Periodyzacja dziejów Mitanni
okres |
lata |
charakterystyka i najważniejsze wydarzenia |
kształtowanie się państwa |
ok. 1560-1500 |
brak bezpośredniej dokumentacji pieczęć „Szuttarna, syn Kirty, król Maitani” Szuttarna współczesny Piryasomy, króla Kanithi |
rozwój imperium |
ok. 1500-1450 |
konfederacja mitannijsko/hurycka rozwijana, umacniana i powiększana przez dwóch wielkich władców: Baratttarna I i Szausztatar I Państewka wasalne w Syrii (Aleppo, Alalah, Niya, Tunip, Ugaryt, Karkemisz, Emar, Nuhaszsze, Kadesz), w Cylicji (Kizzuwatna) i nad środkowym Eufratem (Hana). Stolica - Waszukanni. |
kryzys |
ok. 1450-1430 |
Ataki ze strony Hetytów (Tuthalija I i Hatttusili II) i Egipcjan (Tutmozis III, Amenhotep II) na posiadłości huryckie w Syrii i w Cylicji, prawdopodobnie za panowania Parsatatara. |
apogeum imperium |
ok. 1430-1340 |
Szausztatar II przywrócił autorytet Mitanni w Syrii (przymierze z Egiptem), podbił Aszur i Arraphę (Kizzuwatna i Isuwa pod wpływem Hetytów). Jego następcy utrzymywali w ryzach terytorium od Syrii pn. po Zagros. Barattarna II - problemy z Arraphą Artatama - pokój z Egiptem (Tutmozis IV), stabilna sytuacja w Syrii Szuttarna II - odzyskanie dominacji nad Isuwą, pokojowe stosunki z Egiptem Artaszumara - zamordowany po 3 latach panowania Tuszratta - odnowienie przyjacielskich stosunków z Egiptem, problemy wewnętrzne z pretendentem do tronu Artatamą II, konflikt z Hetytami |
schyłek imperium |
ok. 1340-1325 |
Zwycięstwa Suppiluliumy I w Syrii i jego najazd na Waszukanni spowodowały osłabienie Mitanni, co na wschodzie wykorzystało Aszur (Aszur-uballit) - zniszczenie Arraphy i Nuzi. Terytorium Mitanni ograniczone do rdzennych terenów pomiędzy zakolem Eufratu a górnym Tygrysem. |
Hanigalbat |
ok. 1325-1260 |
Państewko buforowe pomiędzy Hetytami a Asyrią. Szattiwaza przywrócony na tron przez Suppiluliumę - zależność od Hetytów; za Arnuwandy Asyryjczycy osadzają na tronie mitannijskim Szuttarnę III (na krótko). Szattuara I - dobre układy z Hetytami, ale Adad-nirari I wykorzystując słabość Hetytów czyni z Hanigalbatu swoje państewko wasalne. Wasaszatta - próba buntu przeciw Asyrii, nieudana; podobnie Szattuara usiłował się usamodzielnić (z pomocą Hetytów), lecz został pokonany przez Salmanasara I. Hanigalbat zostaje wcielony do administracji asyryjskiej. |