Państwa wg kontynentów, ¶ wiat2010-Afryka, Jednostka polityczno-terytorialna


AFRYKA

Afryka Północna

Jednostka polityczno-terytorialna

Powierzchnia

w km2

Stolica

Forma ustrojowa

Uwagi

Maroko

458 730

(710 850)

Rabat

Tanger

niepodległa monarchia konstytucyjna od 1956;

wcześniej kolonia (protektorat) francuska i hiszpańska oraz strefa międzynarodowa Tanger;

2.03.1956 proklamacja niepodległości (Maroko francuskie)

7.04.1956 zniesienie protektoratu Maroka hiszpańskiego i włączenie do Królestwa

29.10.1956 przyłączenie Tangeru do Maroka

przyłączenie obszarów pod kontrolą hiszpańską: Tarfaja (1958) i Ifni (1969)

1975: przyłączenie pn. i środk. części Sahary Hiszpańskiej

1979: przejęcie od Mauretanii - pd. części Sahary Zachodniej

Algieria

(Ludowo-Demokratyczna Republika Algierii)

2 381 741

Algier

niepodległa republika od 1962;

1830-1962 posiadłość francuska (w tym pn. część - jako departamenty Oran, Algier i Konstantyna - część Republiki Francuskiej)

1.11.1954 wybuch powstania przeciw Francji

Tunezja

163 610

Tunis

niepodległe państwo od 1956 (1957 republika);

protektorat francuski 1891-1956

10.03.1956 proklamacja niepodległości

25.07.1957 wprowadzenie republiki

Libia

(Wielka Socjalistyczna i Ludowa

Libijska Arabska Dżamaharija)

1 759 540

Trypolis

Syrta

al-Houn

niepodległe państwo od 1951 (1951-1969 królestwo, od 1969 republika , od 1977 ludowa dżamaharija)

1911-1943 kolonia włoska; 1943-1951 okupacja franc.-bryt.-amerykańska (prowincje Trypolitania, Cyrenajka, Fezzan

24.121951 proklamacja niepodległości Zjednoczonego Królestwa Libii

Egipt

(Arabska Republika Egiptu)

1 001 449

Kair

formalnie niepodległe państwo od 1922 (republika od 18.06.1953; wcześniej królestwo);

wcześniej protektorat bryt. (od 1880);

1.02.1958 powołanie konfederacji Egiptu i Syrii - Zjednoczonej Republiki Arabskiej

3009.1960 rozpad ZRA (ale nazwę tę używał Egipt do 1971)

Sudan

(Republika Sudanu)

2 505 813

Chartum

Omdurman

niepodległa republika od 1956;

od 1983: wojna na Pd. kraju: próby secesji

1899-1956 kondominium bryt.-egipskie (od 1951 protektorat bryt.)

12.02.1953 Wielka Brytania i Egipt uznały prawo do odrębnego państwa (wcześniej dominowała koncepcja inkorporacji do Egiptu)

1.01.1956 proklamacja niepodległości

Państwo

Stolica

Charakterystyka

Maroko

Rabat

stolica niepodległego państwa (1956)

Tanger

status zimowej stolicy królewskiej w 1957 (miał też zapewne znaczenie symboliczne jako wyraz integracji tego miasta z resztą królestwa)

Fez

pałace królewskie - nieoficjalna siedziba królewska (ośrodek administracyjny w okresie kolonialnym - Maroko Francuskie)

Libia

Trypolis

stolica Libii od proklamowania niepodległości w 1951 (od 1988 realizacja decentralizacji instytucji państwowych do innych miejscowości)

Syrta (as-Surt)

miejsce obrad quasi-parlamentu libijskiego, tj. Powszechnego Kongresu Ludowego (miejscowość rodzinna Kaddafiego)

Benghazi

stolica - rezydencja królewska (do 1969, czyli do upadku monarchii); oficjalna siedziba ministerstwa gospodarki

Zawijat el-Bejda

nowo budowana stolica za czasów monarchii (od 1962); w pierwszym okresie po rewolucji (do połowy lat 70.) miasto pełniło funkcji stołeczne; ponownie niektóre instytucje władzy przeniesione w 1988

al-Houn

zapasowa stolica państwa na wypadek wojny lub agresji zewnętrznej (budowana w drugiej połowie lat 80. XX w.)

Sudan

Chartum

stolica państwa od uzyskania niepodległości (1956)

Omdurman

Siedziba władz ustawodawczych (nie zawsze funkcjonujące w niepodległym państwie i obradujące tam sporadycznie); miasto to wchodzi w skład zespołu miejskiego „Wielkiego Chartumu”

Afryka Północna: terytoria niesamodzielne państwa o ograniczonym uznaniu międzynarodowym

Jednostka polityczno-terytorialna

Powierzchnia

w km2

Stolica

Forma ustrojowa

Uwagi

Sahara Zachodnia

(

252 120

al-Ujun

republika proklamowana w 1976 (faktycznie zajęte przez Maroko w 1975);

kolonia (prowincje zamorskie: Rio de Oro i Sakia el-Hamra) Hiszpanii 1884-1975;

14.01.1958 status prowincji zamorskiej Hiszpanii

pd. część Rio de Oro - przez Mauretanię w latach 1975-79, później przekazana pod kontrolę Maroka)

(Ceuta

I Melilla)

19

12

Ceuta

Melilla

integralna część Hiszpanii (Ceuta od 1580, Melilla od 1497) - od 1995 autonomia;

terytorium sporne z Marokiem;

w skład Melilla wchodzą wyspy: Chafarinas, Peñon de Vélez de la Gomera, Peñon de Alhucemas

Sudan Południowy

640 000

Dżuba (Juba)

autonomiczna część Sudanu (od 9.01.2005) → planowane referendum niepodległościowe (2011)

1955-1972: pierwsza wojna przeciwko arabskiej Północy (początkowo stanowisko wiceprezydenta dla przedstawiciela Południa);

1983-2005; druga wojna o autonomię (i nieobowiązywanie szariatu)

Ifni

1502

Sidi Ifni

odrębne terytorium zamorskie Hiszpanii (1958-1969) - zwrócone Maroku

1859: cesja Ifni przez Maroko na rzecz Hiszpanii;

1934-1958: administrowana przez gubernatora Sahary Hiszpańskiej

14.01.1958 status prowincji zamorskiej Hiszpanii

Tanger

373

Tanger

strefa pod administracją międzynarodową (od 1923 Francja, Hiszpania i Wielka Brytania, od 1928 dołączyła Belgia, Portugalia i Włochy) - zwrócona Maroku w 1956;

1940-1945: administracja hiszpańska

1956 integracja z Marokiem

Afryka Zachodnia

Jednostka polityczno-terytorialna

Powierzchnia

w km2

Stolica

Forma ustrojowa

Uwagi

Mauretania

1 030 700

Nuakszot (Nawakszut)

niepodległa republika od 1960;

posiadłość francuska 1903-1960

Senegal

196 722

Dakar

niepodległość jako Federacja Mali w 1960; rozpad Federacji - odrębna republika w 1960 (po 2 miesiącach)

1895-1960 posiadłość francuska;

17.01.1959 utworzenie Federacji Mali (z autonomicznych posiadłości francuskich: Senegalu i Sudanu)

20.06.1960 proklamacja niepodległości Federacji Mali

20.08.1960 rozpad Federacji

1982-1989 konfederacja Sene-gambia

Gambia

11 295

Bandżul

(Banjul)

niepodległość państwa od 1965 (1970 republika);

1843-1965 kolonia brytyjska

Gwinea Bissau

36 125

Bissau

Madina do Boé

niepodległa republika od 1974 (1973 - proklamacja w Madina do Boé);

wcześniej kolonia portugalska

Gwinea

245 857

Konakri

(Conacry)

niepodległa republika od 1958;

1895-1958 posiadłość francuska

Republika Zielonego Przylądka

4 033

Praia

(Cidade de Praia)

niepodległa republika od 1975;

wcześniej kolonia portugalska

Sierra Leone

71 740

Freetown

niepodległe państwo od 1961 (od 1971 republika);

wcześniej posiadłość brytyjska

Liberia

111 369

Monrowia

niepodległa republika od 1847;

założona w 1820/21 przez wyzwolonych Murzynów amerykańskich i American Colonization Society

Wybrzeże Kości Słoniowej

(Côte d'Ivoire)

322 463

Jamusukro (Yamoussoukro)

Abidżan

niepodległa republika od 1960;

wcześniej posiadłość francuska (od 1842, 1893)

Mali

1 241 231

Bamako

niepodległość jako Federacja Mali w 1960; rozpad Federacji w 1960 - odrębna republika (najpierw nazwa Sudan, później Mali);

wcześniej posiadłość francuska (od 1895)

Burkina Faso

274 200

Wagadugu (Ouagadougou)

niepodległa republika Górna Wolta od 1960 (od 1984 obecna nazwa);

wcześniej posiadłość francuska

Niger

1 267 000

Niamej

niepodległa republika od 1960;

wcześniej posiadłość francuska (od 1892)

Ghana

238 537

Akra

niepodległe państwo od 1957 (od 1960 republika) -

połączenie terytoriów:

Złote Wybrzeże - posiadłość brytyjska (1898-1957)

Togo Bryt. - terytorium powiernicze ONZ (terytorium mandatowe LN)

6.3.1957 proklamacja niepodległości

Togo

56 785

Lome

niepodległa republika od 1960;

wcześniej terytorium powiernicze ONZ pod administracją francuską

17.04.1960 proklamacja niepodległości

Benin

114 763

Porto Novo

Kotonu (Cotonou)

niepodległa republika Dahomej od 1960 (od 1975 obecna nazwa);

wcześniej kolonia francuska

Nigeria

923 768

Abudża (Abuja)

Lagos

niepodległe państwo od 1960 (od 1963 republika federacyjna, od 1979 - 30 stanów); do 1960 kolonia brytyjska;

1961 przyłączenie pn. części terytorium powierniczego Kamerun Bryt. (referendum);

1967-1970 secesja Biafry

Państwo

Stolica

Charakterystyka

Wybrzeże Kości Słoniowej

(Cote d'Ivoire)

Jamusukro

od 1983 oficjalna stolica państwa; siedziba prezydenta

Abidżan

pierwsza stolica niepodległego państwa; siedziba rządu i parlamentu; miejsce koncentracji większości placówek dyplomatycznych

Gwinea Bissau

Bissau

efektywna i konstytucyjna stolica państwa

Madina do Boé

symboliczna stolica państwa - wieś, w której ogłoszono deklarację niepodległości państwa w okresie walk z kolonialnymi wojskami portugalskimi w 1973

Nigeria

Abudża

oficjalna stolica państwa od 1991 (siedziba najważniejszych organów władzy, w tym prezydenta); decyzja o budowie nowej stolicy zapadła w 1971, a budowę rozpoczęto w 1976

Lagos

pierwsza stolica państwa po uzyskaniu niepodległości w 1960; miejsce lokalizacji większości placówek dyplomatycznych

Benin

Porto Novo

oficjalna stolica państwa od 1960 - miejsce obrad parlamentu

Kotonu (Cotonou)

siedziba prezydenta, parlamentu i rządu

Afryka Zachodnia: terytoria kolonialne i państwa o ograniczonym uznaniu międzynarodowym

Jednostka polityczno-terytorialna

Powierzchnia

w km2

Stolica

Forma ustrojowa

Uwagi

Togo Brytyjskie

33 775

Ho

9.05.1956 referendum w sprawie przyszłości terytorium (przyłączenie do Złotego Wybrzeża lub pozostanie terytorium powierniczym - w oczekiwaniu na niepodległość Togo Francuskiego)

Kamerun Brytyjski

88 236

Duala

Biafra

Enugu

Afryka Centralna i Wschodnia

Jednostka polityczno-terytorialna

Powierzchnia

w km2

Stolica

Forma ustrojowa

Uwagi

Czad

(Republika Czadu)

1 284 000

Ndżamena

niepodległa republika od 1960;

wcześniej posiadłość francuska (od 1910);

spór z Libią o Auzu (w 1994 rozstrzygnięty przez MTS - dla Czadu)

Republika Środkowo-

Afrykańska

622 984

Bangi

niepodległa republika od 1960-1976 i od 1979 (w 1976-1979 Cesarstwo Środkowo-afrykańskie);

wcześniej kolonia francuska Ubangi-Szari

Kamerun

(Republika Kamerunu)

475 442

Jaunde

niepodległa republika od 1960.

(w 1961 przyłączenie pd. części Kamerunu Brytyjskiego (tendencje separatystyczne tej części; proklamacja Republiki Ambazonii w 1999) -

w latach 1961-72 formalnie republika federacyjna);

terytorium powiernicze ONZ - admin. franc. i admin. bryt

Gabon

(Republika Gabońska)

267 667

Libreville

niepodległa republika od 1960;

wcześniej posiadłość francuska

Kongo

(Republika Kongo)

342 000

Brazzaville

niepodległa republika od 1960 (

w latach 1968-92 republika socjalistyczna - Ludowa Rep. Konga);

wcześniej kolonia francuska Kongo Środkowe

Gwinea Równikowa

(Republika Gwinei Równikowej)

28 051

Malabo

niepodległa republika od 1968;

wcześniej posiadłość hiszpańska - prowincje zamorskie: Rio Muni i Fernando Poo

Wyspy Świętego Tomasza i Książęca

(Demokratyczna Republika Świętego Tomasza i Książęca)

1 001

São Tome

niepodległa republika od 1975;

wcześniej posiadłość portugalska;

1995 autonomia Wyspy Książęcej

Kongo

(Demokratyczna Republika Kongo)

2 344 858

Kinszasa

niepodległa republika od 1960 ( w 1971-1997 nazwa Zair);

26 autonomicznych prowincji (2006)

wcześniej posiadłość belgijska;

30.06.1960 proklamacja niepodległości

11.07.1960 secesja Katangi

próby secesji Katangi (1960-63, 1978, 1979, 1993) i Kasai (1960-61);

Etiopia

(Federacyjna Demokratyczna Republika Etiopii)

1 133 882

Addis Abeba

republika federacyjna - 11 regionów, w tym 2 miasta

(do 1974 cesarstwo, 1974-1991 dyktatura komunistyczna);

najazdy włoskie 1894-96 i okupacja włoska 1936-41;

spór graniczny z Somalią (1977-78) i Erytreą (1998-2000)

Erytrea

(Państwo Erytrea)

121 144

Asmara (Asmera)

niepodległa republika od 1993 (secesja od Etiopii);

1885-1941 kolonia włoska; 1941-1952 admin. bryt.;

15.09.1952 zjednoczenie Erytrei z Etiopią w Federację Etiopii i Erytrei (w 1952-1962 Erytrea jako część autonomiczna Federacji)

Dżibuti

(Republika Dżibuti)

23 200

Dżibuti

niepodległa republika od 1977;

wcześniej posiadłość francuska Somali Francuskie (od 1967 pod nazwą Francuskie Terytorium Afarów i Issów)

Somalia

637 657

Mogadiszu

niepodległa republika od 1960- 1991

od 1991 państwo w rozpadzie (z wieloma ośrodkami władzy) - powstanie samozwańczych państw o tymczasowym zasięgu władzy, m.in.

Somaliland, stolica -Hargejsa (na obszarze byłego Somali Brytyjskiego);

Puntland, stolica Garoowe, PN-wsch. część Somalii

Maakhir i Sool - strefa buforowa między Somalilandem a Puntlandem

1960 - zjednoczenie dwóch terytoriów:

-Somali Włoskie (1889-1960, w 1942-1950 admin. bryt., w 1950-1960 jako terytorium powiernicze ONZ),

-Somali Brytyjskie;

20.06.1960 Somali brytyjskie uzyskuje niepodległość

1.07.1960 Somali włoskie uzyskuje niepodległość; połączenie obu części - powstanie Republiki Somalia

Kenia

582 646

Nairobi

niepodległe państwo od 1963 (od 1964 republika);

wcześniej posiadłość bryt.

Uganda

241 038

Kampala

niepodległe państwo od 1962 (od 1963 republika);

(struktura złożona): Buganda, Angole, Toro i Bunyoro i powstanie Busola (1996); równolegle podział na 80 okręgów - struktura jednolita

w 1967 likwidacja i w 1993 przywrócenie lokalnych królestw w pd. i środk. części kraju

Burundi

(Republika Burundi)

27 834

Bużumbura

niepodległe państwo od 1962 (republika od 1966);

wcześniej terytorium powiernicze (mandatowe) Urundi Ruanda-Urundi) - pod admin. Belgijską

Rwanda (Ruanda)

26 338

Kigali

niepodległa republika od 1962;

wcześniej terytorium powiernicze (mandatowe) Ruanda (Ruanda-Urundi) - pod admin. Belgijską

Tanzania

945 087

Dodoma

Dar es-Salaam

niepodległa republika - zjednoczenie dwóch państw (1964): Tanganiki oraz Zanzibaru i Pemby;

Tanganika - do 1961 terytorium powiernicze (mandatowe) pod admin. bryt.

Zanzibar - do 1963 protektorat bryt. (do 1964 sułtanat)

struktura wewn.: Tanganika (20 regionów)

Zanzibar - rząd autonomiczny (5 regionów)

Jednostka polityczno-terytorialna

Powierzchnia

w km2

Stolica

Forma ustrojowa

Uwagi

Republika Ambazonii

Wyspa Książęca

Katanga

Kasai

Zanzibar

2 642

Zanzibar

Somaliland

Tanganika

939 326

Dar es-Salaam

Jednostka polityczno-terytorialna

Powierzchnia

w km2

Stolica

Forma ustrojowa

Uwagi

Mozambik

(Republika Mozambiku)

801 590

Maputo

republika (władza partii komunistycznej, 1994 wolne wybory);

do 1975 kolonia (prowincja zamorska, od 1951) portugalska; 1919 przyłączenie Kionga (z niemieckiej Afryki Wschodniej)

Angola

(Republika Angoli)

1 246 700

Luanda

republika (władza partii komunistycznej, wojna domowa);

do 1975 kolonia (prowincja zamorska, od 1951) portugalska; ruch separatystyczny w eksklawie Kabinda

Zambia

752 614

Lusaka

republika;

do 1964 protektorat bryt. Rodezja Płn. (1953-1963 Federacja Rodezji i Niasy)

Malawi

118 484

Lilongwe

Zomba

Blantyre

republika;

do 1966 protektorat bryt. Niasa (1953-1963 Federacja Rodezji i Niasy)

Zimbabwe

390 580

Harare

republika;

do 1965 bryt. dependencja koronna z samorządem białych osadników Rodezja Płd. (1953-1963 Federacja Rodezji i Niasy); 1965 - jednostronna proklamacja niepodległosci przez białych osadników pod nazwą Rodezja (brak uznania międzynarodowego);

1979-1980 kontrola bryt.

Botswana

581 730

Gaborone

od 1966 republika (demokratyczny styl rządzenia);

1895-1966 protektorat bryt. Beczuana (do 1965 stolica w Mafeking, RPA)

Republika Południowej Afryki

1 221 037

Tshwane (dawna nazwa Pretoria),

Kapsztad,

Bloemfontein (Mangaung)

republika związkowa (9 prowincji)

1899-1902 druga wojna burska i utworzenie kolonii bryt. Kraj Przylądkowy (1806, 1843), Natal, Transwal i Oranje

1910 Związek Południowej Afryki (dominium bryt., 1931 nominalna suwerenność)

1948-1991 ustawy o segregacji rasowej (apartheid),

1961 powstanie Rep. Południowej Afryki (zniesienie statusu dominium),

1976 wydzielanie „niepodległych” bantustanów (w 1993 zlikwidowane i z powrotem inkorporowane do RPA);

1994 wolne wybory (zwycięstwo ludności murzyńskiej) -

Lesotho

30 355

Maseru

monarchia (enklawa w RPA);

do 1966 protektorat brytyjski

Suazi

17 363

Mbabane

Lobamba

Lozitha

Ludzidzini

monarchia;

do 1968 protektorat brytyjski

Namibia

824 292

Windhuk (Windhoek)

niepodległa republika od 1990;

wcześniej terytorium mandatowe (powiernicze) pod admin. RPA (w 1949 anektowane przez RPA, w 1966 ONZ cofnęło powiernictwo - decyzja zignorowana przez RPA, 1990 wolne wybory pod nadzorem ONZ);

1994 przyłaczenie Walvis Bay (od 1878 kolonia bryt., następnie RPA, 1990-94 admin. wspólna)

Jednostka polityczno-terytorialna

Powierzchnia

w km2

Stolica

Forma ustrojowa

Uwagi

Państwo

Stolica

Charakterystyka

Jednostka polityczno-terytorialna

Powierzchnia

w km2

Stolica

Forma ustrojowa

Uwagi

Święta Helena

342

(122)

Jamestown

kolonia brytyjska (od 1968 samorząd); dependencje: Tristan da Cunha (od 1938) i Wyspa Wniebowstąpienia (Ascencion, od 1922)

Wyspa Wniebowstąpienia

(Ascension)

88

Tristan da Cunha

132

Jednostka polityczno-terytorialna

Powierzchnia

w km2

Stolica

Forma ustrojowa

Uwagi

Jednostka polityczno-terytorialna

Powierzchnia

w km2

Stolica

Forma ustrojowa

Uwagi

Madagaskar

587 041

Antananarywo

niepodległa republika od 1960;

wcześniej kolonia francuska

Mauritius

2 040

Port Louis

niepodległe państwo od 1968 (od 1992 republika);

9 okręgów i 3 dependencje (Rodrigues, Agalega, Cargados Carajos);

wcześniej kolonia bryt. ; roszczenia do Wy Czagos (wchodzących w skład kolonii Mauritius)

Reunion

2 510

Saint Denis

departament zamorski Francji (od 1946);

pod admin. komisarza na Reunion wyspy: Bassas-da-India, Europa, Juan-de-Nova, Glorieuses, Tromelin

Komory

1 862

Moroni

republika - formalnie federalna (Nżazidża, Nzwani, Mwali)

1975 ogłoszenie niepodległości (wbrew Francji), wystąpienie Majotty (referendum w 1974 - przeciw niepodległości);

1997 wyspy Anjouan (Nzwani) i Moheli (Mwali) ogłosiły niezależność od Komorów i chęć powrotu pod kontrolę Francji

Majotta

373

Mamoudzou

Dzaudzi

zbiorowość terytorialna Francji (od 1976);

wcześniej część kolonii francuskiej Komory

Seszele

453

Victoria

niepodległa republika (1976);

wcześniej kolonia bryt.; w 1965-1976 wyłączenie wysp Aldabra, Farquhar i Desroches (do Bryt. Teryt. O.Indyjskiego)



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Państwa wg kontynentów, ¶ wiat2010-Azja, Jednostka polityczno-terytorialna
Państwa wg kontynentów, ¶ wiat2010-Ameryka, Jednostka polityczno-terytorialna
Państwa wg kontynentów ~$ara wiat2010 Afryka
Państwa wg kontynentów ~$ara wiat2010 Ameryka
Afryka podział polityczny powierzchnia ludność stolica ustrój, Dokumenty Edukacyjne, Podział polityc
AFRYKA-PODZIAŁ POLITYCZNY, Państwa
118 Model poliarchii wg R Dahla i ego implikacje pragmatyczne w nauce o polityceid033
Rzeki wg kontynentów, Dokumenty Textowe, Nauka
12 Polityka monetarna państwa, Przedsiębiorczość kl II ATT i BTT, 12 Polityka monetarna państwa
Największe jeziora wg kontynentów, Dokumenty Textowe, Nauka
Skrypt z Nauki o Państwie rok pierwszy semestr pierwszy I, Politologia, Nauki o Polityce
Niszczenie państw wg, Polska dla Polaków, Afery
Odpowiedzialność Skarbu Państwa i jednostek samorządu teryto, Odpowiedzialność Skarbu Państwa i jedn
Budżet gminy jest narzędziem prowadzenia polityki finansowej tej jednostki samorządu terytorialnegox
notatek pl uczestnictwo jednostek w polityce opracowanie
Afryka mapa polityczna
Komunistyczne państwo wg Tommaso Campanella, FILOZOFIA SPOŁECZNA
ROLA JEDNOSTKI W POLITYCE, Politologia

więcej podobnych podstron