Zasadnicze znaczenie dla ochrony bioróżnorodności na terenach wiejskich mają nast. Działania:

1. Przywrócenie do naturalnego stanu wszelkiego rodzaju mokradeł aby mogły spełniać właściwe funkcje ekologiczne

2. Wykorzystywanie mokradeł jako naturalnych ekstensywnie użytkowanych łąk lub całkowite wyłączenie ich z użytkowania rolniczego.

3. Ekstensywne użytkowanie jak największej powierzchni trwałych użytków zielonych na których zachowały się cenne półnaturalne zbiorowiska.

4. Zwiększanie różnorodności biologicznej na gruntach ornych (płodozmian).

5. Zakładanie i pielęgnowanie istniejących pasów zadrzewień.

6. Uczestniczenie gospodarstw położonych na obszarach przyrodniczo cennych w tzw. Programach rolno środowiskowych.

FORMY ŻYCIOWE ROŚŁIN I KLASYFIKACJA RAUNKIAERA

Formy życiowe - są to morfologiczne typy roślin będące wyrazem ich przystosowania do środowiska.

Klasyfikacja R. - jest to najstarsza klasyfikacja ekologiczna roślin, Raunkiaer klasyfikuje rośliny wg ich adaptacji do przeżywania w niekorzystnych warunkach środowiskowych (susza, zima). Podstawowym kryterium tej klasyfikacji jest położenie organów umożliwiających odnowienie (pąków) względem powierzchni ziemi (nadziemne, podziemne) jako tej właściwości, która w okresach niekorzystnych dla rozwoju rośliny umożliwia ich przetrwanie.

FANEROFITY (F)

• Pączki odnawiające znajdują się na pędach powietrznych na wys. Powyżej 0,5m od powierzchni ziemi;

• Tworzą najwyższe warstwy zbiorowisk roślinnych;

• Ich zdolności konkurencyjne są na ogół tym większe, im okazalszy jest wzrost rośliny.

1. MEGAFANEROFITY - drzewa o wysokości ponad 30m (przedstawiciele: Picea bies świerk, Abies alba jodła, Quercus rabur dąb)

2. MEZOFANEROFITY - drzewa o wysokości 8-30m (brzoza, olsza szara, grab)

3. MIKROFANEROFITY - dzrewa i krzewy o wysokości 2-8m (leszczyna, głóg, kruszyna)

4. NANOFANEROFITY - krzewy poniżej 2m wysokości, przedst. brzoza niska, wawrzynek wilczełyko)

CHAMEFITY (CH) niskopączkowe

Pączki odnawiające znajdują się nad ziemią w dolnych częściach pędów nie wyżej niż 50cm nad powierzchnią ziemi.

Zaliczamy do nich:

• Niskie krzewinki o zdrewniałych pędach;

• Półkrzewy o pędach tylko częściowo zdrewniałych częściowo obumierających w niekorzystnej porze roku;

• Rośliny zielne o trwałych pełzających pędach.

Krzewinka leśna (borówka leśna), wrzos, dębik ośmiopłatkowy, posłonek rozesłany, lepnica bezłodygowa, bylica piołun, smogliczka skalna, gwiazdnica wielkokwiatowa, modrzewnica zwyczajna

HEMIKRYPTOFITY (H) naziemno pączkowe

Pączki odnawiające umieszczone są na równi z powierzchnią gruntu i chronione przez żywe lub obumarłe liście odziomkowe (np. w kępach traw) ściółkę lub zewnętrzną warstwę gleby.

DO tej grupy należy szczególnie wiele gatunków leśnych łąkowych i stepowych strefy umiarkowanej.

Szczyr trwały, jaskier rozłogowy, kaczeniec (knieć błotna), mniszek lekarski, pokrzywa, dziurawiec, krwawnik pospolity, bylica pospolita, ostrożeń, tasznik, kozłek lekarski,

KRYPTOFITY (K) skrytopączkowe

Pączki odnawiające ukryte są w ziemi lub zanurzone w wodzie. Głębokie umieszczenie pączków skutecznie chroni je przed suszą i niskimi temperaturami zimowymi.

W Polsce kryptofity rosną przede wszystkim w runie lasów liściastych, tworząc główne składniki ich wiosennej flory.

Zaliczamy do nich:

1. Geofity czyli ziemnopączkowe (pączki ukryte są w ziemi)

• Geofity kłączowe

• Geofity korzeniowe

• Geofity cebulowe;

2. Helofity czyli rośliny bagienne;

3. Hydrofity czyli rośliny wodne.

GEOFITY KŁĄCZOWE (konwalia majowa, zawilec gajowy, perz )

GEOFITY KORZENIOWE (łopian, szczaw)

GEOFITY CEBULOWE (śnieżyczka przebiśnieg, mieczyk dachówkowaty, tulipany)

HELOFITY (trzcina pospolita, pałka szerokolistna , jeżogłówka gałęzista)

HYDROFITY (grążel żółty, grzybienie białe, wywłócznik kłosowy)

TEROFITY (T) rośliny jednoroczne

• Rośliny zamykają pełny cykl rozwojowy w jednym sezonie wegetacyjnym.

• Przeżywają krytyczna porę roku w postaci nasion

• Terofity mają słabo rozwinięte organy wegetatywne, a główny wysiłek skierowują na produkcję nasion,

• Nie wytrzymują przeważnie konkurencji ze strony roślin trwałych, natomiast łatwo i szybko kolonizują miejsca otwarte

Rumian polny, mak polny, chaber bławatek, fiołek polny, wyka gęstolistna, ostróżeczka polna, kąkol polny,

EPIFITY (E) porośla

• Rośliny samożywne osiedlające się na innych roślinach najczęściej na pniach lub gałęziach drzew, które stanowią dla nich jedynie fizyczną podporę.

• Ich pączki odnawiające znajdują się wysoko nad ziemią podobnie jak u fanerofitów

• Są to zwykłe rośliny niewielkie, najczęściej zielne, o specyficznych przystosowaniach, umożliwiających zachowanie dodatniego bilansu wodnego w trudnych warunkach życia na drzewach.

Przystosowanie E do nadziemnego trybu życia:

• Korzenie powietrzne chłonące wilgoć atmosferyczną (np. oplątwa brodaczkowata)

• Bulwy magazynujące wodę (np. u storczyków)

• Układ liści w formie lejka magazynującego wodę deszczową i substancje mineralne (np. u ananasowatych i paproci)

• Przekształcenia liści tworzących rodzaj własnej „doniczki” (np. u diszidii)

---