Akredytywa - charakterystyka i funkcje
Akredytywa należy do tradycyjnych form rozliczeń i znajduje zastosowanie w obrotach krajowych i zagranicznych. Chroni ona interes zarówno dostawcy, jak i odbiorcy. Dostawcy zapewnia natychmiastowe otrzymanie należności, a odbiorcy pozwala w pełni uzależnić zapłatę od spełnienia przez dostawcę ustalonych warunków. Z tych względów akredytywa nadaje się przede wszystkim do rozliczeń z nieznanymi kontrahentami, mającymi siedzibę w innej miejscowości, lub ze słabo wypłacalnymi partnerami, gdy dostawca pragnie dodatkowo zapewnić sobie należną zapłatę.
Rozliczenie przy pomocy akredytywy polega na zarezerwowaniu przez bank określonych środków dłużnika (odbiorcy) z przeznaczeniem ich na uregulowanie wierzytelności dostawcy, po spełnieniu przez niego warunków ustalonych przez dłużnika.
Otwarcie akredytywy następuje na wniosek dłużnika (odbiorcy) , złożony w oddziale banku, a wskazujący wierzyciela (dostawcę) i oddział banku wierzyciela, w którym będą dokonywane wypłaty, kwotę akredytywy oraz okres jej ważności. Ponadto wniosek powinien określać, jakie dokumenty będzie zobowiązany składać dostawca (wierzyciel) dla uzyskania wypłaty (np. listy przewozowe, faktury, świadectwa rzeczoznawców). Wykupione ze środków akredytywy dokumenty pozwalają odbiorcy dysponować towarem, czyli odebrać towar od przewoźnika.
Na podstawie wniosku klienta bank dłużnika otwiera akredytywę i zawiadamia bank wierzyciela. Bank otwierający akredytywę jest odpowiedzialny za dokładne przeniesienie warunków ujętych we wniosku (zleceniu) otwarcia akredytywy sporządzonym przez klienta.
Równocześnie bank odbiorcy (dłużnika) obciążał kwotą akredytywy jego rachunek bieżący i uznawał rachunek akredytywy prowadzony u siebie dla tego klienta. Bank może zwolnić dłużnika od obowiązku wyodrębnienia środków, gwarantując pokrycie zobowiązań wynikających z akredytywy kredytem bankowym.
Należy podkreślić, że w krajowych rozliczeniach przy pomocy akredytywy zapłata następuje w banku wierzyciela, który następnie obciąża rachunek akredytywny w banku dłużnika. Stąd akredytywę zazwyczaj otwiera się na rzecz jednego wierzyciela.
Akredytywa wygasa po wyczerpaniu środków wydzielonych na rachunku akredytywy, a także z upływem terminu jej ważności. Zamknięcie akredytywy może nastąpić także na wniosek dłużnika, jeśli zastrzegł to w jej warunkach.
Akredytywa zapewnia dostawcom terminową zapłatę, co jest szczególnie istotne przy opieszałości niektórych płatników.