A dBlumer Herbert „Implikacje socjologiczne myśli George`a Herberta Meada”
(W. Derczyński „Elementy teorii socjologicznych”)
Założenia teorii interakcjonizmu symbolicznego.
G. H. Mead jest twórcą teorii interakcjonizmu symbolicznego, która zapoczątkowała nurt w socjologii interpretatywnej poszukujący czegoś innego niż teoria strukturalno-funkcjonalna. Koncepcja dewiacji, jaką jest teoria naznaczania społecznego bazuje na socjologicznej teorii interakcjonizmu symbolicznego. Blumer (uczeń Meada) jest przedstawicielem interakcjonizmu symbolicznego. Mead postrzegał jednostkę jako taką, a nie jako platformę jak w behawioryzmie. W behawioryzmie jednostka jest bierna, jej reakcje są przypisane do bodźców. Interakcjonizm zrywa z tą biernością.
Pojęcia: jaźni, przedmiotu, interakcji symbolicznej, działań połączonych.
JAŹŃ - jaźń ma dwie instancje:
ang. „I” - podmiotowe, ja indywidualistyczne
ang. „me” - odnoszące się do samego siebie, ja kolektywistyczne
Cechy jaźni:
- jaźń jest procesem, termin ten wprowadził Cooley - jaźń odzwierciedlona („me”)
- jaźń jest, istnieje i pozwala zrozumieć sposób, w jaki człowiek istnieje
- jaźń samoinicjuje się, nie potrzebuje bodźca
- jaźń kształtuje się w konfrontacji z innymi osobami
- jaźń jest to proces samorefleksji
- jaźń ustawia człowieka wobec świata, a nie w świecie bodźców
PRZEDMIOT - są to twory ludzkie, a nie samoistne byty posiadające wewnętrzną istotę, przedmiot to obiekt, który został przez człowieka w dany sposób zinterpretowany. To nie jest każda rzecz, ale znaczenie, jakie jednostka nadała obiektom, które dostrzega. Człowiek żyje w świecie obiektów, którym nadaje znaczenie. To zasadniczo odróżnia tą teorię od podejścia deterministycznego (gdzie jednostka żyje w świecie obiektów, które oddziałują na nią, a ona jest bierna). W podejściu interakcjonizmu symbolicznego jednostka jest aktywna i jest twórcą znaczeń.
CZYNNOŚĆ - nie jest jak w podejściu deterministycznym bezrefleksyjną reakcją, ale aktywną; człowiek jako aktor, który dokonuje twórczej interpretacji jednostki. Badacz musi się wczuć w pozycję aktora, żeby wiedzieć, dlaczego tak a nie inaczej się zachowuje.
INTERAKCJA SYMBOLICZNA - przemienne procesy interpretowania pomiędzy stronami, żyjemy w świecie symboli (kiwanie palcem), czynności są symbolicznie interpretowane. Procesy naznaczania społecznego to procesy negocjowania znaczeń.
DZIAŁANIA POŁĄCZONE - „JOIN ACTION” Blumer używa tego terminu, zamiast terminu Meada „czynność społeczna”; działania połączone to dopasowanie do siebie linii zachowań poszczególnych uczestników (np. obiad rodzinny, wojna). Ogół działań połączonych stanowi życie społeczeństwa. Każde działanie jest konstruowane w czasie i ma pewną drogę rozwojową, czyli historię. Owa droga rozwojowa jest ogólnie uporządkowana, utrwalona i powtarzalna dzięki wspólnym definicjom.
Dewiacja społeczna w perspektywie interakcjonizmu symbolicznego.
Teoria naznaczania społecznego w koncepcji deterministycznej uznaje dewianta za dewianta, bo go za takiego uważamy; w koncepcji interakcjonizmu dewiant jest dewiantem, jeśli to tak zinterpretuje. W determinizmie zachowanie ludzkie jest przewidywalne na podstawie bodźców. W interakcjoniźmie trudno jest przewidzieć zachowanie ludzkie.
2