TURYSYTKA KWALIFIKOWANA (PRZYKŁADOWE PYTANIA)

1. Co to jest schronisko młodzieżowe?

Schroniska młodzieżowe w liczbie ponad 5.600 obiektów w 76 państwach całego świata tworzą największą i najlepiej zorganizowaną sieć tanich noclegów. W Polsce działa 155 schronisk młodzieżowych całorocznych, a dodatkowo na okres wakacji letnich władze oświatowe wspólnie z PTSM organizują ponad 450 placówek sezonowych.
W schronisku młodzieżowym turystę spotyka gościnność i znajdzie on tam godziwe warunki pobytu. Większość schronisk młodzieżowych w Polsce posiada wprawdzie skromne warunki noclegowe (częstokroć piętrowe łóżka w zbiorowych salach), ale rekompensują to najniższe ceny noclegów. Obiekty dysponują. z kilkoma wyjątkami, kuchniami samoobsługowymi z niezbędnym do przyrządzania i skonsumowania śniadań i kolacji wyposażeniem.
Liczne schroniska młodzieżowe podwyższają swój standard. Z ruchem schronisk młodzieżowych podejmuje współpracę coraz więcej obiektów wczasowych, hoteli i pensjonatów. Ruch schronisk młodzieżowych nie kojarzy się już tylko ze spartańskimi warunkami. Znajdują w nich warunki zarówno szkolne wycieczki edukacyjne i krajoznawcze; organizatorzy "zielonych klas", obozów wędrownych, kolonii i zimowisk, ale także uczestnicy wypoczynku rodzinnego i turyści indywidualni.
Atrakcję bezsporną schronisk młodzieżowych stanowi ich lokalizacja. Turysta może z nich skorzystać w każdym zakątku Polski. Stanowią wspaniałą bazę wypadową w góry; można dzięki nim wypoczywać nad Bałtykiem i na Pojezierzach; pomagają w zwiedzaniu najważniejszych centrów krajoznawczych i turystycznych.
Szczególne przywileje w polskich schroniskach młodzieżowych posiadają członkowie PTSM, młodzież szkolna, akademicka i nauczyciele.

2. Co to jest bacówka?

Bacówka, mieszkalny, drewniany budynek pasterski (szałas lub koliba) na halach, w którym przebywa baca wraz z juhasami podczas wypasu owiec i w którym przerabia się mleko owcze na sery. Obok bacówki znajduje się przenośna zagroda dla owiec (koszara) i strąga - ogrodzenie (przenośne lub stałe), przez które wypuszcza się owce do dojenia. Niekiedy nazwy bacówka używa się w odniesieniu do małych schronisk turystycznych, znajdujących się poza Tatrami.
3. Co oznaczają kolory szlaków przy turystyce pieszej, górskiej i przy narciarstwie?

Szlak turystyczny, trasa wycieczkowa przeznaczona dla turystów pieszych lub rowerowych.

Szlak turystyczny może mieć charakter znakowany (znaki orientacyjne malowane farbą na drzewach, skałach, drogowskazy) lub nieznakowany. W trudnych warunkach terenowych sztuczne ułatwienia, m.in. mostki, drabinki, klamry, łańcuchy (np. Orla Perć w Tatrach, via ferraty w Dolomitach).

Szlaki turystyczne.

Od początku zorganizowanych form turystyki znakowaniem i konserwacją szlaków turystycznych zajmowały się stowarzyszenia turystyczne. Pierwsze szlaki turystyczne na ziemiach polskich wyznakowało w 1887 roku Towarzystwo Tatrzańskie, następnie prace te kontynuowało Polskie Towarzystwo Tatrzańskie i Polskie Towarzystwo Krajoznawcze, a od roku 1950 prowadzi Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze poprzez wyspecjalizowane komisje.

Udostępnienie najszerszemu ogółowi społeczeństwa turystycznie atrakcyjnych terenów jest jednym z naczelnych zadań PTTK. Cel ten osiąga Towarzystwo przez utrzymanie sieci znakowanych szlaków turystycznych. Niniejsza instrukcja zawiera ogólne zasady projektowania, wykonania i utrzymania szlaków turystycznych.

1. Lądowe i wodne szlaki turystyczne Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze wykonuje na podstawie przepisów ustawy z dnia 18 stycznia 1996 r. o KULTURZE FIZYCZNEJ (Dz. U. nr 25 z 1996 roku, poz. 113) i wynikającymi z niej rozporządzeniami.

2. Szlaki turystyczne podlegają ochronie prawnej na podstawie ustawy z dnia 20 maja 1971 roku - KODEKS WYKROCZEŃ (Dz. U. nr 12 z 1971 roku, poz. 114) którego art. 85 § 2 i § 3 stanowią, iż: "Karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny podlega, kto samowolnie niszczy, uszkadza, usuwa lub ustawia znak turystyczny", a także: "W razie popełnienia wykroczenia określonego w § 2 może orzec obowiązek zapłaty równowartości zniszczonego lub uszkodzonego przedmiotu, albo obowiązek przywrócenia do stanu poprzedniego".

3. Oznakowania szlaków - tras rowerowych na drogach publicznych odbywa się za zgodą i wiedzą Ministerstwa Transportu i Gospodarki Morskiej, zgodnie z pismem Departamentu Ruchu Drogowego TD-4k-801-26/96 z dnia 3 marca 1996 roku.

III. Rodzaje szlaków

1. Za szlaki turystyczne w rozumieniu niniejszej instrukcji należy uznać trasy, których przebieg został oznaczony w terenie zgodnie z niniejszą instrukcją. Lądowe szlaki turystyczne prowadzone są zazwyczaj istniejącymi w terenie: ścieżkami i drogami. Wodne szlaki turystyczne wykorzystują istniejące cieki i akweny.

2. Szlaki powinny umożliwiać dotarcie do najciekawszych punktów topograficznych i obiektów krajoznawczych: widokowych, przyrodniczych, architektonicznych i archeologicznych.

3. Szlaki dzielą się na: piesze (górskie i nizinne), narciarskie, rowerowe (nie są tożsame z "drogami rowerowymi" w pojęciu "Prawo o ruchu drogowym"), konne i wodne. Ponadto wyróżnia się: piesze szlaki spacerowe, szlaki dojściowe i ścieżki dydaktyczne (naukowe).

4. Szlaki narciarskie dzieli się na:

1. szlaki podejściowe, prowadzące z dolin do schronisk górskich, na przełęcze i szczyty, a ich przebieg pokrywa się najczęściej ze szlakami pieszymi górskimi;

2. szlaki grzbietowe, przebiegające wspólnie z pieszymi szlakami górskimi, przy czym w miejscach dla narciarzy trudnych lub niebezpiecznych (np. w terenach zalesionych, wąwozach itp.) wykonuje się narciarskie warianty ich przebiegu;

3. nartostrady jednokierunkowe (zjazdowe).

5. Rozgraniczenie szlaków uznanych za górskie od szlaków nizinnych tworzy linia wynikająca z uzgodnień pomiędzy Komisją Turystyki Górskiej, a Komisją Turystyki Pieszej ZG PTTK.

VI. Zasady prowadzenia szlaków

1. Szlaki lądowe powinny prowadzić istniejącymi ścieżkami i drogami o nieutwardzonej nawierzchni, a gdy zachodzi konieczność zachowania ciągłości szlaku odcinek taki po drodze utwardzonej nie powinien być dłuższy niż 5 km.

2. Szlak powinien zaczynać się (kończyć) przy przystankach, stacjach komunikacji zbiorowej, w punktach węzłowych szlaków lub przy obiektach PTTK.

3. W dużych miastach i aglomeracjach szlaki powinny zaczynać się przy końcowych, a wyjątkowo pośrednich przystankach komunikacji miejskiej. W małych miejscowościach wszystkie szlaki powinny się schodzić w jednym miejscu.

4. Szlak musi:

1. przebiegać w sposób logiczny bez niepotrzebnego nakładu drogi i krążenia,

2. posiadać znaki informacyjne.

5. Szlak nie powinien:

1. prowadzić wspólnie z innym szlakiem na odcinku dłuższym niż 3 km;

2. rozwidlać się lub krzyżować ze szlakiem tego samego koloru.

6. Należy unikać równoległego przebiegu szlaków tego samego koloru w niewielkiej od siebie odległości.

7. Należy unikać prowadzenia szlaków w miejscach niebezpiecznych lub terenie zagrożonym erozją. W koniecznych wypadkach należy przewidzieć budowę zakosów lub innych zabezpieczeń ścieżki.

8. Szlaki lądowe z wyjątkiem prowadzonych przez tereny niebezpieczne powinny być dostępne w każdej porze roku.

9. Szlaki narciarskie, rowerowe i konne nie mogą być prowadzone w terenach lub po ścieżkach stwarzających zagrożenia dla turystów. Górskie szlaki narciarskie w terenach odkrytych lub niebezpiecznych mogą być prowadzone wariantami w tym samym kolorze i powinny być wyznakowane tyczkami. Drogi i ścieżki po których dopuszcza się ruch rowerowy muszą mieć minimum 1,5 m szerokości.

10. Ścieżki spacerowe w pobliżu większych miejscowości turystycznych i uzdrowiskowych powinny mieć formę zamkniętych pętli o długości nie przekraczającej 5 km.

11. Ścieżki dydaktyczne (naukowe) wykonywane są na zlecenie administracji obszarów chronionych (rezerwat, park krajobrazowy, park narodowy) lub wyznaczone w rejonie szczególnie atrakcyjnym pod względem poznawczym. Ich przebieg, treść krajoznawcza i naukowa ustalane są i finansowane przez zleceniodawcę.

VII. Oznakowanie szlaków

l. Wyróżnia się dwie grupy symboli stosowanych do oznakowania szlaków:

1. znaki określające przebieg szlaku;

2. znaki informacyjne i ostrzegawcze.

2. Szlaki są wykonywane w kolorach:

1. piesze, dojściowe, spacerowe, rowerowe i ścieżki dydaktyczne: czerwony, niebieski, zielony, żółty i czarny;

2. narciarskie: czerwony, niebieski, zielony i czarny.

A. SZLAKI PIESZE

3. Znaki określające przebieg szlaku;

a) znak podstawowy, prostokątny o wymiarach 90 x 150 mm, składający się z trzech poziomych pasków, przy czym paski zewnętrzne są koloru białego, a pasek środkowy w kolorze szlaku - rys. 1;

b) znak początku (końca) szlaku, w kształcie koła o średnicy 100 mm w kolorze białym, w środku którego znajduje się koło o średnicy 40 mm w kolorze szlaku - rys. 2;

c) zmiany kierunku przebiegu szlaku sygnalizują:
- znak skrętu o wymiarach 90/180 x 90/150 mm, składający się z trzech pasków, gdzie zewnętrzne są w kolorze białym, a środkowy w kolorze szlaku i występuje z załamaniem pod kątem 135° i 90° - rys. 3 i 4;
- strzałka o wymiarach 90/140 x 176 mm z białym tłem i nałożoną strzałką w kolorze szlaku - rys. 5.

d) w terenach trudnych orientacyjnie lub celem zwrócenia uwagi turysty na nagłą zmianę kierunku przebiegu szlaku można stosować wykrzyknik w kolorze białym, umieszczanym nad znakiem podstawowym - rys. 6.

4. Znaki informacyjne szlaku

a) tablica ze schematyczną siecią szlaków o wymiarach 500 x 700 mm. Tło białe z czarnym liternictwem według wzoru podanego w załączniku nr 1 do instrukcji i kolorowym zaznaczeniem szlaków oraz napisem "PTTK" i nazwą oddziału znakującego, a także z podaniem na odwrocie numeru ewidencyjnego z kartoteki szlaków - rys. 21 i 22;

b) drogowskaz szlaku o wymiarach 150 x 450 mm (w tym strzałka kierunkowa 110 mm) z oznaczonym kolorem szlaku na strzałce (grocie) drogowskazu, na przeciwnym końcu na białym tle czarny napis "PTTK" i nazwa oddziału znakującego - krój i wielkość liter określa załącznik nr 1 do instrukcji. W pierwszym wierszu umieszczamy miejscowość (miejsce) pośrednią, a w drugim miejscowość (miejsce) docelową wraz z czasem przejścia (góry) lub odległości (niziny), a także z podaniem na odwrocie numeru ewidencyjnego drogowskazu z kartoteki szlaków - rys 23 i 24;

c) dla szlaków międzynarodowych wprowadza się oznaczenie symbolem lub numerem szlaku poprzez umieszczenie na kolorowym pasku strzałki (grotu) drogowskazu (kolor liter biały lub czarny przy szlaku żółtym) - rys, 25;

d) tablica z nazwą miejsca (punktu topograficznego) o wymiarach 150 x 350 mm, żółte tło z czarnym liternictwem o kroju i wielkości zgodnie z załącznikiem nr 1 do instrukcji - rys 26;

e) tablice informacyjne o zagrożeniu lawinowym:
- tablica o wymiarach 150 x 450 mm - na czerwonym tle napis "SZLAK ZAMKNIĘTY" i nazwa jednostki znakującej - rys. 28;
- tablica o wymiarach 400 x 400 mm z żółto-czarną szachownicą i napisem "LAWINY", ustawiana w terenie zagrożonym lawinami - rys. 29;
- tablica pionowa o czerwono-niebieskim tle z białą sylwetką dłoni i białym napisem "ALARM LAWINOWY" informująca o bezpośrednim zagrożeniu życia lub zdrowia - rys. 30.

B. SZLAKI SPACEROWE

5. Znaki określające przebieg szlaków spacerowych;

a) znak podstawowy, kwadratowy o boku 100 mm, jest podzielony na dwa trójkąty, z których prawy górny jest koloru białego, a lewy dolny w kolorze szlaku spacerowego - rys. 13:

b) znak zmiany kierunku przebiegu szlaku spacerowego stanowi znak podstawowy z dodanym z lewej lub prawej strony białego trójkąta o wysokości 50 mm - rys. 14.

6. Znakiem informacyjnym jest drogowskaz o wymiarach 150 x 450 mm (w tym strzałka kierunkowa 110 mm) ze zmniejszonym znakiem podstawowym na strzałce (grocie) drogowskazu, na przeciwnym końcu na białym tle napis "PTTK" i nazwa oddziału znakującego oraz podanie czasu przejścia (góry) lub odległości (niziny) do punktu docelowego, a takie z podaniem na odwrocie numeru ewidencyjnego drogowskazu z kartoteki szlaków - rys. 27

C. SZLAKI DOJŚCIOWE

7. Znaki szlaków dojściowych są malowane w kolorze szlaku na białym tle i przedstawiają:

a) dojście do źródła (ujęcia wody) - dwa nałożone na siebie półkola o średnicach 100 mm i 50 mm - rys. 15:

b) dojście na szczyt (punkt widokowy) - dwa nałożone na siebie trójkąty równoboczne o bokach 100 i 80 mm - rys. 16;

c) dojście do obiektu krajoznawczego - na kwadracie o boku 100 mm pasek o wymiarach 100 x 35 mm z występem o wymiarach 20 x 30 mm - rys, 17;

d) dojście do obiektu noclegowego - na kwadracie o boku 100 mm rysunek domku - rys. 18.

D. ŚCIEŹKI DYDAKTYCZNE

8. Znaki określające przebieg ścieżek dydaktycznych (naukowych):

a) znak podstawowy, kwadratowy o boku 100 mm z kolorowym paskiem o szerokości 30 mm biegnącym po przekątnej z lewego górnego rogu do prawego dolnego - rys. 19;

b) znak zmiany kierunku przebiegu ścieżki dydaktycznej stanowi znak podstawowy z dodanym z lewej lub prawej strony białego trójkąta o wysokości 50 mm - rys. 20.

E. SZLAKI NARCIARSKIE

9. Znaki określające przebieg szlaku:

a) znak podstawowy, prostokątny o wymiarach 90 x 150 mm, składający się z trzech poziomych pasków, przy czym paski zewnętrzne są koloru pomarańczowego, a pasek środkowy w kolorze szlaku - rys. 31;

b) tyczka kierunkowa, ustawiana w terenach otwartych z namalowanym w górnej części znakiem szlaku;

c) kierunkowskaz o wymiarach 150 x 300 mm w tym strzałka kierunkowa 110 mm, tło pomarańczowe, grot w kolorze szlaku - rys. 32.

10. Znaki informacyjne szlaku:

a) drogowskaz szlaku o wymiarach 150 x 450 mm (w tym strzałka kierunkowa 110 mm), z oznaczonym kolorem szlaku na strzałce (grocie) drogowskazu, po przeciwnym końcu na pomarańczowym tle napis "PTTK" i nazwa oddziału znakującego - krój i wielkość liter określa załącznik nr 1 do instrukcji. W pierwszym wierszu umieszczamy miejscowość (miejsce) pośrednią, a w drugim miejscowość (miejsce) docelową wraz z odległościami do tych miejscowości, a także z podaniem na odwrocie numeru ewidencyjnego drogowskazu z kartoteki szlaków - rys. 33;

b) znaki ostrzegawcze, trójkątne o żółtym tle oznaczające:
- liczne skręty - rys. 34;
- zakręt w prawo (lewo) - rys. 35;
- zwężenie szlaku - rys. 36;
- nierówności terenu - rys. 37;
- rozwidlenie szlaku - rys 38;
- skrzyżowanie - rys 39;
- odcinek szlaku jednokierunkowego (nartostrady) o ruchu dwukierunkowym - rys. 40;
- niebezpieczny odcinek szlaku - rys. 41;
- trudniejszy odcinek szlaku, wymagający zmniejszenia szybkości jazdy - rys. 42;
- przeszkoda na szlaku i obowiązek zatrzymania się - rys 43.

11. Kolor szlaku narciarskiego (nartostrady) oznacza zarazem jego trudność:
a) czarny - bardzo trudny;
b) czerwony - trudny;
c) zielony - łatwy;
d) niebieski - bardzo łatwy;

F. SZLAKI ROWEROWE

12. Szlak-trasa międzynarodowa

a) znak podstawowy - kwadrat o boku 200 mm wykonany jako nieodblaskowy znak drogowy z metalu lub tworzywa o grubości 2-5 mm. Tło białe z zieloną obwódką o szerokości 10 mm, w górnej części znaku w kolorze zielonym symbol-wizerunek roweru, poniżej w kolorze zielonym litera "R" i cyfra określająca nr szlaku - rys. 44;

b) znak zmiany kierunku szlaku-trasy - kwadrat o boku 200 mm wykonany jako nieodblaskowy znak drogowy z metalu lub tworzywa o grubości 2-5 mm. Tło białe z zieloną obwódką o szerokości 10 mm, w górnej części znaku w kolorze zielonym symbol-wizerunek roweru, poniżej w kolorze zielonym litera "R", cyfra określająca nr szlaku i strzałka - rys. 45.

13. Szlak-trasa krajowa

a) znak podstawowy
- na drogach publicznych: kwadrat o boku 200 mm wykonany jako nieodblaskowy znak drogowy z metalu lub tworzywa o grubości 2-5 mm. Tło białe, w górnej części znaku w kolorze czarnym symbol-wizerunek roweru, poniżej prostokąt o wymiarach 50 x 120 mm w kolorze szlaku - rys. 46;
- poza drogami publicznymi: kwadrat o boku 200 mm naklejany lub malowany. Tło białe, w górnej części znaku w kolorze czarnym symbol-wizerunek roweru, poniżej prostokąt o wymiarach 50 x 120 mm w kolorze szlaku - rys. 46;

b) znak początku (końca) szlaku-trasy: kwadrat o boku 200 mm wykonany jako nieodblaskowy znak drogowy z metalu lub tworzywa o grubości 2-5 mm. Tło białe, w górnej części znaku w kolorze czarnym symbol-wizerunek roweru, poniżej koło o średnicy 50 mm w kolorze szlaku - rys. 47;

c) znak zmiany kierunku przebiegu szlaku-trasy:
- na drogach publicznych: kwadrat o boku 200 mm wykonany jako nieodblaskowy znak drogowy z metalu lub tworzywa o grubości 2-5 mm. Tło białe, w górnej części znaku w kolorze czarnym symbol-wizerunek roweru, poniżej strzałka o wymiarach 50 x 120 mm w kolorze szlaku - rys. 48;
- poza drogami publicznymi: kwadrat o boku 200 mm naklejany lub malowany. Tło białe, w górnej części znaku w kolorze czarnym symbol-wizerunek roweru, poniżej strzałka o wymiarach 50 x 120 mm w kolorze szlaku - rys. 48.

14. Tablica informacyjna - drogowskaz o wymiarach 200 x 400 mm wykonana z metalu lub tworzywa jako nieodblaskowy znak drogowy o grubości 2-5 mm. Na białym tle z lewej strony pionowo w kolorze czarnym napis "PTTK" i nazwa oddziału znakującego, u góry z prawej strony symbol-wizerunek roweru i obok strzałka w kolorze szlaku, poniżej nazwa miejscowości i odległość. Na odwrocie numer ewidencyjny drogowskazu z kartoteki szlaków - rys 49.

15. Szlak pieszy lub jego odcinek, który jest przejezdny dla rowerzystów może być oznakowany drogowskazem jak na rys. 50. Uwaga: symbol-wizerunek roweru musi być zgodny z wizerunkiem umieszczonym na znaku drogowym "B-9"

G. SZLAKI KONNE

16. Znaki określające przebieg szlaku są w kolorze pomarańczowym:

a) podstawowy w kształcie koła o średnicy 60 mm - rys. 51;

b) znak początku (końca) szlaku w kształcie koła o średnicy 100 mm w kolorze czarnym i na nim symetrycznie umieszczony znak podstawowy szlaku rys. - 52;

c) znak zmiany kierunku przebiegu szlaku
- znak skrętu w kształcie paska o długości 200 mm i szerokości 30 mm zagięty w połowie pod kątem 90° lub 135° - rys. 53 i 54;
- strzałka o długości 140 mm i szerokości 30/90 mm - rys. 55;

d) wykrzyknik informujący o zmianie kierunku szlaku lub umieszczony w miejscu gdzie przebieg szlaku nie może być wystarczająco wyznakowany - rys. 56;

f) znak informujący o; postoju, popasie, stajni etapowej w kształcie skierowanego do góry paska zagiętego pod kątem 135° o szerokości 30 mm i długości 200 mm, a pod nim piktogram głowy konia - rys. 57.

17. Znaki informacyjne to:

a) drogowskaz o wymiarach 150 x 450 mm (w tym strzałka kierunkowa 110 mm), na białym tle w czarnym kolorze umieszcza się numer szlaku, piktogram głowy konia, nazwę miejscowości i odległość w kilometrach. Krój i wielkość liter określa załącznik nr 1 do Instrukcji. Na grocie strzałki znak podstawowy szlaku - rys. 58;

b) tabliczka z numerem szlaku o wymiarach 90 x 200 mm, na białym tle w czarnym kolorze numer szlaku i piktogram głowy konia, a obok znak podstawowy szlaku - rys. 59;

c) tabliczka o wymiarach 120 x 120 mm, na białym tle czarny wykrzyknik oznacza nakaz poruszania się ze zwiększoną uwagą lub konieczność zejścia z konia (stromy odcinek szlaku, zawały leśne, odcinki zabronione, inne przeszkody lub miejsca trudne, skrzyżowanie z ruchliwą drogą itp.) - rys, 60;

d) tabliczka o wymiarach 200 x 200 mm na białym tle pomarańczowy wykrzyknik, a z lewej i prawej jego strony piktogram głowy konia w kolorze czarnym oznacza początek (koniec) wspólnego odcinka ze szlakiem pieszym lub rowerowym - rys, 61.

H. SZLAKI WODNE

18. Podstawowym (jedynym) urządzeniem stosowanym do oznakowania szlaków kajakowych jest urządzenie informacyjne - tablica z zadaszeniem, której widok przedstawia rys. 62.

19. Każda tablica składa się z dwu paneli:
a) górny przedstawia znak informacyjny lub ostrzegawczy,
b) dolny - informacyjny - przedstawia logo szlaku, nazwę lub logo opiekuna szlaku, logo Oddziału PTTK oraz kolejny nr znaku na szlaku

20. Wprowadza się następujące rodzaje znaków:

a) znak szlaku z kilometrażem od ujścia rzeki - rys. 64;

b) znak szlaku z odległością między polami biwakowymi - rys 63;

c) pole biwakowe - rys. 65;

d) stanica wodna - rys. 66;

e) plan sytuacyjny - rys. 67;

f) miejsce wodowania - rys. 68 i 69;

g) miejsce dobijania - rys. 70 i 71 ;

h) wpływ rzeki z jeziora - rys. 72;

i) dopływ - rys. 73;

j) osobliwości - rys. 74;

k) niebezpieczeństwo - rys. 75;

1) pale - rys. 76;

m) pływające pale - rys. 77;

n) zwisająca lina - rys. 78;

o) nie do przepłynięcia - rys, 79;

p) zapora nie do przepłynięcia - rys. 80;

q) zapora ewentualnie do przepłynięcia - rys. 81;

r) wodowskaz - rys. 82;

s) elektrownia - rys. 83;

t) zakaz pływania - rys. 84.

VIII. Zasady umieszczania znaków

1. Znak szlaku ma za zadanie wskazać turyście właściwy kierunek wędrówki, potwierdzić słuszność wyboru drogi, upewnić o prawidłowej trasie wędrówki.

2. Szlak musi być tak wyznakowany, aby umożliwiał wędrowanie w obu kierunkach.

3. Znak nie powinien być umieszczany równolegle do osi ścieżki, drogi.

4. Znaki powinny być umieszczane w widocznym miejscu, najlepiej na wysokości oczu wędrującego (1,7-2,0 m od ziemi) na kontrastowym tle.

5. Znak początku (końca) jest pierwszym i ostatnim znakiem szlaku poza szlakami dojściowymi, spacerowymi i ścieżkami dydaktycznymi, Umieszcza się go bezpośrednio przed pierwszym i za ostatnim znakiem podstawowym - rys 1 i 2.

6. Na odcinkach szlaku bez skrzyżowań i rozwidleń znaki można umieszczać w odległości nie większej jak 200 m jeden od drugiego.

7. Przejście szlaku przez skrzyżowania i rozwidlenia dróg powinno być tak oznakowane, aby znaki były widoczne dla obu kierunków wędrowania.

8. Znak skrętu jest umieszczany przed miejscem zmiany kierunku szlaku.

9. Strzałka jest umieszczana za miejscem zmiany kierunku szlaku.

10. Znak skrętu i strzałki mogą być stosowane zamiennie w zależności od sytuacji i możliwości ich umieszczenia w terenie.

11. Na wspólnym odcinku przebiegu dwóch i więcej szlaków znaki należy zblokować tak, aby paski koloru szlaku były oddzielone pojedynczymi paskami białymi - rys 7, 8, 9, 10, 11 i 12. W znaku zblokowanym kolory umieszcza się od góry w następującej kolejności: czerwony, niebieski, zielony, żółty, czarny.

12. Na wspólnym przebiegu szlaku pieszego i ścieżki spacerowej znak zblokowany składa się ze znaku ścieżki spacerowej i pod nim znaku szlaku - rys. 8.

13. Na wspólnym przebiegu kilku szlaków przy skręcie jednego szlaku stosuje się wyłącznie znak zblokowany przedstawiony jak na rys. 11 i 12.

14. Przy zblokowaniu dwu znaków skrętu, znak zewnętrzny posiada wymiary 180 x 150 mm - rys. 7.

15. Przy skręcie kilku szlaków stosuje się wyłącznie strzałki - rys, 9 i 10.

16. W przypadku umieszczania znaku na jasnym tle, cały znak należy obwieść szarym paskiem o szerokości od 10 do 30 mm.

17. Na cienkich drzewach, tyczkach znak wykonuje się w postaci obrączki.

18. Przy szlaku biegnącym przez tereny otwarte, gdzie obiekty, na których można umieścić znak są oddalone do 50 m dopuszcza się umieszczanie znaków na tych obiektach.

19. Znak sygnalizujący skręt szlaku-trasy rowerowej umieszcza się po prawej stronie drogi w odległości 30 - 100 m przed miejscem skrętu szlaku.

20. Znaki drogowe służące do oznakowania szlaków-tras rowerowych biegnących drogami publicznymi umieszcza się po prawej stronie drogi na typowych do tego celu konstrukcjach metalowych zgodnie z zasadami zawartymi w przepisach o znakach i sygnałach na drogach stanowiących załącznik do "Prawo o ruchu drogowym", Za zgodą zarządcy drogi znaki szlaków-tras można montować na istniejących konstrukcjach pod istniejącymi konwencjonalnymi znakami drogowymi zgodnie z pismem Generalnej Dyrekcji Dróg Publicznych - znak GDDP-1.4b-409/75/96 z dnia 2.12.1996.

21. Tablice z siecią szlaków i drogowskazy powinny być ustawiane na początku (końcu) szlaku, węzłach szlaków, przy obiektach PTTK - w miejscach uzasadnionych dużym ruchem turystycznym.

IX. Technika znakowania

1. Znaki i urządzenia informacyjne składające się na oznakowanie szlaku muszą mieć estetyczny wygląd i być zgodne z niniejszą instrukcją.

2. Zaleca się wykonanie znaków poprzez: malowanie za pomocą szablonów, naklejanie gotowych elementów lub wykonanie w innej technologii.

3. Znak należy malować lub naklejać na odpowiednio przygotowanym podłożu.

4. Likwidowane znaki lub ich części należy: zamalować szarą farbą, lub usunąć ośnikiem.

5. Do wyrównania powierzchni pod znak służy: ośnik, siekierka, nóż, a do czyszczenia podłoża z porostów i pyłu druciana szczotka.

6. Unikać należy umieszczania znaków na uszkodzonych lub martwych (suchych) drzewach.

7. Nie wolno malować znaków na słupach wysokiego napięcia.

8. Umieszczając znaki wśród drzew i krzewów należy pamiętać, że gałęzie obciążone liśćmi i okiścią śnieżną mogą zasłonić znak. W razie potrzeby należy przyciąć gałęzie.

9. Znaki również mogą być zasłonięte przez chwasty, krzaki i samosiejki, które powinny być wycięte w czasie malowania szlaku.

10. Dostosowanie szlaku pieszego dla narciarzy polega na:

1. wyrównaniu nawierzchni szlaku poprzez usunięcie kamieni, pni, korzeni;

2. wykonaniu urządzeń odwadniających;

3. obcięciu gałęzi, które pod ciężarem śniegu mogą zasłonić szlak;

4. wytyczeniu tzw. wariantów narciarskich szlaku pieszego, omijając zbyt wąskie i strome odcinki szlaku pieszego. Wykonanie wariantu narciarskiego wymaga często wylesień i robót ziemnych, które należy uzgodnić z odpowiednimi instytucjami i właścicielami terenów.

11. W celu zwiększenia bezpieczeństwa turystów narciarzy stosuje się następujące szerokości tras zależnie od spadku stoku:
- przy spadku do 10° - około 6 m,
- przy spadku do 15° - około 10 m,
- przy spadku do 25° - powyżej 12 m.
Spadek nartostrady nie powinien przekraczać 25°. Przy spadku ponad 15°, szerokość nartostrady na łukach powinna być poszerzona o 6 - 10 m.

4. W którym roku powstał GOPR i WOPR?

Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe, WOPR, organizacja powołana w 1962 dla czuwania nad bezpieczeństwem ludzi na wodach śródlądowych oraz przy brzegach morskich.

Zarządzenie nr 74 Przewodniczący Głównego Komitetu Kultury Fizycznej i Turystyki z dnia 11 kwietnia 1962 roku stanowiło podstawę powołania Wodnego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego.        Pierwsze nauczanie pływania zorganizowano w starożytnym Rzymie. Pływanie traktowane było jako jeden ze środków prowadzących do prawidłowego rozwoju fizycznego. Starożytnych czasów sięgają też zapisy o ratowaniu życia ludzkiego.        W 1767 roku powstało pierwsze na świecie w Amsterdamie towarzystwo ratowników wodnych - Towarzystwo Ratowania Ludzi Utopionych. W 1775 r. z inicjatywy ks. Adama Czartoryskiego wydano w Warszawie pierwszą w języku polskim broszurę o ratowaniu ludzi.        Najstarszym polskim źródłem informacji o ratowaniu na wodach jest zapis z 1604 r. o ufundowaniu w Sandomierzu przez Hieronima Gostomskiego klasztoru i szpitala, którego zakonnicy mieli między innymi za zadanie niesienie pomocy ofiarom Wisły. Pod koniec XVIII wieku powołano w Krakowie Pogotowie Ratunkowe dla tonących, a w 1820 roku we Lwowie wydano książkę pt. "Nauka i sztuka pływania", w której autor Karol Hojnic opisuje między innymi metody holowania ratowanych. W 1839 roku na terenie Królestwa Polskiego wydano przepisy, które dopuściły stosowanie resuscytacji (ożywienie).        Pierwszą organizacją na ziemiach polskich było powstałe w 1894 roku w Kaliszu "Cesarskie Towarzystwo Ratowania Tonących", a jego członek dr Leon Wernic w 1902 r. wydał podręcznik pt. "Jak ratować tonących", w którym obok typowo lekarskich wskazówek udzielania pierwszej pomocy zamieszczono osiem przepisów na korzystanie z kąpieli. W 1908 roku działało w Warszawie Petersburskie Towarzystwo Ratowania Tonących, które niosło pomoc wszystkim korzystającym z wody w rejonie Warszawy.        W 1926 roku Polski Związek Pływacki powołał Komisję ds. Ratownictwa Wodnego z siedzibą w Siemianowicach, która w 1927 r. dzień 29 czerwca ogłosiła Dniem Ratownika Wodnego.        Z inicjatywy Dymitra Bogajewskiego w 1952 roku Ratownictwo Wodne weszło do programów szkolenia studentów Warszawskiej Wyższej Uczelni Wychowania Fizycznego. Niezbędne materiały do nauczania opracował i zebrał prof. dr hab. Mieczysław Witkowski. W następnych latach ratownictwo wodne zostało ujęte w programach nauczania studentów wszystkich uczelni Wychowania Fizycznego w kraju.         Koncepcyjny rozwój ratownictwa wodnego w Polsce rozpoczął się w 1958 r. publikacjami prof. dr hab. M. Witkowskiego (b. rektora Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie) z zakresu ratownictwa wodnego oraz zorganizowanym w Katowicach pierwszym kursem instruktorów ratownictwa wodnego.        W 1959 roku utonęły 1133 osoby (25% to wypadki utonięcia nieletnich) i wówczas zrodziła się idea stworzenia służby ratownictwa wodnego. W latach 1964 - 1965 trwała ożywiona dyskusja w prasie i radiu, czy WOPR ma być samodzielną organizacją czy też nie.         W dniach 6 i 7 listopada 1965 roku odbył się w Poznaniu I sejmik WOPR. W trakcie sejmiku wytyczone zostały cele i zakres działania WOPR oraz wybrano w 12-to osobowym składzie władze centralne, które opracowały statut specjalistycznej stowarzyszenia. Na podstawie decyzji Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 9 października 1967 r. WOPR uzyskało osobowość prawną.        W latach 1965 - 1969 wprowadzono regulaminy, instrukcje i programy szkolenia, a także opracowano projekt programu działania. Projekt programu działania na lata 1969 - 1973 został przyjęty przez I Krajowy Zjazd WOPR, który odbył się 20 kwietnia 1969 roku w Warszawie. Podczas tego zjazdu wytyczono zasadnicze kierunki działania, określono rolę oraz zadania WOPR i jego terenowych ogniw. WOPR przejęło wszystkie sprawy związane z ratownictwem wodnym od Polskiego Związku Pływackiego i rozpoczęło na szeroką skalę szkolenie od stopnia młodszego ratownika poprzez ratownika, starszego ratownika, instruktora do stopnia instruktora-wykładowcy. Wymagania stawiane, którzy chcą realizować się w WOPR są wysokie i precyzyjne: MŁODSZY RATOWNIK WOPR - powinien wiedzieć; RATOWNIK WOPR - powinien wiedzieć i umieć; STARSZY RATOWNIK WOPR - powinien wiedzieć, umieć i kierować; INSTRUKTOR WOPR - powinien wiedzieć, umieć, kierować i nauczyć.        W 1962 r. Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe liczyło 6021 członków, w 1984 r. - ponad 70 tysięcy, w 1998 r. - 62 481, w 2003 r. około 64,5 tysięcy. Corocznie do WOPR wstępuje kilka tysięcy nowych członków, w tym w 1995 r. - 8 514, 1996 - 7 871, 1997 - 7 880, 1998 - 7 998, 1999 - 11 206, 2000 - 10 105. Podobna liczba członków z różnych względów opuszcza nasze szeregi i tak w 1995 r. - 6 654, 1996 - 8 081, 1997 - 6 141, 1998 - 8281, 1999 - 8752, 2000 - 8 252.        Do WOPR zgłaszają się szerokie rzesze młodzieży, z której najsprawniejsi, najbardziej odpowiedzialni i zaangażowani zostają ratownikami wodnymi, pozostali doskonalą swoje umiejętności pływackie, mają szansę uprawiania sportu i rekreacji ruchowej. W - WYCHOWUJE O - ORGANIZUJE P - POMAGA R - RATUJE Na początku lat 70-tych prowadzono działania profilaktyczne obejmujące: działalność profilaktyczna w jak najszerszym zakresie w celu zagwarantowania pełnego bezpieczeństwa osób korzystających z wypoczynku nad wodą, organizowanie nauki pływania z młodzieżą i osobami dorosłymi, zabezpieczenie czynnych kąpielisk w czasie sezonu rekreacyjnego, jak najszersze rozpropagowanie aktualnych ulotek i haseł o tematyce bezpieczeństwa nad wodą wydane przez KG MO i ZG WOPR, podnoszenie przez wszystkich członków kwalifikacji w zakresie ratownictwa i reanimacji.        W 1979 r., w trakcie obchodów Międzynarodowego Roku Dziecka, WOPR skoncentrowało się na prowadzeniu podstawowej nauki pływania z dziećmi. W latach osiemdziesiątych ubiegłego stulecia WOPR organizował kursy na stopnie ratowników i instruktorów WOPR. Prowadzone była nauka pływania pogadanki na temat bezpieczeństwa na wodach w szkołach, na koloniach i miejscach zorganizowanego wypoczynku letniego. WOPR zabezpieczał imprezy na wodzie, w tym spływy kajakowe, zawody pływackie, regaty żeglarskie z Mistrzostwami Polski włącznie. WOPR z Policją prowadził wspólne patrole na wodach ogólnie dostępnych, a także wspólne działania z organizacjami zajmującymi się ekologią i czystością wód.        W Polsce najczęściej przypadki utonięć mają miejsca w jeziorach, rzekach i gliniankach. W 1993 roku utonęło 861 osób, w 1994 r. - 1430 osób (największa liczba w historii WOPR), w 1995 r. - 1127 osób, w 1996 r. - 709 osób, w 1997 r. - 936 osób, w 1998 r. - 826 osób, w 1998 r. - 826 osób, w 1999 r. - 925 osób, w 2000 r. - 525 osób.        Misją WOPR jest zmniejszenie liczby osób tonących, a celem strategicznym - organizowanie pomocy oraz ratowanie życia lub zdrowia osób na wodach. WOPR realizuje się zasadniczo na trzech obszarach tj.: Prewencja, Pływanie, Pomoc (3 P).        Struktury organizacyjne WOPR tworzone są zgodnie z podziałem administracyjnym kraju w miejscach występowania kąpielisk i pływalni. WOPR ma na względzie art. 54 ust. 2 ustawy o kulturze fizycznej, który stanowi, że "zapewnienie bezpieczeństwa osób pływających, kąpiących się w miejscach wyznaczonych oraz uprawiających sporty wodne należy do osób prawnych i fizycznych prowadzących nad wodą działalność w tym zakresie oraz do organów administracji rządowej i właściwych terytorialnie gmin". W powiatach i gminach pojawia się WOPR zgodnie z oczekiwaniami władz oraz administracji państwowej i samorządowej, w tym ochrony cywilnej w celu działaniu na rzecz bezpieczeństwa na wodach.        WOPR posiada jednostki z osobowością prawną na szczeblu wojewódzkim i w części powiatowym (rejonowym obejmującym kilka powiatów), w których działa wiele setek drużyn, zatrudnia pracowników administracyjnych, ratowników i szkoleniowców. WOPR opiera się przede wszystkim na działalności społecznej, członkowie pracują na rzecz organizacji ponad 1 200 000 godzin rocznie (średnio po 20 h na osobę). Wielu ratowników WOPR pracuje zawodowo na pływalniach krytych oraz sezonowo na kąpieliskach i pływalniach odkrytych.        WOPR jest wiodącą organizacją pozarządową zajmującą się ratownictwem wodnym, zdolną do zabezpieczania obiektów rekreacyjnych i sportowych, która działa na mocy Ustawy o kulturze fizycznej z dnia 18 stycznia 1996 r. W art. 55 ust. 2 niniejsza ustawa zawiera zapis: "Organizowanie pomocy oraz ratowanie osób, które uległy wypadkowi lub narażone są na niebezpieczeństwo utraty życia lub zdrowia na wodach, należy w szczególności do Wodnego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego (...)".         WOPR realizuje swój cel strategiczny na wiele sposobów, w tym organizując wodną służbę ratowniczą. Ratownicy WOPR angażują się w przedsięwzięcia na rzecz ochrony środowiska naturalnego, w szczególności wodnego. Programowanie i prowadzenie profilaktycznej działalności w zakresie bezpieczeństwa na wodach i ochrony środowiska wodnego pozwala kreować nową jakość korzystania z wód.        Eksperci WOPR są przygotowani do ujawniania zagrożeń bezpieczeństwa osób pływających i kąpiących się oraz występowania do właściwych podmiotów o usunięcie zagrożeń lub wstrzymanie eksploatacji obiektów oraz urządzeń wypoczynkowych, sportowych, rekreacyjnych i turystycznych położonych nad wodą, a także do wydawania ekspertyz i opinii w zakresie bezpieczeństwa wodnego.         Do istotnych możliwości WOPR należy dokonywanie przeglądów kąpielisk i pływalni oraz wskazywanie zagrożeń na obiektach lub w urządzeniach.        Prowadzone szkolenia specjalistyczne z zakresu ratownictwa wodnego i doskonalenie umiejętności ratowniczych a dalej określanie uprawnień do prowadzenia działań ratowniczych oraz nadawanie stopni, w zależności od posiadanych kwalifikacji, stanowi gwarancję dobrego przygotowania kadry WOPR.        Nauczanie i doskonalenie umiejętności pływania jest elementem szerokiej profilaktyki realizowanej przede wszystkim w środowisku dzieci i młodzieży, a funkcji egzaminowania i wydawania dokumentów (dyplomy, karty pływackie) oraz odznak potwierdzających umiejętność pływania nie sposób przecenić.        WOPR inicjuje i podejmuje prace badawcze w zakresie bezpieczeństwa na wodach, opiniuje sprzęt przydatny w ratownictwie wodnym. W tym przede wszystkim wymienia doświadczenia i współpracuje z pokrewnymi organizacjami krajowymi i zagranicznymi w szczególności z niemiecką.        W 1910 roku została powołana "Międzynarodowa Federacja Ratownictwa i Sportów Użytkowych" (FIS) z siedzibą w Madrycie. W 1970 r. podczas Kongresu w Warnie Międzynarodowej Federacji Ratownictwa i Sportów Użytkowych (FIS) WOPR został jej członkiem. FIS na kolejnym Kongresie w Cardiff w roku 1994 wstąpił do International Lifesaving - Międzynarodowej Organizacji Ratownictwa Wodnego, tworząc Federację Europejską (ILS Federation of Europe).        W Sandomierzu, w dniach 1-3 października 2004 r. odbyła się pod przewodnictwem prof. dr hab. Tadeusza Koszczyca przewodniczącego Rady Naukowej WOPR Międzynarodowa Konferencja Naukowa pt. Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe w jednoczącej się Europie, która uwieńczyła obchody 400-nej rocznicy ufundowaniem przez Hieronima Gostomskiego - klasztoru i szpitala w Sandomierzu, w której wzięło udział ponad 150 osób z kraju i zagranicy, w tym: Wiceprezydent International Lifesaving Federation i Prezydent International Lifesaving Federation of Europe - dr Klaus Wilkens; Wiceprezydent ILS i Prezydent ILS Federation Regionu Ameryk - Chris Brewster, Sekretarz Generalny ILS Federation Regionu Azji i Pacyfiku - Greg Nance.        Prowadzona działalność sportowa na terenie kraju prowadzi do wzrostu sprawności ratowników i jest doskonałym elementem marketingowym WOPR. Reprezentanci Polski w ratownictwie wodnym byli mistrzami świata, Europy, wygrywali wielokrotnie zawody międzynarodowe.         WOPR z dużym zainteresowaniem spogląda na przemiany zachodzące w obszarze ratownictwa. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji nadzoruje działalność WOPR, a ważnymi organami administracji państwowej są Minister Edukacji Narodowej i Sportu oraz Minister Zdrowia. Zachodzące przemiany w Polsce zmusiły WOPR do przeobrażeń organizacyjnych, modernizacji, w części, zbudowania nowego systemu finansowania, ubezpieczeń, badań profilaktycznych, łączności, szkolenia oraz zbierania, gromadzenia, przetwarzania i przekazywania informacji.        W poszczególnych jednostkach wojewódzkich WOPR są tworzone Grupy Operacyjne (GO), przygotowywane do współdziałania z organami administracji rządowej, samorządowej i innymi podmiotami zainteresowanymi obronnością, bezpieczeństwem i porządkiem na wodach oraz ochroną środowiska, a także do udziału w operacjach i prowadzenia lub udziału w akcjach ratowniczych podczas zagrożeń powszechnych, katastrof naturalnych, awarii technicznych, w tym przede wszystkim powodzi.        Członkowie GO WOPR są szkoleni na kursach specjalistycznych i ciągle doskonalą umiejętności w trakcie okresowych ćwiczeń, co pozwala działać w warunkach ekstremalnych, w tym w warunkach zimowych, we współpracy z jednostkami Państwowej Straży Pożarnej (PSP), Policji i Obrony Cywilnej oraz pozostawać w dyspozycji wydziałów zarządzania kryzysowego urzędów wojewódzkich.         Obsadę GO WOPR na jednej zmianie powinno stanowić pięciu ratowników wodnych, w tym kierownik grupy - żeglarz stermotorzysta, instruktor płetwonurkowania lub instruktora WOPR, pozostali powinni być stermotorzystami, z uprawnieniami kierowców kategorii B i E, przeszkoleni w ratownictwie medycznym wg standardów PSP. Środki na utrzymanie i szkolenie koordynatorów GO WOPR pochodzą z budżetu centralnego WOPR. W standardzie wyposażenia GO WOPR znajduje się: samochód towarowo-osobowy z wyciągarką i hakiem holowniczym, łódź motorowa z silnikiem zaburtowym, przyczepa podłodziowa, radiotelefon stacjonarny i nasobne, zestaw medyczny WOPR R-1, nosze ortopedyczne, kompresor spalinowy i sprzęt nurkowy.        Wyspecjalizowane instytucje zarządzania kryzysowego powinny postrzegać WOPR jako podmiot z przygotowanymi strukturami organizacyjnymi do prowadzenia działalności ratowniczej na wodach, jako nowoczesne na miarę XXI wieku stowarzyszenie ratowników wodnych.

 

Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe, GOPR, organizacja powstała w 1952 w Zakopanem poprzez połączenie Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego i regionalnych sekcji ratunkowych. Prowadzi działalność ratunkową i profilaktyczną w górach, a także w przypadkach katastrof lub klęsk żywiołowych.

1952 powstają sekcje regionalne: Beskidzkie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe (BOPR), Krynickie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe (KOPR) i Sudeckie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe (SOPR), XI 1952 połączenie grup regionalnych i TOPR, powstaje GOPR-PTTK (1952-1977 GOPR działało w strukturach PTTK), 1954 powstaje Grupa Rabczańska (od 1970 jako Grupa Podhalańska), 1956 TOPR, BOPR, KOPR i SOPR przemianowane oficjalnie na grupy regionalne GOPR (Grupa Tatrzańska, Beskidzka, Krynicka i Sudecka), 1961 powstaje Grupa Bieszczadzka, 1968 GOPR przyjęty na członka zwyczajnego Międzynarodowej Komisji Ratownictwa Alpejskiego (IKAR - CISA), 1976 Grupa Sudecka zostaje podzielona na: Grupę Karkonoską i Grupę Wałbrzysko-Kłodzką, 1977 wyłączenie GOPR ze struktur PTTK i zarejestrowanie samodzielnego stowarzyszenia, 1991 struktury GOPR opuszcza Grupa Tatrzańska tworząc TOPR, 1998 powstaje Grupa Jurajska (przyjmując w strukturę organizacyjną dotychczasowe Jurajskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe).

Poczet Prezesów Zarządu Głównego (Rady Nadzorczej) GOPR: Stefan Zwoliński (1952-1956), Jerzy Ustupski (1956-1974), Jerzy Hajdukiewicz (1974-1975), Adam Jurczakiewicz (1976-1978), Jan Chyliński (1978-1979), Tadeusz Rudolf (1979-1982), Marian Riemen (1982-1984), Józef Różnański (1984-1986), Tadeusz Zachariasiewicz (1986-1987), Józef Szewczyk (1987-1994) i Władysław Mirota (od 1994).

Poczet Naczelników GOPR: Tadeusz Pawłowski (1952-1961), Jan Komornicki (1973-1988), Wojciech Krok (1988-1990), Andrzej Miodoński (1990-1992), Wojciech Bartkowski (1992-1994), Jan Komornicki (1994-1997), Jacek Dębicki (od 1997).

Przyrzeczenie ratownika: "Dobrowolnie przyrzekam pod słowem honoru, że póki zdrów będę, na każde wezwanie Naczelnika lub jego zastępcy, bez względu na porę dnia i stan pogody, stawię się w oznaczonym miejscu i godzinie, i udam się w góry celem niesienia pomocy ludziom jej potrzebującym. Postanowień statutu GOPR będę przestrzegał ściśle, polecenia Naczelnika, zastępców, kierowników wypraw i akcji - będę wykonywał rzetelnie, sumiennie, i gorliwie pamiętając, że od mojego postępowania zależy zdrowie i życie ludzkie. W pełnej świadomości przyjętych na siebie trudnych obowiązków i na znak dobrej woli, przyrzeczenie powyższe przez podanie ręki naczelnikowi - potwierdzam" pozostaje niezmienione od czasów M. Zaruskiego i K. Bachledy

5. Od ilu lat można zdobywać odznaki w turystyce pieszej?

ODZNAKA TURYSTYKI PIESZEJ

OTP-PTTK, ustanowiona w 1951 roku, można ją zdobywać począwszy od 10 roku życia, na wycieczkach pieszych, zaliczając 1 punkt za 1 km. Trasy tych wycieczek może ułożyć sam turysta. Odznaka ma sześć stopni.

 

Stopień odznaki	Liczba punktów	Warunki ogólne
popularna	60 pkt	w jednym roku
brązowa	100 pkt	w dowolnym okresie czasu
mała srebrna	250 pkt	w ciągu dwóch lat
mała złota	500 pkt	w ciągu trzech lat
duża srebrna	2 szlaki po 150 km w ciągu trzech lat, zatwierdzone przez przewodnika turystyki pieszej lub wskazane w regulaminie OTP albo udział w OWRP
duża złota	opracowanie 2 szlaków - po 200 km - w ciągu 3 lat

Określone są natomiast miejscowości, za zwiedzanie których dolicza się dodatkowe punkty. Od 1974 roku w turystyce pieszej wprowadzono odznakę "Za wytrwałość" która może być zdobywana trzykrotnie, przez kilkakrotne powtórzenie norm przewidzianych na brązową OTP. Ustanowiono także odznakę dla "Najwytrwalszych".

6. Kto była pomysłodawcą GOPR'U i chyba PTTK (nie pamiętam dokładnie)?

Polskie Towarzystwo Tatrzańskie

(rok założenia 1873)

Dnia 3 sierpnia 1873 r. w dawnym dworze zakopiańskim Ludwika Eichborna (tzw. Zwierzyńcu) zapadła decyzja założenia Towarzystwa Tatrzańskiego. Jego projekt przypisuje się Feliksowi Pławickiemu, kapitanowi armii austriackiej i posłowi do sejmu galicyjskiego, konkretyzującemu koncepcje ks. Józefa Stolarczyka, dr. Tystusa Chałubińskiego, Eugeniusza Janoty, Franciszka Biesiadeckiego, dr. Bolesława Lutestańskiego i innych.

Sformalizowanie czynności założycielskich nastąpiło już 31 grudnia 1873 r., a pierwszy Statut nadawał Towarzystwu nazwę: "Galicyjskie Towarzystwo Tatrzańskie" z siedzibą w Nowym Targu i jako cele działania określał: uprzystępnianie i badanie gór. Rychłe zmiany w Statucie (31 maja 1874 r.) rozszerzyły cele programowe o ochronę kozic i świstaków oraz innych zwierząt (m. in. poprzez utworzenie straży tatrzańskiej) oraz zasięg terytorialny Towarzystwa. Konsekwencją tych zmian było też przyjęcie nowej nazwy: "Towarzystwo Tatrzańskie" z siedzibą w Krakowie.

W pierwszym dziesięcioleciu istnienia Towarzystwa powstały także jego pierwsze oddziały terenowe: w Stanisławowie (1876), Kołomyi (1876), Lwowie (1883). Następnymi były oddziały: Pieniński w Szczawnicy (1893), Babiogórski w Żywcu (1905) i "Beskid" w Nowym Sączu. Dalszy rozrost terytorialny przypadł na lata powojenne I Wojny Światowej, kiedy to powstały oddziały Towarzystwa Tatrzańskiego w Warszawie, Nowym Targu, Łodzi, Poznaniu i Cieszynie.

Zakończenie I Wojny Światowej i odrodzenie się Państwa Polskiego umożliwiły kolejną zmianę nazwy Towarzystwa (1919 r.) na: "Polskie Towarzystwo Tatrzańskie". Fakty te były też niewątpliwie przyczyną dużej reorganizacji ustrojowej i programowej Towarzystwa. W roku 1922 Zjazd Towarzystwa Tatrzańskiego oficjalnie zatwierdził programy działania sekcji: Turystycznej, Narciarskiej, Ochrony Przyrody, Ludoznawczej oraz Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego. Nowe formy organizacyjne objęły również przewodnictwo górskie. Wspólną ideą było badanie Karpat, w szczególności Tatr i Pienin, oraz ułatwianie ich zwiedzania, ochrona zwierząt górskich, wspieranie przemysłu górskiego.

Realizacja celów statutowych Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego zaowocowała wkrótce m. in. założeniem sieci stacji meteorologicznych w górach i na Pogórzu, umożliwiających m. in. redakcję "Komunikatów pogodowych dla turystów", a "badanie Karpat" objęło np.: geografię i geologię, klimatologię, biologię, antropologię, etnografię, speleologię, muzykologię, historię i muzealnictwo, dzieje turystyki i taternictwa. Polskie Towarzystwo Tatrzańskie "z rozmachem" też zaczęło pracować nad uprzystępnianiem gór. Wynikiem zabiegów Towarzystwa były m. in.: budowa linii kolejowej oraz drogi krajowej z Krakowa do Zakopanego, a przy zaangażowaniu własnych środków finansowych: budowa, utwardzanie i oświetlenie ulic Zakopanego, budowa licznych szlaków i ścieżek górskich, budowa innych urządzeń turystycznych. Szczególnie wiele uwagi poświęcono budowie schronisk turystycznych oraz organizacji stacji turystycznych. Do roku 1939 PTT dysponowało 54 schroniskami, 81 stacjami turystycznymi, 10 schroniskami niezagospodarowanymi, o łącznej liczbie 4543 miejsc noclegowych, a duża ich część do dziś służy turystom.

Nowe cele i zadania stanęły przed Polskim Towarzystwem Tatrzańskim po II Wojnie Światowej. Zmiany terytorialne i ludnościowe, a przede wszystkim specyficzna sytuacja społeczna i polityczna, zmusiły Towarzystwo do poszukiwania nowych form organizacyjnych oraz rozwiązań jednoczących ruch turystyczny. Przed podobnym problemem stanęło i drugie z polskich Towarzystw turystycznych: powstałe w 1906 r. w Warszawie Polskie Towarzystwo Krajoznawcze. Skutkiem wzajemnych uzgodnień było zwołanie Zjazdu Delegatów obu Towarzystw, który w dniu 17 grudnia 1950 r. dokonał połączenia Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego i Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego w Polskie Towarzystwo Turystyczno - Krajoznawcze.

Polskie Towarzystwo Krajoznawcze

(rok założenia 1906)

W podzielonej zaborami Polsce, a konkretnie pod zaborem rosyjskim (w tzw. Kongresówce) w roku 1906 powstało Polskie Towarzystwo Krajoznawcze. Jego założycielami byli m. in. Aleksander Janowski - pracownik kolei warszawsko - wiedeńskiej, Karol Hofman - dziennikarz, Kazimierz Kulwieć - pedagog i przyrodnik, Zygmunt Gloger - naukowiec, etnograf, Kazimierz Czerwiński - nauczyciel, przyrodnik.

Jednym z głównych celów ideowych Towarzystwa było pokazanie, zwłaszcza młodzieży, piękna ziemi ojczystej, by w ten nieco zakamuflowany sposób, budzić w społeczeństwie umiłowanie kraju, jego historycznego dorobku, rozwijać partiotyzm. Cel ten najlepiej oddaje naczelna dewiza Towarzystwa:

"Przez poznanie kraju do jego umiłowania, przez umiłowanie do czynów ofiarnych",

która znalazła potwierdzenie w zatwierdzonej przez władze carskie Ustawie Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego (pełniącej rolę Statutu). Określał on, że celem zarejestrowanego w Warszawie PTK jest zbieranie i szerzenie wiadomości krajoznawczych oraz gromadzenie zbiorów naukowych, organizowanie wycieczek, tworzenie oddziałów prowincjonalnych, urządzanie wystaw, opieka nad pomnikami historii i przyrody.

Roli przewodników, a równocześnie nauczycieli wiedzy o kraju, podjęło się społecznie liczne grono działaczy PTK, współdziałających od roku 1909 z powstałą Komisją Wycieczkową. Spośród nich wymienić z pewnością należy wspomnianego wyżej Aleksandra Janowskiego oraz Mieczysława Orłowicza - orędownika krajoznawstwa górskiego i nizinnego.

I Wojna Światowa na krótko przerwała działalność PTK, a po odzyskaniu niepodległości i scaleniu ziem polskich reaktywowane Towarzystwo objęło swoim zasięgiem cały kraj. Powołane zostały nowe oddziały, zwłaszcza na terenach byłego zaboru pruskiego i austriackiego. Rozwój ten przerwały jednak działania II Wojny Światowej.

Rzeczywistość okresu powojennego zmusiła Towarzystwo do działań wzmacniających pozycję idei krajoznawczo - turystycznych na drodze zacieśnienia związków z Polskim Towarzystwem Tatrzańskim. Ich efektem było zjednoczenie PTT i PTK.

Zjednoczenie PTT (1873) i PTK (1906)

(Zjazd Zjednoczeniowy 1950 r.)

Pomysł połączenia Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego i Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego nie był nowy gdyż między oboma Towarzystwami istniały od dawna przyjacielskie więzy, mimo znaczących różnic organizacyjnych, programowych i różnego zasięgu terytorialnego. Natomiast na jego ostateczną realizację wpłynęły niewątpliwie zasadnicze przemiany ustrojowe w powojennej Polsce i świadomość, że w nowych warunkach potrzebna jest jedna silna organizacja turystyczna, obejmująca swoim zasięgiem cały kraj. Uczciwie trzeba jednak stwierdzić, że w obu Towarzystwach istnieli także przeciwnicy połączenia, pełni obaw czy w nowej organizacji nie zostaną zatracone specyficzne wartości każdego z Towarzystw.

Dla wyjaśnienia wszystkich problemów i stworzenia modelu przyszłego Towarzystwa w roku 1948 została powołana Komisja Porozumiewawcza, a finalnym efektem jej działania było opracowanie "Podstaw ideologicznych oraz zasad przyszłego statutu".

Ostatnie Zjazdy Delegatów obu Towarzystw odbyły się w Warszawie, 16 grudnia 1950 r. W dniu następnym, tj. 17 grudnia 1950 r., na wspólnym Zjeździe PTT i PTK zostało dokonane połączenie obu Towarzystw, pod nową nazwą: "Polskie Towarzystwo Turystyczno - Krajoznawcze."

Lata następujące po połączeniu PTT i PTK, aż po dzień dzisiejszy, w pełni potwierdziły słuszność ówczesnych koncepcji. PTTK utrzymało silną pozycję obu poprzedników, stając się jednocześnie głównym "motorem" rozwoju turystyki w Polsce oraz znaczącym środowiskiem intelektualnym i opiniotwórczym. Trzeba jednak wyraźnie podkreślić, że siłą Towarzystwa, podobnie jak i jego protoplastów, były zawsze w pełni demokratyczne zasady tworzenia wszystkich struktur wewnętrznych, stojące nierzadko w sprzeczności z "życzliwymi" sugestiami różnych czynników oficjalnych. Może to właśnie, obok turystyczno - krajoznawczych pasji i społecznego zaangażowania członków Towarzystwa, jest największą wartością PTTK.

---------------------------------------------------------------

Zajmuje się wszelkimi formami turystyki krajowej i zagranicznej, głównie turystyką kwalifikowaną (turystyka górska, piesza, kajakowa, żeglarska, kolarska, motorowa i narciarska). Działalność szkoleniowa (kursy przewodnickie i przodownickie, szkolenia młodzieży), usługowa (obsługa ruchu turystycznego, wypożyczalnie sprzętu turystycznego i sportowego, organizacja imprez turystycznych), gospodarcza (baza noclegowo-gastronomiczna, 200 obiektów turystycznych, łącznie ponad 20 tys. miejsc noclegowych), krajoznawcza (wyznaczanie i znakowanie szlaków turystycznych). Również działalność wydawnicza, m.in. rocznik Wierchy, rocznik Ziemia, mapy, foldery, przewodniki (Wyd. PTTK "Kraj").

PTTK zajmuje się też ochroną przyrody i zabytków, inicjuje działalność naukową, prowadzi muzea regionalne (16 obiektów) i biblioteki (m.in. Centralną Bibliotekę Górską w Krakowie). Członek wielu międzynarodowych organizacji turystycznych.

7. Która baza noclegowa jest najniższej jakości?, czy jakoś tak, w każdym razie chodziło o pole namiotowe.

??

8. Co ma niższą kategoryzację dom turysty czy dom wycieczkowy czy dom wczasowy?

???

9. Ile km liczą szlaki wodne w Polsce i chyba jeszcze było pytanie o szlaki turyst. pieszej nizinnej.

14. Jak dzielimy akweny i cieki wodne ze względu na przydatność do sportów wodnych i kąpieli?
- wody przydatne do wielkich form sportów wodnych, kąpieli, wędrówek wodnych - są to wody przybrzeżne Bałtyku, Zalew Szcecinski, Zalew Wiślany, jeziora i zbiorniki powyżej 100 ha, cieki wodne które są przydatne do wszystkich form wędrówek
- pozostałe jeziora o powierzchni powyżej 10 ha oraz cieki wodne uznawane za przydatne do wędrówek kajakowych
15. Wymień najważniejsze turystyczne szlaki wodne w Polsce.
- łączące obszary środkowej Polski z Pojezierzem Pomorskim i Mazurskim: Warta, Noteć, Narew, Cisa, Biebrza,
- atrakcyjne szlaki wodne rzek górskich - Opraw, Dunajec

16. Jakie kryteria określają przydatność środowiska do uprawiania narciarstwa?
- długość i zaleganie pokrywy śnieznej (powyżej 60 dni/rok),
- różnica wzniesień (150m),
- średnie nagrzanie 7 - 26°C.
17. Jakie jeziora w Polsce wyróżniają się najdłuzszym sezonem kąpielowym?
- jezioro Górewskie,
- jezioro Stawskie,
- jezioro Gopło,
- jezioro Nickie,
18.W jakim okresie trwa sezon kąpielowy w Polsce?
*sezon kąpielowy morski 21.06-07.07 oraz 21.08-04.09
*sezon kąpielowy (jeziora) 31.05-25.06 oraz 26.08-14.09
19.Świat:
wodospady,
szczyty górskie,
wulkany,
jaskinie,
wybrzeża,
wąwozy i kaniony,
jeziora,
parki narodowe,

---