Analiza finansowa - kolokwium 1

Sprawozdanie finansowe to ustrukturyzowane przedstawienie sytuacji finansowej i efektywności finansowej danej jednostki.

Celem sprawozdań finansowych jest dostarczenie informacji na temat sytuacji finansowej, efektywności finansowej oraz przepływów środków pieniężnych jednostki w sposób i w takiej formie aby informacje te były pomocne przy podejmowaniu decyzji przez szeroki krąg użytkowników.

Koncepcje kapitału

1. Koncepcja finansowa - kapitał jest utożsamiany z kapitałem własnym. Zysk jest wypracowany wówczas gdy wartość kapitału własnego na koniec okresu jest nie mniejsza niż jego wartość na początku danego okresu

1. Model efektywnościowy(transakcyjny) - podstawowa funkcja sprawozdawczości to rzetelny pomiar rentowności uzyskany w danym okresie obrachunkowym. Najważniejszy jest rachunek zysków i strat

2. Model majątkowy (teoria wartości)- podstawowa funkcja sprawozdawczości to rzetelny pomiar kapitału własnego. Najważniejszy jest bilans.

2. Koncepcja produkcyjna - kapitał stanowi zdolność produkcyjną jednostki. Zysk jest wypracowany wówczas gdy zdolność produkcyjna kapitału na końcu danego okresu jest nie mniejsza niż zdolność produkcyjna na początku okresu

Czynności związane z przygotowaniem  sprawozdania finansowego:
•    Koniec roku obrotowego
•    Zestawienie obrotów i sald kont Księgi Głównej oraz Ksiąg Pomocniczych
•    Wykaz składników aktywów i pasywów na podstawie inwentaryzacji (inwentarz)
•    Zamknięcie kont w Dzienniku i Księdze Głównej
•    Sporządzenie sprawozdania finansowego na dzień zamknięcia kont
•    Badanie i zatwierdzenie sprawozdań finansowych
•    Upublicznienie sprawozdania finansowego

Klasyfikacja i agregacja składników wg cech ekonomicznych

Kategoriami bezpośrednio związanymi z określeniem wyników w kalkulacji zysków i strat są:	Kategoriami bezpośrednio związanymi z ustaleniem sytuacji finansowej w bilansie są:
- dochód - koszty	- aktywa - zobowiązania - kapitał własny

Podstawowe kategorie (składniki) sprawozdań finansowych (MSR)

-zobowiązania

-aktywa

-kapitał własny

-dochód

-koszty

Ujęcie

Ujęcie danej pozycji w sprawozdaniu finansowym może nastąpić gdy:

- spełnia definicję kategorii

- pozycja prawdopodobnie wpłynie na pozyskanie określonych korzyści dla jednostki

- pozycji tej można przypisać wiarygodny koszt lub wartość

Wycena

To proces zmierzający do ustalenia kwot pieniężnych w jakich składniki sprawozdania mają zostać ujęte i wykazane w bilansie oraz rachunków zysków i strat

1. Wycena bieżąca - daje tzw. „wartość bieżącą”- dokonywana w momencie wprowadzenia danego składnika do systemu ewidencji księgowej

Składnik jest wyceniany bieżąco :

- po cenie nabycia w odniesieniu do składników nabytych

cena nabycia = cena zakupu + pozostałe koszty bezp. Zwiąż. z zakupem i przystosowaniem - zmniejszenie ceny

- po koszcie wytworzenia w odniesieniu do składników wytworzonych

Cena po koszcie wytworzenia= koszty pozostające w bezpośrednim związku z danym produktem+ uzasadnioną część kosztów pośrednio związanych z wytworzeniem produktu

- wg ceny sprzedaży netto lub przez ustalenie tzw. wartości godziwej dla składników otrzymanych nieodpłatnie

2. Wycena bilansowa - daje tzw. „wartość bilansową” sposób wyceny opiera się na wartości godziwej ( kwota za jaką dany składnik aktywów mógłby zostać wymieniony a zobowiązanie uregulowane na warunkach transakcji rynkowej)

1. Wycena rynkowa

2. Koszt historyczny - cena nabycia lub koszt wytworzenia pomniejszony o umorzenia i łączną kwotę odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości

Zasady wyceny przy sporządzaniu sprawozdań finansowych:

1. Zasada kosztu bieżącego - aktywa wycenia się w wartości równej kwocie którą należałoby zapłacić w razie nabywania takiego samego lub równoważnego składnika aktywów w chwili obecnej

2. Zasada wartości możliwej do uzyskania - aktywa wycenia się w wartości równej kwocie pieniężnej którą w chwili obecnej można by uzyskać zbywając dany składnik aktywów w normalnej zaplanowanej transakcji

3. Zasada wartości bieżącej - aktywa wycenia się w zdyskontowanej wartości bieżącej przyszłych wpływów środków pieniężnych netto, które dana pozycja, wg przewidywań wypracuje w toku działalności gospodarczej

Inwentaryzacja służy:

- ustaleniu rzeczywistych wartości poszczególnych składników aktywów i pasywów

- określeniu rozbieżności między stanem faktycznym stwierdzonym podczas inwentaryzacji a stanem wykazywanym w księgach rachunkowych

Struktura sprawozdania finansowego (powinno zawierać) (wg. MSR):

- spraw. z sytuacji finans. na koniec okresu

- spraw. z całkowitych dochodów

- spraw. ze zmian w kapitale własnym

-spraw. z przepływów pieniężnych

- noty informujące o polityce prowadzenia rachunkowości

Sprawozdanie finansowe składa się z (wg. Ustawy):

- bilansu

- rachunku zysku i strat

- rachunek przepływów pieniężnych

- zestawienie zmian w kapitale własnym

- informacji dodatkowej

Konsolidacja - łączenie sprawozdań finansowych jednostek tworzących grupę kapitałową przez sumowanie odpowiednich pozycji sprawozdań jednostki dominującej i jednostek zależnych z uwzględnieniem niezbędnych wyliczeń i korekt.

Metodyka, zasady sporządzania sprawozdań fin. opiera się na:

• założeniach głównych:

- memoriału - w księgach odnotowuje się zdarzenie gosp. niezależnie czy było związane z przepływem pieniądza, czy nie

- kontynuacji działania - stwierdzenie ze organizacja w przyszłości będzie kontynuowała działalność w podobny sposób

• założeniach dodatkowych

- współmierności - jednoczesne ujmowanie przychodów i kosztów powstałych w wyniku tej samej transakcji lub zdarzeń

- istotności i agregacji - wszystkie zdarzenia wpływające znacząco na działalność i sytuację finansową organizacji powinny być wykazane w sprawozdaniu finansowym

-ograniczenia w dokonywaniu kompensat- nie kompensuje się aktywów i zobowiązań oraz dochodów i kosztów

Cechy rzetelnego sprawozdania finansowego, informacji fin. (cechy jakościowe):

- Zrozumiałość

- Przydatność

- Wiarygodność (wierne odzwierciedlenie, przewaga treści nad formą, neutralność , ostrożność, kompletność)

- Porównywalność

Kryteria warunkujące przydatność i wiarygodność informacji:

- terminowość

- równowaga między korzyściami a kosztami

- wyważone treści charakterystyk

Cechy dodatkowe warunkujące rzetelność informacji:

- Bezbłędność

- Sprawdzalność

- Jawność

Wprowadzenie do analizy finansowej

Cel analizy finansowej: dostarczenie przesłanek umożliwiających zarządowi firmy podejmowanie właściwych decyzji

Źródła analizy finansowej:

-główne: sprawozdanie finansowe firmy

-dodatkowe: statystyki gospodarcze z GUSu, dane z rynków finansowych(np. giełda), informacje o sytuacji ekonomicznej konkurentów

Postępowanie analityczne można przeprowadzić w ujęciu:

1. Metodologicznym

- sformułowanie celu analizy

- kategoryzacja informacji źródłowej

- analiza indeksów struktury i dynamiki

- analiza wskaźnikowa

- badania przyczynowe

- wnioski końcowe

2. Czasowym

-analiza retrospektywna

- badania prospektywne

3. Problemowym

- Sformułowanie celu analizy

- analiza płynności

- badania rentowności

- ocena sytuacji majątkowo-kapitałowej

- inwestycje finansowe i rzeczowe

- wycena wartości firmy

Płynność finansowa jest to zdolność przedsiębiorstwa do terminowej spłaty zobowiązań krótkoterminowych

Rodzaje analizy płynności:

1. Statyczna analiza płynności - Bilans, charakter retrospektywny, polega na ocenie spłaty zadłużenia krótkoterminowego przez upłynnianie aktywów obrotowych

2. Dynamiczna analiza płynności - Rachunek zysków i strat, rachunek przepływów pieniężnych

- badania retrospektywne - ocena dotychczasowej dynamiki sytuacji płatniczej przedsiębiorstwa

- badania prospektywne - określenie kierunków rozwoju sytuacji płatniczej firmy w perspektywie krótko- i długo terminowej

Zadania, cel oceny płynności finansowej

- ocena przyszłej i aktualnej sytuacji płatniczej firmy

- zasygnalizowanie zagrożeń dla wiarygodności płatniczej firmy w perspektywie krótko- i długookresowej

- przygotowanie racjonalnych podstaw informacyjnych do podejmowania decyzji dotyczących zarządzania pieniądzem w firmie

Ogólne ryzyko działalności ekonomicznej dzielimy na:

1. Ryzyko operacyjne - niepewność utrzymania płynności w obszarze działalności operacyjnej ze względu na nieprzewidywalną zmienności strumieni pieniężnych

2. Ryzyko finansowe - ryzyko, że przedsiębiorstwo utraci kontrolę nad działalnością finansową z powodu nadmiernych wydatków na spłatę rat kapitałowych i odsetek z tytułu wcześniej zaciągniętych kredytów, pożyczek

3. Ryzyko inwestycyjne - zagrożenie że przedsiębiorstwo może mieć trudności z realizacją swoich przedsięwzięć inwestycyjnych

RETROSPEKTYWNA STATYCZNA ANALIZA PŁYNNOŚCI- ujęcie bilansowe

Cel statycznej analizy płynności: ocena czy relacje między majątkiem obrotowym firmy a zobowiązaniami krótkoterminowymi są prawidłowe i gwarantują spłatę w terminie

W ujęciu statycznym płynność finansowa jest analizowana przez:

1. Analizę zadłużenia krótkoterminowego

2. Analizę płynności aktywów obrotowych

3. Analizę relacji między zadłużeniem krótkoterminowym a możliwością jego spłaty

Ad. 1 Analiza zadłużenia krótkoterminowego

Czynności wstępne w analizie zadłużenia krótkoterminowego:

- klasyfikacja zobowiązań krótkoterminowych

- wyliczenie indeksów struktury i dynamiki zobowiązań krótkoterminowych

- ocena zobowiązań przeterminowanych

Zobowiązania dzielimy na terminowe i przeterminowane

Indeksy i wskaźniki analizy zadłużenia krótkoterminowego:

• Indeks udziału zobowiązań krótkoterminowych w pasywach ogółem =Zobowiązania krótkoterminowe/pasywa ogółem

• Indeks udziału zob. krótkoterminowych w zobowiązaniach ogółem=Zob. krótkoterminowe/zob. ogółem

• Wskaźnik relacji zob. krótkoterminowych do zob. długoterminowych=Zob. krótkoterminowe/ zob. długoterminowe

Indeksy analizy zobowiązań przeterminowanych:

• Indeks udziału zobowiązań przeterminowanych w zobowiązaniach krótkoterminowych

• Indeks udziału zobowiązań przeterminowanych w zobowiązaniach ogółem

Ad.2 Analiza płynności aktywów obrotowych

Cel analizy aktywów obrotowych - ocena czy stan najważniejszych grup majątku obrotowego tj. zapasów, należności, inwestycji krótkoterminowych w tym poziom środków pieniężnych są właściwie dostosowane do skali aktywności gospodarczej a także czy poszczególne składniki aktywów obrotowych są odpowiednio płynne.

Struktura aktywów obrotowych

- Część stała - wykazuje pewne cechy aktywów trwałych - okres związania części stałej w ujęciu wartościowym przekracza 12 mies.

- Część zmienna - fluktuacje wartości aktywów mogą mieć charakter przypadkowy bądź wykazywać pewne regularności

Zbycie aktywa obrotowego może nastąpić:

- w sposób naturalny po zakończeniu rutynowego cyklu operacyjnego działalności przedsiębiorstwa

- w trybie doraźnym przez próbę natychmiastowej zmiany danego składnika na gotówkę

Podział aktywów obrotowych ze względu na możliwość zmiany w pieniądz (płynność) dzielimy na:

- zbywalne natychmiastowo - najbardziej płynne środki obrotowe (inwestycje krótkoterminowe)

- zbywalne naturalnie, zgodnie z cyklem obrotu środków przedsiębiorstwa - należności terminowe oraz normatywne zapasy wyrobów gotowych zbywalne na rynku

- zbywalne z trudnościami -najmniej płynne, zapasy wyrobów gotowych nieznajdujące nabywców, zapasy półfabrykatów i materiałów do produkcji, należności sporne i przeterminowane.

Klasyfikacja bilansowa aktywów obrotowych:

- aktywa obrotowe (I stopień płynności) - inwestycje krótkoterminowe

- aktywa obrotowe (II stopień płynności) - należności krótkoterminowe

- aktywa obrotowe (III stopień płynności) - zapasy oraz krótkoterminowe czynne rozliczenia międzyokresowe

Wnioski:

- gdy w strukturze aktywów przeważają środki o wysokiej płynności to firma jest zarządzana w sposób konserwatywny

- gdy w strukturze aktywów jest mało środków o wysokiej płynności to firmie dominuje agresywny styl zarządzania

1. Należności krótkoterminowe

Zadania bilansowej analizy należności krótkoterminowych:

- klasyfikacja należności a następnie ich ocena w ujęciu bezwzględnym

- analiza względna należności z wykorzystaniem metod analizy wskaźnikowej

- badanie należności przeterminowanych

Klasyfikacja należności krótkoterminowych:

a) rodzaj jednostki od której należą się pieniądze	b) tytuł należności
- od jednostek powiązanych - od pozostałych jednostek	- z tytułu dostaw i usług (należności handlowe) - z tytułu podatków, dotacji, ceł, ubezpieczeń zdrowotnych i społecznych oraz innych świadczeń -inne

STATYCZNA BILANSOWA Analiza wskaźnikowa należności krótkoterminowych:

1. Indeks udziału należności krótkoterminowych w aktywach ogółem= należności krótkoterminowe/aktywach ogółem

2. Indeks udziału należności krótkoterminowych w aktywach obrotowych

Analiza względna należności przeterminowanych

1. Indeks udziału należności przeterminowanych w należnościach krótkoterminowych ogółem

2. Indeks udziału należności nieściągalnych w należnościach krótkoterminowych ogółem

Ad 3. Analiza zależności między aktywami obrotowymi a zobowiązaniami krótkoterminowymi

Cel: określenie czy przedsiębiorstwo dysponuje aktywami obrotowymi o takiej wartości i płynności, która zapewni terminową spłatę zobowiązań krótkoterminowych

1. Rachunek płynności - na jego podstawie można określić czy w badanym okresie przedsiębiorstwo wykazuje zdolność do regulowania zobowiązań krótkoterminowych

Rachunek płynności=inwestycje krótkoterminowe - zobowiązania krótkotemin. + krótkotermin. należności + zapasy

2. Ocena kapitału obrotowego netto- sprawdzenie czy jest spełniona złota zasada bankowa (czy terminy związania aktywów odpowiadają terminom wymagalności pasyw, które te aktywa finansują).

Kapitał obrotowy netto obliczany od strony majątkowej=aktywa obrotowe-zobowiązania krótkoterminowe

Kapitał obrotowy nettoobliczany od strony kapitałowej=kapitał stały- majątek trwały

Kapitał obrotowy netto tzw.” kapitał pracujący” jest to ta część kapitałów stałych która jest wykorzystywana do finansowania majątku obrotowego.

-Zbyt duży kapitał netto oznacza nadmierne zaangażowanie kapitałów długoterminowych w finansowanie operacyjnej działalności przedsiębiorstwa

-Ujemny kapitał obrotowy netto oznacza że część majatku trwałego firmy jest finansowane zobowiązaniami krótkoterminowymi.

Poziom kapitału obrotowego netto jest miarą ryzyka operacyjnego, wysoki kapitał obrotowy netto świadczy o małym ryzyku Wskaźniki ryzyka operacyjnego:

- kapitał obrotowy netto / aktywa ogółem

- kapitał obrotowy netto / aktywa obrotowe

3. Analiza inwestycji handlowej

Inwestycja handlowa brutto = operacyjne aktywa obrotowe

Inwestycja handlowa netto = operacyjne aktywa obrotowe netto

Każde obniżenie inwestycji handlowej netto jest korzystne dla przedsiębiorstwa bo:

- uwalnia kapitał obrotowy netto, który można przeznaczyć np. na sfinansowanie aktywów trwałych

- zmniejsza zapotrzebowanie na kredyty obrotowe co powoduje obniżenie kosztów finansowych

Zmniejszenie inwestycji handlowych może nastąpić przez:

- Zmniejszenie inwestycji handlowych brutto czyli poziomu zapasów i należności

- Podwyższenie zobowiązań handlowych

4. Analiza wskaźnikowa płynności w ujęciu bilansowym

Ogólna postać bilansowego statycznego wskaźnika płynności= Aktywa obrotowe_i / zobowiązania krótkoterminowe

Bilansowe wskaźniki płynności:

- Wskaźnik I stopnia - tzw. wskaźnik płynności gotówkowej=Inwestycje krótkoterminowe / zobowiązania krótkoterminowe

- Wskaźnik II stopnia - tzw. wskaźnik szybki=Inwestycje krótkoterminowe + należności krótkoterminowe / zobowiązania krótkoterminowe Inna postać: Wskaźnik szybki = aktywa bieżące - zapasy / zobowiązania bieżące

- Wskaźnik III stopnia- tzw. wskaźnik płynności bieżącej = Aktywa obrotowe / zobowiązania krótkoterminowe Inna postać:

Aktywa bieżące/zobowiązania bieżące

Wskaźnik szybki jest najważniejszy gdyż ilustruje zdolność przedsiębiorstwa do szybkiej regulacji swoich zobowiązań przez upłynnienie aktywów obrotowych

Jeżeli firmie zależy na podwyższeniu wartości wskaźnika szybkiego to może to zrobić doraźnie na koniec roku obrachunkowego wstrzymując się od zakupów wymagających natychmiastowych wypłat

DYNAMICZNA ANALIZA PŁYNNOŚCI- ujęcie przepływowe

1. Analiza retrospektywna

2. Analiza prospektywna

- w perspektywie krótkoterminowej

- w perspektywie długoterminowej

RETROSPEKTYWNA DYNAMICZNA ANALIZA PŁYNNOŚCI

Cel badań - ocena dotychczasowych tendencji zmian sytuacji płatniczej przedsiębiorstwa:

- określenie czy przedsiębiorstwo generuje nadwyżkę pieniężną i czy jej wielkość jest adekwatna do skali prowadzonej dział. gosp.

- zidentyfikowanie, które rodzaje działalności przedsiębiorstwa (operacyjna, inwestycyjna, finansowa) generują pieniądz a która działalność jest konsumentem pieniądza

- zbadanie cyklu operacyjnego org. a zwłaszcza prawidłowości relacji między poszczególnymi etapami cyklu konwersji gotówki

Badanie obejmuje przede wszystkim analizę rachunku przepływów pieniężnych netto z działalności operacyjnej.

Retrospektywna dynamiczna analiza płynności obejmuje zagadnienia:

1. rachunek przepływów pieniężnych

2. przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej

3. cykl operacyjny i cykl środków pieniężnych

4. wskaźniki obrotowości długości cyklu

5. analiza wypłacalności, które obejmuje

• analizę poziomu zadłużenia

• ocenę możliwości obsługi długów.

Ad.1 Rachunek przepływów pieniężnych tzw. Cash flow

Cel, czego dotyczy: ocena dynamiki oraz struktury przepływów pieniężnych w okresach minionych

Przez analizę Cash flow uzyskamy odpowiedzi na pytania:

- jaką nadwyżkę pieniężną wygenerowała jednostka w kresie sprawozdawczym

- jakie formy działalności przedsiębiorstwa generowały pieniądz a jaki ten pieniądz traciły

- jaki jest udział czynników wewnętrznych (zysk netto, amortyzacja) i zewnętrznych (emisja papierów dłużnych i udziałowych, kredytów) w zasileniu firmy gotówką

- czy przedsiębiorstwo racjonalnie gospodarowało wypracowaną nadwyżką pieniężną.

W rachunku przepływów pieniężnych obowiązuje zasada kasowa czyli ujmowane są rzeczywiste wydatki związane ze zwrotem środków i wpływy pieniężne z tytułu zasilania zewnętrznego.

Relacje między zmianami w bilansie a przepływani pieniężnymi:

Przepływy pieniężne po stronie aktywów = przepływy pieniężne po stronie pasywów.

Ad. 2 Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej

Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej = operacyjne wpływy pieniężne - operacyjne wydatki pieniężne

W rachunku przepływów pieniężnych sporządzonym metodą pośrednią przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej ustala się na podstawie tzw. nadwyżki finansowej: Nadwyżka finansowa = zysk netto + amortyzacja

Ostateczny wzór na obliczanie przepływów pieniężnych netto z działalności operacyjnej :

Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej = nadwyzka finansowa +- korekty bilansowe +- korekty wynikowe

Wstępna analiza powinna polegać na ocenie zmian bezwzględnych w kształtowaniu się tej kategorii pieniężnej. Zarówno wpływy jak i wydatki są poddawane szczegółowej analizie aby ocenić czy zmniejszenie wydatków wynika ze spadku aktywności operacyjnej czy też jest skutkiem oszczędności.

Dodatnie przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej można uznać za pozytywny sygnał gdyż świadczą o zdolności przedsiębiorstwa do uzyskiwania nadwyżki pieniężnej z działalności podstawowej. Saldo dodatnie może wystąpić gdy sprzedaż jest dokonywana tylko za gotówkę a do produkcji wykorzystuje się wcześniej zgromadzone zapasy lub materiały zakupione z odroczoną płatnością.

Przedsiębiorstwo może tracić pieniądz na działalności operacyjne jedynie w fazie inicjacji, rozruchu gdy tworzy zapasy wyrobów gotowych a sprzedaż jest niewielka ze względu na konieczność zapoznania się potencjalnych odbiorców z ofertą produktową firmy.

Badanie salda stanowi jeden z ważnych etapów oceny ryzyka gospodarczego.

Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej bada się w sposób bezwzględny, porównując ich wartość w poszczególnych latach i na tej podstawie identyfikując tendencje rozwojowe.

Celem analizy wskaźnikowej jest zbadanie:

-czy na tle posiadanych aktywów jednostka jest wystarczająco sprawna w zakresie generowania przepływów pieniężnych z działalności operacyjnej, w porównaniu z innymi okresami lub podmiotami gospodarczymi

-czy struktura strumieni pieniężnych z działalności operacyjnej jest prawidłowa

-czy przyszłe zasoby pieniężne jednostki gospodarczej będą wystarczające w kontekście przewidywanego zapotrzebowania

Analiza wskaźnikowa przepływów pieniężnych netto z działalności operacyjnej:

- indeksy struktury przepływów pieniężnych

- wskaźniki wydajności pieniężnej

- wskaźniki wystarczalności środków pieniężnych

Indeks udziału zysku netto = zysk netto/ przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej

Indeks udziału amortyzacji = amortyzacja/ przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej

Wskaźniki wydajności gotówkowej informują o relacjach między wielkością generowanych przepływów pieniężnych netto z działalności operacyjnej a tymi kategoriami ekonomiczno-finansowymi które charakteryzują rozmiar działalności gospodarczej prowadzonej przez przedsiębiorstwo.

Wskaźnik wydajności gotówkowej majątku = przepływu pieniężne netto z działalności operacyjnej / aktywa ogółem

Wskaźnik wydajności gotówkowej sprzedaży = przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej / przychody ze sprzedaży netto

Wśród wskaźników badających relację nadwyżki pieniężnej do zobowiązań wyróżniamy:

- Wskaźnik wystarczalności gotówki operacyjnej na spłatę zobowiązań ogółem = przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej/zobowiązania ogółem

- Wskaźnik wystarczalności gotówki operacyjnej na spłatę długów długoterminowych = przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej/zobowiązania długoterminowe

- Wskaźnik wystarczalności gotówki operacyjnej na spłatę zobowiązań krótkoterminowych = przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej/zobowiązania krótkoterminowe

Do wskaźników badających zależność między przepływami pieniężnymi netto a najważniejszymi wydatkami zaliczamy:

Wskaźnik ogólnej wystarczalności gotówki operacyjnej = przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej / (spłata zobowiązań ogółem + wypłata dywidend + zakupy majątku trwałego)

Ad. 3 Cykl operacyjny środków przedsiębiorstwa można rozłożyć na elementy składowe do których zaliczamy

- cykl obrotu zapasami

- cykl płacenia zobowiązań

- cykl ściągania zależności

Ad. 3a Cykl środków pieniężnych tzw. cykle konwersji gotówki netto lub cykle kapitału obrotowego netto.

Jest to czas, który upływa od momentu spłaty zobowiązania za dany materiał lub usługę czyli wydatku pieniężnego, do momentu wystąpienia wpływu pieniężnego, czyli zapłacenia przez odbiorcę należności za partię towaru, w ramach której rozliczany jest dany materiał lub usługa. Cykl środków pieniężnych zwany jest cyklem „od gotówki do gotówki”, jest to czas który dzieli moment wydania pieniędzy na zakup składnika majątku obrotowego od momentu, kiedy te pieniądze wracają do przedsiębiorstwa w rezultacie transakcji sprzedaży wyrobu gotowego.

Długość cyklu środków pieniężnych = długość cyklu obrotu zapasami + długość cyklu ściągania należności - długość cyklu płacenia zobowiązań.

Analiza cyklu środków pieniężnych w ujęciu bezwzględnym powinna obejmować:

- wyliczenie składowych długości cyklu środków pieniężnych także w formie wskaźników obrotowości.

- zbadanie czy relacje między poszczególnymi fazami cyklu są prawidłowe zwłasz. między cyklem należnością a cyklem zobowiązań

- sprawdzenie czy istnieje możliwość skrócenia długości cyklu środków pieniężnych

Ogólna postać długości cyklu = i-ty składnik cyklu operacyjnego / (przychody ze sprzedaży lub koszty operacyjne ) * 365 dni

Ogólna postać wskaźnika obrotowości = (przychody ze sprzedaży lub koszty operacyjne )/ i-ty składnik cyklu operacyjnego

Długość cyklu = 365 dni/ wskaźnik obrotowości

Dla należności :

Wskaźnik obrotowości należności operacyjnych = przychody ze sprzedaży / przeciętny stan należności operacyjnych

Długość cyklu należności operacyjnych = przeciętny stan należności operacyjnych/ przychody ze sprzedaży *365 dni

Wskaźnik DSO mierzy liczbę dni sprzedaży w ramach cyklu działalności operacyjnej za które przedsiębiorstwo do tej pory nie otrzymało gotówki

DSO = nalezności operacyjne na koniec kwartału / średnia dzienna sprzedaż

Dla zapasów:

Wskaźnik obrotowości zapasów = koszty operacyjne / przeciętny stan zapasów

Długość cyklu zapasów = 365 / wskaźnik obrotowości zapasów

Dla krótkoterminowych zobowiązań operacyjnych:

Wskaźnik obrotowości krótkoterminowych zobowiązań operacyjnych = koszty operacyjne / krótkoterminowe zobowiązania operacyjne

Długość cyklu płacenia krótkoterminowych zobowiązań operacyjnych= krótkoterminowe zobowiązania operacyjne/ koszty operacyjne * 365 dni

DPO = krótkoterminowe zobowiązania operacyjnena koniec kwartału / średnie dzienne koszty operacyjne

Wskaźnik pozycji kredytowej obrazuje synchronizację tempa spłaty zobowiązań z tempem likwidacji należności

Wskaźnik pozycji kredytowej = należności handlowe / zobowiązania handlowe

Szczegółowa analiza wskaźników obrotowości powinna wskazać na ten składnik majatku obrotowego, zwłaszcza w grupie zapasów i należności, który nie jest właściwie wykorzystany

Ad. 5 Analiza wypłacalności

Składa się z:

1. analizy poziomu długu - statyczna bilansowa

2. analizy obsługi długu - dynamiczna

Badanie zdolności firmy do likwidacji swoich płatności długoterminowych powinno być przeprowadzone w ramach analizy wypłacalności.

W analizie wypłacalności poza bilansem rachunkiem zysków i strat i rachunkiem przepływów pieniężnych źródłem informacji są noty objaśniające gdzie można znaleźć zestawienia dotyczące:

- podziału zobowiązań długoterminowych wg terminu spłaty

- wykazu grup zobowiązań zabezpieczonych na majątku firmy

- zobowiązań warunkowych w tym również udzielonych gwarancji i poręczeń

Ad. 1 Analiza poziomu długu

Głównym zadaniem statycznej bilansowej analizy wypłacalności zwanej też analizą poziomu długu jest określenie wielkości i struktury zadłużenia długoterminowego przedsiębiorstwa

Mierniki poziomu zadłużenia :

• Wskaźnik ogólnego zadłużenia = zobowiązania ogółem / aktywa ogółem

• Wskaźnik zadłużenia względem kapitału własnego = zobowiązania ogółem / kapitał własny

• Wskaźnik zadłużenia długoterminowego = zobowiązania długoterminowe / kapitał własny

• Wskaźnik kapitałowy = aktywa ogółem/ kapitał własny

• Wskaźnik dźwigni kapitałowej = kapitał obcy / kapitał własny

Ad.2 Zdolność do obsługi długu

Możliwości terminowego regulowania zobowiązań wobec kredytodawców oceniane są w ramach dynamicznej analizy wypłacalności będącej badaniem dotychczasowej zdolności firmy do obsługi długu.

Mierniki obsługi długu

• Wskaźnik zagrożenia wypłacalności = przychody ze sprzedaży / zadłużenie ogółem

• Wskaźnik pokrycia obsługi długu z nadwyżki finansowej = zysk netto + amortyzacja / rata kredytu + odsetki

• Wskaźnik pewności kredytowej = zysk netto + amortyzacja / zadłużenie długoterminowe

• Wskaźnik pokrycia zobowiązań odsetkowych = zysk brutto + odsetki = EBIT / odsetki

6. Badanie sald przepływów pieniężnych - analiza znaków

Metoda zwana wzorcową analizą znaków zakłada wzorcowy model rozwoju formy, który składa się z wzorcowych etapów rozwoju sytuacji pieniężnej firmy. Porównując salda przepływów pieniężnych w danej firmie z modelem wzorcowym ocenia się prawidłowość rozwoju sytuacji pieniężnej w firmie oraz ewentualne zagrożenie upadłością w perspektywie długoterminowej

PROSEPKTYWNA ANALIZA PŁYNNOŚCI

W analizie prospektywnej sprawdza się przede wszystkim czy spodziewane wpływy i wydatki nie zagrożą płynności przedsiębiorstwa lub nie spowodują nadpłynności.

Wyniki prospektywnej analizy płynności są wykorzystywane przy podejmowaniu krótkoterminowych decyzji finansowych dotyczących :

- strategii finansowania aktywów obrotowych

- pożądanego poziomu gotówki

- zasad zarządzania zapasami

- polityki ściągania należności

Prospektywna analiza płynności obejmuje:

1. Analizę relacji między aktywami obrotowymi a zobowiązaniami krótkoterminowymi

2. Analizę krótkoterminowa gotówki

3. Analizę zapasów

4. Prognoza należności

5. Analizę zobowiązań krótkoterminowych

Ad. 1 Analiza relacji między aktywami obrotowymi a zobowiązaniami krótkoterminowymi

Cel to dostarczenie kierownictwu firmy przesłanek umożliwiających racjonalny wybór strategii finansowania aktywów obrotowych

Przedsiębiorstwo ma do wyboru następujące strategie:

- zachowawczą - Przedsiębiorstwo dąży do osiągnięcia maksymalnego poziomu kapitału obrotowego netto tak aby jak największa część aktywów obrotowych była finansowana kapitałem stałym

- umiarkowaną - Część stała aktywów obrotowych jest finansowana kapitałem stałym a część zmienna aktywów obrotowych - zobowiązaniami krótkoterminowymi. W tym wypadku kapitał obrotowy netto jest równy wartości części stałej aktywów obrotowych

- agresywną- Poziom kapitału obrotowego netto jest świadomie utrzymywany na poziomie ujemnym a wskaźnik pozycji kredytowej jest minimalizowany. Ujemny kapitał obrotowy netto oznacza, że całość aktywów obrotowych a także część aktywów trwałych jest finansowana zobowiązaniami krótkoterminowymi.

Przy określaniu porządanego poziomu kapitału obrotowego netto w ramach studiów przed podjęciem decyzji o wyborze strategii finansowania aktywów obrotowych dla poszczególnych wariantów decyzji należy ocenić :

- koszt kapitału, który zostanie zaangażowany do finansowania aktywów obrotowych

- ryzyko utraty płynności

Zapotrzebowanie na kapitał obrotowy netto = spodziewany poziom aktywów obrotowych - spodziewany poziom zobowiązań handlowych

Znajomość zapotrzebowania na kapitał obrotowy netto oraz przewidywanej wielkości kapitału stałego umożliwiają określenia jaka część zapotrzebowania na kapitał obrotowy netto będzie musiała być pokryta przez odsetkowe zobowiązanie krótkoterminowe .

Ad. 2 Analiza krótkoterminowa gotówki

Gotówka =Szybko zbywalne aktywa obrotowe

Prospektywna analiza krótkoterminowa gotówki dostarcza informacji do racjonalnego zarządzania środkami pieniężnymi:

- określenia właściwego poziomu środków pieniężnych w firmie mając na uwadze skalę działalności gospodarczej

- racjonalizacji cyklu operacyjnego w tym cyklu konwersji gotówki w celu zmniejszenia kosztów finansowania tego cyklu

- określenie sposobu zasilania firmy w pieniądz, względnie deponowania nadwyżek pieniężnych

Preliminarz (budżet gotówkowy, plan kasowy) - jest krótkoterminowym planem wpływów i wydatków pieniężnych z wykazaniem stanu gotówki na początek i na koniec okresu objętego preliminarzem

W prospektywnej analizie płynności preliminarz pro forma można wykorzystać do

- określenia nadwyżki pieniężnej w działalności operacyjnej niezbędnej do utrzymania poziomu gotówki w ustalonych granicach

- zaplanowania zapotrzebowania na dodatkowy pieniądz jeśli z kalkulacji analitycznych wynika, że poziom gotówki może spaść poniżej dolnej granicy bezpieczeństwa

- wskazania kierunków inwestowania nadwyżki pieniężnej jeżeli poziom gotówki przekroczy górną granicę bezpieczeństwa

Wskaźniki wystarczalności gotówkowej

Wskaźnik wystarczalności gotówkowej = spodziewane wpływy gotówkowe / spodziewane wydatki gotówkowe

Wskaźnik pokrycia zobowiązań natychmiast wymagalnych= krótkoterminowe aktywa finansowe / zobowiązania krótkoterminowe płatne w ciągu najbliższych 3 m-cy

Wskaźnik dziennego dyspozycyjnego pieniądza = gotówka / planowane dzienne wydatki pieniężne

Specyficzny miernik płynności wyznacza okres w którym firma jest w stanie obronić swoje płynności jedynie sprzedając najbardziej płynne aktywa

Ad. 3 Prospektywna analiza zapasów

Głównym zadaniem prospektywnej analizy zapasów jest określenie spodziewanych tendencji zmian poszczególnych kategorii zapasów zwłaszcza materiałów i produktów gotowych

Podstawą analizy retrospektywnej zapasów są:

- wyniki oceny retrospektywnej

- prognoza sprzedaży

- określone koncepcje decyzyjne kierownictwa firmy dotyczące sposobów sterowania zapasami

Polityka utrzymywania wysokich zapasów surowców minimalizuje ryzyko perturbacji produkcyjnych z powodu braku surowców. Pozytywnym efektem wysokich zapasów jest dobra płynność produkcji oraz możliwość pełnego wykorzystania zdolności wytwórczych

Koszty związane z utrzymaniem wysokiego poziomu zapasów:

- koszty operacyjne utrzymania zapasów

- koszty wynikające z naturalnych ubytków lub starzenia się zapasów pod względem fizycznym i ekonomicznym

- koszty finansowe (zamrożenie środków finansowych)

Modele do ustalenia optymalnych stanów zapasów:

- POQ

- EPQ

- najczęściej stosowane metody heurystyczne

W niektórych przypadkach można przeprowadzić analizę typu what if czyli co by było gdzyby , polegającą na ocenie hipotetycznych strat i zysków związanych ze zmianą dotychczasowej polityki zarządzania zapasami.

Ad 4 Prognoza należności

Wyniki prognozy należności wraz z rezultatami analizy retrospektywnej pozwalają na opracowanie założeń polityki zarządzania należnościami. Do głównych celów polityki zaliczamy:

- zdynamizowanie sprzedaży przez oferowanie klientom atrakcyjnych warunków regulacji należności

- przyśpieszenie tempa likwidacji należności

Na podstawie przyjętych zasad udzielania kredytów kupieckich oraz dotychczasowej historii rozrachunków z odbiorcami należy przeprowadzić klasyfikację klientów ze wględu na ich rzetelność płatniczą. Wyniki tej klasyfikacji zostaną wykorzystane do ustalenia szczegółowych warunków przyznawania kredytu kupieckiego poszczególnym klientom. W ramach polityki kredytowej ustala się także wielkość upustów jakich można udzielić klientom płacącym gotówką lub zamawiającym dużą partię towarów.

Polityka windykacji określa sposoby zapewniające ściągalność należności przedsiębiorstwa w windykacji kluczowym zagadnieniem jest minimalizacja kosztu ściągania należności.

Ad 5 Zobowiązania krótkoterminowe

Cel: określenie poziomu i struktury zobowiązań krótkoterminowych w dającej się przewidzieć przyszłości biorąc pod uwagę spodziewane zapotrzebowanie na finansowanie krótkoterminowe.

Kredyty krótkoterminowe są udzielane przedsiębiorstwu w formie

- kredytu otwartego- zezwolenie banku na tolerowanie debetu na rachunku bankowym firmy - kredyt odnawialny

- kredytu kasowego - polega na incydentalnym zasileniu przedsiębiorstwa gotówką - kredyt w zasadzie nie odnawialny a jego spłata następuje z pierwszych wpływów dokonanych na rachunek bankowy firmy.

Krótkoterminowe papiery dłużne są to krótkoterminowe dłużne instrumenty finansowe służące do finansowania bieżących potrzeb przedsiębiorstwa. KPD SA sprzedawane przez emitentów celem pozyskania krótkoterminowego kapitału obcego.

W określonych sytuacjach przedsiębiorstwo może zatrzymać środki pieniężne uzyskując odroczenie spłaty swoich zobowiązań przez złożenie weksla u wierzyciela

Płynność finansowa w perspektywie długookresowej

W perspektywie długoterminowej podstawowym zadaniem analizy płynności jest zbadanie na podstawie prognozy przepływów pieniężnych czy przedsiębiorstwu nie grozi bankructwo z powodu niewypłacalności.

Gdy dysponujemy odpowiednio wiarygodnymi przewidywaniami rozwoju sytuacji finansowej przedsiębiorstwa wówczas możemy sporządzić sprawozdanie finansowe pro forma czyli prognozę bilansu rachunku zysku i strat. Zagrożenie bankructwem prognozuje się także prze badanie długoterminowych trendów wybranych wskaźników oraz wyliczenie wartości pewnych funkcji tych wskaźników w postaci modeli dyskryminacyjnych. Modele te pozwalają na analizę zależności między wartościami wybranych wskaźników finansowych a ryzykiem opóźnienia spłaty kredytu z powodu utraty płynności przez przedsiębiorstwo.

10

---