Konspekt z przedmiotu Programowanie strukturalne

Temat: Procedury.

Prowadzący: inż. Marek Pudełko

Klasa I SP, specjalność technik Informatyk

Lekcja odbyła się 21.10.2004

Czas zajęć: 2 x 45 minut.

Cele dydaktyczne:

• Nauczenie się konstruowania i używania procedur w języku Pascal.

Cele operacyjne:

Po zajęciach słuchacze powinni umieć:

• Konstruować poprawną procedurę w języku Pascal

• Modyfikować program, tak by zawierał procedurę.

Środki dydaktyczne: komputer, tablica, karteczki z przykładowym programem.

Metody: pogadanka, praca z komputerem, praca samodzielna, dyskusja.

Formy: praca z zespołem klasowym, praca indywidualna słuchacza

Przebieg lekcji:

1) Część wstępna:

• powitanie

• sprawdzenie listy obecności

2) Lekcja właściwa:

• Informacja. Procedura to wydzielony fragment programu. Służy do wykonywania pewnych zbiorów instrukcji, które stanowią pewną zwartą całość. Często jest stosowana do zmniejszenia ilości linijek kodu programu.

program funkcja;

var liczba:byte;

procedure wykonaj;

begin

liczba:=10;

end;

begin

writeln ('Zaraz napisze liczbe 10');

wykonaj;

end.

• informacja. Pisanie programu przez uczniów.

• Praca z nauczycielem. Poprawa błędów powstałych przy kompilacji. Zaznaczenie pewnych fragmentów kodu przy pomocy klamer komentujących {,}.

• Praca z tablicą. Wypisanie podstawowych kroków i fragmentów kodu tworzonych przez uczniów.

• Praca samodzielna ucznia. Zmiana programu - rozszerzenie sprawdzanych liczb do 20.

• Przykład. Napisanie programu, który rysuje ramkę. Po napisaniu programu należy go skrócić stosując odpowiednią procedurę.

Program Rameczka1;

Uses CRT;

var numer:byte;

Begin

Write('1 - Ramka pierwsza 2 - Ramka druga :');

Read(numer);

If numer=1 Then

Begin

ClrScr;

Writeln('I-------------------------------------------I');

Writeln('I I');

Writeln('I I');

Writeln('I I');

Writeln('I-------------------------------------------I');

GotoXY(8,3);

Write('Oto Ramka 1');

End;

If numer=2 Then

Begin

ClrScr;

Writeln('I-------------------------------------------I');

Writeln('I I');

Writeln('I I');

Writeln('I I');

Writeln('I-------------------------------------------I');

GotoXY(8,3);

Write('Oto Ramka 2');

End;

End.

Po zastosowaniu procedury program ma następująca postać:

Program Rameczka2;

Uses CRT;

var numer:byte;

procedure Ramka;

begin

clrscr;

writeln('i-------------------------------------------i');

writeln('i i');

writeln('i i');

writeln('i i');

writeln('i-------------------------------------------i');

gotoxy(8,3);

end;

Begin

Write('1 - Ramka pierwsza 2 - Ramka druga :');

Read(numer);

If numer=1 Then

Begin

ClrScr;

Ramka;

GotoXY(8,3);

Write('Oto Ramka 1');

End;

If numer=2 Then

Begin

ClrScr;

Ramka;

GotoXY(8,3);

Write('Oto Ramka 2');

End;

End.

• Ćwiczenie. Napisanie programu, który wczytuje liczbę z zakresu od 1 do 12 i podaje jaki miesiąc jej odpowiada.

Program Miesiac;

var m:INTEGER; {numer miesiaca w roku}

Begin

Write ('Podaj numer miesiaca w roku: ');

Readln (m) ;

CASE m OF

1 : Writeln ('1 - Styczen ');

2 : Writeln ('2 - Luty ');

3 : Writeln ('3 - Marzec');

4 : Writeln ('4 - Kwiecien');

5 : Writeln ('5 - Maj');

6 : Writeln ('6 - Czerwiec ');

7 : Writeln ('7 - Lipiec ');

8 : Writeln ('8 - Sierpien');

9 : Writeln ('9 - Wrzesien');

10: Writeln ('10- Pazdziernik');

11: Writeln ('11- Listopad');

12: Writeln ('12- Grudzien')

ELSE

Writeln('Numer nie poprawny');

End;

readln;

End.

• Informacja. Funkcja wielowyboru świetnie się nadaje na zastąpienie zagnieżdżonych instrukcji IF. Dzięki temu mamy bardziej czytelną postać programu, zmniejszamy możliwość wystąpienia błędu oraz zmniejszamy złożoność obliczeniową algorytmu.

• Ćwiczenie. Usuwanie instrukcji zagnieżdżonych. Uczniowie przerabiają program kalkulator, by wykorzystywał funkcję CASE zamiast IF.

program kalkulator;

var x,y,z:real;

a:integer;

begin

writeln ('To program kalkulacyjny');

writeln ('Wybierz dzialanie, jakie chcesz wykonac');

writeln ('1 - dodawanie');

writeln ('2 - odejmowanie');

writeln ('3 - mnozenie');

writeln ('4 - dzielenie');

readln(a);

writeln ('Podaj pierwsza liczbe');

readln(x);

writeln ('Podaj druga liczbe');

readln(y);

if a=1 then

z:=x+y

else

if a=2 then

z:=x-y

else

if a=3 then

z:=x*y

else

if a=4 then

z:=x/y;

writeln (z:10:3);

readln;

end.

---------------------------------------------------------------

program kalkulator_case;

var x,y,z:real;

a:integer;

begin

writeln ('To program kalkulacyjny');

writeln ('Wybierz dzialanie, jakie chcesz wykonac');

writeln ('1 - dodawanie');

writeln ('2 - odejmowanie');

writeln ('3 - mnozenie');

writeln ('4 - dzielenie');

readln(a);

writeln ('Podaj pierwsza liczbe');

readln(x);

writeln ('Podaj druga liczbe');

readln(y);

CASE y of

1: z:=x+y;

2: z:=x-y;

3: z:=x*y;

4: z:=x/y;

else

writeln (`podales zla liczbe!');

writeln (z:10:3);

readln;

end.

• Zadanie domowe. Napisanie programu, który wczytuje liczbę z zakresu od 1 do 6 i podaje jej słowny odpowiednik oceny.

3) Zajęcia końcowe:

1. powtórzenie materiału z lekcji:

• Podstawowe problemy napotkane przy pisaniu programu.

• Definicja funkcji CASE w języku Pascal.

• Wykorzystanie w programach

• Zamiana zagnieżdżonych funkcji IF na funkcję CASE.

• Interesujące rozwiązania.

2. ocena pracy słuchaczy.

Program Rameczka1;

Uses CRT;

var numer:byte;

Begin

Write('1 - Ramka pierwsza 2 - Ramka druga :');

Read(numer);

If numer=1 Then

Begin

ClrScr;

Writeln('I-------------------------------------------I');

Writeln('I I');

Writeln('I I');

Writeln('I I');

Writeln('I-------------------------------------------I');

GotoXY(8,3); Write('Oto Ramka 1');

End;

If numer=2 Then

Begin

ClrScr;

Writeln('I-------------------------------------------I');

Writeln('I I');

Writeln('I I');

Writeln('I I');

Writeln('I-------------------------------------------I');

GotoXY(8,3); Write('Oto Ramka 2');

End;

End.

Program Rameczka2;

Uses CRT;

var numer:byte;

procedure Ramka;

begin

clrscr;

writeln('i-------------------------------------------i');

writeln('i i');

writeln('i i');

writeln('i i');

writeln('i-------------------------------------------i');

gotoxy(8,3);

end;

Begin

Write('1 - Ramka pierwsza 2 - Ramka druga :');

Read(numer);

If numer=1 Then

Begin

ClrScr;

Ramka;

GotoXY(8,3); Write('Oto Ramka 1');

End;

If numer=2 Then

Begin

ClrScr;

Ramka;

GotoXY(8,3); Write('Oto Ramka 2');

End;

end.program delta_moja_prosta;

var a,b,c:real;

delta,x1,x2,x:real;

begin

writeln ('program liczy pierwiastki rownania kwadratowego');

writeln('podaj po kolei');

writeln('podaj wspolczynnik a');

readln(a);

writeln('podaj wspolczynnik b');

readln(b);

writeln('podaj wspolczynnik c');

readln(c);

delta:=b*b-(4*a*c);

writeln('delta wynosi: ',delta:5:2);

if delta=0 then

begin

x:=-b / 2*a;

writeln('pierwiastek wynosi: ',x:5:2);

end;

if delta>0 then

begin

x1:=(-b-sqrt(delta)) / (2*a);

x2:=(-b+sqrt(delta)) / (2*a);

writeln('pierwiastki wynosza: x1= ',x1:5:2,', x2= ', x2:5:2);

end;

if delta<0 then writeln('blad');

readln;

end.

program delta_moja_prosta;

var a,b,c:real;

delta,x1,x2,x:real;

begin

writeln ('program liczy pierwiastki rownania kwadratowego');

writeln('podaj po kolei');

writeln('podaj wspolczynnik a');

readln(a);

writeln('podaj wspolczynnik b');

readln(b);

writeln('podaj wspolczynnik c');

readln(c);

delta:=b*b-(4*a*c);

writeln('delta wynosi: ',delta:5:2);

if delta=0 then

begin

x:=-b / 2*a;

writeln('pierwiastek wynosi: ',x:5:2);

end;

if delta>0 then

begin

x1:=(-b-sqrt(delta)) / (2*a);

x2:=(-b+sqrt(delta)) / (2*a);

writeln('pierwiastki wynosza: x1= ',x1:5:2,', x2= ', x2:5:2);

end;

if delta<0 then writeln('blad');

readln;

end.

program delta_moja_procedura;

var a,b,c:real;

delta,x1,x2,x:real;

procedure delt(a1,b1,c1:real;var delta1:real);

begin

delta1:=b1*b1-(4*a1*c1);

end;

procedure dwa_pierwiastki(a1,b1,c1,delta2:real);

begin

x1:=(-b1-sqrt(delta2)) / (2*a1);

x2:=(-b1+sqrt(delta2)) / (2*a1);

writeln('pierwiastki wynosza: x1= ',x1:5:2,', x2= ', x2:5:2);

end;

procedure jeden_pierwiastek(a2,b2:real);

begin

x:=-b2 / 2*a2;

writeln('pierwiastek wynosi: ',x:5:2);

end;

begin

writeln ('program liczy pierwiastki rownania kwadratowego');

writeln('podaj po kolei');

writeln('podaj wspolczynnik a');

readln(a);

writeln('podaj wspolczynnik b');

readln(b);

writeln('podaj wspolczynnik c');

readln(c);

delt (a,b,c,delta);

writeln('delta wynosi ', delta:5:2);

if delta=0 then jeden_pierwiastek(a,b);

if delta>0 then dwa_pierwiastki(a,b,c,delta);

if delta<0 then writeln('blad');

readln;

end.

6

START

a := 1

. . .

Wczytaj a

Cykl operacji nr 1

STOP

Wybór a

(czy należy do zakresu)

NIE

TAK

Cykl operacji nr 2

. . .

Cykl operacji nr n

2

1

n

Cykl operacji dla a nie z zakresu

. . .

---