"Boska komedia" Dantego - elementy średniowiecza i zapowiedź renesansu
Cechy wskazujące na charakter średniowieczny utworu:
budowa wszechświata w/g pojęć ówczesnej wiedzy
bohaterami są zmarli - potępieni lub zbawieni
bohaterowie stawiają pytania egzystencjalne o: istotę miłości, wiary, cierpienia, wolną wolę, rozprawiają o śmierci, karze, zbawieniu
Dante posługuje się alegorią, dozuje elementy makabry, turpizmu i wzniosłego piękna
rozważa sprawy ostateczne - zbawienie, potępienie, śmierć
symbolika cyfr przewija się przez cały utwór - cyfra 3 symbolizuje Trójcę Świętą; utwór składa się z trzech części - Piekło, Czyściec, Raj (każdy z 9 kręgów); utwór składa się z 33 pieśni pisanych tercyną (trójwersową zwrotką)
temat dzieła zgodny z filozofią teocentryzmu (najwyższą wartością jest Bóg)
przypomina o nieuniknionej śmierci - memento mori; zależność między życiem i karą - każdy odpowiada za swoje uczynki ('Sąd Ostateczny' Merulinga - ludzie są ważeni (ich uczynki) i w zależności od wyniku idą do Piekła albo Raju. Grzechy egoizmu, lekceważenie ... oznaczają karę po śmierci
czas powstania (w epoce średniowiecza) - jest tu doskonale uchwytna ideologia, problemy religijne ówczesnych ludzi (np. czy nieochrzczone dziecko może dostać się do raju, czy poganie też mają prawo do raju)
samo wyobrażenie piekła (skarżące się dusze, męki, ognie pekielne)
Zapowiedź renesansu:
poemat napisany w języku włoskim, ojczystym, tymczasem w średniowieczu obowiązywała łacina
poeta mówi o sobie Stracił z oczu szlak nieomylnej drogi..., właściwą drogę natomiast wskazuje mu rzymski, a więc pogański, poeta Wergiliusz (autor skłania się do mądrości starożytnej)
składa hołd Wergiliuszowi jako mistrzowi, a zarazem całej antycznej kulturze
ukazuje świat mitologii - bogów, herosów, szeroko nawiązuje do kultury antyku
dzieło uwypukla tragizm (trzeba ponieść karę)
związki literackie - Dante jest pierwszoplanowym bohaterem, w 'Boskiej Komedii' udokumentował filozofię życia, środek ciężkości padł na narratora, który zszedł aż do piekła, by znaleźć odpowiedzi na pytania przerastające epokę średniowiecza (renesans próbuje już zgłębić funkcjonowanie człowieka i życia)
hierarchia ludzkich win i stosunek poety do cierpienia odbiegają od poglądów głoszonych przez księży - najłagodniej ocenia przewinienia zmysłowe, najsrożej tych, którzy działają na szkodę społeczeństwa; grzeszników traktuje ze zrozumieniem i współczuciem
poeta jest piewcą miłości - składa hołd Beatrycze