Podstawowe urządzenia wejścia - wyjścia wchodzące w skład zestawu komputerowego

Urządzenia wejścia - wyjścia to urządzenia połączone z jednostką centralną. Tworzą one zestaw komputerowy, pomagają sprawnie obsługiwać komputer. Są to urządzenia zewnętrzne, znajdujące się poza główną częścią komputera (jednostką centralną). Dzięki nim możemy nawiązać kontakt z komputerem. Urządzenia zewnętrzne dzielimy na dwie grupy:
- wejściowe, za pomocą których dostarczamy komputerowi różnych informacji, tj. klawiatura, mysz, trackball, skaner, joystick.
- wyjściowe, przez które komputer może przekazywać nam rezultaty swojej pracy, tj. monitor, drukarka, fotonaświetlarka, ploter.

Klawiatura to podstawowe urządzenie wejściowe, służące do porozumiewania się z komputerem. Za pomocą klawiszy użytkownik może wprowadzać do komputera polecenia i dane, a efekt naszej pracy uwidacznia się natychmiast na monitorze.
Klawisze są pogrupowane ze względu na przeznaczenie. Wyodrębnia się kilka charakterystycznych bloków klawiszy:
- blok klawiszy alfanumerycznych (najliczniejsza grupa, do której zaliczamy m.in. litery, cyfry, symbole, klawisze Enter i spacja),
- blok klawiszy funkcyjnych (klawisze od Esc do F12),
- blok klawiszy specjalnych (grupa dziewięciu klawiszy o angielskich nazwach),
- blok klawiszy numerycznych,
- blok klawiszy sterujących kursorem (prawo, lewo, góra, dół).

Klawiatury różnią się liczbą klawiszy oraz kształtem. Można spotkać klawiatury standardowe lub klawiatury multimedialne (z funkcjami multimedialnymi).

Mysz również umożliwia nam wydawanie komputerowi polecenia. Przesuwając myszą po płaskiej powierzchni, możemy kierować ruchami wskaźnika (strzałki) na ekranie. Kursor możemy swobodnie przemieszczać po całe powierzchni ekranu. Jeśli mysz przesuniemy na przykład w lewo, kursor też przesunie się w tę stronę. Za jego pomocą wskazujemy wybrane przez nas elementy. To jednak nie wszystkie możliwości myszki. Za jej pomocą:
- wskazujemy wybrany element,
- klikamy na wskazanym elemencie,
- przeciągamy wybrany element.

W ten sposób sterujemy pracą wielu programów. Bez myszy trudno dziś wyobrazić sobie pracę z komputerem. Myszka jest w składzie każdego zestawu komputerowego.

Trackball to urządzenie przypominające odwróconą myszkę. Spełnia te same zadania, lecz wymaga znacznie mniej miejsca na stoliku. Ruchem kursora steruje się, poruszając wystającą z obudowy kulką.

Skaner to urządzenie do wprowadzania obrazu (np. zdjęcia, tekstu lub kodu paskowego na towarach) do pamięci komputera z kartki papieru lub fotografii, który później możemy swobodnie zmieniać za pomocą komputera. Następnie możemy je wydrukować za pomocą drukarki.

Monitor to najważniejsze urządzenie wyjściowe. Służy komputerowi do porozumiewania się z człowiekiem - jego użytkownikiem. Na monitorze komputer wyświetla przebieg swojej pracy, a także jej wyniki. Gdy będziemy przygotowywać teksty, i rysunki, ukazywać się one będą właśnie na ekranie monitora. Można zatem powiedzieć, że dzięki monitorowi możliwa jest bezpośrednia i ciągła kontrola człowieka nad przebiegiem pracy programu komputerowego.

Monitory wyświetlają obraz tworzony przez kartę graficzną, zamontowaną na płycie głównej, wewnątrz komputera. Obraz jest generowany (tworzony) przez kartę zgodnie z poleceniami otrzymywanymi od procesora. Zarówno karta, jaki monitor mogą pracować w dwóch trybach: tekstowym i graficznym.

W trybie tekstowym wyświetlane są znaki tekstowe. Oznacza to, że nie jest możliwe zmuszenie monitora do zapalenia na ekranie tylko jednego punktu, zwanego pikselem. Zapalanych jest równocześnie kilka w obrębie jednego znaku - matrycy znaku.

W trybie graficznym sterowany jest każdy punkt na ekranie. Umożliwia to wyświetlanie nawet bardzo skomplikowanych rysunków. Oczywiście w tym trybie jest wyświetlany również tekst, przy czym każda litera musi być wówczas oddzielnie składana z wielu punktów, a nie wstawiona w postaci gotowej matrycy. Powoduje to spowolnienie pracy komputera, ale pozwala na wyświetlenie obiektów o dowolnym kształcie.

Drukarka umożliwia przeniesienie tekstu lub obrazu z komputera na kartkę papieru. Dzięki niej komputer może rysować i pisać na papierze. W zależności od typu drukarki wydruki mogą być czarno - białe lub kolorowe.
Na rynku komputerowym występuje kilka rodzajów drukarek:
- Igłowe - stosowane coraz rzadziej, pracujące bardzo głośno. Wykorzystywane głównie w firmach i sklepach do wystawiania faktur i rachunków. Drukarki te dają wydruki o niskiej jakości.
- Atramentowe - bardzo popularne, stosunkowo tanie, stosowane coraz częściej w domach. Wydruki z drukarek wyższych modeli są bardzo wysokiej jakości.
- Laserowe - mniej popularne, ze względu na bardzo wysoką cenę. Jakość wydruków bardzo wysoka. Koszty eksploatacji bardzo niskie.

Ploter to urządzenie kreślące na papierze grafiki i rysunki, wymagające niezwykłej precyzji, np. mapy. Wykorzystują go głównie inżynierowie i architekci, by przenieść na papier stworzone przez siebie projekty.

Fotonaświetlarka to bardzo drogie urządzenie wykorzystywane w profesjonalnej poligrafii do wykonywania wysokiej jakości wydruków na folii.

Szczególnym urządzeniem zewnętrznym jest modem. Pozwala on na przesyłanie danych między komputerami za pośrednictwem linii telefonicznych. Ze względu na swe działanie modem możemy zaliczyć do urządzeń wejściowych, gdy odbiera przesyłane informacje, oraz do urządzeń wyjściowych, gdy wysyła informacje. Umożliwia też połączenie się z Internetem i wymianę informacji z użytkownikami komputerów na całym świecie (Internet to światowa sieć komputerowa, w której możliwe jest przesyłanie różnych informacji przez sieć telefoniczną i inne łącza, np. światłowody, łącza satelitarne).

Opracowanie: Dariusz Piestrzyński
Gimnazjum w Dobrej

---