Ustalanie wyniku finansowego
W jaki sposób na koniec roku obrotowego ustala się wynik finansowy?
1. Ogólne zasady ustalania wyniku finansowego
Wynik finansowy danej jednostki ustalany jest na koncie 86 "Wynik finansowy". Na koniec roku obrotowego na konto to przenosi się wszystkie zrealizowane (należne) jednostce przychody i koszty związane z tymi przychodami, straty i zyski nadzwyczajne, a także podatek dochodowy i inne obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego.
Ustalony przez jednostkę na koncie 86 wynik finansowy w postaci zysku netto (saldo Ma konta 86) lub straty netto (saldo Wn konta 86) wykazywany jest w pasywach bilansu w pozycji A.VIII. "Zysk (strata) netto" odpowiednio jako wielkość dodatnia (zysk) lub wielkość ujemna (strata). Sposób ustalania wyniku finansowego zależy od przyjętego przez jednostkę sposobu sporządzania rachunku zysków i strat (w postaci porównawczej lub kalkulacyjnej) oraz zasad ewidencji i rozliczania kosztów. |
Porównawczy rachunek zysków i strat może być stosowany, gdy jednostka prowadzi ewidencję kosztów tylko w układzie rodzajowym (na kontach zespołu 4) lub jednocześnie w układzie rodzajowym i kalkulacyjnym (na kontach zespołu 4 i 5). Wykluczone jest stosowanie tego wariantu w sytuacji, gdy jednostka prowadzi ewidencję kosztów tylko na kontach zespołu 5. W sytuacji gdy jednostka prowadzi ewidencję kosztów wyłącznie na kontach zespołu 5 lub jednocześnie na kontach zespołu 4 i 5, może być stosowany wariant kalkulacyjny rachunku zysków i strat.
Oba warianty rachunku zysków i strat dają ten sam rezultat (wynik) - wynik finansowy obliczony według wariantu porównawczego ma taką samą wartość, jak wynik finansowy obliczony według wariantu kalkulacyjnego.
Niezależnie od sposobu sporządzania rachunku zysków i strat na konto 86 "Wynik finansowy" przenoszone są uzyskane przez jednostkę przychody ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów, wartość sprzedanych towarów i materiałów w cenie zakupu (nabycia), pozostałe przychody i koszty operacyjne, przychody i koszty operacji finansowych, zyski i straty nadzwyczajne oraz obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego.
W jednostkach sporządzających porównawczy rachunek zysków i strat na konto 86 "Wynik finansowy" przenoszone są ponadto:
wszystkie poniesione koszty rodzajowe, zgromadzone na koncie 40 "Koszty według rodzajów",
zmniejszenia bądź zwiększenia stanu produktów oraz rozliczeń międzyokresowych kosztów - w korespondencji z kontem 49 "Rozliczenie kosztów",
obroty wewnętrzne - w korespondencji z kontem 79-0 "Obroty wewnętrzne".
W przypadku sporządzania rachunku zysków i strat metodą porównawczą i prowadzenia równocześnie kont zespołu 4 i 5 przeksięgowania konta 49 "Rozliczenie kosztów" na konto wyniku finansowego dokonuje się po uwzględnieniu księgowania na tym koncie:
salda konta 70-1 "Koszt sprzedanych produktów" (Wn konto 49, Ma konto 70-1) oraz
salda konta 79-1 "Koszty obrotów wewnętrznych" (Wn konto 49, Ma konto 79-1).
Natomiast w jednostkach sporządzających kalkulacyjny rachunek zysków i strat na konto "Wynik finansowy" przenoszone są ponadto:
rzeczywisty koszt wytworzenia sprzedanych produktów, ujmowany na koncie 70-1 "Koszt sprzedanych produktów",
koszty ogólnego zarządu i koszty sprzedaży - jeżeli nie obciążają konta 70-1 "Koszt sprzedanych produktów".
Przy sporządzaniu rachunku zysków i strat w wariancie kalkulacyjnym przy jednoczesnym stosowaniu ewidencji księgowej kosztów w układzie rodzajowym i według miejsc ich powstawania (zespół 4 i 5), koszty rodzajowe nie są przenoszone na konto 86. Salda tych kont są na koniec roku obrotowego przenoszone na stronę Wn konta 49 "Rozliczenie kosztów".
2. Ustalenie wyniku finansowego w jednostce sporządzającej porównawczy rachunek zysków i strat
Przykład
Ewidencję kosztów jednostka prowadzi wyłącznie na kontach zespołu 4
I. Założenia:
1. Na koniec roku obrotowego salda poszczególnych kont wynikowych jednostki (przed przeksięgowaniem) przedstawiały się następująco:
Nr konta |
Nazwa konta |
Saldo |
|
|
|
Wn |
Ma |
40 |
"Koszty według rodzajów" |
275.000 zł |
|
49 |
"Rozliczenie kosztów" |
12.000 zł |
|
70-0 |
"Sprzedaż produktów" |
|
286.000 zł |
73-0 |
"Sprzedaż towarów" |
|
97.000 zł |
73-1 |
"Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu (nabycia)" |
65.000 zł |
|
75-0 |
"Przychody finansowe" |
|
4.000 zł |
75-1 |
"Koszty finansowe" |
8.000 zł |
|
76-0 |
"Pozostałe przychody operacyjne" |
|
22.000 zł |
76-1 |
"Pozostałe koszty operacyjne" |
31.000 zł |
|
77-0 |
"Zyski nadzwyczajne" |
|
3.000 zł |
77-1 |
"Straty nadzwyczajne" |
3.000 zł |
|
79-0 |
"Obroty wewnętrzne" |
|
5.000 zł |
87 |
"Podatek dochodowy i inne obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego" |
2.000 zł |
|
2. Jednostka prowadzi ewidencję kosztów wyłącznie na kontach zespołu 4 i sporządza porównawczy rachunek zysków i strat.
II. Dekretacja:
Opis operacji |
Kwota |
Konto |
|
|
|
Wn |
Ma |
1. Przeksięgowanie kosztów działalności operacyjnej (kosztów rodzajowych) |
275.000 zł |
86 |
40 |
2. Przeksięgowanie przychodów ze sprzedaży produktów |
286.000 zł |
70-0 |
86 |
3. Przeksięgowanie salda konta 49 "Rozliczenie kosztów" |
12.000 zł |
86 |
49 |
4. Przeksięgowanie przychodów ze sprzedaży towarów |
97.000 zł |
73-0 |
86 |
5. Przeksięgowanie wartości sprzedanych towarów |
65.000 zł |
86 |
73-1 |
6. Przeksięgowanie pozostałych przychodów operacyjnych |
22.000 zł |
76-0 |
86 |
7. Przeksięgowanie pozostałych kosztów operacyjnych |
31.000 zł |
86 |
76-1 |
8. Przeksięgowanie przychodów finansowych |
4.000 zł |
75-0 |
86 |
9. Przeksięgowanie kosztów finansowych |
8.000 zł |
86 |
75-1 |
10. Przeksięgowanie zysków nadzwyczajnych |
3.000 zł |
77-0 |
86 |
11. Przeksięgowanie strat nadzwyczajnych |
3.000 zł |
86 |
77-1 |
12. Przeksięgowanie obrotów wewnętrznych |
5.000 zł |
79-0 |
86 |
13. Przeksięgowanie obowiązkowych obciążeń wyniku finansowego |
2.000 zł |
86 |
87 |
III. Księgowania:
Przykład
Ewidencję kosztów jednostka prowadzi na kontach zespołu 4 i 5
I. Założenia:
1. Na koniec roku obrotowego salda poszczególnych kont jednostki (przed przeksięgowaniem) przedstawiały się następująco:
Nr konta |
Nazwa konta |
Saldo |
|
|
|
Wn |
Ma |
40 |
"Koszty według rodzajów" |
150.000 zł |
|
49 |
"Rozliczenie kosztów" |
|
150.000 zł |
52-7 |
"Koszty sprzedaży" |
5.000 zł |
|
55 |
"Koszty zarządu" |
45.000 zł |
|
70-0 |
"Sprzedaż produktów" |
|
170.000 zł |
70-1 |
"Koszt sprzedanych produktów" |
94.000 zł |
|
74-0 |
"Sprzedaż materiałów" |
|
10.000 zł |
74-1 |
"Wartość sprzedanych materiałów" |
7.000 zł |
|
75-0 |
"Przychody finansowe" |
|
13.000 zł |
75-1 |
"Koszty finansowe" |
14.000 zł |
|
76-0 |
"Pozostałe przychody operacyjne" |
|
25.000 zł |
76-1 |
"Pozostałe koszty operacyjne" |
38.000 zł |
|
87 |
"Podatek dochodowy i inne obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego" |
1.000 zł |
|
2. Jednostka prowadzi ewidencję kosztów na kontach zespołu 4 i 5 i sporządza porównawczy rachunek zysków i strat. Koszty ogólnego zarządu i koszty sprzedaży odnosi bezpośrednio na wynik finansowy.
II. Dekretacja:
Opis operacji |
Kwota |
Konto |
|
|
|
Wn |
Ma |
1. Przeksięgowanie kosztów działalności operacyjnej (kosztów rodzajowych) |
150.000 zł |
86 |
40 |
2. Przeksięgowanie kosztów zarządu |
45.000 zł |
49 |
55 |
3. Przeksięgowanie kosztów sprzedaży |
5.000 zł |
49 |
52-7 |
4. Przeksięgowanie przychodów ze sprzedaży produktów |
170.000 zł |
70-0 |
86 |
5. Przeksięgowanie kosztu sprzedanych produktów |
94.000 zł |
49 |
70-1 |
6. Przeksięgowanie zmiany stanu produktów: (150.000 zł - 45.000 zł - 5.000 zł - 94.000 zł) = |
6.000 zł |
49 |
86 |
7. Przeksięgowanie przychodów ze sprzedaży materiałów |
10.000 zł |
74-0 |
86 |
8. Przeksięgowanie wartości sprzedanych materiałów |
7.000 zł |
86 |
74-1 |
9. Przeksięgowanie pozostałych przychodów operacyjnych |
25.000 zł |
76-0 |
86 |
10. Przeksięgowanie pozostałych kosztów operacyjnych |
38.000 zł |
86 |
76-1 |
11. Przeksięgowanie przychodów finansowych |
13.000 zł |
75-0 |
86 |
12. Przeksięgowanie kosztów finansowych |
14.000 zł |
86 |
75-1 |
13. Przeksięgowanie obowiązkowych obciążeń wyniku finansowego |
1.000 zł |
86 |
87 |
III. Księgowania:
3. Ustalenie wyniku finansowego w jednostce sporządzającej kalkulacyjny rachunek zysków i strat
Przykład
Ewidencję kosztów jednostka prowadzi na kontach zespołu 4 i 5
I. Założenia:
Założenia analogiczne jak w poprzednim przykładzie, przy czym jednostka sporządza kalkulacyjny rachunek zysków i strat.
II. Dekretacja:
Opis operacji |
Kwota |
Konto |
|
|
|
Wn |
Ma |
1. Przeksięgowanie kosztów działalności operacyjnej (kosztów rodzajowych) |
150.000 zł |
49 |
40 |
2. Przeksięgowanie kosztów zarządu |
45.000 zł |
86 |
55 |
3. Przeksięgowanie kosztów sprzedaży |
5.000 zł |
86 |
52-7 |
4. Przeksięgowanie przychodów ze sprzedaży produktów |
170.000 zł |
70-0 |
86 |
5. Przeksięgowanie kosztu sprzedanych produktów |
94.000 zł |
86 |
70-1 |
6. Przeksięgowanie przychodów ze sprzedaży materiałów |
10.000 zł |
74-0 |
86 |
7. Przeksięgowanie wartości sprzedanych materiałów |
7.000 zł |
86 |
74-1 |
8. Przeksięgowanie pozostałych przychodów operacyjnych |
25.000 zł |
76-0 |
86 |
9. Przeksięgowanie pozostałych kosztów operacyjnych |
38.000 zł |
86 |
76-1 |
10. Przeksięgowanie przychodów finansowych |
13.000 zł |
75-0 |
86 |
11. Przeksięgowanie kosztów finansowych |
14.000 zł |
86 |
75-1 |
12. Przeksięgowanie obowiązkowych obciążeń wyniku finansowego |
1.000 zł |
86 |
87 |
III. Księgowania:
Przykład
Ewidencję kosztów jednostka prowadzi wyłącznie na kontach zespołu 5
I. Założenia:
1. Na koniec roku obrotowego salda poszczególnych kont jednostki (przed przeksięgowaniem) przedstawiały się następująco:
Nr konta |
Nazwa konta |
Saldo |
|
|
|
Wn |
Ma |
52-7 |
"Koszty sprzedaży" |
50.000 zł |
|
55 |
"Koszty zarządu" |
95.000 zł |
|
70-0 |
"Sprzedaż produktów" |
|
450.000 zł |
70-1 |
"Koszt sprzedanych produktów" |
320.000 zł |
|
75-0 |
"Przychody finansowe" |
|
3.000 zł |
75-1 |
"Koszty finansowe" |
17.000 zł |
|
76-0 |
"Pozostałe przychody operacyjne" |
|
15.000 zł |
76-1 |
"Pozostałe koszty operacyjne" |
6.000 zł |
|
2. Jednostka prowadzi ewidencję kosztów wyłącznie na kontach zespołu 5 i sporządza kalkulacyjny rachunek zysków i strat.
II. Dekretacja:
Opis operacji |
Kwota |
Konto |
|
|
|
Wn |
Ma |
1. Przeksięgowanie (rozliczenie) kosztów zarządu |
95.000 zł |
86 |
55 |
2. Przeksięgowanie (rozliczenie) kosztów sprzedaży |
50.000 zł |
86 |
52 |
3. Przeksięgowanie przychodów ze sprzedaży produktów |
450.000 zł |
70-0 |
86 |
4. Przeksięgowanie kosztu sprzedanych produktów |
320.000 zł |
86 |
70-1 |
5. Przeksięgowanie pozostałych przychodów operacyjnych |
15.000 zł |
76-0 |
86 |
6. Przeksięgowanie pozostałych kosztów operacyjnych |
6.000 zł |
86 |
76-1 |
7. Przeksięgowanie przychodów finansowych |
3.000 zł |
75-0 |
86 |
8. Przeksięgowanie kosztów finansowych |
17.000 zł |
86 |
75-1 |
III. Księgowania: