TKANKA NABŁONKOWA (3.1/ STR. 29)

I. FUNKCJE NABŁONKÓW:

- oddzielają organizm od otaczającego go środowiska,

- zabezpieczają organizm przed utratą wody,

- umożliwiają wymianę gazową,

- ułatwiają odbiór bodźców ze środowiska,

- wyścielają narządy i jamy organizmu,

II. CECHY WSPÓLNE NABŁONKÓW:

- zwarty układ komórek utrzymywany dzięki błonie podstawowej i połączeniom międzykomórkowym,

- są nieunaczynione; substancje odżywcze pobierają z leżącej pod nimi tkanki łącznej,

- są zdolne do podziałów; duże możliwości regeneracyjne;

III. RODZAJE NABŁONKÓW:

1. Nabłonek jednowarstwowy - występuje w miejscach, gdzie zachodzi przemieszczanie się substancji (dyfuzja, wchłanianie)

a) nabłonek jednowarstwowy płaski - zbudowany jest ze spłaszczonych, wielobocznych komórek; jądra komórkowe umieszczone są centralnie;

- występuje tam, gdzie warstwa oddzielająca nie powinna utrudniać transportu,

- u człowieka występuje w pęcherzykach płucnych, naczyniach krwionośnych oraz w nerkach, gdzie współtworzy torebki ciałek nerkowych.

b) nabłonek jednowarstwowy sześcienny - składa się z równościennych komórek; jądra komórkowe umieszczone są centralnie,

- występuje tam, gdzie intensywnie zachodzi wchłanianie i wydzielanie;

- u człowieka występuje w kanalikach nerkowych i końcowych odcinkach gruczołów

c) nabłonek jednowarstwowy walcowaty - tworzony przez wysokie komórki o kształcie nieregularnych graniastosłupów; jądra komórkowe znajdują się w spodniej warstwie cytoplazmy;

- u człowiek znajdują się w przewodzie pokarmowym (od żołądka do odbytu) oraz jajowodach

d) nabłonek jednowarstwowy wielorzędowy - tworzony przez wysokie komórki (przypominające powyginane graniastosłupy) i komórki niższe o klinowatym kształcie; jądra komórkowe umieszczone są na różnych wysokościach;

- na wolnej powierzchni komórek nabłonka występują rzęski mogące usuwać zanieczyszczenia;

- u człowiek występują w drogach oddechowych (jamie nosowej, tchawicy, krtani i oskrzelach)

2. Nabłonek wielowarstwowy - znajduje się tam, gdzie wymagana jest ochrona fizyczna lub chemiczna;

a) nabłonek wielowarstwowy płaski - zbudowany jest z kilku warstw komórek, zewnętrzne są wyraźnie spłaszczone; podziały w głębszych warstwach umożliwiają stałe odnawianie i złuszczanie wierzchniej warstwy tego nabłonka

- u człowieka występuje on w jamie ustnej, w pochwie i przedniej powierzchni rogówki oka; jest nim naskórek współtworzący naszą skórę

---