Temat stycznia: Porządek
„Osoba uporządkowana zachowuje się zgodnie z logicznymi zasadami, potrzebnymi dla osiągnięcia pewnego założonego i przewidzianego celu, organizując odpowiednio rzeczy, czas i działania z własnej inicjatywy, bez konieczności przypominania jej o tym”
(Dawid Isaacs, „La educacion de las virudeshumanas y su evaluacion”)
Porządek jest cnotą, która wspiera wszystkie pozostałe cnoty (patrz: tabela podział cnót ze względu na wiek - ostatnie zebranie dla rodziców), a temu, kto ją posiada daje pewność siebie i zwiększa jego skuteczność działania. Cnota porządku jest potrzebna, aby nasze dziecko mogło prawidłowo rozwijać się w sferze fizycznej, psychicznej i duchowej.
Kiedy i jak zacząć?
Rozwijanie cnoty porządku powinniśmy rozpocząć od narodzin dziecka (okres szczególnej wrażliwości przypada na 3 - 7 rok życia) poprzez konkretne nawyki w następujących płaszczyznach:
- porządek w porach posiłku
- porządek w porze snu
- porządek w higienie osobistej
- porządek w zabawie i pracy
Organizacja czasu.
Priorytety: nie zawsze to, co jest pilne jest ważne - nauczmy to dziecko rozróżniać, nauczmy je koordynować zajęcia rutynowe z innymi czynnościami, aby mogło tworzyć ”łańcuchy czynności”, jedna po drugiej
Planowanie: nauczmy dziecko planowania, gdy istnieje czynność wymagająca dłuższego czasu, w przyszłości nauczmy je korzystać z kalendarza, aby nie zapominało o czynnościach istotnych, choć nieregularnych
Wytrwałość: zadania wykonujemy do końca, sprawy mało przyjemne, mało czasochłonne, powinny mieć również wyznaczony swój czas realizacji, ponieważ mogą nie zostać wykonane. Czynności, które można przerwać i potem na nowo zacząć, nauczmy dziecko tak zakańczać, aby przedmiot można było łatwo odnaleźć, a zadanie rozpocząć.
Organizacja rzeczy materialnych:
Atmosfera porządku materialnego jest dla dzieci bardzo ważna. Jeśli dom nie jest czysty, dzieci zazwyczaj są niezbadane, brudne. Jeśli w domu panuje porządek rozumiany jako logika w utrzymywaniu mieszkania - każda rzecz ma swoje miejsce - dziecko najprawdopodobniej posiądzie taką zdolność w sprawach materialnych i również duchowych.
Organizacja rzeczy wg logicznego porządku ma dwa cele:
- przechowywanie rzeczy tak, aby się nie psuły i dłużej służyły (jak również użytkowanie ich w sposób odpowiedni)
- przechowywanie ich tak, aby je można było znaleźć w odpowiednim momencie
Nauczenie dziecka rozróżniania przedmiotów, które używamy wg określonych reguł, zasad, i takich, które możemy używać zgodnie z interpretacją dziecka ma jeszcze jeden ważny aspekt: uczymy dziecko wykorzystywać swoje możliwości i talenty w celu, w którym zostały im dane.
Praktyczne rozwiązania
Rzeczy wspólnego użytku:
- dzieci powinny wiedzieć, GDZIE jest miejsce każdej rzeczy i KIEDY powinny ją odłożyć na swoje miejsce (w sposób naturalny przekażemy im tę wiedzę angażując je w czynności domowe, tworząc ogólną atmosferę odkładania rzeczy na swoje miejsce i dbając o porządek, tłumacząc dziecku, dlaczego dana rzecz ma takie a nie inne miejsce)
Rzeczy dziecka:
- dzieci powinny uczyć się CHOWAĆ swoje rzeczy wg własnych kryteriów (nawet, jeśli nie do końca zgadzają się one z logiką dorosłych), uzasadniając nam jednocześnie swój „system” (pomożemy im w ten sposób wyrabiać swoje zdanie)
W środowisku rodzinnym możemy stosować pewne „schematy”, które uporządkują świat dziecka, np.
- powitanie się z rodzicami, rodzeństwem po powrocie z przedszkola
- samodzielne zdejmowanie okrycia i odkładanie na określone miejsce
- umycie rąk i posiłek
- zabawa, a po niej odkładanie zabawek na swoje!!! miejsce
- pomoc rodzicom w obowiązkach domowych (np. segregacja bielizny, podlewanie kwiatów, układanie sztućców).
Porządek nie powinien stać się celem samym w sobie, dlatego ważne, aby dziecko nabyło tę cnotę w sposób naturalny, w miłej atmosferze, aby było uporządkowane niejako spontanicznie (od nawyku do cnoty). Porządek, aby spełnił swoją misję, powinien być czymś wewnętrznym i wypełnionym znaczeniem (wynikającym ze znajomości sensu i celu porządku), aby dziecko nie popadło w pedanterię lub zniechęcenie, ponieważ nie jest w stanie sprostać naszym kryteriom porządku.