy postanowień sądu. Mogą oni by6 pozbawieni wolności tylko v wykonani osta­tecznego i prawomocnego orzeczenia sądowego* Funkjgonariusze konsularni (konsul v-ce konsul i agent konsularny) a takżeczlonkowie personelu administracyjno-techniczngo nie podlegają juryzdykcji władz sądowych lub administracyjnych w odniesieniu do czynności wykony­wanych w trakcie pełnienia funkcji konsularnych. Każdy przypadek aresztowania,zatrzymania bądź wszczęcia postępo­wania karnego przeciwko urzędnikowi konsularnemu wymija natych-miastwego powiadomienia władz państwa wysyłającego. Inmunitet nie ma zastosowania w przypadku wytoczenia powództwa cywhego wyni­kającego z zawarcia przez f-sza konsularnego umowy, w której nie wy­stępuje on wyraźnie lub w sposób dorozumiany jako przedstawcie! państwa wysyłającego a także w przypadku powództwa z rjŁilu szkody powstałej w wyniku wypadku samochodowego w państw przyjmu­jącym przez pojazd.statek lub samolot.

Członkowie urzędu konsularnego nie są zobowiązani do składania ze­znań jeżeli dotyczą one faktów związanych z wykonywaną fcnkcją oraz do przedstawiania ich korespondencji,dokumentów urzędov|Ch. Kore­spondencja prywatna konsula nie korzysta z powyższegoimmuni-tetu. Urzędnicy i pracownicy konsularni nie korzystają w takin wymiarze jak dyplomaci od zwolnień w przypadkach świadczeń osobistych, im­munitetu celnego i podatkowego(na podstawie umów dwustannych między państwami sytuacja w tym względzie może by6 zrówiana do sytuacja dyplomaty). Zwolnieni są ponadto z wszelkiej oboiązkowej rejestracji cudzoziemców i zezwolenia na pobyt. .Sporny typrobtem czy przywileje obowiązują na cale terytorium pafistwa czy tyto w okrę­gu Konsularnym. Konwencja Wiedeńska Z1965 r nie ograniczyła ich te­rytorialnie.

Specyficzna jest również choć nie jednorodna co do zakresu sytuacja prawno-roiędzynarodowa l-szy zatrudnionych w organach mipfzynaro-dowych. F-sze ci znajdują się w służbie organizacji, ich funkcje mają charakter względnie utraty oraz wyłączny tzn. nie mogą oni równo­cześnie wykonywać innych starych zajęć zawodowych. W swojej działalności f-sze ci muszą być niezależnie od władz państw, których sąobywatelami.a także od władz państwa.siedziby organizacji. F-sze ci korzystają z przywilejów i immunitetów o charakterze funkciinym od­noszą się do działalności urzędowej. Najwyżsi f-sze zwłaszcza organi­zacji uniwersalnej np. ONZ, sekretarz generalny i z-cy korzysafó z tych przywilejowi immunitetów zbliżonych do dyplomatycznych. F-sze pozostałych organizacji nie mających cli-ru uniwersalnego korzy­stają z nich w dużo węższym zakresie w takim jak uzna to organizacja za stosowne. Różnie to wygląda w przypadku różnych organizacji Nie ulega wątpliwości.

iż u różnych wykonywanych czynności urzędowych sprawowanej funk­
cji przysługuje mu ochrona i specyficzne traktowanie. _.___ _
^&~*~"" tfrć-^.*-? c. &—- ~~
DZIAŁALNOŚĆ POLICJI A_MIĘOZYNARODOWA OCHRONA
PRAW CZŁOWIEKA,

Prawa cztowieta w dokumentach m/ęrtrynarocrowycn 26.02.1945r została podpisana Karta Narodów Zjednoczonych, która weszła w życie 24.10.1946 roku. Jest to wielostronna umowa międzynarodowa. Jest to pierwszy wielostronny traktat o uniwersalnym zasięgu obowiązywania, który formułuje międzynarodowe zasady ochrony praw człowieka.

W preambule do Karty mowa jest o przywróceniu wiary w podstawowe prawa człowieka ,w dostojeństwo i wartość |ego osoby.w równoupraw­nienie mężczyzn i kobiet oraz w równości prawa narodów wieluch i małych.

Arl.55 Karty Narodów Zjednoczonych stanowi, iż organizaicja popie­ra powszechne poszanowanie i przestrzeganie praw człowieka, pod­stawowych wolności dla wszystkich bez względu na rasę.pleć. język lub wyznanie. Wszyscy członkowie zobowiązują się do współdziała­nia z organizacją indywidualnie i zbiorowo dla osiągnięcia celów wskazanych w art.55 KNZ.

Ogólnikowa forma w jakiej zasada poszanowania praw człowieka wy-stąpuje w Karcie postawiła Narody Zjednoczone wobec konieczności podjęcia prac nad jej rozwinięciem i konkretyzacja. Zgromadzenie Ogólne ONZ uchnalUo Powszechna DtMaracje Praw Człowieka 10.12' >9<8f Składa się ona ze wstępu i 50 artykułów. Trakluje ona o prawach obywatelskich i politycznych wymieniając zakaz niewolnic -twa.torturowania kto traktowania w sposób nieludzki.okrutny lub po­niżający. Wśród praw l wolności osobistych wymienione są między innymi:

- prawo do jednakowej ochrony prawnej

- prawo do swobodnego poruszania się i wyboru miejsca zamieszk-ma
w granicach wybranego państwa f'

- prawo do małżeństwa

- prawo do posiadania własności i wolności myśli.sumienia.wyrażania opinii i swobody jej wysławiania.

Ponadto deklaracja poświęca uwagę w prawie okonornicznym. kultural­nym, społecznym np.

- prawo do ubezpieczeń społecznych

- prawo do pracy i swobody jej wyboru l» awo do ochrony przed bezrobociem.

Deklaracja jako rezolucja zgromadzenia ogólnego ONZ nie ma formal­nie wiążącego charakteru - była swoistego rodzaju apelem do państw.

Formułowała ona lylko minimum prą*, które mogły być przyjęte przez państwa o różnych ustrojach .tradycji i kulturze. Deklaracja jednak speł­nia rolę przełomową w ochronie praw człowieka,siała się |akby inspira­cją dla późniejszych traktatów o prawach człowieka i wywołała duży wpływ na treść konstytucji wielu państw a zwłaszcza tych panstw.które powstały w wyniku upadku systemu kolonialnego, W wielu konsytucjach powtarzają się jej postanowienia nawet bez wyraźnego powoływania się na nią.

Po przyjęciu Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka w 1948r Komisja Praw Człowieka ONZ zajęła się opracowaniem paktów praw człowieka Pakty zostały uchwalone obok uniwersalnego systemu ochrony praw człowieka, który funkcjonuje w ramach ONZ i działają dziś 3 systemy regionalne:

- w ramach Rady Europy

- Organizacji Państw Amerykańskich (OPA)

- Organizacji Jedności Afrykańskiej (OJA). Dla regionalnej ochrony praw człowieka w ramach systemu europejskiego znaczenie mają:

- Europejska Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności z.1950r(Europejska Komisja Praw Człowieka Europejska Karta Socjalna z 1961 r określająca tzw. prawa socjalne . Katalog praw człowieka w międzynarodowych paktach praw czlo-

* wieka

Najpełniejszy katalog praw człowieka oba w/w pakty. Do praw oraz wolności osobowych i politycznych.pakty zawierają:

- Prawo do życia. -Zakaz tortur, i nieludzkiego.okrutnego oraz poni­
żającego, karania ' .

- Zakaz niewolnictwa,poddaństwa,pracy przymusowej lub obowiązko­wej

- Prawo do sprawiedliwego sądu - Prawo osoby pozbawionej wolności do godnego i humanitarnego traktowania

- Wolność wyboru miejsca zamieszkania

- Prawo opuszczenia każdego kraju także swojego kraju i prawo powrotu do swego kraju.

Pakty ograniczają również nietolerancję w życiu prywatnym jednostki i wjej życiu rodzinnym. . I6.12.1966r na XXI Sesji Zgromadzenia Ogól­nego ONZ uchwalono-:

- Międzynarodowy, Pakt Praw Gospodarczych .Społecznych i Kultural­nych - Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych Pakty w porównaniu z Deklaracją stanowią poważny postęp w dziedzi­nie międzynarodowej ochrony praw człowieka,ma ja one charakter wią­żący dla strony,gdyż są umowami międzynarodowymi. W porównaniu z deklaracją zawierają dużo pełniejszy katalog praw człowieka i potwier­dzają prawo narodów do samostanowienia. Ich postanowienia dotyczą również zabezpieczenia rzeczywistego poszanowania praw człowieka. Pakty te maja charakter traktatów i międzynarodowych, do których mo­gą przystąpić wszystkie kraje świata weszły one w 1976 roku. kiedy to uzyskały wymowna liczbę 35 ratyfikacji.

Obok deklaracji i paktów mających charakter ogólny obowiązuje wiele Konwencji szczególnych uchwalonych w_systemie ONZnp:

- Konwencja o bezpaństwowcach.

- Konwencja o uchodźcach, t, • Konwencja o prawach polityczn/ch kobiet, konwencja o firawach ri?iftc' a !i;b Inne nn:

- Konwencja o eliminacji segregacji rasowej.

- Konwencja o zakazie pracy przymusowej.

- Konwencja o zapobieganiu i karaniu ludobójstwa W systemie ONZ uchwalono około 60 takich konwencji. Doniosłość konwencji szczegól­nych polega na tym. że państwom zazwyczaj łatwiej jest zobowiązać się do realizacji niektórych praw. niż do całego obszernego katalogu praw człowieka w paktach. Pakty proklamują również prawa człowieka do odpowiedniego poziomu życia i stałego polepszania warunków by­towych.

- prawo do korzystania z najlepiej osiągalnej ochrony zdrowia psychicz­nego i fizycznego. - prawo do korzystania z postępu naukowego. Traktaty o prawach człowieka nakładają na państwa obowiązek zagwa­rantowania określonych w nich praw i wołności własnym obywatelom lub wszystkim osobom (uchodźcom lub bezpaństwowcom). Społecz­ność międzynarodowa wprowadziła wiele instytucji służących ochronie praw człowieka- Podstawą jet prawo wn<e«ionia skargi przez poszko­dowanego do organów międzynarodowych powołanych do nadzorowa­nia realizacji praw człowieka.

Osoby przebywające na terytorium RP, które uważają, że w stosunku do nich nastąpiło pogwałcenie praw człowieka mają od października 1991 roku możliwość złożenia skargi do Komitetu Praw Człowieka ONZ w razie naruszenia praw gwaranlowanych przez międzynarodowe pakty praw obywatelskich lub politycznych. Mają one również możliwość składania skargi do Europejskiej Instytucji Praw Człowieka w razie na­ruszenia praw gwarantowanych przez Europejską Konwencję Praw Człowieka do Europejskiej Komisji Praw Człowieka w Strasburgu. r

* Komitet Praw Człowieka ONZ - jest organem, który składa się z 18 członków wybieranych przez państwa, strony paktów. Skargi do komi­tetu przysługują osooie, która czuje się ofiarą naruszenia swych praw. Nic mogą ich sklcac partie polityczne, związki zawodowe czy organiza­cje. Dopuszczone jest złożenie skargi przez pełnomocnika pokrzyw­dzonego lub prze: osobę najbliższa, gdy ten. którego prawa się docho­dzi nie może sam ćrialać np.(ZK).

Pnedmmtem skargi mogą być nienaruszalność domów i korespon­dencji oraz ochrona jednostki przed bezprawnymi atakami na jej honor i dobre imię. Pakty gwarantują wolność myśli i sumienia oraz wyznania, swobody głoszenia swoich poglądów.zakazu jąć propagandy wojen­nej, praw do spokojnego zgromadzania się .do stowarzyszania się z in­nymi np. prawo do tworzenia Związków Zawodowych .prawo do uczestniczenia w kierowaniu sprawami publicznymi, bezpośrednio lub za pośrednictwem swobodnie wybranych przedstawicieli. Pakty przyj­mują zasadę.że wszyscy są równi wobec prawa i uprawnieni do jedna­kowej ochrony prawnej. Uznają leż za niedopuszczalne karanie za czyny.które według prawa wewnętrznego lub międzynarodowego nie byty przestępstwami, w chwili ich popełnienia. Zasada ta nie może być uchylona nawet wtedy, gdy wyjątkowe niebezpieczeństwo publiczne zagraża istnieniu narodu. Osoby należące do mniejszości etnicznych lub językowych mają prawo do życia.wyznania.praktykowania własnej religii orazl posługiwania się własnym językiem.

Pakty zaliczają do'praw społecznych i kulturalnych

' • prawo każdego człowieka do pracy zarobkowe j.klórą sam swobodnie

j wybierze i przyjmie.

l • prawo do sprawiedliwych i korzystnych warunków pracy.

- prawo do tworzenia i przystępowania do związków Zawodowych,
! • do strajku, - do opieki ze strony państwa, :
l - do zabezpieczenia społecznego.
j Europejska Komisja Praw Człowieka • 1S54r Europejski Trybunał

PravtCtlowiek»

Konwencja Praw Człowieka zawiera 11 protokołów dodatkowych. l Część z nich dotyczy zmian w arylkulach Konwencji. Inna grupa za l łączników to protokoły dodatkowe pełniące ideę załączników wyjaśnia-| jących te prawa i możliwości nie ujęte w Konwencji. Są one wiążące . tyko dla tych państw, które je ratyfikowały,np. prawo do nauki. J EKPCz składa się z 2 podstawowych części. Zawiera ona katalog praw

i wolności człowieka, do których przestrzegania zobowiązały się pań-J siwa. Druga to postanowienia o mechanizmie kontroli przestrzegania

tych praw

KATALOG PRAW EKPCZ

- prawo do życia art.2

. • zakaz tortur oraz nieludzkiego traktowania i karania art.3 j - zakaz niewolnictwa i pracy przymusowej art.4

- prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego, art 5

- prawo do rzetelnego procesu sądowego art.6

- prawo do poszanowania życia prywatnego/odzinnego i korespond. | • wolności myśli.sumienia i wyznania ! • wolność wyrażania opinii

- prawo do zgromadzania się i stowarzyszania

- prawo do zawarcia małżeństwa i założenia rodziny

- prawo do skutecznego środka odwoławczego

- zakaz dyskryminacji. KOMITET MINISTRÓW RADY EUROPY, Mechanizm kontroli przestrzegania oparty jest na systemie składa­nia skarg przez państwo lub osobę jak również grupę osób. Prawo do składania skargi zawiera pewne ograniczenia art 26.27 mó­wią, że komisja nie może rozpatrywać skargi przed wykorzystaniem wszystkich środków odwoławczych przewidzianych prawem we­wnętrznym, kiedy rozstrzygniącie zapadło przed upływem 6 miesię-cy.skargi anonimowej .skarg identycznych co do istoty już rozpa­trzonych skarg i, które nie dają się pogodzić z postanowieniami kon­wencji. Aby skargę składać indywidualnie państwo musi wyrazie zgodę. Skargę składa się za pośrednictwem Centrum Praw Człowieka Biura ONZ z siedzibą w pałacu Narodów w Genewie. W skardze należy po­dać pełne dane o jej aulorze.a jeżeli nie jest nim pokrzywdzony także o nim,określic państwo.strony paktu przeciwko któremu skarga jest skierowana .wskazać przepisy, które naruszono oraz wskazać te środki przewidziane przez prawo danego państwa.które przysługują pokrzyw­dzonemu w celu ochrony jego praw.

Komitet Ochrony Praw Człowieka jest upoważniony do rozpatrzenia tylko takich skarg.w których skarżący wykorzystał dostęp­ne a zarazem skuteczne środki ochrony gwarantowane przez prawo wewnętrzne państwa. Skarga do Komitetu wymaga szczegółowego ujflsa^nien'? przede w-n-r-¹¹*'"¹ p""' "r\ir?nin roktóit/u^G p?"¹.*/—r'!y pakt. Po zarejestrowaniu skargi Komitet bada je i formułuje swój po-gląd.klory komunikuj stronom sporu po czym podaje go do publicznej wiadomości. Wprawczie pogląd Komitetu nie ma charakteru wiążącego dla państw.których dotyczy .jednak ze względu na międzynarodowy au­torytet, państwa starają się dostosować swą praktykę lub prawo do za­leceń Komitetu Prawa Człowieka a Europejska Konwencja Praw Czło­wieka 19"0r» Wszystkie państwa Rady Europy ratyfikowały Europejską Konwencję Praw Człowieka

Polska ratyfikowała konwencję w 1993r..Dokument ten nie jest umową i nie zawiera wiążących praw. Stal się wzorem do zawierania umów międzynarodowych,mechanizm ten polega na zała­twianiu polubownym spraw a jeżeli okaże się to nie-mżliwe to Komisja sporządza sprawozdanie o (aklach.które u-niemożliwily lakie załatwie­nie i przekazuje' do komitetu Ministrów Rady Europy oraz zaintereso­wanych stron. Komisja nie ma uprawnień stanowiących np uznać rację l którejś ze stron. Następnym szczeblem jest Międzynarodowy Trybunał Praw Człowieka , ale tylko wtedy.gdy państwo strona uznało kompe­tencje lego organu przy ratyfikacji Deklaracji Wtedy w ciągu 3 mie­sięcy pozew może być skierowany do Trybunału. Trybunał rozpatruje sprawy w trybie sądowym i wydaje/ wyrok.

REGULACJA MIĘDZYNARODOWA DOTYCZĄCA STATUSU l ZA-
SftP DZIAŁANIA POLICJI. ćt^^fy^Ź^

- S Mus polki/ i policjanta —-TC^!^"^

f'.aaa Europy w uchwalonej Deklaracji o Policji przyjętej w 1979r przy-j^iej przez Zgromadzenie parlamentarne Rady Europy.przy jęła za pod­stawę fakt, że należy zapewnić ludziom odpowiednie warunki życia, a głównie egzystencję pokojową(pokój wewnętrzny i zewnętrzny!. Policja musi strzec tego pokoiu. zapewnia jąć możliwość korzystania z praw i wx>lności. Deklaracja o Policji składa się z trzech części: i Dotyczy Etyki Zawodowej Postanowienia le dotyczą tylko człon-„>w Rady Europy

7isady działań Policji i policjanta wynikające z części pierwszej. . zakaz tortur zakaz stosowania trybu Doraźnego przy \vykonywaniu wyroku.

- zakaz okiulnego i poniżającego traktowania bez wzglądu na sytuację

-funkcjonariusz powin<on ivypełniać rozkazy przełożonych : *vyia:kiem tych. o których wie. że to&ai ten jest przestępstwem

- policjant powinien wysti >egać się przezd podejmowaniem czynność; skierowanym przeciwko osobom ściganym wyłączenie ze w:gledu na wyznania, poglądy itp.

Wobec policjanta odmawiającego wykonania polecenia(w sytuacji, gdy jest do lego upownionyjnie można wyciągać konsekwencji dyscy­plinarnych

- policjant ma zwatczać naruszenia prawa

-policjant powinien wyka:ać zdecydowanie w dążeniu do osiągnięcia legalnego celu w czasie wykonywania zadań służbowych (zasada mi­nimalizacji i stopniowania)

-policjant powinien niinc in:.inikcję (jasnajdotyczącą użycia broni '••: • . ot>owiązek zapewnii.:ni;i opieki niedycznej(nomocy}polrzebującemu

- policjant powinien mieć czynne, moralne wsparcie społeczeństwa.

któfemu służy.

Zasady użycia siły i broni przez Policjanla. ONZ - Uchwala z 1990r (VIII

Krjno/es - Kuba ) :

Zasady te dotyczą funkcjonariuszy porządku prawnego

Ta uchwala nie ma mowy wstępnej.

Funkcjonariusz porządku prawnego ma chronić prawo osób do tycia

i wolności:

- rnożna używać różnego typu broni( nie tylko ostrej)-

- przypadki użycia broni winny byó sprawdzane

powinno być stopniowanie Środków w stosunku do potrzeb

. zminimalizowanie szkód i strat konieczność udzielania pomocy me-

dycznej)

- każdorazowe rozpatrywanie przypadków użycia broni

- samowolne lub niezgodne z przypadkami użycie broni powinno podlegać odpowiedzialności jak za przestępstwo pospolite przepisy szczegółowe:

-ustala się zasadę, że funkcjonariusz porządku prawnego za wyjątkiem pewnych sytuacji szczególnych może zastosować:

- samoobronę

- obronę innych osób przed groźbą śmierci lub ciężkiego uszkodzenia ciała

- zapobieganie szczególnie niebezpiecznemu przestępstwu kib zatrzy­manie osoby stwarzającej zagrożenie

-istnieje tu pewna procedura(przedstawienie się ilp.)

- zasada przechowywania broni

- użycie broni podczas nielegalnych zgromadzeń

- w stosunku do osób zatrzymanych i tymczasowo aresztowanych.

2. STATUSU

1. 1 zadania policji

2 Ż zasada wolnego dostępu obywateli do służby policji (przejaw zasa-

dy niedyskryminacji)

2.3-policjant powinien być wszechstronnie wykształcony ogólnie

i zawodowo do slużby(znajomość problematyki praw człowieka)

2.4 status funkcjonariusza policji,

Powinien mieć zapewnione warunki zawodowe.materialnie i psycholo-

gicznie.aby mógł w sposób prawidłowy wykonywać funkcje poiicyj-

ne.wynagrodzenie musi uwzględniać pewne cechy służby (dyspozycyj-

ność/yzyko itp.) -rola reprezentacji zawodowej(reprezentacja intere-

sów polic ja-paristwo)

- funkcjonariusz policji w postępowaniu dyscyplinarnym lub karnym po-

siada takie same prawa jak inni obywatele.

3. SYTUACJE WYJĄTKOWE(wojna.stan wyjątkowy) Wojna miądzy

państwami(okupacja)

Trzecia Konwencja Genewska z 1949r przewiduje włączenie policji do

działań zbrojnych. Teraz policja ma nadal wykonywać swoje obowiąz-

ki(nie ma statusu kombatanta jeńca). Siły okupujące nie mogą zmuszać

policji do wykonywania swoich czynności.nie może być zmuszana do

działań przeciwko miejscowej ludności.

WSPÓŁPRACA MIĘDZYNARODOWA V KONTROLI NAD PRZE-

STĘPCZOŚCIĄ.,

Współpraca miądzynarodowa dotyczy najgroźniejszych lorm przestęp-

czości

Przestępstwo międzynarodowe(niezbądna jest tu współpraca) -

polega ono na naruszeniu prawa miądzynarodowego przez podmiot

prawa miądzytiarodowego. Sposoby współdziałania:

1. Kontroli nad przestępczością fransnac/onamąfm/ędzynaro-

dowa). 'Umowa międzynarodowa: ;

-o współpracy w zapobieganiu i zwalczaniu przstąpczości

- -jmowy o międzynarodowej pomocy w sprawach karnych(w tym eks-
uadycja) •Umowy o współpracy w zapobieganiu i zwal-
Ci-wiu przestępczości

- i'.€rwsze takie umowy Polska zaczęła podpisywać w 1991 roku z tóemcani. Umc-.v/ M są dwustronne zawarte przez organy zwsrzchnie resortu. gdzie wykonują je organy MSW- są to umowy re-sonowe.

Państwo zobowiązuje się do wzajemnej pomocy w dziedzinie zabezpie­czania porządku ?_N.cznego a w szczególności w watce z terrory­zmem. przes:et::c',cią zorganizowaną, nielegalną produkcją środ­ków odurzaiącycf. i psychotropowych, poszukiwanie osób i przed-miotów.ochrona granicy państwowej i zapobieganie jej nielegalnemu przekraczaniu.zapewnienia bezpieczeństwa osób.które korzystają z przywilejów pa.stwowych.handlu ludźmi. Współpraca ta obejmuje:

-wymianę filmów i materiałów c charakterze paw-nym.naukowym.technicznym,

-współpraca w szkoleniach

-współpraca w szkoleniach w dziedzinie socjalnej i ochronie

zdrowia.

Prawem właściwym jest prawo państwa, do którego skierowano

prośbę o współpraca. Każda strona może odmówć takiej współpracy,

gdy może to zagrozić suwerenności lub własnym intersom państwa lub

gdy bądzie ono niezgodne z jego wewnątrznymi przepisami.

Umowa gwarantuje tajność współpracy i zachowania tainośti informacji

oraz koszty współpracy.

Podział kompetencji między organami(rzeczowy)

- terroryzm- UOP. - przestępczość zorgani::-.varui • 1(0°

- narkotyki KGP. - fałszerstwo - policja.

- zwalczanie przestępczości kryminalny •. /P

- poszukiwanie osób i rzeczy - policja > -.:tja granic • SG'

- ochrona osób uprzywilejowanych - Cv>"-'

- zwalczanie handlu ludźmi - SG bezpieczeństwo w ruchu drogowym- KGP współpraca w dziedzinie ekspertyz itd. - gabinet MSW / Umowy specjalne.

Są to umowy wielostronne. Działanie na zasadzie współpracy jest możliwe dzięki funkcjonującej w naszym prawie zasadzie represji wszechświatowej

Umowa zostaje zawarta i krymmafizuje ona pewien czyn(uznaje za czyn zabroniony, niekiegy go penalizuje na listą przestępstw niądzynarodowyc). Państwo po jej przyjęciu ma obowiązek wprawa dzenia zmian do prawa karnego(wewnątrznego)w len sposób następuje unifikacja prawa karnego na świecie.

PRZESTĘPSTWA TRANSGRANICZNE

• pisractwo morksie. • piractwo powietrzne

• terroryzm przeciwko osobom chroninym prawem międzynarodowym

• zerwanie czy tez uszkodzenie kabla.przewodu.rurociągu pod-morskiego-

• zanieczyszczenie środowiska naturalnego Terroryzm powietrzny

• z r. 1968 - Konwencja Tokijska • dotyczy .gdy statek znajdzie siąwkKie

• z r t970 - Konwencja Haska • przeciwko Uprowadzeniu statków po­wietrznych .samolot musi przekroczyć granicę.od momentu gotowości przez start do wylądowania(przed otwartym zatrzymaniem)- z 1971 • Konwencja Montrealska - bezpieczeństwo lotnictwa cywilnego • statek w służbie - samolot na kilkadziesiąt godzin przed i po locie. 2. UMOWY O POMOCY PRAWNEJ W SPRAWACH KARNYCH. EKSTRADYCJA- opiera się wyłącznie o urnowe międzynarodową. Gdy umowa nie stwierdza oba wydania - to nie ma takiego obowiązku. Może tu być stosowana zasada wzajemności. Umowy wielostronne np. dot.zwalczania terroryzmu. Umowy nie mieszczące się w tej klasyfikacji(bo pasuje do \ ale jest wielostronna).

• współpraca w zakresie szkolenia policji z 199U. Organizacje między­
narodowe '
Organizacja mająca wielu uczestników i stale organy, ma możliwość
stałej koordynacji współpracy madzy państwami.
Organy miądzynarodowe a porządkowe dot.charakteru organizacji

• podstawy prawne

• członkostwo

Organ międzynarodowy ________Organy porządkowe

•podstawa prawna umowa mi dzy- - na podstawie umowy .ale
umowa narodowa ta nie jest źródłem
prawa międzyn

•członkiem jest państwo.wyj.

Międzynarodowy Organ prawny - osobowość prawna inna

nit. członkostwo państwo lub osoba

fizyczna

____________________albo jedna i druga

Kompetencje ogólne posiada tylko kilka organizacji międzynarodowych (zajmują się wszystkim) Na poziomie regionalnym będą to organizacje państw amerykańskich czy jedności afrykańskiej. Na poziomie świa­towym ONZ.wspóldzialanie to musi się opierać o przepisy prawa mię­dzynarodowego

ONZ • statut stanowi podstawę do zajmowania się przez nią prze­
stępczością. Po utworzeniu ONZ została podpisana umowa i między­
narodową Komisją Karną i Penitencjalną, której konwencje przyjęła
ONZ. Wybrane elementy międzynarodowe prawa karnego.
W prawie międzynarodowym ustala się pewne rozwiązania prawne
standardowe i powinno przyjąć do wewnętrznego porządku prawnego. |
TnOd tego ile państw przyjmie takie umowy i jak je bada wypełniać zależy j
• powodzenie takiej operacji. Współpraca międzynarodowa w sprawach l
^ kryminalnych i karnych. EKSTRADYCJA-wydanie przez jedno pań- l
stwo drugiemu osoby podejrzanej o popełnienie przestępstwa lub osoby j
skazanej za popełnienie przestępstwa. |
yt; tei d7ięri?iruf> nie wy^oialo^a' ^ci* j*??.'C7⁰ jwycz"-'. O^O"¹^:?¹" '*'•
nieje tylko na podstawie obowiązującej umowy międzynarodowej. W
większości salo umowy dwustronne.zdarza ją się również wielostron­
ne. Są to najczęściej umowy ogólne.w których ustala się za jakie
przestępstwa będzie istniał obowiązek ekstradycji
Polska podpisała ponad 20 umów w oparciu, o które można mówić o
obowiązku wydania. Gdy taka umowa nie jest zawarta jedyną podstawą
do ekstradycji mogą być przepisy wewnętrzne w jednym i drugim
państwie, obowiązku wydania tu jednak nie ma. Państwo też ma całko­
witą dowolność w pojęciu ekstradycji. Państwa tu postępują na zasa­
dzie wzajemności. —Warunki przyjmowania eks­
tradycji.

• zasada podwójnej karalnosci(zarówno w jednym jak i drugim pań­stwie)

• zasada specjalności(należy wystąpić z wnioskiem o ekstradycję). Państwo wydające może postawić warunki np. zagwarantowanie praw.aby nie wykonano kary śmierci itp. Jeśli we wniosku o ekstradycję wymienia się 3 czyny,to państwo przyjmujące musi zagwarantować, że sprawca będzie odpowiadał za te czyny.

• zasada niewydawania przestępców politycznych

• zasada nie wydawania własnych obywateli. Zbrodniarze wojenni - prawo norymberskie.na jego podstawie przepro­wadzana jest ekstradycja. Organy zajmujące się problematyka przestępczości: 1. Organy o kompetencji ogó/ne/1 cząstkowe;. Zgromadzenie ogólne - naczelny organ ONZ -wchądzątam wszystkie państwa członkowskie mają one równe prawa. Posiada ono organy pomocnicze 2 z Komitetów Glównych(lll ds społecznych, humanitar­nych i kulturalnych,II prawny.) Funkcjonuje też Komisja Prawa Między­narodowego (przy Zgromadzeniu Ogólnym) Zgromadzenie ogólne mo­że tworzyć cały szereg innych organów.kióre uzna za odpowiednie. Rada spoleczno-gospodarcza - co rok składa sprawozdanie Zgromadzenie ogólne podobnie jak sekretarz zajmuje się .sprawami gospodarczymi i społecznymi. Przestępstwo jest zjawiskiem społecz­nym i ma wpływ na gospoda^ę państwa. Komisje funkcjonalne Rady Gsopod^czo-Spoleczej:

• Komisja Rozwoju Społecznego - nadzoruje ten rozwój.na który ma wpływ przeslępczość

• Komisja Środków Odurzających - rozwój narkomanii na świecie, zjawi­ska kryminogenny. Podkomisja ds handlu środkami odurzającymi na bliskim

wschodzie. - Komisja Praw Człowieka a/ podkomisja ds dyskryminacji i mniejszości narodowych.

Komisja statystyczna

Regionalne Komisje Ekonomiczne(podzi.il według toitlyiianlow)

• Organy socjalne a/ międzynarodowa rada Obrotu środkami odu-

rz.ijącymi(legalnegp dla celów medycznych i eksperymentalnych)

W Fundusz ONZ dla kontroli nadużywania naikotyków- Interpol i inne

organy przygotowujące programy zapobiegające w o-

parciu o ten fundusz.

c/ fundusz dla octirony ekonomicznej i społecznej.

Sekretarz generalny ONZ l- wydział prawny.- wydztt środków odu­rzających

- wydział praw człowieka/

Organizacje wyspecjalizowane mają one kompetoeję częścio-

wą,zajmują się one również tematyką przestępczości

- Międzynarodowa Organizacja Lotnictwa Cywilnegoz siedzibą w Ka­nadzie zajmuje się między innymi bezpieczeńsrwantolnic-twa.opracowuje zalecenia w lej dziedzinie.

- WHO - Światowa Organiazcja Zdrowia z siedzibą wLozannie (Szwaj­caria) narkomania

- ITU - Organizacja Telekomunikacyjna - Szwajcaria-walka z nielegal­nym przekazem telewizyjnym i radiowym

- Organizacja ds wyżywienia i rolnictwa (FAO)

- IMO Międzynarodowe Organizacje Morskie - piraclw morskie

- Międzynarodowy organ prawny.

2. Organy o kompetencji wyłącznej l pełnej

- zajmują się tą problematyką przy okazji.wchodzi to » zakres Zgroma­dzenia Ogólnego

A/ są to organy powołane do tego Rady gospodarczo-spoleczne. 1/podlegające radzie gospodarczo-społecznej

- Kongres dotyczący(ONZ) przestępczości odbywa sę co 5 lat. mogą w nim uczestniczyć państwa nie będące członkami ONZ. członkowie in­nych organizacji.jest też możliwe ułożenie pewnej pratłyki na świecie. Na kongresie załatwia się ostatecznie sprawy przygotowane wspólnie w czasie kongresów regionalnych. Odbywają się od 19S5r.

- Komitet zapobiegania i Kontroli Przestępczości: vw*odzi tu 27 (osób). Osoba taka reprezentuje siebie.swe walory,a nie państwa. Komitet przygotowuje kongresy, zbiera się raz na dwa lata. fiicz nich w cha­rakterze obserwatorów uczestniczą przedstawiciele państw zaintereso­wanych. Komitet przygotowuje programy współpracy wądzynarodowej obejmujące okresy od 2 do 10 lal (współpraca światów, regionalna i w ramach jednego państwa).

- Korespondenci krajowi - reprezentują państwa i są łącznikami między ONZ i swym państwem. Przekazuje on swego rodzaj* informacje półoficjalne. niezupełne, konkrety .oficjalne.

- System instytutów ONZfszkoteniowych,naukowych) a/ Instytut Światowy w Rzymie b/ Instytut w Japonii i Helsinkach Prowadzą one badania nad problematyką przestępczości. Wchodzą tu w grę różnice regtonalne.szkolenie dot. wszystkich slutt wzajemnych

' związanych z przestępczością (SG. SW.Celnicy.Poic ja).

| 2/Organizacje działające pod nadzorem Sekretarza Generalnego ONZ

j -Wydział zapobieganiu przestępczości i wymiaru sprawiedliwości

j -Doradca międzyregionalny w Wiedniu.

• INTERPOL -⁽J^-'

Organizacja miądzynardbowa utworzona w roku 1929w Wiedniu -po­wołano międzynarodową komisję policji kryminalnej. Oo 1930 roku uzależniony od rządu austriackiego. W Wiedniu znajdowały się wtedy aktualne zebrane dane o przestępcach. Utworzono potniej wiele komó­rek ds fałszowania pieniądzy i dokumenlów.daktylosknpfi.kartoteka przestępców międzynarodowych. W 1931 roku odbyła się sesja wBu-kareszcie. Archiwa dostały się w race nazistów. Siedabę przeniesiono do Berlina. W 1946 roku organizacja ta odrodziła się (Bruksela)

Zmieniono SlatllS Ohnwi!zniarv rtn tej no"/ i narwano ń; WioHTyn^riylo

wą Organizacją Policji Kryminalnej.

Polisja polska od samego pocątku była uczestnikiem komisji, szczegól­nie aktywna przed wojną. Po II wojnie światowej delegacja MO wzięła udział, później zimna wojna. Lata 40-50 -oziębienie stosunków i nieofi­cjalne wycofanie się Polski z tej organizacji. Dopiero w latach 90 wznowiła współpracę. Polska została ponownie przyjęta w roku 1990 na sesji w Kanadzie razem z ZSRR. Wpłynęły na lo również kwestie pie­niężne (opłacanie składek lub części za lata ubiegłe). Następnie zorga­nizowano Biuro Interpolu będące jak gdyby łącznikiem między pań­stwem a organizacją. Musi ono przestrzegać regulaminów międzynaro­dowych np.dot. współpracy policji 11982r. Polskie Biuro było począt­kowo wydziałem w biurze policji kryminalnej, teraz jest samodzielne ale istnieją znów tendencje do włączenia go do operacyjno-rozpoznawczego.

W praktyce mimo lego.(ze nie przewiduje tego statut) biuro współpra­cuje również ze służbami specjalnymi np. UOP w sprawach terroryzmu, narkotyków, przestępstw gospdarczych. ZADANIA INTERPOLU wg statutu;

- Koordynowanie współpracy międzynarodowej w sprawie kontroli prze­stępczości

- Promowanie i tworzenie instytucji w tym zakresie(wymian informacji a w bardzo niewielkim slopniu działanie operacjne) Oficerowie łącznikowi Interpolu zajmują się narkotykami i terroryzmem w pewnym sensie wy­konują czynności operacyjne(uprawnienia władcze należą do policji miejscowej).

Interpol prowadzi dział mający na celu przekazywanie informacji dot.przygotowania funkcjonariuszy do wykonywania zawodu (Policyjne Służby Celne) co dwa lata organizowane są konferencje dyrektorów biur policyjnych. Zasady współpracy Interpolu.

- muszą opierać się na zasadach prawa międzynarodowego

- zasada suwerenności- działalność organizacji nie może naruszać

- suwerenności państwa

- nie ingerować w sprawy wewnąferzne .:'

- poszanowanie praw wewnąt. znych

- zasada wzajemności.

Ograniczenia współpracy wystąpiły po II wojnie światowej. .Wcześniej komisja zajmowała się wszystkimi sprawami art.3 statutu organizacji -nie zajmuje się sprawami politycznymi .religijnymi, rasowymi i wojsko­wymi. Musi być sutuacja gdy czyn np. terrorystyczny będzie miał więcej elementów kryminalnych niż politycznych. Przełom stanowiło posiedze­nie zgromadzenia w Luxemburgu. gdzie dokonano wykładni art.3 • or­ganizacja będzie się zajmowała każdym przestępstwem ale tylko aspektami kryminalnymi Struktura Interpolu zgromadzenie ogólne(wchodzą tu wszystkie państwa członkowskie)

- komitet wykonawczy 13-osobowy organ kontrolny

- sekretariat generalny-iedyny siary organ organizacji. Sesje zgromadzenia ogólnego odbywają się raz w roku na jesieni i de­batują o najistotniejszych sprawach, przyjęciu lub wydaleniu członka,

ustaleniu pofityki finansowej i kryminalnej. Zgromadzenie leż decyduje o obsadzie niektórych stanowisk.

Komitet wykonawczy - prezydent. 3 yiceprezydetnów i członkowie (każdy powinien reprezentować inne państwo). Prezydent reprezentuje organizację lecz jest to raczej reprezentacja formalna. Praktycznie rolę tę spełnia główny sekretarz. Sekretarz generalny - przywileje dyplomatyczne, im niżej w sekretaria­cie tym mniejsze przywileje, a nawet żadne. Sekretariat dzieli się na:

- Wydział ogólny

- Wydział policyjny(koryguje współpracę)

- Wydział statystyki jest jednocześnie biblioteką

- Wydział techniczny - umożliwia stalą łączność z państwami człon­kowskimi.

Biura regionalne organizacji dążą do tego.aby każdy kontynent miał kil­ka swoich biur np, w Afryce są3. w Europie - Lion.

Interpol jest krytykowany za długą procedurę i istnieją próby tworzenia nowych organizacji np. Europa tworzy Unię Europej­ską:

inni twierdzą, że instytucje te mogą uzupełniać Interpol. Duże problemy w zwalczaniu przestępczości mają państwa Unii Europejskiej (brak granic, brak ograniczeń w poruszaniu sprzyjają roz­wojowi przestępczości i jedynie współpraca miądzynarodowa może sprostać temu zadaniu.

Organizacje pozarządowe - w stosunku do międzynarodowych mają dużo mniejsze możliwości, jest ich kilkakrotnie więcej niż międzynaro­dowych* Organizacje te zrzeszają osoby prawne inne niż państwa lub osoby fizyczne albo jedne i drugie. Dają one propozycje.uczestniczą w obradach miądzynarodowych np.Stowarzyszenie Prawa Międzyna­rodowego) interesują je przestępstwa transnacjonalne.opracowują projekty umów w tym zakresie., Międzynarodowe Towarzystwo Kryminalogiczno (kryminoloaia i wiktymologia). Stowarzyszenia zrze­szające sędziów, prokuratorów,, policjantów umożliwiające wymianę doświadczeń.

organizacje pozarządowe posiadają często porozumienia z organiza­cjami miądzypa.stwowymi. Posiadają status konsultacyjny co umożli­wia intensywniejszą współpracę z organizacjami międzypaństwowymi. Organizacjami pomocniczymi są komisje międzynarodowe:

---