FINANSE - zarządzanie gospodarcze związane z gromadzeniem i wydatkowaniem pieniądza.

PRZYCHODY - ujmowane zgodnie z zasada memoriałowa. Przychody, którym nie towarzyszy wpływ to np. *sprzedaż z odroczonym terminem płatności* sprzedaż z przedpłata* umorzone zobowiązania* otrzymanie darowizny w postaci rzeczy* rozwiązana rezerwa na należności

WPŁYWY - związane z faktycznym ruchem pieniądza. Wpływ, któremu nie towarzyszy przychód to np. *otrzymany kredyt, pożyczka* emisja akcji* zwrot długu.

PRZYCHÓD/ WPŁYW - np. *otrzymane odsetki od lokat* sprzedaż za gotówkę.

KOSZTY - zasada memoriałowa, uzasadnione zużycie czynników produkcji np. *amortyzacja* zużyty towar, materiał (poszedł w koszty danego okresu, a był kupiony wcześniej)* rezerwy na należności, tworzone w ciężar kosztów.

WYDATKI - nie musza się pokrywać z kosztem, np. *zapłacony podatek dochodowy* wyplata dywidend* splata kredytu.

KOSZTY/ WYDATKI - np. *wyplata wynagrodzeń* zapłacone odsetki od kredytów obrotowych.

WYNIK FINANSOWY = przychód - koszt.

NADWYŻKA FINANSOWA (CASH FLOW NETTO) = wpływy - wydatki.

RENTOWNOŚĆ - występuje wtedy gdy przedsiębiorstwo wypracuje dodatni wynik finansowy, zdolność do wypracowania dodatniego wyniku finansowego. Rentowne przedsiębiorstwo może zbankrutować, gdy straci płynność finansową. A przedsiębiorstwo nierentowne może utrzymać płynność.

PŁYNNOŚĆ - zdolność do regulowania należności w terminie.

Przychody „księgowe” ≠ przychody „podatkowe”( dla potrzeb prawa podatkowego). Ustalone zgodnie z prawem bilansowym. Definicja z PERON-u przychód księgowy nie podlega opodatkowaniu. Umorzenie na drodze postępowania układowego nie jest opodatkowane.

Koszty „księgowe” ≠ koszty „podatkowe”. Wynika to z różnych podejść do wyniku finansowego. Prawo bilansowe: zasada ostrożności (lepiej pokazać wynik mniejszy niż zbyt duży). Prawo podatkowe chroni wynik (dba o interesy państwa).Prawo podatkowe mówi dokładnie co zaliczać do kosztów podatkowych.

Wynik finansowy (bilansowy) ≠ dochód podatkowy

STRUMIENIE PIENIĘŻNE

RODZINY STRUMIENI PIENIĘŻNYCH:

1.Strumienie rynkowe (ekwiwalentne) - są ekwiwalentem. A→ K - strumień realny

A←K - ekwiwalent pieniężny

2 podmioty; te dwa strumienie nie musza się pokrywać w czasie

Strumień realny to np. czynnik produkcji do przedsiębiorstwa, usługi, świadczenia.

- ekwiwalentne = rynkowe, bo ich wielkość należy od rynku, decyduje on o popycie i o cenie (ilość * cena = pieniądz)

- do zarządzania strumieniem rynkowym potrzebna jest znajomość rynku, znajomość reakcji rynku na np. zmianę ceny, a także inne czynniki,

- są również przypadki ingerowania prawa gospodarczego w ustalanie ekwiwalentu pieniężnego, np. minimalna cena, minimalne wynagrodzenie,

- mogą mieć wpływ ograniczenia wynikające z limitów, np. limit eksportowy,

- w zaradzaniu należy uwzględniać ograniczenia

- wpływy i wydatki,

2. Strumienie → transfery - świadczenie jednostronne bez ekwiwalentu z grupa strumieni przepływających przez przedsiębiorstwo.

A → P(sfera publiczna) - podatki

- podatki, składki na ZUS, wpłaty do funduszy celowych, inne wpłaty do sfery publicznej,

- świadczenia płynące w jedną stronę,

- zarządzanie wymaga specjalistów, np. księgowych,

- należy znać prawo podatkowe, transfery są uruchamiane przez przedsiębiorstwo, nikt nie przypomina o podatku, trzeba umieć obliczyć dany podatek, należy znać ulgi, gdzie, kiedy zapłacić podatek,

A ← P - transfery(dotacje)

- np. dotacje z funduszy celowych, ze Skarbu Państwa.

- z tych środków korzystają osoby, które znają możliwości dotacji,

3. Oszczędności, kredyty.

Oszczędności - wpływy są większe od wydatków.

- pojawia się problem wykorzystania oszczędności, jakie wykorzystać instrumenty rynku finansowego (rachunek bieżący, lokaty terminowe - tygodniowe, 1-dniowe, itd., akcje papierów wartościowych, lokata funduszu oszczędnościowego)

- z pośrednictwa jakich instytucji korzystać (banki, biura maklerskie, fundusze inwestycyjne),

- wybory zależą m.in. od prawa podatkowego,

- należy znać funkcjonowanie rynku finansowego (ryzyko inwestycji),

Kredyty - źródło obce, wydatki > wpływów, nie ma rezerw.

- znajomość instrumentów rynku finansowego (różne kredyty, obligacje - emisja, jej warunki, leasing),

- znajomość instytucji, ich warunków,

- znajomość rynku finansowego i prawa w zarządzaniu,

- w przedsiębiorstwie są okresy nadwyżek, które trzeba wykorzystać, i niedoborów,

- specjaliści od ryków finansowych ze znajomością aparatu matematycznego,

4. Strumienie wynikające z rozliczeń z właścicielami.

- wpływy właścicieli - powiększają kapitał przedsiębiorstwa,

- wydatki na rzecz właścicieli - dywidendy, odsetki,

Przekrój (kolejny) strumieni wpływających do przedsiębiorstwa:

1. własne,

2. obce,

W rachunku przepływu pieniądza strumienie podzielone są następująco:

1. operacyjny - związane z działalnością operacyjna = podstawową,

2. inwestycyjny - działalność inwestycyjna, zmiany majątku trwałego - aktywów, strumienie są z nim związane,

3. finansowe - związane z działalnością finansową, związane z pasywami (bez zobowiązań bieżących),

FORMY ROZLICZEŃ PIENIĘŻNYCH:

Charakter rozliczeń przedsiębiorstw ze światem zewnętrznym:

- czy przedsiębiorstwo może rozliczać się gotówkowo, czy musi wykorzystywać Rachunek Bankowy?

- przedsiębiorstwo musi posiadać Rachunek Bankowy,

- ustawa o działalności gospodarczej nakazuje dokonywanie rozliczeń miedzy przedsiębiorstwami bezgotówkowo zawsze gdy transakcja przekracza równowartość 3000€, a jeżeli w miesiącu poprzednim suma transakcji przekraczała sumę 10000€ to transakcja o równowartości 1000€ tez powinna być uregulowana za pomocą rachunku bankowego.

Przedsiębiorstwo ma obowiązek poinformować Urząd Skarbowy o rachunku bankowym ze wskazaniem, który traktuje jako główny, ma obowiązek poinformować bank o rachunkach posiadanych w innych bankach. Może posiadać dowolną ilość rachunków.

- OBROTY BEZGOTÓWKOWE pozwalają na kontrolę i eliminacje szarej sfery,

FINANSOWANIE WLASNE

Spółka akcyjna - Kapitał zakładowy musi wynosić minimum 500 tys. zł, dzieli się on na równe części (wartości nominalne akcji, wszystkie akcje maja taka sama wartość nominalna) Kapitał zakładowy = ilość akcji * wartość nominalna. 1 zl to minimalna wartość nominalna akcji. Akcja jest niepodzielna lecz występuje Split akcji w celu zwiększenia płynności rynku tych akcji. Split akcji jest to zwiększenie ilości akcji przy tym samym kapitale zakładowym, wiążę się z obniżeniem wartości nominalnej. Występuje gdy np. przekształca się spółkę prywatna w akcyjna.

CENY AKCJI

1. cena nominalna

2. cena emisyjna - cena rynku pierwotnego, cena po jakiej emitent sprzedaje akcje nowej emisji, cena jaka płaci pierwszy nabywca, inwestor. Wymogi co do ceny emisyjnej: C. emisyjna >= c. nominalnej. Różnica miedzy c. e. a c. n. to premia emisyjna. Premie ta wykorzystuje się na pokrycie kosztow emisji np. na opracowanie prospektu emisyjnego, opinie biegłego, druk, promocje, sprzedaż, opłaty dla pośrednika, gwarant emisji (instytucje podmioty gwarantujące wykup akcji które nie znajda nabywcy). To co zostaje z premii emisyjnej przeznacza się na kapital zapasowy.

3. cena rynkowa: cena rynku wtórnego cena po jakiej akcje sa odsprzedawane kolejnym akcjonariuszom nie ma wplywu bezposredniego na kapital spolki.

Spolka akcyjna jest zobowiazana przeznaczyc co najmniej 8% zysku netto na kapital zapasowy tak dlugo dopóki nie osiagnie ona wymaganego minimum (1/3 kapitalu zakladowego).

Źrodlami finansowania kapitalu zapasowego sa także: czesc premi emisyjnej i zysk ponad wynik finansowy. Kapital zapasowy minimalnej wartosci może być wykorzystany na pokrycie strat bilansowych.

S.A. może także tworzyc kapital rezerwowy. Statutowy (zapis w statucie) i fakultatywny (w wyniku decyzji akcjonariuszy)

Sposoby powiekszania kapitalu zakladowego:

1. Nowa emisja akcji i ich sprzedaz narynku publicznym lub prywatnym. Oferta publiczna skierowana jest do nieoznaczonego adresata z wykorzystaniem srodkow masowego przekazu, albo oferta skierowana od okreslonych adresatow (jeśli jest ich > 300 tez oferta publiczna). Wykorzystanie oferty publicznej wymaga zgody Komisji Papierow Wartosciowych która kontroluje wiarygodnosc eminenta. Oferta niepubliczna (prywatna) skierowana do okreslonych inwestorow nie wykorzystuje srodkow masowego przekazu.

2. Przesuniecie przeznaczenie na ten kapitał części kapitalu samofinansowania, zysku netto danego przedsiebiorstwa. Wiąże się to z nowa emisja akcji ale wydanych nieodplatnie akcjonariuszom proporcjonalnie do posiadanych przez nich akcji. Uwaga prawo podatkowe takie przeznaczenie kapitalow samofinansowania i zysku netto na powiekszeni kapitalu zakladowego traktuje tak samo jakby to była wyplata dywidendy na rzecz wlascicieli. (Dochody z tytulu udzialu w zyskach osoby prawnej ).

PODZIAL AKCJI:

*A. zwykla (daje prawo do 1 glosu na walnym zgromadzeniu i do dywidendy jeżeli walne zgromadzenie akcjonariuszy podejmnie decyzje o przeznaczeniu czesci zysku na dywidendy)

*A. uprzywilejowana (może być uprzywilejowana co do glosu max 2 glosy, a także do dywidendy - nie może być wieksza od dywidendy przypadajacej na akcje zywykla o wieciej niż 50% . Przywilej może także polegac na pierszenstwie prz nabywaniu akcji w nowej emisji, podziale majatu upadajacej spolki;

*A. niema akcja bez prawa glosu ale uprzywilejowane co do dywidendy (bez ograniczen);

*A. zlota - bez prawa do dywidendy ale z prawem veta (skutecznym) przy podejmowaniu istotnych decyzji dla danej spolki

ŁĄCZENIE SIĘ SPÓŁEK AKCYJNYCH MOŻE SIĘ DOKONAĆ DWOJAKO:

1. przeniesienie majątku spółki przejętej na spółkę przejmującą w zamian

za akcje przeznaczone akcjonariuszom spółki przejętej

2. łączenie przez zjednoczenie polega na powstaniu nowej spółki na którą przechodzi majątek

spółek łączących się

Przy okazji fuzji może się zdarzyć, że akcjonariusze za akcje o niższej wartości nominalnej otrzymają akcje o wartości większej. Sytuacja taka oznacza przyrost majątku akcjonariusza (dochód) i podlega opodatkowaniu. Ale nie w momencie łączenia się spółek ale w momencie zbycia takiej akcji. Kosztem uzyskania tego przychodu będą wydatki jakie akcjonariusz ponosi podczas nabycia akcji spółki przejętej.

cena nominalna - kapitał akcyjny -- nadwyżka ponad cenę nominalną uzyskaną przez emitenta - kapitał zapasowy --------ewentualna nadwyżka ceny rynkowej na ceną emisyjną - korzyści akcjonariuszy

spółka publiczna - akcje dopuszczone są do obrotu publicznego spółka giełdowa - akcje dopuszczone są do obrotu giełdowego

SPÓŁKA Z.O.O. - może być utworzona także przez jedną osobę; kapitał zakładowy (minimum 50tys zł) dzieli się na udziały, które nie muszą być równe, ale wartość jednego takiego udziału nie może być mniejsza niż 500 zł; udziały te nie mogą być nabywane poniżej wartości nominalnej; gdy występuje nadwyżka tej wartości za jaką udział jest obejmowany to nadwyżkę tą należy przekazać na kapitał zapasowy; wkład = udział + premia; w spółce zoo wkłady muszą być wniesione w całości przed zarejestrowaniem spółki; do zgłoszenia spółki do sądu rejestrowego powinno być dołączone oświadczenie członków zarządów, że cały kapitał zakładowy został wniesiony; w spółce zoo mogą występować udziały uprzywilejowane co do głosu 1:3 i co do dywidendy (nie może być większa o 50% od dywidendy zwykłej); kapitał zakładowy może być zwiększony poprzez: 1.objęcie nowych udziałów przez dotychczasowych wspólników lub wspólników nowoprzyjętych z równoczesnym zasileniem kapitałów z zewnątrz

2. przesunięcie k. samofinansowania lub wyniku netto danego roku na powiększenie tego kapitału …..

Umowa spółki zoo może przewidywać obowiązek wnoszenia dopłat przez wspólników.

A wysokość i terminy dopłat wynikają z uchwały wspólników. Dopłaty mogą mieć charakter zwrotny lub bezzwrotny i powinny być wnoszone przez wspólników proporcjonalnie do udziałów. Jeśli są wnoszone dopłaty zgodnie z Kodeksem Spółek Handlowych to nie są dla spółki przychodem do opodatkowania. W przeciwnym wypadku potraktuje to jako zdarzenie które rodzi zobowiązanie podatkowe. Ewentualne odsetki od dopłat zwrotnych nie są podatkowym kosztem uzyskania przychodów.

Zjawisko niedostatecznej kapitalizacji Zdarza się, że właściciele zasilają swoje przedsiębiorstwa kapitałem udzielając mu pożyczki. Odsetki takiej pożyczki są kosztem przeds., które zmniejszają podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym oraz zapewniają właścicielom dochód. Jeżeli pożyczki takiej udziela spółka-matka, która posiada co najmniej 25% udziałów mierzonych siłą głosów lub spółka-siostra, której wspólna spółka-matka posiada też co najmniej 25% udziałów, a pożyczka przekroczy 3-krotność kapit. zakład. to odsetki od części pożyczki ponad 3-krotność nie są kosztem podatkowym.

FINANSOWANIE OBCE

Kapitał obcy : 1. z reguły obciążony kosztem (wymiernym) w postaci odsetek i prowizji

2. są to kapitały zwrotne, a termin ich zwrotu wynika na ogół z umowy

Podział zobowiązań:

1)Krótkoterminowe

2)Długoterminowe

3)Średnioterminowe (czasem przy klasyfikacji kredytów)

Inny podział to *Wobec dostawców

* Publicznoprawne * Wobec pracowników * Bankowe *Zobowiązania z tyt. Emisji dłużnych papierów wartościowych * (szczególny rodzaj kredytu - leasing)

OSŁONA PODATKOWA - TARCZA PODATKOWA - mechanizm jej działania polega na tym, że prowizje i odsetki od kapitałów obcych są z reguły kosztem podatkowym, zmniejszają więc podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym, w wyniku tego część kosztów kapitału obcego zwraca się kapitałobiorcy dzięki oszczędności na podatku dochodowym.

Działanie tarczy podatkowej:

Faktycznie zapłacone odsetki: 2000-560=1440

Jeśli np. kredyt wynosił 10000 to:

a) stopa % umowy: (2000/10000)x100=20%

b) faktyczna stopa %: (1440/10000)x100=14,4%

r_f= r⋅(1-T) r_f - faktyczna stopa % ;

r - stopa % wynikająca z umowy ; T - stopa pod. Dochodowego

r_f= 20% (1-0,28)=14,4%

ZOBOWIĄZANIA PUBLICZNO PRAWNE

Źródła finansowania (z punktu widzenia kosztu)

1) Zobowiązania wobec dostawców - inaczej kredyt kupiecki - jest wynikiem sprzedaży z odroczonym terminem płatności

* ustawa reguluje terminy zapłaty między przedsiębiorstwami dużymi i małymi

* po 30-stym dniu małe przedsiębiorstwo może zacząć naliczać odsetki ustawowe (12,5% w skali roku)

Skonto: obniżka ceny przy szybkiej zapłacie

Warunki umowy przewidującej skonto:

Np. 3/20 netto 40

s/t_s netto t_max

s - stopa skonta ; t_s - okres skonta ; t_max - normalny okres zapłaty

koszt kredytu kupieckiego (utracona korzyść) - przykład

faktura 10000

płatność : 3/20 netto 40

zapłata w 20 dniu 9700

zapłata w 40 dniu o 300 zł więcej

czyli: 300/9700 x 100 = 3,09% więcej za dodatkowe 20 dni kredytowania

w skali roku : 3,09/20 x 365 = 56% - kredyt kupiecki jest bardzo drogi!!!

Kk= s/(100-s)x365/( t_max-t_s)x100

2) Zobowiązania publiczno-prawne: są to zobowiązania z tyt. Składek, ceł, składek na ubezp. Społeczne, składek na fundusze celowe

Moment powstania obowiązku podatkowego, a ustawowy termin zapłaty to różne daty

Np. VAT handel detaliczny 1) sprzedaż - powstaje obowiązek podatkowy np. 05.02.02r. 2) ustawowy termin zapłaty do 25.03.02r.

Zobowiązania publiczno-prawne nie są obciążone odsetkami, są to darmowe źródła finansowania

Jeżeli powstanie zaległość podatkowa to:

* Karne odsetki od zaległości podatkowej to dwukrotność kredytu lombardowego banku centr. Obecnie 27%

* Odsetki te nie są kosztem podatkowym - nie korzystają z osłony podatkowej

Opłata prolongacyjna: występuje wówczas gdy organ podatkowy np. US, Urząd gminy na wniosek podatnika uzasadniony szczególnymi okolicznościami odroczy zapłatę podatku w czasie. Jest o połowę niższa od karnych odsetek i jest kosztem podatkowym, czyli korzysta z osłony podatkowej

Zobowiązania publiczno-prawne, jako źródło finansowania przedsiębiorstw jest tym większe im dłuższe są przerwy między terminami płatności podatków, czyli im mniejsza jest częstotliwość płacenia podatków.

LEASING

Jest to rodzaj kredytu rzeczowego. Są 2 rodzaje lisingu: operacyjny i finansowy.

1. L. OPERACYJNY - jest zbliżony swoim charakterem do dzierżawy, jest to z reguły umowa na krotki okres czasu. Przedmiot lisingu pozostaje w ewidencji środków trwałych lisingodawcy on dokonuje odpisów amortyzacyjnych. Rata lisingowa składa się z 2 części: cześć kapitałowa (służy spłacie wartości przedmiotu lisingu) cześć odsetkowa jest to cena za prawo do korzystania z cudzej rzeczy. Cala rata jest dla finansującego przychodem a dla lisingobiorcy kosztem.

2. L. FINANSOWY - umowa na dluzszy okres czasu przedmiot lisingu wykazuje w ewidencji korzystajacy, to on dokonuje odpisow amortyzacyjnych.

CZ. odsetkowa raty lisingu jest dla finansujacego przychodem a dla korzystajacego kosztem.

CZ. kapitalowa zmienia stan rozrachunkow (zmniejsza naleznosci u finansujacego i zobowiazania u lisingobiorcy. Umowa lisingu finansowego przewiduje prawo do nabycia przedmiotu lisingu przez korzystajacego po zakonczeniu umowy za cene z gory ustalona w umowie.

Kodeks cywilny: Przez umowe lisingu finansujacy zobowiazuje się nabyc rzecz zgodnie z zyczeniem korzystajacego i oddac te rzecz do uzytkowania korzystajacemu na czas ustalony, a korzystajacy zobowiazuje się placic finansujacemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie rowne co najmniej cenie tej rzeczy. Jeżeli korzystajacy dopuszcza się zwloki z zaplata co najmniej jednej raty finansujacy powinien ustalic jeszcze jeden nowy dodatkowy termin zaplaty, a w razie niedotrzymania go może wypowiedziec umowe lisingu ze skutkiem natychmiastowym. W razie zbycia rzeczy przez finansujacego nabywca wstepuje w stosunek lisingu na miejsce dotychczasowego finansujacego.

PRAWO BILANSOWE: srodki trwale i wartości niematerialne i prawne oddane do odplatnego uzytkowania na czas nieoznaczony wykazywane sa w aktywach korzystajacego gdy spelniony jest co najmniej jeden z ponizszych warunkow: 1. Umowa zawarta jest na co najmniej ľ okresu ekonomicznej uzytecznoosci przedmiotu, 2. przyzeczone jest prawo na przeniesienie wlasnosci na korzystajacego po zakonczonym okresie umowy, 3. suma oplat ustalona w umowie przypadajaca do zaplaty w okresie obowiazywania umowy przekracza 90% rynkowej wartosci przedmiotu umowy. Spelnienie 1 z tych 3 warunkow powoduje ze przedmiot lisingu wykazuje w aktywach korzystajacy a finansujacy wykazuje je jako naleznosci.

PRAWO PODATKOWE:

1. Lising operacyjny:

1) umowa zawarta na co najmniej 40% normatywnego okresu amortyzacji dla rzeczy ruchomych i wartosci niematerialnych i prawnych. Co najmniej na 10 lat jeśli przedmiatem sa nieruchomosci niepodlegajace odpisom amortyzacyjnym.

2) Suma oplat lisingowych wraz z cena za jaka może nastapic przeniesienie wartosci musi być rowna co najmniej warosci poczatkowej przedmiotu lisingu 3) Finansujacy nie korzysta z zwolnien w podatku dochodowym. Przy spelnieniu tych warunkow u finansujacego oplata lisingowa jest w calosci przychodem a odpisy amortyzacyjne kosztem. Po zakonczonym okresie umowy finansujacy może przeniesc wlasnosc na korzytajacego po cenie dowolnej. Jeżeli cena ta jest nisza od wartosci netto przedmiotu to ogan podatkowy okresla przychod roczny wartosci rynkowej tego przedmiotu.

2. Lising finansowy

1)Umowa zawarta na czas oznaczony - bez ograniczenia.

2) suma oplat odpowiada co najmniej wartosci poczatkowej przedmiotu lisingu

3)umowa zawiera postanowienie ze odpisow amortyzacyjnych dokonuje korzystajacy.

Przy spelnieniu tych 3 warunkow czesc oplaty lisingowej stanowiaca splate watrosci przedmiotu nie jest przychodem finansujacego i kosztem korzystajacego

3 Lising gruntow

Jeżeli przedmiotem umowy lisingowej zawartej na czas oznaczony sa grunty a suma oplat lisingowych opowiada co najmniej wydatkom na nabycie tego gruntu, do przychodow finansujacego i kosztow korzystajacego nie zalicza się czesci oplat stanowiacej splate wartosci gruntu. Umowy nie speniajace wyzej wymienionych warunkow nie sa w rozumieniu prawa podatkowego lisingiem Traktowane sa jako umowy najmu lub dzierzawy

Finanse f. lizingowej.

1)majątek trwały firmy lizingowej: większość transakcji lizingowych w Polsce to l. operacyjny. Analizując bilans firmy lizingowej nie da się określić jej rzeczywistej sytuacji finansowo-majatkowej

2)źródła finansowania f. lizingowych: z reguły kapitał własny nie przekracza 10% kapitałów ogółem, pozostałą część kapitału firmy pozyskują zaciągając kredyty bankowe, często odnawialne i emitując dłużne papiery wartościowe

3)wynik finansowy f. lizingowej: specyfika zawieranych umów, sprawia że przychody i koszty są nierównomiernie rozłożone w czasie, brak jest zalecanej współmierności przychodów i kosztów. Pobierana wstępna opłata oraz sprzedaż przedmiotu l. nie do końca zamortyzowanego po zakończeniu umowy, powoduje, że na początku umowy występuje koncentracja przychodów, a na końcu koncentracja kosztów. Nieumożona część wartości sprzedanego przedmiotu lizingu jest księgowana jako pozostały koszt operacyjny, takie rozłożenie przychodów i kosztów powoduje, że na końcu umowy występuje strata i dlatego zwykle w 1-szych latach działalności f. jest wykazywany zysk, a w kolejnych latach mogą wystąpić straty z działalności gosp., zwłaszcza gdy strat z umów zamykanych nie zostaną zrekompensowane przez nowo zawierane umowy.

Zwykle w pierwszych latach firmy leasingowej wykazywane jest znaczny zysk, a w kolejnych latach w miarę narastania liczby umów zamykanych i sprzedaży przedmiotów leasingu mogą pojawić się straty z działalności gospodarczej zwłaszcza wówczas, gdy straty na zamykanych umowach nie zostaną zrekompensowane zyskami z umów nowozawieranych.

Uwaga! W 2001 roku wartość nowozawartych umów leasigowych była mniejsza ok. 25% od wartości transakcji transakcji roku następnym. Dodatkowo firmy leasingowi walczące o klienta obniżały opłaty wstępne przy (czynsz inicjalny) .W wyniku tego starty na zamykanych umowach nie były zrekompensowane zyskiem z umów nowozawiarnych. W konsekwencji wiele firm leasigowych wykazało stratę z działalności gospodarczej co wykorzystały banki kredytujące te firmy leasingowe i postawiły sporo kredytów w stan natychmiastowej wymagalności.

KREDYTY BANKOWE

Klasyfikacja ze względu na czas:

- krótkoterminowe(do 1 roku)

-długoterminowe(powyżej 1 roku)

- średnioterminowe

Klasyfikacja ze względu na przeznaczenie:

a) obrotowe(do finansowania potrzeb bieżących)

b) inwestycyjne (na działalność gospodarczą)-rzeczowe i finansowe

Klasyfikacja ze względu na tryb wykorzystania:

a) odnawialne- oznacza, że każda spłata całości albo części wykorzystanego kredytu powoduje odnowienie przyznanego limitu kredytów tę część spłaconą.

b) nieodnawialne - oznacza, że każda wykorzystana część kredytu oznacza zmniejszenie limitu do wykorzystania bez względu na to czy jest już spłacony czy nie.

Podział kredytów ze względu na tryb uruchomienia:

a) Kredyty w rachunku bieżącym - daje prawo do wydawania zleceń płatniczych przez klienta banku przekraczających stan konta. Umowa zawsze określa limit przekroczenia stanu konta.

b) Kredyty w rachunku kredytowym - uruchomienie kredytu następuje przez otwarcie odrębnego rachunku, na którym ewidencjonowany jest kredyt przyznany, wykorzystany i spłacony. Otwarcie takiego rachunku zawsze jest poprzedzone procedurą składania wniosku, wymaganych przez bank dokumentów, ustanawiania zabezpieczeń.

Kredyt dyskontowy (krótkoterminowy) - wekslowy: odnawialny lub nieodnawialny; dzięki temu kredytowi weksel przyjęty przez przeds. jako potwierdzenie należności od dłużnika zostaje przekształcony w bardziej płynną formę czyli pieniądz. Bank przyjmuje taki weksel do dyskonta, potrąca z reguły z góry odsetki od tego kredytu wekslowego. Weksle przyjęte przez banki komercyjne do dyskonta mogą czekać aż weksel zostanie wykupiony. Bank komercyjny może redyskontować weksel w BC.

Kredyt akceptacyjny - w tym przypadku bank nie udostępnia klientom środków pieniężnych tylko akceptując ciągniony na niego przez klienta weksel staje się głównym dłużnikiem posiadania weksla. Jest to kredyt krótkoterminowy.

Kredyt rolowany - polega na tym, że bank wielokrotnie przedłuża termin spłaty kredytu odnawiając umowę kredytową, w wyniku tego kredyt formalnie figurujący jako k. krótkoterminowy tak naprawdę jest kredytem długoterminowym.

Kredyt pomostowy - poprzedza czasami k. inwestycyjny i udzielany on jest wówczas, gdy klient już potrzebuje środków, ocena jego zdolności kredytowej wypadła pomyślnie, ale ze względów formalnych umowa właściwa jeszcze nie może być podpisana.

WERSJE ROZLICZANIA KREDYTU:

1) Spłata kredytu w ratach + odsetki od kredytu niespłaconego. Przy tej wersji kolejne raty obsługi kredytu maleją. Największe obciążenie na początku okresu umowy.

2) Raty jednakowe - ta wersja jest możliwa, jeżeli znana jest z góry liczba rat i przyjęte stałe oprocentowanie kredytu.

3) Karencja spłaty - jest to odroczenie spłaty, może ono dotyczyć albo spłaty kredytu wówczas na bieżąco spłacane są odsetki, albo może dotyczyć kredytu i odsetek wówczas odsetki narosłe w okresie karencji powiększają dług podstawowy zwiększając tym samym podstawę naliczania w okresie spłaty.

FAKTORING - jest to kredyt udzielony pod zastaw należności wynikających z faktur(wynika z obrotu gospodarczego) Celem jest poprawa płynności firmy.

1.Faktoring właściwy(pełny)- polega na przejęciu przez faktora całego ryzyka ewentualnej niewypłacalności kupującego.

2.Faktoring niewłaściwy(niepełny)- pozostawia ryzyko niewypłacalności kupującego przy dostawcy to znaczy ma prawo żądać zwrotu wypłaconej dostawcy kwoty gdyby kupujący nie uregulował swojego zobowiązania wobec faktora.

KREDYT

Dwie wersje spłaty kredytu:

1. Równomierna splata kredytu - spłacamy systematycznie tes sama cześć zaciągniętego kredytu plus odsetki od pozostałego zadłużenia.

2. Równomierna rata - spłacamy kredyt w równych ratach w których zawarta jest cześć kredytu i odsetki. Wielkość raty ustalamy korzystając ze wzoru: R=K*[(r/100)*(1+(r/100))^n]/[((1+(r/100))^n)-1] gdzie R - rata; r - stopa%; K - kredyt; n - ilość rat.

NA pytanie: czy warto korzystać z kapitału obcego można odpowiedzieć analizując wskaźnik ROE. ROE = (zysk netto * 100%)/(kapitał własny). I wyższy tym lepszy.

DŹWIGNIA FINANSOWA- efekt zwielokrotnienia stopu zwrotu z kapitału własnego dzięki zaangażowaniu kapitału obcego. Dzwignia zadziała wtedy jeśli zostanie spełniony warunek:

(wynik ze sprzedży *100%)/(kapitał ogółem)>koszt kapitalu obcego, np. (15000 * 100%)/(100000)= 15% > 8%(procent na jaki zaciągnięlismy kredyt) Można z tego wywnioskować ze po zainwestowany kredytu każda złotówka przyniesie nam 15gr zysku a kosz jej wynosi 8gr. Jeżeli powyższy warunek nie zostanie spełniony dzwignia finansowa zadziała ujemnie. Zadziała tak zwana GILOTYNA.

AKTYWA - PASYWA :

1. Złota reguła finansowa: - zakłada że aktywa trwałe powinny być sfinansowane kapitałem własnym.

Akty trwałe = kap własny, kap wł / akty trw>= 1

2. Złota reguła finansowa - zakłada że aktywa trwałe powinny być sfinansowane kapitałem stałym

Akty trw <= kap sta, kap st / akty trwa >= 1.

3. Koncentracja kapitału pracującego > 0.

KAPITAŁ PRACUJACY - tzw kapitał obrotowy netto, jest to część kapitału stałego która finansuje majątek obrotowy.

Jaka część majątku obrotowego powinna być sfinansowana kapitałem stałym.

1) Podejście nawiązujące do koncepcji stałej części MO - wymaga wykorzystania danych szczegółowych danego przedsiębiorstwa.

2) Podejście bazujące na danych sprawozdania finansowego i wykorzystujące tzw. Standardy dotyczące zalecanego poziomu niektórych wskaźników finansowych.

Ad 1. Stan zapasów - od tego stanu zależy ciągłość produkcji i sprzedaży, przerwanie takiej ciągłości oznacz koszty przestojów a także utratę części klientów, czy też utratę możliwości pozyskania nowego klienta. Wymóg ten wyznacza min. poziom zapasów w danym przedsiębiorstwie.

Środki pieniężne - są niezbędne do utrzymania bieżących płynności bo brak takiej rezerwy płynnej ułatwia możliwość utraty płynności, to utrata zaufania banku i utrata prawa do kredytu, to także utrata możliwości skorzystania zakupu za gotówkę z korzystnym skontem, oraz utrata reputacji firmy i utrata zaufania dostawców.

Negatywny aspekt utrzymywania zapasu pieniądza to:

1)kapitał finansujący ten składnik aktywów na ogół kosztuje a aktywo to jest niewiele dochodowe

2)wystąpić może koszt utraconych korzyści gdyż pieniądz ten wykorzystany w inny sposób mógłby przynieść dochód większy aniżeli ewentualnie odsetki bankowe.

Strategie finansowania majątku obrotowego kapitałem stałym:

Strategia zachowawcza - zaleca, aby cały MO związany z działalnością podstawową był sfinansowany kapitałem stałym, czyli kapitał stały powinien odpowiadać sumie majątku trwałego i max stanów MO (stan max - stała część MO i część zmienna). Wg tej koncepcji w czasie, gdy MO ma przejściowo stan niższy, czasowo wolny kapitał stały może być lokowany w składniki majątku finansowego, umożliwiającego łatwe wycofanie się.

Strategia umiarkowana - zakłada, że kapitałem stałym powinna być pokryta stała część MO, bo ta część MO nosi cechy majątku trwałego i dlatego powinna być finansowana z takich źródeł jak maj. trwały. Część zmienna MO może być finansowana zobowiązaniami bieżącymi.

Strategia dynamiczna - uważana jako ryzykowna i postrzegana przez kredytodawców negatywnie; zakłada kapitał pracujący = 0, nie przewiduje potrzeby finansowania MO kapitałem stałym.

Ad 2. - Wykorzystanie zaleceń co do poziomu płynności i zadłużenia. Bazują one na danych ze sprawozdań finansowych. Standardy te nie uwzględniają specyfiki branży przedsiębiorstwa.

1. Wskaźnik płynności bieżącej = MO/zobow.bieżące (1,2 - 2,0)

2. Wskaźnik płynności szybkiej = (MO-zapasy)/ zobow.bieżące (1,0 - 1,2)

3. Wskaźnik pokrycia zobowiązań śr. pieniężnymi = śr. pieniężne/zobowiązania =0,2

Wskaźniki zadłużenia:

1. Wskaźnik zadłużenia ogółem = zobow.ogółem/pasywa ogółem (0,57 - 0,67)

Mówi jak duże zadłużenie jest zadłużeniem dopuszczalnym.

2. Wskaźnik zadłużenia kapitału własnego = zobow.długoterm./kapitał wlasny (0,5 - 1,0)

Związek między strukturą kapitału a kosztem trudności finansowych.

Kiedy pojawiają się problemy z płynnością pojawiają się też z reguły dodatkowe koszty które można nazwać kosztem utraty płynności.

1) Może spadać liczba zamówień ze strony kontrahentów.

2) Dostawcy wycofują się ze sprzedaży z odroczonym terminem zapłaty(trudniej dostępny kredyt kupiecki)

3) Banki albo wycofują się z kredytowania albo żądają wyższej stopy procentowej(odsetek)

4) Wymuszona sprzedaż niektórych aktywów dla ratowania płynności często dokonuje się po niekorzystnej cenie.

Zwiększenie zadłużenia wyzwala w przedsiębiorstwie dwie przeciwstawnie działające siły:

1) Pozytywne - Większy efekt osłony podatkowej i bardzo często efekt dźwigni finansowej -

2) Negatywna - zwiększenie długu zwiększa prawdopodobieństwo utraty płynności i wystąpienia kosztów utraty płynności.

Czynniki wpływające na ostateczną decyzję dot. struktury kapitału:

1)Koszt kapitału pochodzącego z poszczególnych źródeł i wynikająca stąd średnia ważona 2)Prawdopodobieństwo wystąpienia kosztów utraty płynności i poziom tych kosztów

3)Konserwatyzm kadry zarządzającej. Dochody kadry zarz. na ogół są związane z osiągnięciami przed. i kadra ta unika kłopotów z płynnością nawet kosztem niższej rentowności

4)badania wykazują, że spółki wysokodochodowe utrzymują wysoki dług, prawdopodobnie dlatego, że zysk wystarczy na finansowanie przedsięwzięć rozwojowych

5)wskazania analizy finansowej podpowiadają jak powinna wyglądać struktura aktywów

6)przed. charakteryzujące się małym tempem wzrost częściej finansują rozwój własnym kapitałem, a przed. szybko się roz. z kapitału obcego

7)im wyższa stopa podatku dochodowego tym większe są korzyści podatkowe z zastosowania kapitału obcego 8)różne rodzaje aktywów są w różnym stopniu akceptowane przez banki jako zabezpieczenie kredytu, dlatego przed. posiadające duży udział aktywów akceptowanych przez banki jako zastaw maja z reguły większy udział kapitałów obcych

9)przed. większej stabilności warunków działania częściej decyduje się na korzystanie z kapitałów obcych

10)zarządy przed. często świadomie ustalają zadłużenia na takim poziomie, aby była jeszcze rezerwa umożliwiająca zaciągnięcie dodatkowego kredytu

11)aspekt kontroli nad spółką, obawa właściciela przed utrata kontroli zniechęcają czasami do zwiększenia pasywów przez emisje nowych akcji. W przypadku takiej obawy rozwój przed. będzie się odbywał przez zaciąganie długu.

Koszt kapitału firmy i przedsiębiorstwa Kategoria kosztu kapitału znajduje zastosowanie przede wszystkim w rachunku opłacalności przedsięwzięć inwestycyjnych. Kosztem stanowi podstawy wyboru stopy procentowej, która jest parametrem rachunku efektywności.

Koszt kapitału można rozpatrywać w kategoriach:

- kosztu średniego; - kosztu krańcowego;

Wyraża się go w postaci stopy % .Jest to stosunek wydatków ponoszonych przez przedsiębiorstwo z tytułu dysponowania kapitałem do jego rynkowej wartości kapitału.

Ustalając strukturę kapitału i koszt kapitału powinno się brać pod uwagę nie historyczną ale aktualną (rynkową) wartość kapitału. Ustalając koszt kapitału akceptacyjnego zwykłego należy brać pod uwagę rynkowa cenę akcji. Np. ustalając koszt kapitału z emisji obligacji trzeba wziąć pod uwagę aktualna rynkowa wartość obligacji, na którą składa się aktualna wartość kwoty, która będzie otrzymana przy wykupie obligacji i suma aktualnej wartości odsetek jakie przysługują od tej obligacji w okresie jej posiadania.

W praktyce za koszt kapitału zwłaszcza kapitału własnego można przyjąć przeciętna oczekiwana stopę zwrotu.

Z kapitału w danym czasie i miejscu koszt kapotażu przedsiębiorstwa oblicza się jako średnia ważona, a role wag pełni rozdział w poszczególnych źródeł finansowania w całości kapitału.

K_k = K₁ * K₁/Kc + K₂ * K₂/Kc + … + Kn * Kn/Kc = ∑ Ki * Ki/Kc

Ki - koszt danego źródła

Ki - rozdział źródła kapitału

Kc - kapitał całkowity

Ki - wartość danego kapitału z danego źródła

Np. Kosztem kapitału zakładowego w spółce akcyjnej na giełdzie może być przewidywana dywidenda wypłacana na akcje, czyli relacja takiej dywidendy do ceny rynkowej akcji przedsiębiorstwa, a prawdopodobny przewidywany przyrost ceny rynkowej.

Koszt zysku zatrzymanego w każdym przedsiębiorstwie należy przyjmować na poziomie kosztu kapitału podstawowego, ponieważ właściciele wymagają od zysku zatrzymanego takiej samej stopy zwroty jak od kapitału podstawowego. Wyliczając koszt kapitału obcego trzeba pamiętać o działaniu osłony podatkowej.

RACHUNEK EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI

METODY PROSTE - nie uwzględniają zmienności pieniądza w czasie. Jest to etap wstępny- pierwszy etap weryfikacji pomysłów inwestycyjnych. Efektem inwestycji może być: wzrost produkcji, poprawa jakości produktu, obniżka kosztów produkcji.

1) Okres zwrotu: jest to przedział czasu jaki prawdopodobnie upłynie od momentu zaangażowania (od dnia poniesienia nakładów) do tego momentu, kiedy nakład ten się zwróci dzięki nadwyżce finansowej (cash flow)=zysk netto i amortyzacja. Założenie: I=100000 (nakład inwestycyjny).(- Wartość likwidacyjna majątku pozostałego = 15000. Czy 4.5 roku jest do przyjęcia?)Jaką bazę porównawczą można przyjąć na przewidywany okres eksploatacji danego obiektu?

Okres zwrotu powinien być krótszy, ewentualnie równy okresowi eksploatacji danego obiektu. Można też wykorzystać (do oceny tego okresu) pewne dane makroekonomiczne informujące o zysku regionu, ryzyko regionu branży, produktu.

2) Stopa zwrotu: J / CFt. jest to relacja prawdopodobieństwa przewidywanego zysku netto do nakładu inwestycyjnego.

Stopa zwrotu= RocznyZysk netto / Nakład Inwest Stopę zwrotu porównujemy z inną stopą zwrotu z innych, alternatywnych pomysłów inwestycyjnych. Można też porównać ze stopą zwrotu na rynkach inwestycyjnych.

METODY DYSKONTOWE- wykorzystywane w tej właściwej ocenie. Uwzględniają zmienność pieniądza w czasie w wersjach rozwiniętych, uwzględniają ryzyko.

1) Metoda NPV (net present value)- wartości zaktualizowanej netto. NPV=(CF₁(1/1+r)+CF₂(1/(1+r)²)+...+CF_n(1/(1+r)ⁿ))-I NPV>0 - opłacalne NPV>=0 - neutralne

r=- powinno być na poziomie średniego ważonego kosztu kapitału, który prawdopodobnie sfinansuje to przedsięwzięcie lub wersja prostsza- może być oprocentowanie długoterminowych kredytów bankowych. Można przyjąć, że koszt innych źródeł finansowania nie będzie większy od kosztów kredytów długoterminowych.

n = Ten okres objęty rachunkiem NPV powinien odpowiadać przewidywanemu okresowi użytkowania obiektu, który jest przedmiotem inwestycji, a jeżeli przedsięwzięcie inwestycyjne obejmuje kilka obiektów, należy objąć rachunkiem przewidywanego okresu użytkowania obiektu najistotniejszego tego przedsięwzięcia.

Np. Przedsięwzięcie: stacja benzynowa. budynek (np. okres użytkowania=30 lat) zbiorniki (15 lat) dystrybutory (5 lat) Co objąć rachunkiem NPV (30, 15, 5 lat)? 15 lat, gdyż zbiorniki są najistotniejsze, są bardzo drogie i nie da się ich wykorzystać w inny sposób.

2) Metoda IRR- wewnętrzna stopa zwrotu ( stopa przy której NPV=0)

IRR- porównujemy ze średnim ważonym kosztem kapitału, który może być sfinansowany do inwestycji. n= 5 lat r= 18% I=100000

NPV= (20000(1/1+0.18)+25000(1/(1+0.18)^2)+25000(1/(1+0.18)^3)+

22000(1/(1+0.18)^ 4)+20000(1/(1+0.18)^5)+15000(1/(1+0.18)^6))-100000

Cykl inwestycyjny:

Wtedy I= I1(1+r)^3+I2(1+r)^2+I3(1+r)

FINANSE PUBLICZNE

1. BUDŻET PAŃSTWA

2. BUDZET SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

3. PAŃSTWOWE FUNDUSZE CELOWE np. NFZ, PEFRON, NFOSiGW.

DOCHODY BUDŻETU PAŃSTWA

- podatek dochodowy od osób prawnych CIT

- podatek dochodowy od osób fizycznych

- VAT, - cła, - płaty z NBP

- wpłaty z zysków z przedsięwzięć i 1 osobowych spółek skarbu państwa.

Dochody podatkowe stanowią około 80% budżetu państwa, najwydajniejszy jest VAT.

WYDATKI BUDŻETU PAŃSTWA

- wydatki bieżące (subwencje dla jednostek samorządu terytorialnego, dotacje i wydatki związane z działaniem jednostek budżetowych-wynagrodzenia i zakup towarów i usług)

- wydatki majątkowe - wydatki na inwestycje państwowych jednostek budżetowych,

- wydatki na obsługę długu skarbu państwa,

SPOSOBY POKRYWANIA DEFICYTU PAŃSTWA

- emisja skarbowych papierów wartościowych dłużnych i ich sprzedaż na rynku krajowym

- kredyty zaciągane w bankach krajowych,

- pożyczki zagraniczne

- sprzedaż majątku skarbu państwa ( wyczerpuje się)

DŁUG PUBLICZNY - jest to finansowe zobowiązanie władz publicznych państwowych i samorządowych z tytułu zaciągniętych pożyczek, kredytów, emisji pap wartościowych. Dług publiczny nie może przekroczyć 60% PKB. Przekroczenie 50% i 55% PKB uruchamia procedury naprawcze.

RODZAJE DŁUGU

1- dł publiczny rzeczywisty - nominalne zobowiązanie władz publicznych,

- dł publiczny potencjalny - zobowiązanie władz z tytułu udzielonych poręczeń i gwarancji.

2 - dł publiczny zewnętrzny - zagraniczny

- dł publiczny wewnętrzny - krajowy, odsetki od niego pozostają w kraju i zostanie od nich zapłacony podatek

3 - dł krótkoterminowy - przeważnie jest odnawiany

- dł długoterminowy

4 - dł nominalny - to nominalna wartośc instrumentów zaciągania długu momencie jego powstania

- dług realny - to dług nominalny skorygowany o zmianę kursu walut i o procesy inflacyjne

5 - dł centralny - państwowy, - dług lokalny

SAMORZĄD TERYTORIALNY

BUDŻET GMIN:

- dochody własne - wpływy z podatków samorządowych: pod rolny, od nieruchomości, od spadków,

- subwencje ogólne z budżetu państwa,

- dotacje celowe otrzymane z budżetu państwa,

Może być deficyt, jest pokrywany wpływami.

BUDŻET POWIATU I WOJEWÓDZTWA:

- dochody własne-udział w podatku dochodowym

- subwencje z budżetu państwa

- dotacje celowe

CHA - KA RYNKU FINANSOWEGO

RYNEK FINANSOWY - to rynek na którym są sprzedawane i kupowane instrumenty finansowe.

Podstawową rola rynku finansowego jest połaczenie podmiotów które dysponuja nadwyżkami środków pieniężnych tym przedmiotami które tych środków potrzebują.

Wynagrodzeniem za udostępnienie środków pieniężnych jest stopa %. Na rynku finansowym wyróżnia się 2 podstawowe typy operacji i w związku z tym mamy podział rynku finansowego:

- rynek pieniężny,

- rynek kapitałowy,

- wynek walutowy,

Rynek pieniężny - to jest rynek operacji krótkoterminowych. Podstawową funkcją jest umożliwienie ulokowania przejściowo wolnych środków pieniężnych z drugiej strony uzupełnienie przejściowych niedoborów.

Rynek kapitałowy - to rynek operacji długoterminowych, obejmuje on rynek długoterminowych kredytów bankowych, rynek pap wartościowych dłużnych i poświadczających własność, rynek hipoteczny,

Rynek walutowy - to transakcje kupna i sprzedaży walut obcych.

Warunkiem prawidłowo funkcjonującego rynku finansowego jest rynek wtórny.

PODMIOTY UCZESTNICZĄCE W RYNKU FINANSOWYM:

- banki centralne,

Realizują swój główny cel m.in. przez:

a) operacje otwartego rynku (kupno, sprzedaż krótkoterminowych papierów dłużnych)

b) przez ustalenie bazowych stóp %

c) ustalenie wysokości rezerwy obowiązkowej dla banków

d) interwencje na rynku walutowym

- banki komercyjne - są to podmioty które we własnym imieniu, na własny rachunek, na własne ryzyko udzielają kredytów głównie przez pozyskane od innych podmiotów środki pieniężne. Udział kapitałów własnych w bankach ok. 10 %

- Inne instytucje finansowe

Np.f.inwestycyjne, f. emerytalne, firmy ubezpieczeniowe

- instytucje niefimansowe

- osoby fizyczne,

KONTROLA PUBLICZNEGO OBROTU PAPIERAMI WARTOŚCIOWYMI

Rynek finansowy stwarza dla nabywców instrumentów r. finasowego ryzyko zwłaszcza widoczne jest to na rynku papierów wartościowych gdyż wartość oferowanych walorów jest zmienna a ilość czynników wpływających na zmienność jest duża i nie jest możliwe ich dokładne przewidzenie.

Rolą państwa jest zagwarantowanie minimum bezpieczeństwa obrotów, zagwarantowanie w miarę uczciwych i przejrzystych reguł gry. W polskim systemie prawnym regulacje dotyczą zasad funkcjonowania kapitału publicznego zawarte są w ustawie” Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi”. Instytucją która zapewnia kontrolę i reguluje rynek kapitałowy jest komisja papierów wartościowych i giełd, jest to centralny organ administracji rządowej i o jej wadze może świadczyć jej skład.

W skład komisji wchodzi: przewodniczący i 2 zastępców. Powołuje ich prezes rady ministrów na wniosek ministra finansów i prezes NBP. Jest 6 członków którzy reprezentują: mininistra finansów, gospodarki, rolnictwa, skarbu państwa, prezes NBP, prezes urzędu ochrony konkurencji i konsumentów. Komisja ta wydaje decyzje o wypuszczeniu papierów wartościowych do obiegu publicznego. Papiery dopuszczane do obiegu publicznego mogą być przedmiotem obrotu wyłącznie na rynku regulowanym za pośrednictwem spółek i banków prowadzących działalność maklerską. Papiery wartościowe dopuszczane do obiegu mają postać zapisu na rachunku papierów wartościowych. Na żądanie posiadacza rachunków papierów wartościowych podmiot prowadzący rachunek wystawia świadectwo depozytowe. Świadectwo takie potwierdza prawo do realizacji uprawnień wynikających z posiadania papierów wartościowych.

BANKI KOMERCYJNE

Polskie prawo dopuszcza 3 formy własności :

- bank państwowy

- spółek akcyjnych

- bank spółdzielczy.

Czynnościami bankowymi są:

- przyjmowanie nakładów pieniężnych

- udzielanie kredytów

- przeprowadzenie rozliczeń pieniężnych na rachunek klientów

- udzielenie gwarancji bankowych

Czynności bankowe można podzielić inaczej:

- operacje czynne (aktywa): udzielanie kredytów, lokowanie środków własnych w papierach wartościowych czy w innych przedsięwzięciach inwestycyjnych

- operacje pasywne( bierne): głównie gromadzenie środków pieniężnych od klientów, lokaty przyjmowane od innych banków, kredyt zaciągany w banku centralnym, pozyskiwanie środków przez emisję obligacji

- operacje pośredniczące - rozliczenia pieniężne wynikające ze zleceń płatniczych klientów.

Nadzór bankowy ( nad działalnością banków) - sprawuje komisja nadzoru bankowego a decyzje komisji nadzoru wykonuje wydzielony w strukturze generalny inspektorat rachunku bankowego.

Celem nadzoru jest zapewnienie

- bezpieczeństwa środków pieniężnych gromadzonych na rachunkach bankowych

- zgodności działalności banków z przepisami prawa bankowego ustawy o NBP i decyzją o wydaniu zezwolenia o utworzenie banku.

Czynności nadzoru bankowego polegają głównie na:

-badania wypłacalności płynności i wyników osiąganych przez banki

- badania zgodności udzielanych kredytów

- badania zabezpieczeń stosowanych przez banki i terminowości spłaty kredytów

Badania stosowanego oprocentowania kredytów

Komisja nadzoru bankowego może:

- zlecićbankowi podjęcie środków w celu przywrócenia płynności

- zwiększenia funduszy własnych

- zwiększenie określonych form reklamy

- może rozkazać wstrzymanie bankowi wypłat z zysku do czasu przywrócenia płynności.

Jeżeli bank nie realizuje zleceń albo stwarza zagrożenie dla posiadaczy rachunków,komisja nadzoru może:

- wystąpić z wnioskiem o odwołanie prezesa albo osoby odpowiedzialnej za nieprawidłowości

- może zawiesić w czynnościach członków zarządu do czasu ich odwołania przez radę nadzorczą

- ograniczyć zakres działalności banku

-nałożyć na bank kary finansowej

-uchylić zezwolenia na utworzenie banku i podjąć decyzję o jego likwidacji

Rola NBP

Podstawowy cel działalności banku centralnego to utrzymanie stabilnego poziomu cen, wspieranie polityki gospodarczej rządu.

Do zadań NBP należy także:

- organizowanie rozliczeń pieniężnych

- prowadzenie gospodarki rezerwami dewizowymi państwa

- obsługa budżetu państwa

- regulowanie płynności banków i ich refinsowania

- opracowywanie bilansu płatniczego państwa.

Wykład 13

Ubezpieczenia społeczne mają charakter obowiązkowy a celem jest zabezpieczenie obywateli przed niedostatkiem spowodowanym utratą zdolności do pracy wskutek wieku lub choroby.

SKŁADKI na ubezpieczenia społ. Składają się:

-ubezpieczenia emerytalne 19,52% podstawy gdzie podstawą jest wynagrodzenie brutto, składkę tą po połowie opłaca pracownik i pracodawca, osoby prowadzące pozarolniczą działalność gosp. opłacają składkę do kwoty zadeklarowanej ale nie wyższej niż 60% przeciętnego mieś. wynagrodzenia w sektorze przed. w poprzednim kwartale.

-Ubezpieczenia rentowe 13% zapewnić mają wypłatę rent z tyt. niezdolności do pracy spowodowaną choroba lub wypadkiem także rent rodzinnych, dodatków pielęgnacyjnych i zasiłków pogrzebowych

-Ubezpieczenia chorobowe 2,45% podstawy opodatkowania, w całości finansuje ja ubezpieczony i nie ma ograniczeń co do max podstawy wymiaru, z tego ubezp. Wypłacane są zasiłki chorobowe macierzyńskie i opiekuńcze.

-Ubezpieczenia wypadkowe 1,62% podstawy w całości obciążają pracodawcę

Pracodawca płaci także składki na FP 2,45% z tego funduszu finansowane są zasiłki dla bezrobotnych i aktywne formy przeciwdziałaniu bezrobociu FGŚP 0,08% wpłata za pośrednictwem ZUS-u wypłacane są wynagrodzenia dla pracowników przed. postawionych w stan upadłości.

SYSTEM EMERYTALNY

I filar realizowany przez ZUS opiera się na tzw. umowie pokoleniowej (system repartycyjny) emerytury wypłacane są z bieżących składek ludzi aktualnie pracujących gromadzonych w funduszu ubez. społ.

II filar otwarte fundusze emerytalne część składki na ubezpieczenia emerytalne 7,3% podstawy wymiaru odprowadzana jest przez ZUS do funduszu, emerytura z I i II filaru stanowić będzie ok. 60% zarobków

III filar dobrowolny a) ubezpieczenia indywidualne przez zawarcie umowy z komercyjnym zakładem ubez. b)w ramach pracowniczych programów emerytalnych

Ubezpieczenia zdrowotne składka 7,75% podstawy (przychody- składki na ubez. społ.) składka odliczana od podatku dochodowego za pośrednictwem ZUS trafi do kasy chorych. Budżet opłaca składki zdrowotne za rolników osoby na urlopach wychowawczych, macierzyńskich i studentów nie będących na utrzymaniu osoby ubezpieczonej

UBEZPIECZENIA GOSP.

a)osobowe są dobrowolne - ubezpieczenia na życie - na dożycie -wypadkowe -chorobowe

b)majątkowe są obowiązkowe i dobrowolne- rzeczowe dotyczą dóbr materialnych- praw i zobowiązań obejmują ryzyko np. kredytowe, utraty pracy

majątkowe obowiązkowe- budynki wchodzące w skład gosp. rolnych- od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mech. brokerów, komorników, biegłych rewidentów

1

---