Przedstaw genezę i charakter sojuszu Anglii i Rosji na początku XX wieku.
Główną przyczyną zawiązania sojuszu między Rosją a Wielką brytanią był wzrost potęgi militarnej i morskiej Niemiec oraz błędna polityka zagraniczna Niemiec.
Oficjalnie sojusz brytyjsko-rosyjski został zawarty porozumieniem z 31 sierpnia 1907 roku. Porozumienie to ostatecznie zakończyło „Wielką Grę” (rywalizację o wpływy w Azji środkowej pomiędzy Anglią a Rosją), ustalono strefy wpływów dotyczące Persji Afganistanu oraz Tybetu, zacieśniło współpracę ekonomiczną oraz co najważniejsze doprowadziło do zachowania równowagi sił wobec rosnącej pozycji Niemiec. Porozumienie powyższych dwóch krajów po wcześniejszym sojuszu francusko-rosyjskim (1892r) oraz francusko-brytyjskim (8 kwietnia 1904) doprowadziło do powstania trójporozumienia.
W ostatnim dwudziestoleciu 20 wieku doszło do gwałtownych zmian w stosunkach między mocarstwowych. Wypracowane przez Bismarcka dobre stosunki z Rosją uległy załamaniu w 1890 roku kiedy to Wilhelm II odrzucił propozycję Rosji na przedłużenie traktatu reasekuracyjnego (Gwarantował neutralność obu krajów w wypadku rozpoczęcia wojny z państwem trzecim. Neutralność nie obowiązuję Rosji w chwili ataku Niemiec na Francję a także Niemiec w sytuacji kiedy Rosja znajdzie się w stanie wojny z Austro-Węgrami.) Nowe partnerstwo Niemiec z Austrią spowodowało niepokój Rosyjski o swą strefę wpływów na Bałkanach, wymusiło zbliżenie Rosji do Francji jako przeciwwagę, zbliżenie spotęgowane porozumieniem kolonialnym Brytyjsko - Niemieckim( odebranym przez rosję jako pierwszy krok Angli do zawarcia sojuszu).
Niemieckie nadzieje na sojusz z Wielką Brytanią okazały się niemożliwe do zrealizowania, dążenia do zawarcia formalnego sojuszu były niemożliwe ze względu na tradycyjną politykę „splendid isolation” a coraz mocniejsze naciski niemiec w pewnym momencie opierajace się na demonstracji sily oraz dynamiczna rozbudowa floty niemieckiej całkowicię zniechęciły Wielką Brytanie do jakiejkolwiek współpracy .
Przytoczę kilka fragmentów z Kissingera ,które powinny wyjaśnić to zagadnienie.
„Poprzez Układy śródziemnomorskie z 1887r, Wielka Brytania związała się pośrednio z trójprzymierzem(...) w nadziei ,że Włochy i Austria mogą wzmocnić swoje pozycje w stosunkach z Fracją w Afryce Północnej i z Rosją na Bałkanach.(...)
Nowe imperium Niemieckie nie bardzo wiedziało co począć z nadarzającą się sposobnością. Geopolityczna rzeczywistość powoli wyciągała Wielką Brytanię z jej splendid isolation(...) Niemieccy twórcy polityki - przekonani, że Rosja i Wielka Brytania desperacko potrzebują Niemiec- sądzili, że uda im się targować nieustępliwie z obiema stronami, nie określając w zasadzie o co i nie wyobrażając sobie nawet, że popychają w ten sposób Rosję i Wielką Brytanie ku sobie."
„Gwałtowne i władcze poszukiwanie przymierza przez cesarza jedynie nasiliło brytyjskie podejrzenia. Niemiecki program morski połączony z nękaniem Wielkiej Brytanii podczas wojny Burskiej w 1899-1902r. Doprowadziły do całkowitego przewartościowania brytyjskiej polityki zagranicznej. Przez półtora wieku Wielka Brytania uważała Francję za główne zagrożenie równowagi europejskiej, któremu należy przeciwstawiać się z pomocą jednego z państw niemieckich, raczej Austrii ale czasami także Prus. Rosję postrzegała jako największe zagrożenie swojego imperium. Mając jednak w ręku przymierze z Japonią, Wielka Brytania zainicjowała systematyczne wysiłki zmierzające do uregulowania nie załatwionych kwestii kolonialnych z Francją, doprowadzając do tak zwanej Entente Cordiale w 1904r.; był to właśnie tego rodzaju układ dotyczący nieformalnego współdziałania, jaki Niemcy konsekwentnie odrzucały. Niemal natychmiast Wielka Brytania zaczęła szukać możliwości zawarcia podobnego układu z Rosją.
Ponieważ Entente była formalnie porozumieniem kolonialnym, technicznie nie stanowiła odejścia od tradycyjnej polityki brytyjskiej „splendid isolation”. Praktycznym jej efektem było porzucenie przez Wielką Brytanię pozycji czynnika równoważącego i przyłączenie się do jednego z dwóch przeciwstawnych przymierzy.”
„W ciągu dekady Rosja, uprzednio związana Traktatem Reasekuracyjnym z Niemcami, stała się wojskowym sprzymierzeńcem Francji, podczas gdy Wielka Brytania- ubiegająca się od czasu do czasu o względy Niemiec- weszła do francuskiego obozu dyplomatycznego. Niemcy dokonały niezwykłego dzieła: siebie wyizolowały, a jednocześnie doprowadziły do zbliżenia trzech byłych wrogów i utworzenia przez nich wrogiej koalicji skierowanej przeciwko Niemcom.”
„Podobnie jak porozumienie anglo-francuskie, brytyjskie porozumienie z Rosją rozpoczęło się od ugody w sprawach kolonialnych. Przez kilka lat Wielka Brytania i Rosja powoli załatwiały swoje spory kolonialne. Zwycięstwo Japonii nad Rosją w 1905r. Skutecznie ukróciło dalekowschodnie ambicje Rosji. W lecie 1907r. Wielka Brytania mogła bezpiecznie zaoferować Rosji wspaniałomyślne warunki w Afganistanie i Persji, dzieląc Persję na trzy strefy wpływów(...) Anglo- rosyjskie stosunki, na które dziesięć lat wcześniej padał cień sporów obejmujących jedną trzecią globu(...) wreszcie się spokojnie ułożyły. O stopniu zaprzątnięcia brytyjskiej uwagi Niemcami dobitnie świadczy fakt, że Wielka Brytania skłonna była nawet porzucić swoją determinację, by nie dopuścić Rosji do Dardaneli, tylko po to, żeby uzyskać współdziałanie Rosji.”
Najważniejsze informacje:
formalne porozumienie: 31 sierpnia 1907
Ustala podział strefy wpływów na Bliskim Wschodzie (zakończenie „Wielkiej Gry”)
Współpraca ekonomiczna
Doprowadzenie do równowagi sił w chwili rosnącej pozycji Niemiec