Rynek pracy - rodzaj rynku ekonomicznego, na którym z jednej strony znajdują się poszukujący pracy i ich oferty, a z drugiej strony przedsiębiorcy tworzący miejsca pracy i poszukujący siły roboczej.
Rynek pracy to obszar działania, w którym dochodzi do konfrontacji wolnych zasobów siły roboczej z ofertą miejsc pracy. Obszar ten określany jest wzajemnym oddziaływaniem popytu i podaży siły roboczej. Popyt na siłę roboczą oznacza zapotrzebowanie na pracę ludzką, zależy w głównej mierze od wielkości nakładów na inwestycje, w wyniku których powstają nowe miejsca pracy oraz od ubytków w zatrudnieniu spowodowane np. odejściem na emeryturę, urlopem, zgonem itp. Popyt na siłę roboczą kształtują też potrzeby związane z jakością pracy ludzkiej, kwalifikacjami, zawodami, płcią itp. Podaż siły roboczej równa się liczbie osób zdolnych do pracy i gotowych podjąć pracę za określone wynagrodzenie i inne korzyści (np. socjalno-bytowej) ogólnie przyjęte. Podaż siły roboczej zależy przede wszystkim od wielkości przyrostu naturalnego. Następnym czynnikiem kształtującym podaż, lecz już w znacznie mniejszym stopniu jest poziom płac i polityka płacowa, ponieważ część osób dotąd nie pracujących jest skłonna podjąć zatrudnienie dopiero wtedy, gdy płaca osiągnie odpowiedni poziom. Równowaga na rynku pracy występuje jeżeli popyt na siłę roboczą jest równy podaży siły roboczej. Brak tej równowagi powoduje bezrobocie, jeżeli podaż przewyższa popyt, bądź niedobór siły roboczej jeśli popyt przewyższa podaż.
Rodzaje rynków pracy
podział według "statusu prawnego" pracy:
rynek oficjalny - gdy osoba pracuje zgodnie z prawem, a z jej płacy pobiera się składki ZUS, składki zdrowotne, itp.
szara strefa (tzw. "praca na czarno"):
uzyskiwanie dochodów bez odpracowania żadnych składek - jest to korzystne dla pracodawcy, z kolei dla pracobiorcy jest niekorzystne ponieważ:
nie może "narzekać" na nieuczciwego pracodawcę,
gdy ulegamy wypadkowi, za koszty leczenia płaci sam,
brak składek na emeryturę
przewiduje się, że w Polsce ok. 30-40% Polaków zarabia na czarno!
podział według zasięgu rynku pracy:
rynek lokalny - praca w niewielkiej odległości od miejsca zamieszkania (do 60-70 km)
rynek regionalny - dotyczący całego regionu (np. województwo)
rynek krajowy - dotyczący całego kraju
rynek zagraniczny - praca poza granicami kraju ojczystego