Balladyna

I Gatunek: dramat romantyczny - oraz tragedia (konflikt między działaniami bohaterów a mocami wyższymi,

- nawiązanie do formy dramatu szekspirowskiego

- bogactwo postaci, wątków, środków wyrazu, ale mimo to dominująca w utworze przejrzystość i jasność, zwarta i zamknięta kompozycja.

- zastosowanie kontrastowych postaci i scen.

- zastosowanie w utworze tragizmu, komizmu, groteski, humoru, parodii, satyry, liryzmu.

- obfitość wątków i motywów zaczerpniętych z przyrody.

- powiązanie realności z fantastyką, motywów ludowych z historycznymi.

- styl wysoki obok stylu podniosłego (postaci gminne i dobrze urodzone)

II Symbolika

dzban malin - przepustka na lepsze życie

korona - symbol władzy i utraconej tożsamości (bez niej źle się dzieje w państwie)

nóż - symbol morderstwa

piorun - symbol sprawiedliwości,

czerwony ślad na czole Balladyny - symbol biblijnego piętna (Bóg naznaczył Kaina krwawym znamieniem na czole)

wierzba płacząca - rozterki, cierpienie duchowe

złoto - władza i dobrobyt

czerwień - zło, zbrodnia, morderstwo

III Fantastyka

Goplana, Skierka, Chochlik - ingerują w losy bohaterów, oni rozpętują cały dramat.

IVGroteska : jako zjawisko estetyczne, dotyczące wszystkich rodzajów sztuki oraz literatury, charakteryzująca się połączeniem w jednym dziele jednocześnie występujących pierwiastków przeciwstawnych, takich jak m.in. tragizm i komizm, fantastyka i realizm, piękno i brzydota.

- podważenie romantycznego wizerunku świata, zanegowanie ówczesnych ideałów, gra z konwencjami literackimi

• miłości od pierwszego wejrzenia Kirkor zakochuje się w obu dziewczynach)

• szczęśliwego, cnotliwego ludu ( wdowa i jej córki wcale nie żyją szczęśliwie w wiejskiej chacie. Matce marzy się bogaty królewicz dla dziewcząt, by wreszcie mogły zerwać z „ludową przeszłością” i odmienić swój los na lepszy, każda z dziewczyn duma o lepszym życiu)

• szlachetni bohaterowie giną jako „męczennicy” swoich idei (matka Balladyny, oślepione przez piorun) są marionetkami w rękach losu

• Goplany, niestosownego uczucia rusałki do pijanego chłopa (jego idealizowanie, zabieg typowy w romantyzmie)

• Grabiec raz zamieniany poprzez kapryśną Goplanę w wierzbę, to znowu w karcianego króla, zostaje postawiony w samym centrum dramatu, gdzie zupełnie nie pasuje.

- antybaśń mimo wyraźnych odniesień do baśni, brak zdecydowanego triumfu dobra ze złem,

- antydramat przywołanie dziejopisa w epilogu, i w akcie V, który jest jedną z postaci, komentuje na koniec całą historię, włącza się w tym momencie także publiczność.

V Problematyka władzy

- rywalizacja Aliny i Balladyny o rękę Kirkora, czyli o to która będzie miała lepsze życie

- chęć zdobycia władzy przez Balladynę, zrywa z przeszłością, morduje, zdradza męża, spiskuje, manipuluje, zło jest siłą degradującą człowieczeństwo.

- Kirkor walczył w imieniu Popiela-Pustelnika o władzę

- chęć zdobycia władzy zabija każdego kto zdobywa koronę

VI Baśniowość, ludowość i historia

- wizja narodzin państwa polskiego, odniesienie do czasów Piastowskich

- ludowe wątki :

• złej starszej siostrze morderczyni i młodszej - dobrej

• fujarka na której grywa Chochlik

• przemiana człowieka w drzewo

• pustelnik jasnowidz

uśpione jaskółki pod ziemią bądź w jeziorze budzące się wiosną

- baśniowość:

• Goplana, nimfa zamieszkujące jezioro Gopło

• Skierka i Chochlik, ucieleśnienie sił natury.

• dzieje Balladyny, która pod wpływem czarów wyszła za mąż za Kirkora.

VII Motywy literackie

- Nawiązanie do Szekspira: bezwzględna walka o władzę, jedno morderstwo pociąga za sobą następne, obawa przed wpadką, śmierć mordercy.

- Nawiązanie do Biblii: krwawa, niemożliwa do zmycia Klamana czole Balladyny, zabicie siostry.

-Motyw walki o władzę

- Motyw nieodwzajemnionej, wyidealizowanej miłości

- Motyw zwykłej dziewczyny jako panny dla rycerza

- Motyw pioruna

---