Zbiorowiska trawiaste w ochronie środowiska

Marianna Warda

Katedra Łąkarstwa i Kształtowania Krajobrazu

Wykład 23.02.2012r.

Zbiorowisko roślinne - skupienie roślin, dość jednorodne pod względem gatunkowym, zajmujące określoną przestrzeń (sucha łąka, mokra, turzycowisko, mszar, las sosnowy, las liściasty).

Fitokompleks krajobrazowy - jednostka przestrzenna - informuje o rozmieszczeniu zbiorowisk roślinnych w krajobrazie rolniczym w zależności od warunków siedliska.

Fitosocjologia - nauka zajmująca się badaniem szaty roślinnej i klasyfikowaniem zbiorowisk roślinnych, których podstawową jednostką jest zespół roślinny czyli asocjacja.

Nazwa fitosocjologia pochodzi od słów:

Fyton - roślina, societas - społeczeństwo, logia - nauka, logos - słowo (grecki).

Fitocenoza to podstawowy obiekt badawczy w fitosocjologii.

Fitocenoza to realnie istniejące konkretne zbiorowisko roślinne będące składnikiem pewnego konkretnego ekosystemu. W podobnych warunkach powstają podobne fitocenozy.

Ruń - nadziemna część szaty roślinnej podlegającej defoliacji.

Darń - stanowi ścierń po defoliacji roślin i systemu korzenia.

Siedlisko - określony układ warunków środowiskowych - ogół czynników fizycznych środowiska, niezależnych od biocenozy - miejsce wzrostu i rozwoju organizmów (siedlisko bagienne, wydmowe itp.). W rozwoju ekosystemu siedlisko jest elementem pierwotnym, wyprzedzającym w czasie całą biocenozę.

Środowisko - abiotyczna część ekosystemu obejmuje: powietrze, wodę, podłoże mineralne, składniki organiczne, żyzność gleby, odczyn podłoża.

Biocenoza - żywa część ekosystemu (fitocenoza - rośliny, producenci; zoocenoza - zwierzęta - konsumenci; mikroorganizmy - reducenci).

Ekosystem - obejmuje nieożywione środowisko oraz żywą biocenozę.

Trawy są grupą roślin, bez której trudno wyobrazić sobie szatę roślinną.

Tworzą charakterystyczne trawiaste krajobrazy: stepy, prerie, pampasy, sawanny, murawy i traworośla górskie, łąki i pastwiska, łany upraw zbożowych, trawniki pól golfowych, boisk sportowych i skwerów miejskich.

Wykład 1.03.2012r.

Temat: Produkcja zielonki do bezpośredniego skarmiania zwierząt.

Cechy ekosystemu trawiastego:

-znaczne wymagania wodne dla roślin - współczynnik transpiracji traw: 600 - 800 l/kg s.m.

-wspomaganie termiczne roślin łąkowych: 15 - 22^oC

-zbiorowiska wielogatunkowe; rośliny odznaczające się dużą plastycznością i szeroką amplitudą ekologiczną

-wybitna zdolność do krzewienia się i odrastania po defoliacji

-kumulacja substancji organicznej w warstwie poddarniowej

-zależność od działalności człowieka - wymagają odbioru pewnej ilości biomasy.

Cechy wyróżniające trawy w środowisku roślinnym:

-trwałość (najtrwalszy gatunek wśród polskich traw jest wiechlina łąkowa, perz)

-specyficzne właściwości biologiczne, zwłaszcza budowy anatomicznej i morfologicznej

-zdolność do wielokrotnego odrastania w okresie wegetacji

-szeroka amplituda ekologiczna

-duża zdolność przystosowawcza do zaistniałych warunków

-występowanie wielogatunkowych zbiorowiskach

-różnorodność

-konkurencyjność.

Znaczenie zbiorowisk trawiastych w ochronie środowiska:

1.Ochrona gleb przed procesami erozyjnymi:

-dobre pokrycie powierzchni

-wiązanie cząsteczek gleby (przez gęstą sieć korzeniową);

tylko mocna darń stworzona przez trawy jest zdolna powstrzymywać erozję wietrzną i wodną gleby. Np. perz właściwy - uciążliwy chwast upraw polowy, może być uznawany za cenną trawę przeciwerozyjną.

Trawy są wykorzystywane do zadarniania terenów trudnych z racji warunków termicznych, wilgotnościowych oraz fizjograficznych, a także terenów zdewastowanych m.in. przez różne gałęzie przemysłu.

Bariery biogeochemiczne w krajobrazie rolniczym:

-lasy

-zadrzewienia śródpolne i śródłąkowe

-użytki zielone

bagna

-małe zbiorniki wodne.

Ważne jest usytuowanie UZ:

-poniżej gruntów ornych

-w dolinach wzdłuż brzegów cieku

-w zagłębieniach terenowych

bowiem określają one drogi obiegu materii i stwarzają naturalne bariery na drodze przepływu biogenów.

2.Ochrona wód powierzchniowych i gruntowych przed eutrofizacją:

-roślinność użytków zielonych, w tym trawy pobiera duże ilości składników pokarmowych i wykorzystuje je do produkcji biomasy.

3.Wykorzystanie roślinności ekosystemów bagiennych w oczyszczaniu ścieków.

Zbiorowiska trawiaste stanowią swoiste filtry ekologiczne tworzące bariery dla migracji biogenów do wód.

Rośliny wodne i szuwarowe w korzeniowych oczyszczalniach ścieków.

Rola roślin:

-utrzymanie odpowiedniej przewodności hydraulicznej

-zwiększenie powierzchni błony biologicznej

-stymulowanie procesów nitryfikacji i denitryfikacji.

Rozwiązania zapożyczone od przyrody:

-w Niemczech - poletka trzciny

-w krajach skandynawskich - wierzby

-w USA - systemy wykorzystujące różne grupy roślin i zwierząt.

Makrofity - wewnątrz łodygi rozwinięta sieć przestrzeni gazowych (aerenchyma) -> dzięki temu możliwy dyfuzyjny transport tlenu z atmosfery przez wynurzone liście i łodygi do korzeni i kłączy znajdujących się pod wodą.

-trzcina pospolita

-mozga trzcinowata

-manna wodna

-turzyce

-pałka wąskolistna

-sitowie leśne

-tatarak zwyczajny

-kosaciec żółty

-wierzba amerykańska

-wierzba wiciowa

-brzozy

-wiklina.

Biooczyszczanie:

Ograniczeniem jest stosunkowo duża powierzchnia jednostkowa:

-oczyszczalnie z roślinnością makrofitową: 5 - 20 m²/MR

-plantacja wikliny: 75 - 105 m²/MR.

W zagospodarowaniu roślinami strefy brzegowej zbiornika:

-uwzględnić gatunki o walorach użytkowych tj. zdolności adaptacji do siedlisk ściekowych, właściwości oczyszczania wody, wysokiej kumulacji biogenów oraz długim okresie wegetacji

-do uzupełnień wybierać gatunki pospolicie występujące w naturalnych diasporach, szybkiej adaptacji i znacznych przyrostach biomasy oraz walorach estetycznych i dekoracyjnych

-wykorzystywać głównie rośliny uzyskane z hodowli, mniej ze zbiorowisk naturalnych

-przewidywać rozstawę, ekspozycję na światło, uwilgotnienie stanowiska oraz skłąd gatunkowy biocenozy

-uwzględnić aspekt estetyczno - krajobrazowy fitocenozy (ekspozycja widokowa).

W stanowiskach eksponowanych widokowo umieszcza się dodatkowe, ozdobne gatunki:

-pokrywające lustro wody np. grążel żółty w specjalnie obciążonych ażurowych pojemnikach

-zwieszające się z brzegu np. tojeść rozesłana

-nasuwająca się na lustro wody, szybko rozprzestrzeniające się wzdłuż brzegu np. niezapominajka błotna.

4.Zwiększenie retencji wodnej gleb:

-na przedwiośniu w profilu o głębokości 150 cm, użytki zielone zatrzymują ok. 250 mm wody wolnej

-największe znaczenie mają łąki nadmiernie uwilgotnione.

Mocna darń i zwarta ruń wytworzona przez trawy spełniają ważną rolę w utrzymaniu właściwej wilgotności gleby, a zbiorowiska łąkowe i trawiaste uznaje się za naturalne zbiorniki retencyjne.

Wykształcające mocną darń i zwartą ruń trawy kształtują mikroklimat danego zbiorowiska, a w konsekwencji klimat terenów przyległych.

5.Rola nawilżacza powietrza.

6.Odtworzenie tlenu ze znajdującego się w powietrzu CO₂.

Roślinność trawiasta bardzo intensywnie odtwarza tlen z CO₂ ok. 100 kg O₂/ha dziennie.

7.Czynnik przyspieszający samooczyszczanie się atmosfery ze stałych zanieczyszczeń:

-zwarta ruń trawiasta chroni glebę przed nadmiernych przegrzewaniem

-w warunkach runi bardziej zwartej trawy przyczyniają się do wzmożonego oddychania gleby czyli bardziej intensywnego oddziaływania mikroorganizmów glebowych oraz podziemnych organów roślin wyższych.

8.Zdolność higienizacyjna i dezodoracyjna.

9.Właściwości bakteriobójcze i bakteriostatyczne.

10.Ochrona żywych zasobów przyrody.

Całych ekosystemów: roślin, zwierząt, siedlisk, podłoża torfowego.

Temat: Klasyfikacja fitosocjologiczna.

Tworzenie nazw łacińskich jednostek w klasyfikacji fitosocjologicznej:

Jednostka:
Syntakson	Końcówka nazwy łacińskiej	Przykłady
Klasa	-etea	Phragmitetea
Rząd	-etalia	Phragmitetalia
Związek	-ion	Phragmition
Zespół	-etum	Phragmitetum
Zbiorowisko	-	Z Poa pratensis i Festuca rubra
Gatunek		Phragnites australis

Syntakson - w systemie klasyfikacji zbiorowisk roślinnych jednostka systematyczna, niezależnie od jej rangi.

Zespół (Ass.) - syntakson posiadający własną charakterystyczną kombinację gatunków (ChSC) tj. posiadający przynajmniej jeden własny gatunek charakterystyczny (Ch).

Charakterystyczna kombinacja gatunków dla danego syntaksonu stanowi jego formalną definicję i służy jego diagnozie i składa się z:

-gatunków charakterystycznych danego syntaksonu i gatunków charakterystycznych jednostek nadrzędnych

-gatunków wyróżniających

-gatunków towarzyszących o najwyższych stopniach stałości - występujące w ponad 60% badanych fitocenozach danego typu (IV i V stopień stałości).

Gatunek charakterystyczny dla danego syntaksonu ma na pewnym terytorium punkt ciężkości występowania w obrębie tego taksonu (w porównaniu do innych syntaksonów tej samej rangi występujących na danym terytorium). Punkt ciężkości występowania oznacza:

-wyłączne lub prawie wyłączne występowanie w fitocenozach danego syntaksonu lub

-istotnie większy stopień stałości w danym syntaksonie lub

-występowanie z wyraźnie większą liczebnością lub pokrywaniem w fitocenozach danego syntaksonu

-gatunek charakterystyczny określany jest jedynie przez wierność dla danego syntaksonu.

Wykład 15.03.2012r.

Temat: Typologia łękarska.

Łąki:

->dolinowe: 0 - 300 m n.p.m. (na terenach płaskich)

->pradolinowe: 150 - 300 m n.p.m. (ma wyżynach, na terenach pagórkowatych) - lubelszczyzna

->terenów górskich i podgórskich >300 m n.p.m.

Łąki dolinowe:

-grądy

-łęgi

-murszowiska (łąki pobagienne)

-bielany (łąki bagienne).

Łęgi powstają w miejscach zagłębionych, starorzecza:

-łęgi właściwe

-łęgi zalewowe

-łęgi zastoiskowe.

Łęgi - roślinność łęg korzysta z wody gruntowej nawet w dłuższych suszach, nie brakuje wody. Tworzą się gleby eluwialne najczęściej wody o różnym stopniu miąższości.

Roślinność w zależności od siedliska:

a)łęgi:

-wyczyniec łąkowy

-wiechlina błotna

-wiechlina zwyczajna

-mietlica biaława

-koniczyna białoróżowa

-groszek błotny

-koniczyna łąkowa - na suchszych łąkach

-mozga trzcinowata - zalewy dłużej trwają

-turzyce wysokie

b)grądy:

-kostrzewa łąkowa

-tymotka łąkowa

-kupkówka pospolita

-stokłosa bezostna

-rajgras wyniosły

-życica trwała

-wiechlina łąkowa

-kostrzewa czerwona

-koniczyna łąkowa i biała.

->roślinność korzysta tylko z wody opadowej, narażona na braki w okresach suszy.

->roślinność w większości siedlisk grądowych na utrudniony dostęp do wody gruntowej i korzysta głównie z wód opadowych

->na podłożu najczęściej gleby mineralne (brunatne do bielicowych) o zróżnicowanej żyzności i różnym stopniu zwięzłości.

c)łąki bagienne - różne gatunki turzyc, wełnianki, w podłożu - najczęściej gleba torfowa.

d)łąki pobagienne:

-wiechlina łąkowa i zwyczajna

-kostrzewa czerwona

-śmiałek darniowy

-turzyce niskie

-jaskier rozłogowy

-wyczyniec łąkowy

-stokłosa bezostna

-rajgras wyniosły.

->roślinność najczęściej ma dostęp do wody gruntowej

->w podłożu gleby torfowo - murszowe o różnym stopniu zmurszenia.

Na glebach ograniczonych wskaźnikiem postępującej degradacji szaty roślinnej jest uproszczenie składu gatunków runi, wzrost jej zachwaszczenia a niekiedy sukcesja...

Wykład 29.03.2012r.

Klasa: Phragmitetea

Rząd: Phragmitetalia

Związek: Phragmition

Szuwary właściwe, wodne, trzcinowiska.

Gatunki charakterystyczne dla związku:

-tatarak zwyczajny

-sitowiec nadmorski

-łączeń baldaszkowy

-kropidło wodne

-rzepicha ziemnowodna

-strzałka wodna

-oczeret jeziorny

-jeżogłówka pojedyncza

-jeżogłówka gałęzista.

Zbiorowiska szuwarowe w krajobrazie:

-filtry fitosanitarne - oczyszczanie podłoży i wód z zanieczyszczeń

-miejsce występowania wielu zwierząt

-znaczenie estetyczne dla terenów z którymi są związane

-ograniczone wykorzystanie rekreacyjne tych siedlisk, z uwagi na małą odporność na deptanie

-ograniczona przydatność w żywieniu zwierząt

-wartość dekoracyjna niektórych gatunków

-obsadzenia brzegów zbiorników wodnych

-elementy dekoracyjne naturalnych i sztucznych zbiorników wodnych lub wolno płynących wód.

Szuwary trzcinowe - Phragmitetum australis

Gatunek charakterystyczny: trzcina pospolita.

Występowanie:

-nad wodami stojącymi i płynącymi na obszarze całego kraju

-zdolność do zasiedlania różnorodnych siedlisk, najczęściej wód eutroficznych, ale również mezotroficznych.

Trzcina dzięki swojej ekspansywności bierze czynny udział w zarastaniu miejsc pozbawionych uprzednio różnych szuwarów zniszczonych przez człowieka oraz wypiera inne szuwary w zbiornikach silnie eutrofizowanych.

Ponadto:

-znosi stosunkowo duże falowanie (jeden z nielicznych gatunków porastających podmywane brzegi jezior)

-ale słabo znosi podmywanie szybko płynącej wody (zajmuje zaciszne jej zatoki).

Szuwary trzcinowe tworzy niemal wyłącznie trzcina pospolita, a także:

-oczeret jeziorny

-skrzyp bagienny

-pałka szerokolistna

-szczaw lancetowaty.

Na powierzchniach położonych blisko lądu, okresowo zalewowych, w domieszce pojawiają się ponadto mchy i rośliny łąkowe. Na powierzchniach położonych bliżej wód głębokich występują natomiast rośliny wodne.

Szuwary trzcinowe:

-niewielka przydatność gospodarcza

-czasem zbiór na trzcinę

-często jednak wykorzystywane do obsadzania brzegów zbiorników wodnych (duża tolerancja siedliskowa)

-duże walory estetyczne.

Szuwar mannowy - Glycerietum maximae:

-zbiorowisko niemal jednogatunkowe

-w płytkich wodach stojących lub o powolnym przepływie

-warunki siedliska zbliżone do szuwaru trzcinowego

-element dekoracyjny naturalnych i sztucznych zbiorników wodnych

-odporność na zanieczyszczenia - wykorzystanie w oczyszczalniach hydrofitowych.

Klasa: Phragmitetea

Rząd: Phragmitetalla

Związek: Magnocaricion.

Szuwary wielkoturzycowe, bagienne, turzycowiska bagienne.

Gatunki charakterystyczne dla związku (ChACl):

-turzyca błotna

-turzyca tunikowa

-turzyca baxbauma

-turzyca dwustronna

-turzyca sztywna

-turzyca zaostrzona

-turzyca prosowa

-turzyca nibyciborowata

-turzyca brzegowa

-kosaciec żółty

-tojeść bukietowa

-mozga trzcinowata

-wiechlina błotna

-jaskier wielki.

Phalaridetum arundinaceae - zespół mozgi trzcinowatej:

Gatunek: mozga trzcinowata - Phalaris arundinacea.

-nad wodami także wartko płynącymi oraz siedliska w oddali od nurtu rzeki, ale podlegające okresowym zalewom

-szuwar wrażliwy na długotrwałą stagnację wody, a także nadmierne przesuszenie siedliska

-szuwar zaliczany do kręgu zbiorowisk zastępczych łęgu wierzbowo - topolowego (Salici - Populetum)

-użytkowanie - wielokośne łąki

-do umacniania regularnie koszonych brzegów rzek.

Łąki i pastwiska wilgotne i świeże:

Molino - Arrhenatheretea:

Półnaturalne zbiorowiska łąkowe i pastwiska na mezo i eutraficznych siedliskach o różnym stopniu wilgotności.

Fitocenozy łąkowe i pastwiskowe z tej klasy:

1.Rozpowszechnione są na całym obszarze eurosyberyjskim (na niżu, pogórzu, w górach)

2.Produkują paszę dobrej lub bardzo dobrej jakości

3.Stanowią atrakcyjną i ważną ze względów przyrodniczych oprawę krajobrazową

4.Gatunki roślin z tej klasy są wzorcem do tworzenia różnego rodzaju mieszanek trawnikowych.

Podział fitosocjologiczny:

I rząd Molinietalia:

1.Związek Molinion:

a)zespół trzęślicy modrej

b)zespół situ i trzęślicy modrej

2.Związek Calthion:

a)zespół ostrożenia warzywnego i rdestu wężownika

b)zespół ostrożenia łąkowego

3.Związek Filpendulo - Petasition:

a)zespół podagrycznika i lepiężnika różowego

b)zespół wiązówki i bodziszka błotnego

II rząd Arrhenatheretalia:

1.Związek Arrthenatherion elatioris:

a)zespół rajgrasu wyniosłego

b)zespół mieczyka i mietlicy pospolitej

2.Związek Cynosurion:

a)zespół życicy trwałej i grzebienicy pospolitej.

Gatunki charakterystyczne dla klasy:

-tymotka łąkowa, wyczyniec łąkowy, kostrzewa łąkowa, kostrzewa czerwona, wiechlina łąkowa, wiechlina zwyczajna, kończyna łąkowa

-krwawnik pospolity, żywokost lekarski, świetlik łąkowy, babka lancetowata, brodawnik zwyczajny, chaber łąkowy, rogownica pospolita, szelężnik mniejszy, szelężnik większy, wyczyniec łąkowy.

I rząd Molinietalia:

Zbiorowiska trwałe lub okresowo wilgotnych użytków zielonych przeważnie mezo - i eutroficznych łąk kośnych.

Gatunki charakterystyczne:

-dziągiel leśny

-ostrożeń warzywny

-ostrożeń błotny

-ostrożeń łąkowy.

Wykład 19.04.2012r.

Zbiorowiska jednokośnych i nie nawożonych łąk trzęślicowych:

I rząd Molinietalia, związek Molinion

-czosnek kątowaty

-goździk pyszny

-goryczka wąskolistna

-oman wierzbolistny

-okrzyn łąkowy

-trzęślica modra (Molinia caerulea)

-przytulia północna

-pnieczyk dachówkowaty

-kosaciec syberyjski

-tojeść pospolita

-nasiężrzał pospolity

-czarcikęs łąkowy

-rutewka żółta

-krwawnik kichowiec

-sierpik barwierski.

Zbiorowiska ze związku Molinion (tzw. łąki trzęślicowe) charakteryzuje szeroka amplituda troficzna.

Molinietum caeruleae:

Typowe dla związku, bardzo bogate zbiorowisko na zmiennie wilgotnych, obojętnych lub zasadowych, żyznych siedliskach, zawierających węglan wapnia.

Zbiorowisko to nie ma własnych gatunków charakterystycznych; ich rolę spełniają regionalnie liczne gatunki charakteryzujące związki Molinion.

Zespół ten, w typowej postaci, obfituje w liczne rzadkie a pięknie kwitnące rośliny np.

-goździk pyszny

-goryczka wąskolistna

-kosaciec syberyjski

-czarcikęs łąkowy

-mieczyk dachówkowaty.

Łąka trzęślicowa staje się barwnym zbiorowiskiem wczesnym latem na przełomie VI/VII - w maju są to monotonne zbiorowiska w kolorze szarozielonym.

Odznacza się wyjątkowymi walorami krajobrazowo - dekoracyjnymi i powinien być chroniony m.in. z pobudek estetycznych i dla ochrony swojszczyzny tym bardziej, że choć rozpowszechniony niegdyś na obszarach całego kraju - należy obecnie do zbiorowisk bardzo zagrożonych, a nawet ginących.

Po odwodnieniu mogą tu wykształcać się zbiorowiska z bliźniczką psią trawką (nieużytki).

Pozostawione bez koszenia także zbiorowiska szybko przekształcają się w ziołorośla związku Filipendulo - Petasition (z których historycznie powstały) a użytkowane bardziej intensywnie przechodzą w zbiorowiska związku Calthion.

Zespół situ i trzęślicy modrej Junco - Molinietum:

Gatunki charakterystyczne dla zespołu:

-czarcikęs łąkowy

-trzęślica modra.

Gatunki wyróżniające dla zespołu:

-sit ostrokwiatowy

-sit skupiony

-sit rozpierzchły.

Ubogie florystycznie zbiorowisko występujące na kwaśnych, bezwapiennych i mało zasobnych glebach (zwłaszcza w P i K).

Fitocenozy tego zespołu występują na niewielkich „podsuszonych” oczkach śródleśnych torfowisk, nie użytkowanych gospodarczo.

Średnia wartość krajobrazowa.

W runi tego zbiorowiska występuje mniej ziół, a w pokryciu duży udział mają trawy: mietlica rozłogowa, kostrzewa czerwona i bliźniczka psia trawka, a nawet sity (sit rozpierzchły).

Wykład 10.05.2012r.

II rząd Arrhenatheretalia - niżowe i górskie antropogeniczne zbiorowiska użytków zielonych na żyznych i świeżych glebach mineralnych.

Gatunki:

-trybula leśna

-szalężnik włochaty

-stokrotka pospolita

-stokłosa miękka

-kminek zwyczajny

-złocień właściwy

-kupkówka pospolita

-barszcz syberyjski

-barszcz zwyczajny

-komonica zwyczajna

-biedrzeniec wielki

-jaskier rdzawy

-mniszek pospolity

-skalnica ziarenkowata

-konietlica łąkowa

-kończyna drobnogłówkowa.

Związek Arrhenatherion elatioris - łąki grądowe dwu- i wielokośne - łąki świeże.

Gatunki:

-rajgras wyniosły

-dzwonek rozpierzchły

-przytulia pospolita

-bodziszek łąkowy

-świerzbnica pospolita

-pasternak zwyczajny

-kozibród wschodni

-kozibród łąkowy.

Zespół rajgrasu wyniosłego - Arrhenatheretum medioeuropaeum

-bodziszek łąkowy

-szczaw rozpierzchły

-rajgras wyniosły

-pasternak zwyczajny

-kozibród wschodni.

W runi dominują:

-rajgras wyniosły

-owsica omszona

-konietlica łąkowa

-złocień właściwy

-jaskier ostry

-kozibród łąkowy i wschodni

-chaber łąkowy

-dzwonek rozpierzchły.

Łąka rajgrasowa - o znacznej produkcyjności, konieczne 2 - 3 krotne koszenie:

-siedliska świeże

-gleby brunatne i czarne ziemie, żyzne

-zbiorowiska zastępcze dla grądów, a w dolinach dla łęgów.

Cechy:

-duże znaczenie bioterapeutyczne

-działają pobudzająco na układ odpornościowy i psychiczny

-odporne na użytkowanie rekreacyjne

-atrakcyjne wizualnie

-w określonych siedliskach mogą stanowić wzorzec dla zakładania ekstensywnych trawników (łąkowych).

II rząd

związek Cynosurion - żyzne pastwiska na niżu i górach.

Gatunki charakterystyczne:

-jaskier sardyński

-przetacznik nitkowaty

-kończyna biała

-grzebienica pospolita.

Zespół życicy trwałej i grzebienicy pospolitej: Lolio - Cynoseretum:

-stokrotka pospolita

-jaskier sardyński

-przetacznik nitkowaty

-grzebienica pospolita

-brodawnik jesienny

-koniczyna biała

-życica trwała - gatunek wyróżniający dla zespołu.

-zbiorowiska odporne na użytkowanie, deptanie, przygryzanie

-duża chłonność turystyczna

-gatunki tego zespołu odpowiednie dla obsiewu powierzchni rekreacyjnych oraz tworzenie nawierzchni sportowych.

Rząd Plantagnetalia majoris - zbiorowisko muraw dywanowych.

Gatunki charakterystyczne dla rzędu (Ch.O.):

-rumianek bezpromieniowy

-sit chudy

-życica trwała

-babka zwyczajna

-wiechlina roczna

-rdest ptasi.

Związek Polygonion aricularis:

Antropogeniczne, umiarkowanie nitrofilne zbiorowiska miejsc silnie wydeptywanych tzw. murawy dywanowe.

Występują na podwórzach, przydrożach, drogach leśnych, placach zabaw dla dzieci, ekstensywnie pielęgnowanych boiskach sportowych.

Zespół życicy i rdesta ptasiego (spodzichy): Lolio - Polygonetum arenostri:

Gatunki charakterystyczne dla zespołu:

-rumianek bezpromieniowy

-życica trwała

-rdest ptasi.

Gatunki wyróżniające:

-babka zwyczajna

-tasznik pospolity.

Zbiorowiska zastępcze grądów - gleby najczęściej żyzne o ograniczonej porowatości podłoża - na placach zabaw, boiskach sportowych, terenach rekreacyjnych, podwórzach i w ogródkach przy drogach.

Warunkiem istnienia tego zbiorowiska jest intensywne deptanie.

Zbiorowisko najodporniejsze na użytkowanie rekreacyjne - najwyższe wskaźniki tzw. chłonności naturalnej.

Gatunki wykorzystywane do mieszanek służących do obsiewu odpornych na użytkowanie trawników.

---