Powstanie Słowackie, DOC


POWSTANIE SŁOWACKIE

Drugim miejscem, obok Warszawy, gdzie wybuchło powstanie antyniemieckie, była rządzona przez klerykalno- faszystowski reżim księdza Tiso Słowacja. W rezultacie aktywnej działalności Komunistycznej Partii Słowacji (KPS), na czele której stali Karel ???midke, Gustaw Husak i Ladislav Novomesky, powstała Słowacka Rada Narodowa (SRN) jako podziemny parlament narodu stawiający sobie za zadanie obalenie kolaboranckiego rządu i podjęcia czynnej walki przeciw III Rzeszy. Z inicjatywy KPS powstała także i rozwinęła się działalność partyzancka. Kiedy coraz wyraźniej widać było nadchodzącą klęskę III Rzeszy i zbliżanie się do granic Słowacji wojsk radzieckich doprowadziło na wiosnę i latem 1944 do znacznego uaktywnienia działań partyzantów. Towarzyszyła temu widoczna bierność reżimu- w niektórych miastach SRN jawnie przejmowała władzę, a regularne oddziały wojska przechodziły na jej stronę. Tiso, zdając sobie sprawę, że jego dni są policzone, wezwał na pomoc wojska niemieckie. W odpowiedzi 27 VIII 1944 w Bańskiej Bystrzycy proklamowano słowackie powstanie narodowe. Himmler 31 VIII 1944 mianował Obergruppenfuhrera Bergera pełnomocnikiem dla przeprowadzenia okupacji Słowacji. Do działań przeciwko powstańcom wysłano pięć grup bojowych (każda w sile wzmocnionego pułku piechoty). Na Słowację przerzucono również część jednostek SS i policji z terenu Protektoratu Czech i Moraw oraz odbudowaną po pogromie pod Brodami 14 Dywizję Grenadierów SS "Galizien". Początkowa dezorganizacja w kierownictwie powstania oraz rozbrojenie przez Niemców dwóch dywizji piechoty, stanowiących trzon armii słowackiej, wytworzyły w dowództwie niemieckim przekonanie, że okupowanie Słowacji będzie stosunkowo łatwe w realizacji. Berger wyraził wręcz przekonanie, że zakończy operację w ciągu 4 dni. Początkowy rozwój wydarzeń zdawał się potwierdzać jego przewidywania. Grupa bojowa SS "Schafer" zajęła Levocę, Keżmarok i Poprad. Nacierająca od południowego zachodu grupa bojowa SS "Schill" zdobyła Nitrę i Topolcany. W płn-zach części Słowacji zgrupowanie Wehrmachtu dowodzone przez pułkownika von Ohlena (przeorganizowane później w dywizję "Tatra") opanowało miejscowość Vrutky. Przybyłą z poligonu w Świętoszowie dywizję SS "Galizien" skierowano do zach. części kraju (między Puchovem a Strbš) do walki z partyzantami i pacyfikacji terenu na tyłach frontu. Jednak po pierwszych niepowodzeniach armia słowacka, dowodzona przez generała Goliana, zdołała przezwyciężyć początkowo kryzys i stawiła zdecydowany opór, tym bardziej że została wzmocniona powietrznymi dostawami radzieckiego uzbrojenia i 2 Czechosłowacką Brygadą Powietrzno-desantową (przerzucą także drogą powietrzną). Słowacy zatrzymali niemieckie natarcie i w niektórych częściach frontu przeszli nawet do ataku (m.in. po zaciekłych walkach odebrali oni Niemcom miasto Telgart- tzw. "słowacki Stalingrad"). Narastający opór armii słowackiej zaskoczył dowództwo niemieckie i zmusił je do zmiany taktyki (na miejsce niekompetentnego Bergera mianowano Oberguppenfuhrera-SS Hermanna Hofe, przysłano także z OKH dwie nowo sformowane dywizje Grenadierów Ludowych: 271 i 708, z pokonanej już Warszawy przerzucono osławioną brygadę SS "Dirlewanger" wzmocnią do 4000 ludzi, a z frontu wschodniego ściągnięto 18 Dywizję Grenadierów Pancernych SS "Horst Wessel"). Tak znaczne wzmocnienie sił było wynikiem natarcia od północy 38 armii radzieckiej i 1 Korpusu Czechosłowackiego, które przebijając się na południe mogły połączyć się z Sowietami prowadzącymi już działania zaczepne na Węgrzech i w Jugosławii, co mogło rozerwać od zewnątrz pierścień wokół powstania. Generalne natarcie, wzmocnione przez lotnictwo szturmowe i bombowe, rozpoczęło się 19 X 1944. Brygada "Dirlewanger" wraz z grupą bojową "Wittenmayer” uderzyła od północnego zachodu. Od północy nacierały jednostki Wehramchtu: Dywizja „Tatra" i 154 Dywizja Szkolna, wsparte przez grupę bojową SS "Schill". Natomiast od południa, na niemal nie obsadzony odcinek granicy węgierskiej uderzyła 18 Dywizja Grenadierów Pancernych SS "Horst Wessel". W rezultacie tego zmasowanego ataku powstańcy opuścili Telgrat i wycofać się na północ. W poł-zach części kraju Niemcy zdołali 24 X przełamać obronę słowacką, w wyniku czego droga do stolicy powstania, Bańskiej Bystrzycy, stanęła otworem (miasto zajęto 27 X). Walki ustały w nocy z 31 X na 1 XI 1944. Powstanie trwało 64 dni.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Powstanie w Pradze, DOC
Dramaty Słowackiego doc
motywy powstania styczniowego doc
Sprawy osobiste w utworach Słowackiego DOC
Rozrachunek z powstaniem listopadowym w Kordianie J. Słowack, Język polski
Ocena powstania listopadowego w Kordianie J Słowackiego
Słowacka Armia Polowa, DOC
Straty słowackie w Polsce, DOC
Dlaczego upadło Juliusza Słowackiego głos w kwestii powstania listopadowego w świetle jego twórczo
Ocena powstania listopadowego w Kordianie Juliusza Słowackiego
polski-romantyzm-kordian charakterystyka przywodcy powstania , CHARAKTERYSTYKA UTWORU: Juliusz Słowa
rozrachunek z powstaniem listopadowym w kordianie j. słowack
Ocena powstania listopadowego w Kordianie Juliusza Słowackiego
Rozrachunek z powstaniem listopadowym w Kordianie J. Słowack, Język polski
Powstała nowa unia celna doc
Zachodni ambasadorzy o Słowacji i NATO doc
Powstanie listopadowe w ocenie Słowackiego

więcej podobnych podstron