Historia powstania koszykówki jako sportu jest długa i to można powiedzieć bardzo długa... Niektórzy historycy sportu podają rok 1891, inni jednak szukają początków koszykówki już w kulturze Majów, albo Chin i Indii. Istnieją dowody, na to, że Majowie grali, piłką zrobioną z pęcherzy zwierzęcych, w grę bardzo podobną do koszykówki. Tak jak w sporcie uprawianym dzisiaj, należało trafić piłką do kosza zawieszonego na palu.
Chińczycy natomiast rzucali piłką do wysokich koszy. Niestety nie zachowały się żadne informacje o przepisach czy zasadach tych gier, a ich podobieństwa do koszykówki zostały jedynie odnalezione na kilku malowidłach i płaskorzeźbach.
Od 1891 roku nastąpił jej gwałtowny rozwój. Popularność tej dyscypliny wzrastała na całym świecie. Do dzisiaj jednak najwyższy poziom prezentują Amerykanie, w kraju których istnieje zawodowa liga o nazwie National Basketball Association (popularnie NBA). Koszykówka stała się dyscypliną olimpijską od roku 1904, kiedy to reprezentacja Stanów Zjednoczonych zdobyła złoto, na razie jednak rywalizowali jedynie mężczyźni. Kobiety natomiast dołączyły dopiero w roku 1976. Wtedy też złote medale otrzymały zawodniczki z dawnego Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Również jeśli chodzi o NBA panie nie chciały dłużej zostawać w tyle i kilka lat temu powołano WNBA, czyli żeński odpowiednik NBA (przedrostek W od ang. women = kobieta). Sezon tej ligi rozgrywa się w przerwie wakacyjnej, kiedy zespoły NBA zakończą już swoje mecze.
NBA
Liga została założona w Nowym Jorku 6 czerwca 1946 jako Basketball Association of America (BAA). Nazwę National Basketball Association przybrała jesienią 1949 roku po połączeniu z rywalizującą National Basketball League.
Pierwszym mistrzem NBA została drużyna Philadelphia Warriors.
Women's National Basketball Association (WNBA) jest organizacją rządzący profesjonalną koszykarską ligą dla kobiet w Stanach Zjednoczonych. Sformowana w 1996 na wzór NBA, rozpoczęła grę w 1997. WNBA gra latem gdy sezon NBA się już skończył. Większość zespołów gra w tym samym mieście gdzie jego męski pierwowzór z NBA. Liga musi jeszcze zdobywać popularność i powodzenie finansowe jak starsza siostra - NBA.
W związku z małą ilością dowodów oraz późnym ich odkryciem, powstanie koszykówki oraz jej zaistnienie na arenie między narodowej, zawdzięczamy pewnemu konkursowi, który odbył się w Stanach Zjednoczonych pod koniec XIX wieku.
Konkurs i genialny pomysł
Rada Pedagogiczna w Springfield YMCA Sport College (Massachusetts) rozpisała w 1891 roku konkurs na grę/dyscyplinę sportu potrzebną do zachowania kondycji dzieci i młodzieży, podczas zimy. W wyniku konkursu wygrał projekt 30-letniego wówczas dr. Jamesa Naismitha. Kanadyjczyk (ur. 6 grudnia 1861 r. w miejscowości Almonte, w kanadyjskim stanie Ontario; zm. 28 grudnia 1939 r. w Lawrence, w amerykańskim stanie Kansas), mimo zaledwie jednego roku pracy w szkole w Springfield, opracował na podstawie innych dyscyplin opracował trzynaście zasad (także moralnych) nowej dyscypliny, która spodobała się uczniom i innym nauczycielom. Jamesa Naismithowi chodziło o grę na ograniczonym polu, pozbawioną przemocy , wyrabiającą szybkość i zręczność, mającą niezbyt wysoko zawieszony od ziemi cel. Naismith założył, że grać trzeba okrągłą piłką jedynie przy użyciu rąk, nie biegać z piłą lecz ją podawać, zaś każdy mógł stać tam, gdzie chciał. Zabroniony był kontakt fizyczny i wszelka przemoc (ta zasada została lekko zmodyfikowana przykład Shaqil O'Neil).
Basketball
W grudniu 1891 roku w sali gimnastycznej YMCA przy Armory Street w Springfield zawieszono na drabinkach dwa kosze wiklinowe na wysokości 3.048 cm (co zostało minimalnie zmienione i pozostało do dziś, jako mała tradycja). W grze brały udział dwie 9-osobowe drużyny studentów Scholl of Christian Workers. 21 grudnia 1891 roku zostały rozegrane, pierwsze nieoficjalne spotkanie według zasad opracowanych przez Naismitha. Następnie 15 stycznia 1892 roku te zasady ukazały się w piśmie YMCA "The Triangle". Młody student Franka Mahana wymyślił nazwę dla nowego sportu czyli basketball. Oczywiście przed tym oficjalnym meczem, wielokrotnie rozgrywano mecze nieoficjalne na lekcjach wychowania fizycznego. Tylko dzięki dużym zainteresowaniu nowym sportem przez młodzież, koszykówkę zaczęto traktować jako strzał w dziesiątkę.
Oficjalny sport
Koszykówka w wielkim stylu zaczęła podbijać najpierw Stany Zjednoczone a potem cały świat. 11 marca 1892 roku, ok. 250 widzów, rozegrano pierwszy oficjalny mecz koszykówki między drużyną nauczycieli a drużyną studentów YMCA College w Springfield. W tym czasie koszykówka stawała się z gierki, prawdziwą dyscypliną sportu i mimo, że wygrali studenci 5:1, wynik był sprawą drugiego rzędu, liczyło się tylko to czy koszykówka jest znośna do oglądania przez kibiców (jaka jest odpowiedź wiadomo). Wiadomo, że jedyny punkt dla nauczycieli zdobył Amos Alonzo Stagg. Już w kwietniu 1892 roku w "New York Times" ukazało się pierwsze sprawozdanie z meczu koszykówki, co świadczy o ogromnym zainteresowaniu tym sportem. W tym samym roku Lew Alen z Hartford (Connecticut) urzył po raz pierwszy metalową obręcz zamiast koszy wiklinowych.
Koszykówka kobieca
22 marca 1893 roku w Smith College Northamton (Massachusetts) odbył się pierwszy mecz koszykówki drużyn kobiecych. Co ciekawe bardzo dbano o to, by pod żadnym pozorem widzami tej gry w wykonaniu kobiet nie byli panowie. Wiadomo, że kobiety w tamtych czasach grały w długich spódnicach i uniformach szkolnych.
Zmiany i Igrzyska Olmpijskie
Koszykówka w bardzo dynamiczny sposób podbijała serca kibiców, a mądra i rozsądna polityka promocji i popularyzacji tego sportu doprowadziła do tego, że koszykówka stała się jednym z najpopularniejszych sportów. Bardzo mocno do rozwoju i popularyzacji przyczyniły się zmiany w przepisach (dojscie drugiego sędziego, przepis 5 sekund, zakaz kozłowania dwoma rękoma). Koszykówka debiutuje na igrzyskach olimpijskich w 1904 roku w St. Louis. Odbyły się wtedy pokazowe mecze koszykówki w wykonaniu drużyn Bufflo Germans, Chicago i New York (wygrali Buffalo Germans, drużyna składająca się głównie z graczy pochodzenia niemieckiego). Jednak koszykówka stała się pełnoprawną dyscypliną olimpijską, dopiero w 1936 roku podczas igrzysk w Berlinie. Oczywiście wygrali Amerykanie, pokonując Kanadę 19:8, mecz rozegrany został na otwartym powietrzu i co najgorsze w deszczu, warto odnotować fakt, że pierwszą piłkę podrzucił 75 latek, nie jaki James Naismith:)