hs, hs 14 Znaniecki-nota metodologiczna, ZNANIECKI „CHŁOP POLSKI W EUROPIE I AMERYCE” - NOTA METODOLOGICZNA


ZNANIECKI „CHŁOP POLSKI W EUROPIE I AMERYCE” - NOTA METODOLOGICZNA

I Błędy metodologiczne popełniane do tej pory

(tytuły działów moje - kursywę stosuję do własnych komentarzy )

Ewolucja społeczna wymusza wykształcenie świadomych i racjonalnych technik działania - chcemy opanować rzeczywistość społeczną w taki sposób, w jaki opanowaliśmy rzeczywistość materialną. Wzrastające tempo tej ewolucji społecznej zwiększa zapotrzebowanie na racjonalną kontrolę:

- stare formy kontroli

były możliwe ze względu na izolację grup społ

były skuteczne przy założeniu stałej struktury społecznej

kryzysy społeczne były wtedy rzadkie i można je było tłumaczyć działaniem sił wyższych [bogowie przestali nas kochać, trzeba ich przebłagać itp.]

- nowe formy kontroli

zanik izolacji grup szybsza ewolucja częstsze i bardziej różnorodne kryzysy

teraz kryzys w większym stopniu zagraża życiu społecznemu

koniecznością stało się „zastąpienie półświadomej rutyny świadomą techniką”-

kierowanie życiem społecznym, by uniknąć jego rozpadu

Stare formy techniki społecznej (wciąż obecne):

  1. „nakaz-zakaz”

- narzucanie władzy przy użyciu siły fizycznej (odpowiada magicznej fazie techniki oddziaływania na przyrodę)

- wpływ na zjawiska wynika z aktu woli - zmiana zjawisk utożsamiana jest z podjętymi działaniami (nie mają one uzasadnienia w żadnych regułach, prawach, teoriach…)[pada deszcz, bo zaśpiewaliśmy piosenkę]

- nie dąży się do poznania przyczyn

- jeśli nie osiąga się wyznaczonego rezultatu, wykorzystuje się inny akt woli

- autorytet osoby nakazującej czyni z tego aktu woli przyczynę sprawczą

  1. „zdrowy rozsądek”

- metoda bardziej skuteczna, wykorzystywana przez „praktyczną socjologię”

- szuka prawdziwych przyczyn i dąży do wywoływania skutków za pomocą przyczyn

- ALE!: bezplanowy empiryzm (by dojść do prawdy - wiele przypadkowych prób; kieruje się pobieżną refleksją)

- błędy:

  1. domniemanie, że znamy rzeczywistość społeczną, bo w niej żyjemy

bez specjalnych badań (tylko zdrowy rozsądek)

ALE!: zakres praktycznej wiedzy jednostki zawsze jest ograniczony subiektywność uogólnień

  1. nastawienie badań na praktyczne względy (metoda oparta na nieobiektywnym doświadczeniu)

„jedynie naukowe badanie, które jest całkiem wolne od jakiejkolwiek zależności od praktyki, może stać się użyteczne w praktycznym zastosowaniu” z metody badania trzeba wykluczyć wszelkie praktyczne względy!

  1. rozpatrywanie grup społecznych faktów w izolacji od reszty danego społeczeństwa

dochodzi się wtedy do arbitralnych uogólnień, nieskutecznych związków przyczynowo-skutkowych

fakty trzeba rozpatrywać w powiązaniu z całością, do której należą

  1. założenie, że ludzie w ten sam sposób reagują na te samy wpływy

błąd ten często spotykany w praktyce prawniczej i nauczycielskiej

trzeba mieć wzgląd na różnice w doświadczeniach

  1. założenie, że ludzie rozwijają spontanicznie pewne skłonności, które umożliwiają im korzystanie z warunków materialnych

wynika z tego, że wystarczy stworzyć/usunąć warunki, by wywołać/stłumić skłonności

warunki materialnej wpływają na ludzkie zachowania, ale sposób ich wykorzystania zależy od ludzi

- praktyczna socjologia zdała już sobie sprawę z błędów d) i e)

- błędy wynikają z konieczności natychmiastowego rozwiązania bieżących sytuacji (wciąż trzeba kierować społeczeństwem, a praktycy są rozliczani ze swoich wyników - ich wysiłki są pomocne, ale niezbyt wydajne)

II Postulat empirycznej i ścisłej nauki społecznej

Empiryczna i ścisła nauka społeczna pozwoli nam przewidywać przyszłe sytuacje i wyjść im naprzeciw, ale także posiadać zasoby obiektywnej wiedzy, którą można zastosować w każdej sytuacji. Najpierw musi powstać nauka, potem można próbować zastosować ją w praktyce. Nauce trzeba dać absolutną wolność i udzielić wszelkiej pomocy. Nauce nie można narzucać praktycznych celów, ale praktyka społeczna może wymagać ich od nauki: „żądanie najwyższej praktycznej zastosowalności”=nauka, którą można zastosować udowadnia, że jest oparta na doświadczeniu, że jej metoda jest naprawdę ścisła.

III Przedmiot i metoda socjologii

Ze względu na „żądanie najwyższej praktycznej zastosowalności” przedmiotem socjologii powinno być: współczesne cywilizowane społeczeństwo w swym pełnym rozwoju i z całą złożonością sytuacji.

Dla wytworzenia pełnych zasobów wiedzy konieczne są studia porównawcze tych społeczeństw. [Znaniecki przestrzega, by nie wyłączać spośród tych cywilizowanych społeczeństw Chińczyków - „do których musimy dostosować naszą własną przyszłość” ]

- społeczeństwa pierwotne - są o tyle istotne, o ile pomagają nam zrozumieć świat współczesny - w ich analizie posługujemy się jednak znajomością świata, w którym żyjemy. Nie da się tego uniknąć, ale warto, by było to świadome i byśmy wykorzystywali obiektywną, nie subiektywną, wiedzę o naszych czasach.

- konieczność wzięcia pod uwagę całego życia danego społeczeństwa -

- dwie możliwe metody:

- etapy:

1. określanie zakresu badania

pierwsze założenie: nie wiem nic o badanych społecznościach

wiem tylko, jak odróżnić materiały, które mnie interesują

  1. selekcja

dopuszczalne kryteria zawierające w sobie metodologiczne uogólnienia i naukowe
hipotezy

  1. analiza kompletnych danych na elementy

  2. systematyzacja elementów

  3. definicja faktów społecznych

  4. ustalanie praw społecznych

PRZEDMIOT SOCJOLOGII: współczesne społeczeństwakultura i cechy jedn postawy będące normami (patrz IV i V)

„Iluzją uczonego jest przeświadczenie, że bierze on po prostu fakty takimi, jakie one są, bez żadnych metodologicznych uprzedzeń”.

IV Wartości i postawy

Przedmiotem socjologii mają się stać:

Dwa problemy:

a) zależności jednostki od społecznej organizacji i kultury

b) zależności społecznej organizacji i kultury od jednostki

WARTOŚĆ SPOŁ: przedmiot posiadający empiryczną treść dostępną członkom grupy społecznej oraz znaczenie, wskutek którego jest on lub może być obiektem działalności

POSTAWA SPOŁ: proces indywidualnej świadomości, która urabia rzeczywistą lub możliwą działalność jednostki w świecie społ

- postawom i wartościom nie można nadawać tej samej ważności w badaniu, gdyż każdej postawie może odpowiadać wiele wartości i vice versa

V Psychologia, psychologia społeczna i socjologia

- psychologia

- psychologia społeczna

- socjologia

NORMA - zachowania, dzięki którym grupa utrzymuje, kieruje i upowszechnia odpowiedni typ czynności wśród swych członków [zwyczaje, obrządki, normy prawne i wych, wierzenia, dążenia]

Jeśli jest obowiązująca obok treści ma też znaczenie i staje się wartością.

INSTYTUCJE SPOŁECZNE - mniej lub bardziej połączone i harmonijne systemy norm

SPOŁECZNA ORGANIZACJA - całość instytucji

TEORIA SPOŁECZNA = PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA + SOCJOLOGIA

VI Przyczyny i skutki

Nauka jest zainteresowana głównie wyjaśnieniami przyczynowymi. Jedynie odkrycie prawidłowości może się stać podstawą techniki społecznej. Błąd praktyki społecznej polega na tym, że określają fakty w taki sposób, że wykluczają możliwość ich podporządkowania prawom. Skutek zjawiska społecznego (w odróżnieniu od zjawiska fizycznego, które wynika wyłącznie z obiektywnych czynników) zależy też od subiektywnego punktu widzenia przyjętego w stosunku do tego zjawiska. Można go ustalić, gdy znamy obiektywną treść przypuszczalnej przyczyny i subiektywne znaczenie. W teorii społecznej przyczyna oznacza „w większości przypadków” - co jest sprzecznością samą w sobie, gdyż przyczyna powinna nieodzownie wskazywać sposób wywołania skutku. Żeby dokładnie określić „dlaczego” musielibyśmy poznać całą przeszłość badanego obiektu - stąd wynikają trudności metodologiczne. „Stałe warunki społeczne” są wynikiem poprzednich wydarzeń, nie pierwotnym stanem (więc nie można ich z góry założyć).

Podstawowa metodologiczna zasada teorii społecznej:

„Przyczyną wartości czy postawy nigdy nie jest sama postawa czy sama wartość, ale zawsze połączenie postawy i wartości”

- reformy nie są skuteczne, bo życie społeczne nie jest sumą indywidualnych czynności, z których każda zaczynałaby się „od nowa” (z pominięciem tradycji)

- rzeczywistość społeczna obejmuje nie tylko indywidualne czyny, ale też społeczne instytucje, nie tylko postawy, ale też wartości

VII Poszukiwanie praw

- problem złożoności:

- powstawanie praw - sformułowanie przyczynowej zależności ma w sobie charakter prawa (zakładamy, że gdy pojawi się ta przyczyna nieuchronnie nastąpi taki skutek)

- wyjątek od jakiegoś prawa staje się punktem wyjścia do odkrycia nowego

- głównym problemem socjologii w poszukiwaniu praw jest przecenianie ich uniwersalności

- teoria społeczna dąży do zinterpretowania jak największej ilości faktów przez jak najmniejszą ilość praw

VIII Weryfikacja

- teoria społeczna nie może sprawdzać swoich praw metodą laboratoryjną; „musi polegać całkowicie na logicznej doskonałości swej abstrakcyjnej analizy i syntezy” stąd problem kontroli ważności praw jest tak ważny

- należy poszukiwać takich uogólnień, które można poddać kontroli

- najlepszym sprawdzianem - zastosowanie w praktyce

- różnice między eksperymentem a zastosowaniem:

Z: złożona sytuacja, bierze pod uwagę również wspóloddziaływania

E: przedmiotem eksperymentu jest człowiek, eksperyment ma na niego wpływ, nie można być na to obojętnym ryzyko teoretyczne

Z: praktyk (w przeciwieństwie do uczonego), ryzykując pewne szkody , jest usprawiedliwiony wprowadzając reformy ryzyko praktyczne

[cele naukowe, bez bezpośredniego odniesienia do praktyki, nie są wystarczającym usprawiedliwieniem narażania ludzi - próba rozwiązania społecznego problemu bezrobocia poprzez wysyłanie ludzi na księżyc jest bardziej akceptowana niż wysyłanie ich na księżyc w ramach eksperymentu naukowego, który miałby sprawdzić teorię, że wpłynie to pozytywnie na jakość życia na Ziemi)

IX Perspektywy na przyszłość

- ograniczenia, z którymi walczy praktyka społeczna zostaną stopniowo usunięte, praktyka społeczna osiągnie ten sam stopień skuteczności co praktyka przemysłowa

- jedyne przeszkody pokonania tych ograniczeń są natury subiektywnej

SYTUACJA: zespół wartości i postaw, z którym jednostka/grupa ma do czynienia w procesie działalności i według których planuje się działalność i ocenia wyniki. Sytuacja obejmuje:

technika społeczna ma dostarczyć środków do zapanowania nad sytuacją, nauka ma pozwolić na wywoływanie pewnych wartości i postaw - za pomocą wiedzy na temat „dążności” odczuwanych przez jednostkę i które można realizować jedynie w społeczeństwie, dążność do:

X „Co do niniejszej pracy” [mało istotne dla metodologii, ale by dopełnić obowiązku przedstawienia tekstu, przytaczam]

Uzasadnienie przedmiotu badań:

„Polski chłop znajduje się teraz w okresie przejściowym od starych form społecznej organizacji, która obowiązywała z nieznacznymi tylko zmianami przez wiele stuleci, do współczesnej formy życia. Zachował on taką ilość dawnych postaw, że można dokonać ich socjologicznej rekonstrukcji i w wystarczającym stopniu osiągał postęp na nowej drodze, aby badania rozwoju nowoczesnych postaw stały się szczególnie owocne”

- w „Chłopie polskim...” wykorzystana metoda monograficzna (patrz „dwie możliwe metody w punkcie III), Znaniecki przedstawia zakres możliwych problemów dla tematyki polskiego chlopa w ramach drugiej możliwej metody (problemowej):

7



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
hs, hs 14 znaniecki, Metoda socjologii, 14
Bulenda, PRZYSZŁOŚĆ POLSKIEGO WYMIARU SPRAWIEDLIWOŚCI, „PRZYSZŁOŚĆ POLSKIEGO WYMIARU SPRAWIEDL
hs, HS 4, Herbert Spencer; Jednostka wobec państwa: „Niewola przyszłości” (w nr 4)
hs 14
14 03 2012 Metodologia
Ontologia, 14. Struktura przestrzeni, Rudolf Carnap - „Struktura przestrzeni”
14. Metoda socjometryczna, METODOLOGIA
Zagadnienia WiK do egzaminu ZZIP -14 BHP, Zagadnienia do egzaminu z „Wentylacji i klimatyzacji
roz-15, Begg/mikroekonomia/rozdział 14: „Wprowadzenie do ekonomii dobrobytu” (Jaśka)
Florian Znaniecki, William I Thomas, Chłop polski Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa
Uniłowski streszczenie, ZBIGNIEW UNIŁOWSKI „Wspólny pokój i inne utwory” - STRESZCZENIE
Pomiar napięcia i natężenia prądu 1, „Pomiar napięcia i natężenia prądu”
Jestem artysta i apost., „ JESTEM ARTYSTA I APOSTOLEM JEZUSA”
SOCJOLOGIA OGÓLNA-konspekty, garlicki kultura polityczna, Erving Goffmann „Człowiek w teatrze
praca, Praca miernikiem wartości człowieka, „Praca miernikiem wartości człowieka” - czy
spotkanie w przedziale, Michaił Zoszczenko: „Miłe spotkanie w przedziale kolejowym”
piszący malarze, malujący pisarze- C.K Norwid, „Piszący malarze, malujący pisarze”
r. karaszewski egz 68 dluzsza wersja streszczenia, Robert Karaszewski „Przywództwo w środowisk
SOCJOLOGIA OGÓLNA-konspekty, 03 31 Garfinkel, Erving Goffmann „Człowiek w teatrze życia codzie

więcej podobnych podstron