KAIZEN
Charakterystyka
Kaizen to filozofia wywodząca się z japońskiej kultury i praktyki zarządzania. Koncepcja ta jest silnie zorientowana na japońską kulturę pracy. Jej zastosowanie nie sprowadza się tylko do tego, by produkt, czy usługa odpowiadały określonym wymaganiom jakości. W myśl tej filozofii jakość zakłada, że nasz sposób życia - bez względu na to czy chodzi o pracę, życie społeczne, czy osobiste - powinien być nieustannie doskonalony. Podstawową regułą tej filozofii jest ciągłe zaangażowanie oraz chęć ciągłego podnoszenia jakości firmy i produktu. Polega to na włączeniu procesu myślowego na każdym etapie produkcji, jest odpowiedzią na zautomatyzowane tradycyjne podejście do produkcji masowej, które eliminuje potrzebę świadomej oceny wykonywanego zadania. Za mistrza i guru tej filozofii uznawany jest Japończyk Masaaki Ima, który w 1986 roku wydał książkę pt. Kaizen.
Filozofia Kaizen głosi, iż sposób współegzystencji człowieka, jako członka konkretnej społeczności (rodziny, organizacji, firmy, drużyny sportowej, itp.), wymaga ciągłego doskonalenia. Ciągłego doskonalenia wymaga działanie człowieka w każdej dziedzinie życia. Doskonalenie to można prowadzić małymi krokami, które jednak prowadzą do ciągłego zbliżania się do doskonałości. Jedno z przesłań Kaizen głosi, że żaden dzień nie powinien minąć bez dokonania jakiejś poprawy w którymś z obszarów funkcjonowania firmy.
Filozofia Kaizen dąży do osiągnięcia następujących celów :
skrócenie czasu realizacji procesu pracy oraz poprawy jakości;
dostosowywanie techniczne elementów systemu;
tworzenie kryteriów oceny i nagradzania;
redukcję kosztów.
Punktem wyjścia do udoskonalenia w kaizen jest rozpoznanie potrzeby, która wypływa z rozpoznania problemu. Jeżeli nic nie wiemy o problemie, nie wiemy także nic o potrzebie udoskonalenia. Samozadowolenie jest wrogiem kaizen. Dlatego też kaizen kładzie nacisk na rozpoznawanie problemów i dostarcza narzędzia do ich identyfikacji. Raz zidentyfikowany problem musi zostać rozwiązany. Dlatego kaizen jest także procesem rozwiązywania problemów. Udoskonalenie osiąga nowy poziom wraz z każdym rozwiązanym problemem. By ten nowy poziom się utrwalił, udoskonalenie musi stać się standardem.
Wdrażanie Kaizen
Wdrożenie kaizen w przedsiębiorstwie jest równoznaczne z wprowadzeniem systemu zgłaszania pomysłów ulepszeń dla szeregowych pracowników firmy. Wymaga to odpowiednich zmian w mentalności kierownictwa, dla którego pracownik wykonujący czynności na taśmie stanowi do dnia dzisiejszego często rodzaj robota mogącego wykonywać jedynie regulaminowy zakres prostych czynności. W monotonnej pracy nie popełnianie błędu wymaga bardzo dużej kreatywności i inwencji. Pracownik spędzając na danym etapie produkcyjnym wielką ilość czasu może wygenerować koncepcje, na które nie wpadnie nigdy zamknięty w swoim biurze superkreatywny menedżer. Podstawowym atutem pracownika szeregowego jest jego bezpośredni kontakt z sytuacją problemową. Nie bez znaczenia jest odpowiedni system zachęt dla pracowników, który oferuje nagrody finansowe dla pracowników, których pomysły zostały wdrożone w życie. Ich wysokość może być ustalana jako dany % szacowanych oszczędności jakie uzyska firma w ciągu roku z danego usprawnienia.
Dobrze zaplanowany program kaizen może zostać podzielony na trzy części pod względem poziomu złożoności:
Kaizen zorientowany na zarządzanie
Kaizen zorientowany na zespół
Kaizen zorientowany na jednostkę
Zastosowanie
Zastosowanie Kaizen, szczególnie jeśli jest nadzorowane przez kierownictwo przedsiębiorstwa, prowadzi do bezpośredniego zaangażowania personelu, którego uwagi i sugestie są przekazywane "do góry" i wykorzystywane. Program Kaizen może nie zdać egzaminu wskutek zwykłych zaniedbań realizacyjnych, takich jak:
* Wprowadzanie usprawnień lokalnie bez określenia priorytetów i terminów ich wprowadzenia.
* Nieuwzględnianie wpływu zmian w jednym obszarze lub obsłudze jednej czynności na powstające utrudnienia w innych obszarach.
* Dość często występuje także niezauważanie lub pomijanie konieczności uzyskiwania kompromisu, zwłaszcza w przypadku konfliktu interesów.
* Pośpiech wywołany często napiętym harmonogramem wdrażania powoduje przeoczenia w identyfikacji podstawowych problemów do usunięcia. W efekcie mogą być przyjęte do usprawnienia czynności drugorzędne.
Metoda Kaizen zorientowana jest na ewolucyjne wprowadzanie zmian w organizacji. W przypadku konieczności radykalnych zmian lub usprawnień trzeba zwykle sięgnąć do innych metod.