Definicja rodziny


Definicja rodziny

Rodziną nazywamy podstawową, pierwotną, małą grupę społeczną składającą się z rodziców, ich dzieci (także adoptowanych) i krewnych. Rodziców łączy więź małżeńska, rodziców z dziećmi - rodzicielska.

Do głównych funkcji rodziny zaliczamy:

Funkcje rodziny

Inne funkcje rodziny

Funkcje materialno - ekonomiczne wiążą się z postępującą partykularyzacją dochodów członków rodziny. Często zarobkują oboje rodzice, także dorastające dzieci. Członkowie rodziny zatrzymują część dochodów przez siebie osiąganych, przeznaczając je na realizację własnych celów;

Funkcja kontrolna ulega coraz dalej idącym ograniczeniom, co wynika z anonimowości jednostki poza domem, zwiększenia czasu przebywania poza nim. Autonomizacji członków rodziny itd.;

Funkcja socjalno - wychowawcza ulega zawężeniu na rzecz poszerzenia obszarów działania innych instytucji. Tym niemniej oddziaływanie socjalizacyjne rodziny odgrywa fundamentalną rolę dla prawidłowego funkcjonowania człowieka i społeczeństwa.

Ogromnie zyskała na znaczeniu emocjonalno - ekspresyjna funkcja rodziny, między innymi ze względu na wzrost rangi uczuć wyższych (miłość).

Szersza definicja rodziny określająca specyficzny układ relacji międzyludzkich zwany rodziną.

„Rodzina to mała grupa społeczna złożona z osób, które łączy stosunek małżeński i rodzicielski oraz silna więź międzyosobnicza, przy czym stosunek rodzicielski używany jest w szerokim, społeczno - prawnym rozumieniu tego terminu, umacniany z reguły prawem naturalnym, obyczajami i kontekstem kulturowym”.

Rodzina jako grupa lub instytucja społeczna

Wielu badaczy za socjologami przyjmuje, że rodzinę można rozpatrywać bądź w kategoriach grupy, bądź też w kategoriach instytucji społecznej.

Rodzina rozumiana jako grupa społeczna to zbiorowość krewnych mieszkających zarówno we wspólnym gospodarstwie domowym, jak i poza nim. Jak podaje Z. Tyszka:

Grupa krewnych ma poczucie swojej odrębności w stosunku do niekrewnych, ma własne zadania i cele życiowe, układ stałych międzyosobniczych stosunków, określoną strukturę. Posiada, więc wszystkie podstawowe socjologiczne kontakty socjologiczne, face to face. Stosunki pomiędzy ludźmi są bliskie, intymne, nasycone emocjami, a szczególnie w ostatnich czasach więzi osobowe i znaczące interakcje przeważają nad organizacją i związkiem ról społecznych”.

Trzon rodziny

Podstawą i trzonem rodziny jest małżeństwo, czyli legalny, względnie trwały związek kobiety i mężczyzny, powołany w celu wspólnego pożycia, współpracy dla dobra rodziny, a więc głównie wychowywania dzieci i wzajemnej pomocy. Więź rodzinna, podobnie jak więź społeczna, przejawia się dwóch odrębnych płaszczyznach subiektywnej i obiektywnej. Płaszczyznę subiektywną stanowi świadomość łączności z innymi osobami w rodzinie oraz poczucie przynależności do rodziny jako odrębnej grupy społecznej. Przejawia się to w sferze myśli, uczuć, uznawanych wartości oraz zgodnych z tym działań. Płaszczyzna obiektywna więżi rodzinnej oparta jest na czynnikach prawnych, obyczajowych, religijnych, społecznych, gospodarczych. Czynniki te działają na rzecz rodziny jako podstawowej grupy społecznej i każdy, kto zakłada rodzinę musi się z nimi liczyć. Zdaniem J. Brągiel Czynniki obiektywne i subiektywne w tworzeniu więzi rodzinnych mogą występować w różnych proporcjach, lecz zawsze wzajemnie się warunkują i uzupełniają. Więzi rodzinne jako element struktury rodziny wyznaczają główne formy i typy rodzin. Stanowią, zatem jedno z najważniejszych kryteriów ich podziału.

Wyróżnia się najczęściej trzy typy rodzin

Typy rodzin

Rodzina mała

Składa się z pary małżeńskiej i niepełnoletnich dzieci. Według Z. Tyszki wspólną cechą rodzin małych jest to, że są to rodziny dwupokoleniowe, chociaż wyjątek stanowi rodzina jednopokoleniowa,

,„która de facto jest dopiero zalążkiem rodziny małej”.

W rodzinach małych kontakty osobowe z krewnymi ograniczone są do najbliższych członków rodziny. Według J. Brągiel dalsi krewni czują się odciążeni od obowiązków wzajemnej opieki i pomocy. Według Sylwii Badory, Barbary Czeredeckiej i Danuty Marzec, Autorek publikacji zatytułowanej „Rodzina i formy jej wspomagania”:

„Rodziny tego typu (rodziny małe) występują w różnych formach, np. w formie pełnej i niepełnej, jako rodzina instytucjonalna (nacisk kładzie się na przystosowanie zachowania i postępowania współmałżonków i dzieci do sztywnych i nienaruszalnych form norm i ról życia rodzinnego) i rodzina oparta na koleżeństwie (większego znaczenia nabiera interakcja oraz ekspresja osobowości członków rodziny).”

Rodzina duża

W ramach, której kilka pokoleń krewnych żyje we wspólnym gospodarstwie. Muszą to być przynajmniej trzy pokolenia. Krewni są zazwyczaj w ramach takiej rodziny połączeni wspólnotą majątkową i dominują w tego typu rodzinie więzy przedmiotowe.

Rodzina duża zmodyfikowana

Jest nazywana inaczej rozproszoną, zredukowaną rodziną dużą. Jest to wielopokoleniowa, bliska sobie grupa rodzinna, która nie mieszka jednak we wspólnym gospodarstwie.

Z punktu widzenia wychowawczego funkcjonowania rodziny ważne wydaje się wyróżnienie kilku innych kryteriów podziału. Jednym z nich może być kryterium zawodu wykonywanego przez żywiciela rodziny, a tym samym status społeczny rodziny. W tej płaszczyźnie można wyróżnić:

Badając płaszczyznę wychowawczych ról rodziny można również wziąć pod uwagę także układ stosunków pracy zawodowej poszczególnych członków rodziny. Na podstawie kryterium układu stosunków pracy zawodowej w rodzinie można wyróżnić rodzinę tradycyjną, w której pracuje tylko mąż i ojciec, a żona i matka prowadzi gospodarstwo domowe; rodzinę, w której pracują obydwoje małżonkowie i jednocześnie nie mają nikogo z dorosłych do pomocy w domu i wychowywaniu dzieci; rodzinę, która przy zaangażowaniu zawodowym obojga małżonków korzysta z takiej pomocy.

Podział rodzin według stanu ekonomicznego

Przyjmując za kryterium taki element struktury rodziny, jak rozkład władzy i autorytetów, można, szczególnie w rodzinie dużej, wyróżnić trzy podstawowe jej typy:

Z punktu widzenia warunków wychowawczych w rodzinie, interesujący i znany od dawna jest podział rodzin według ich liczebności. Uwzględnia on:

Pozornie podział ten traci na aktualności w miarę upowszechnienia się w kulturze europejskiej rodziny małodzietnej. Kolejnego podziału rodzin można dokonać, biorąc pod uwagę zróżnicowanie więzi społecznej. Przy czy to zróżnicowanie obejmuje zarówno normalną Strukturę rodzin, jak i strukturę zaburzoną. Taki podział wydaje się ważny i aktualny nie tylko z socjologicznego, ale i pedagogicznego punktu widzenia.

Wspomniane powyżej kryterium pozwala na wyróżnienie następujących typów rodzin:

Relacje pomiędzy rodzicami a dziećmi we współczesnej Polsce są w miarę poprawne, a pozycja dziecka, bez względu na płeć, jest w rodzinie bardzo wysoka. Jednakże współczesna rodzina jest poddawana presji czynników wewnętrznych i zewnętrznych i ulega często naciskowi i przestaje funkcjonować w sposób prawidłowy.

Procesem wywierającym ogromny wpływ nie tylko na zjawisko życia rodzinnego, ale mającym swoje odniesienie w funkcjonowaniu szerszych struktur społecznych, jest autonomizacja jednostki. We wspólczesnych społeczeństwach europejskiego kręgu kulturowego proces ten wyraża się w narastającym prymacie interesów i osobistych dążeń człowieka w stosunku do interesów i celów grupowych. W sferze subiektywnej wyraża się w dążeniu człowieka do autonomii i względnej przynajmniej niezależności, w upominaniu się o własne korzyści, w ograniczaniu skłonności do poświęceń. Cywilizacja postindustrialna sprzyja tego rodzaju zjawiskom, a nawet je generuje. Rozwój nauki i techniki stwarza możliwości wyizolowanego funkcjonowania człowieka, coraz bardziej uniezależnionego od bezpośredniej pomocy innych ludzi. Zwiększona ruchliwość przestrzenna wyrywa jednostki z tradycyjnych kręgów wspólnotowych, uniezależnia od ich wpływu, poszerza zakres autonomii.

Druga połowa XX wieku zintensyfikowała autonomię człowieka wobec narodu, społeczności lokalnej, mikrogrup i innych ludzi, w tym także w stosunku do własnej rodziny. Autonomizacja jednostki implikuje procesy indywidualizacji zachowań wewnątrz rodziny.

W okresie preindustrialnym praca zarobkowa wykonywana była na terenie domu rodzinnego bądź w ścisłym z nim powiązaniu (rzemiosło, handel, praca na roli). W okresie industrialnym mąż wykonywał pracę najemną w pozarodzinnych instytucjach zarobkowych, w drugiej kolejności czyni to żona, dzieci zaś w wyniku rozwoju szkolnictwa uczęszczają do szkoły. Epoka postindustrialna wymienione procesy zwielokrotniła i zintensyfikowała. Ukształtowała się przy tym nowa hierarchia dóbr rodzinnych.

Indywidualizacja wewnątrzrodzinna oraz dążenie do wysokiej jakości życia rodzinnego uzupełniają się i zachodzą nawzajem. Naczelnym dobrem w oczach ludzi stała się nie tyle trwałość rodziny, co jakość życia w jej ramach.

W skali globalnej zauważa się następujące tendencje:

Z. Tyszka: Socjologia rodziny, op., cit., s. 84.
Por. J. Brągiel: Więzi społeczne w rodzinie, [w:] S. Kawula, J. Brągiel, A. W. Janke: Pedagogika rodziny, op., cit., s. 105.
Uzupełnienie cytatu poczynione przez autorkę pracy.
S. Badora, B. Czeredecka, D. Marzec: Rodzina i formy jej wspomagania, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2001, s. 20.
Por. S. Kowalski: Socjologia wychowania w zarysie, op., cit., s. 141.
Por. J. Maciaszkowa: Z teorii i praktyki pedagogiki opiekuńczej, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1991, s. 76.
Por. S. Kowalski: Socjologia wychowania w zarysie, op., cit., ss. 81 - 82.

Rodzina

Co to jest rodzina?


Rodzina to mała grupa społeczna szczególnego rodzaju, charakteryzująca się silnymi więzami emocjonalnymi i formalnymi istniejącymi pomiędzy jej członkami. Opiera się ona na dwóch rodzajach więzi małżeństwie i pokrewieństwie. Mówimy o niej również jak o grupie pierwotnej, ponieważ należymy do niej od momentu narodzin aż do śmierci, bez względu na to czy tego chcemy czy nie. Rodzina jest także grupą formalną mającą określoną prawnie strukturę, cele i normy w ramach, których funkcjonuje w społeczeństwie.

 

Typy rodzin

Wyróżniamy następujące typy rodzin:


- Rodzina mała - składa się z pary małżeńskiej i niepełnoletnich dzieci. Natomiast kontakty osobowe z krewnymi są ograniczone do najbliższych członków rodziny.

- Rodzina duża - zawiera się w niej kilka pokoleń krewnych żyjących we wspólnym gospodarstwie. Są one przynajmniej trzy pokoleniowe, a krewni w jej ramach są połączeni wspólnotą majątkową.

- Rodzina duża zmodyfikowana - jest to wielopokoleniowa, bliska sobie grupa rodzinna, nie mieszkająca jednak we wspólnym gospodarstwie.

 

Możemy również rodziny dzielić na rodzaje:


- Rodzina nuklearna - oznacza, że tworzą ją dwa pokolenia tj. rodzice i dzieci. Z czasem usamodzielnione dzieci pozostawiają rodziców samych, co stwarza poważne problemy socjalne - opieki nad ludźmi starszymi. Dlatego też szybko rozwija się geriatria - dziedzina medycyny zajmującej się osobami w podeszłym wieku. W społeczeństwach Europy i Ameryki Północnej pojęcie rodziny nuklearnej jest coraz bardziej powszechne.

- Rodzina wielopokoleniowa - jest rodziną tradycyjną, obejmującą kilka pokoleń. Występuje najczęściej w społeczeństwach słabo rozwiniętych.

 

Socjologowie rozróżniają kilka typów rodzin. W zależności od kryterium klasyfikacji wyróżniamy rodziny:


- Monogamiczne - zawierające dwoje małżonków;

- Poligamiczne - zawierające np. jednego mężczyzna wiele kobiet (poligynia) lub jedną kobietę wielu mężczyzn (poliandria). Związki wielu kobiet i wielu mężczyzn nazywamy multilateralizmem;

- Endogamiczne - oboje małżonków pochodzi z jednej zbiorowości;

- Egzogamiczne - małżonkowie pochodzą z różnych zbiorowości;

- Patriarchalne - w rodzinie dominuje mężczyzna;

- Matriarchalne - w rodzinie dominuje kobieta;

- Egalitarne - nie ma dominacji kobiety ani mężczyzny jest za to równy podział pracy

- Patrylinearne - dziedziczenie nazwiska i majątku występuje po ojcu;

- Matrylinearna - dziedziczenie nazwiska i majątku następuje po matce;

 

Model współczesnej rodziny


Na przestrzeni wieków rola i model rodziny ulegały powolnej ewolucji; w wielu XIX, a już w szczególności XX grupa ta zmieniała się już z pokolenia na pokolenie. Przyczyniły się do tego wiele czynników m. in. rewolucja obyczajowa, postępująca laicyzacja, a także indywidualizacja tych społeczeństw, wcześniejsze dojrzewanie biologiczne młodzieży związane z lepszymi warunkami życia, ruch emancypacji kobiet, rozpowszechnienie się kultury masowej, rosnące oddziaływanie mediów na społeczeństwa czy wzrastająca ilość wolnego czasu. Te i inne czynniki znalazły przełożenie na zachodzące przemiany obyczajów życia rodzinnego i ewolucji modelu rodziny XXI wieku.

Współcześnie upowszechnił się partnerski typ rodziny - w klasie średniej i w rodzinach inteligenckich uchodzi już prawie za normę. W takiej rodzinie pracują zwykle obydwoje małżonkowie i przynajmniej teoretycznie oboje w podobnym stopniu zajmują się prowadzeniem domu i wychowywaniem potomstwa. Praktycznie częściej sprawami domu zajmuje się oczywiście kobieta, ale i tak podział ról jest bardziej elastyczny niż w rodzinach tradycyjnych, gdzie mężczyzna zarabiał na utrzymanie rodziny, a kobieta zajmowała się w wychowywaniem dzieci i domem.

 

Funkcje współczesnej rodziny


Mówiąc o rodzinie nie możemy zapominać o funkcjach jakie pełni w społeczeństwie, a są to kolejno:

- funkcja prokreacyjna - pozwala na zaspokojenie emocjonalno-rodzicielskich potrzeb współmałżonków oraz na biologiczne przetrwanie społeczeństwa;

- funkcja seksualna - jest społecznie akceptowaną formą współżycia płciowego;

- funkcja ekonomiczna - pozwala na zagwarantowanie bezpieczeństwa materialnego rodzinie, w jej skład wchodzą następujące podfunkcje: produkcyjna, zarobkowa, gospodarcza i usługowo - konsumpcyjna;

- funkcja opiekuńczo-zabezpieczająca - polega na zabezpieczeniu środków niezbędnych do życia oraz sprawowaniu opieki nad niepełnosprawnymi lub chorymi członkami rodziny;

- funkcja socjalizacyjna - jest realizowana w dwóch wymiarach: jako przygotowanie dzieci do samodzielnego życia i pełnienia ról społecznych oraz jako wzajemne dostosowanie swoich zachowań i cech osobowości przez współmałżonków;

- funkcja stratyfikacyjna - polega na nadawaniu przez rodzinę pozycji społecznej swoich członków (ma istotne znaczenie szczególnie w społeczeństwach kastowych, takich jak np. w Indiach);

- funkcja rekreacyjna - polega na zaspokojeniu potrzeb odpoczynku, relaksu, rozrywki;

- funkcja emocjonalna - polega na zaspokojeniu potrzeb emocjonalnych;

- funkcja kulturowa - przekazywanie dzieciom dziedzictwa kulturowego poprzez zapoznawanie ich z dziełami sztuki, literatury, zabytkami i innymi cennymi reliktami przeszłości;

 

Rodzina i prawo


W świetle polskiego prawa rodzinę tworzą kobieta i mężczyzna połączeni prawnym węzłem małżeńskim oraz pozostające na ich utrzymaniu dzieci. Stosunki rodzinne, a więc relacje między mężem a żoną, rodzicami a dziećmi czy też między rodzeństwem, określane są przez normy moralne, obyczajowe i religijne. Stanowią też przedmiot regulacji prawnych zawartych w prawie rodzinnym i opiekuńczym normującym stosunki wynikające z małżeństwa, pokrewieństwa, powinowactwa, przysposobienia oraz zawiera przepisy dotyczące instytucji opieki i kurateli.

Źródłem prawa rodzinnego jest uchwalona 25 lutego 1964 roku Kodeks rodzinny i opiekuńczy.

Według prawa, założenie rodziny ma miejsce w momencie wstąpienia mężczyzny i kobiety w usankcjonowany przez prawo trwały, równoprawny związek, który zostaje zawarty, gdy przyszli małżonkowie złożą przed kierownikiem stanu cywilnego oświadczenie, że wstępują w związek małżeński. Oświadczenie takie powinni złożyć publicznie w obecności przynajmniej dwóch pełnoletnich światków. Jest to tak zwany ślub cywilny. Istnieją jednak przeszkody mogące uniemożliwić zawarcie takiego związku. Pierwszą z nich jest wymóg ukończenia przez przyszłych małżonków 18 roku życia w momencie wstępowania w związek małżeński, choć z ważnych powodów sąd może zezwolić na małżeństwo kobiecie, która ukończyła 16 lat. Następnym jest całkowite ubezwłasnowolnienie ze względu na chorobę psychiczną lub niedorozwój umysłowy. Istnieje w Polsce także zakaz bigami - dwużeństwa - oraz zakaz małżeństwa z krewnym w linii prostej lub między powinowatymi w linii prostej (np. zięć - teściowa), ale z ważnych powodów sąd może zezwolić na zawarcie takiego związku. Natomiast jeśli małżeństwo zostało zawarte przez osoby niespełniające warunków prawnych (np. wstępujący w związek małżeński był ubezwłasnowolniony całkowicie) istnieje możliwość unieważnienia takiego związku, ale jedynie sąd może uznać je za nieważne od samego początku. Ustanie małżeństwa może również nastąpić w wyniku śmierci (uznania za zmarłego) jednego z współmałżonków wówczas nie potrzeba zgody sądu. Istnieje jeszcze jedna możliwość zakończenia małżeństwa, poprzez rozwód udzielany przez sąd.

Rodzina to pojęcie bliskie każdemu człowiekowi. Decydują o tym nie tylko względy emocjonalne, ale również powody historyczne i społeczne. Jest to bowiem najstarsza i najpowszechniejsza forma życia powszechnego.
Rodzina jest określana jako najmniejsza ,a zarazem podstawowa komórka społeczna. Termin „komórka” został zapożyczony z biologii. Wiemy, że aby organizm był zdrowy, muszą się prawidłowo rozwijać wszystkie jego elementy. Zdrowie społeczeństwa jako całości też jest zależne od tego, czy poszczególne komórki - czyli rodziny - rozwijają się prawidłowo, czy spełniają swoje funkcje, np.:
v Funkcja prokreacyjna „Rodzina jest tą wspólnotą osób, która spełnia najkorzystniejsze warunki, aby w niej przyszedł na świat nowy człowiek i w niej przygotował się do samodzielnego i odpowiedzialnego życie.” Funkcja ta pozwala na zaspokajanie emocjonalno-rodzicieskich potrzeb współmałżonków oraz na biologiczne przetrwanie społeczeństwa;
v Funkcja seksualna jest społecznie akceptowaną formą współżycie płciowego;
v Funkcja ekonomiczna pozwala na zaspokojenie materialnych potrzeb członków rodziny, w skład tej funkcji wchodzą podfunkcje : produkcyjna, zarobkowa, gospodarcza i usługowo-konsumpcyjna;
v Funkcja opiekuńczo-zabezpieczająca polega na zabezpieczaniu niezbędnych środków do życia oraz sprawowaniu opieki nad niepełnosprawnymi lub chorymi członkami rodziny;
v Funkcja socjalizacyjna - termin „socjalizacja” oznacza uczenie się zachowań, norm i uznawanych wartości w danym społeczeństwie. Funkcja ta jest realizowana w dwóch wymiarach : jako przygotowanie dzieci do samodzielnego życia i pełnienia ról społecznych oraz jako wzajemne dostosowywanie swoich cech osobowości przez współmałżonków;
v Funkcja stratyfikacyjna - polega na nadawaniu przez rodzinę pozycji społecznej swoim członkom;
v Funkcja rekreacyjna polega na zaspakajaniu potrzeby, odpoczynku, relaksu, rozrywki;
v Funkcja kulturotwórcza „Ona mi pierwsza pokazała księżyc, i pierwszy śnieg na świerkach, i pierwszy deszcz” K.I.Gałczyński . Funkcja ta polega na przekazywaniu dzieciom dziedzictwa kulturowego przez zapoznawanie ich z dziełami sztuki literatury i cennymi reliktami przeszłości tu dzieci poznają także zasady savoir-vivre'u
v Funkcja moralno-religijna polega na przekazywaniu dzieciom zasad opartych na podstawach religijnych i wiary
v Funkcja profilaktyczna funkcja ochronna przed negatywnymi bodźcami wysyłanymi przez otoczenie;
Dom swój pamięta się długo, do śmierci, bo tak ważne spełnia on funkcje .

Problemy współczesnej rodziny:

v Pogorszenie położenia ekonomicznego (bezrobocie, niskie płace, wzrost kosztów utrzymania i kształcenie)
v Zjawisko patologii - osłabienie więzi emocjonalnych, konflikty, rozwody, zaniedbywanie obowiązków wychowawczych
v Alkoholizm -nadużywanie alkoholu przez rodziców zaburza emocjonalny rozwój dziecka
v Konflikty pokoleniowe miedzy dziećmi a rodzicami maja źródło w różnych systemach wartości i różnych wzorach kulturowych oraz skłonności młodych ludzi do buntu

Rodzina w świetle prawa

Rodzinę tworzą kobieta i mężczyzna połączonym prawnym węzłem małżeńskim oraz pozostających na ich utrzymaniu dzieci. Stosunki rodzinne czyli relacje miedzy mężem a żoną, rodzicami a dziećmi czy też miedzy rodzeństwem, określane są przez normy moralne, obyczajowe i religijne. Prawo rodzinne i opiekuńcze normuje ogół stosunków wynikających z małżeństwa, pokrewieństwa, powinowactwa, przysposobienia oraz zawiera przepisy dotycząca instytucji opieki i kurateli. Źródłem prawa rodzinnego jest uchwalony 25.02.1964r. Kodex rodzinny i opiekuńczy.

Małżeństwo

Małżeństwo to trwały, równoprawny związek mężczyzny i kobiety powstający w sposób uregulowany normami prawnymi oraz powodujący przewidziane prawem skutki. Musi być zawarty przed urzędnikiem stanu cywilnego, gdzie zainteresowani składają oświadczenie że wstępują w związek małżeński w obecności dwóch pełnoletnich świadków. Ślub kościelny może zostać zawarty z własnej nieprzymuszonej woli zgodnie z wyznaniem religijnym. W przypadku ślubu konkordatowego wszystkie formalności związane z zawarciem związku małżeńskiego mogą być załatwiane w parafii.
Przeszkody w zawarciu związku małżeńskiego. Małżeństwa nie może zawrzeć osoba, która :
v Nie ukończyła 18 lat (chodź z ważnych powodów sąd rodzinny może zezwolić na zawarcie małżeństwa kobiecie która ukończyła 16 lat)
v Jest całkowicie ubezwłasnowolniona ze względu na chorobę psychiczna lub niedorozwój umysłowy
v Pozostaje w ważnym związku małżeńskim ( zakaz bigamii)
v Jest krewnym w linii prostej (np. ojciec, syn, wnuk lub matka, córka wnuczka). Ponadto nie można zawrzeć małżeństwa z rodzeństwem rodzonym i przyrodnim.
Jeżeli małżeństwo zostało zawarte przez osobę nie spełniającą warunków prawnych sąd może je unieważnić.
Zobowiązania małżeńskie
v Wspólne pożycie (więź duchowa, fizyczna, ekonomiczna, wierność, lojalność oraz wzajemna pomoc)
v Ustawowa wspólność majątkowa - dorobek małżonków w trakcie trwania ich małżeństwa. Wspólności ustawowej nie stanowi majątek odrębny małżonków
np. majątek nabyty przed zawarciem małżeństwa, majątek nabyty w wypadku darowizny czy spadku , majątek pochodzący z nagród, prawa autorskie, przychód z tytułu odszkodowań;
v Wspólnota majątkowa umowna. Na mocy umowy zawartej w formie aktu notarialnego małżonkowie mogą dokonać rozszerzenia, ograniczenia lub wyłączenia wspólności ustawowej umowa taka może być zawarta jeszcze przed zawarciem małżeństwa- intercyza- przedślubny lub po ślubny kontrakt indywidualnie regulujący stosunki majątkowe małżonków
v Ustanie małżeństwa. Powodami ustania małżeństwa są : śmierć jednego z małżonków oraz rozwód i separacja (następuje rozdzielczość majątkowa)
v Pokrewieństwo-pochodzenie od wspólnego przodka
v Powinowactwo -związek rodzinny między małżonkiem a krewnymi współmałżonka
v Pochodzenie dziecka-matką dziecka jest kobieta która je urodziła ( łać. mater semper certa est -matka zawsze jest pewna ). Inaczej jest w wypadku ojcostwa. Przepisy kodeksu rodzinnego stanowią, że jeśli dziecko urodziło się w czasie trwania małżeństwa albo w ciągu300 dni od jego ustania lub unieważnienia, to domniema się, że ojcem jest mąż matki. Obalenie tego może wystąpić w wyniku powództwa o zaprzeczenie ojcostwa.
v Przysposobienie czyli adopcja - przyjęcie do rodziny na mocy orzeczenia sadu osoby małoletniej obcej, krewnej lub powinowatej, czynność ta powoduje że miedzy tymi osobami powstają warunki prawne takie same jak miedzy rodzicami a dziećmi. Wyróżnia się przysposobienia całkowite i pełne.
v Władza rodzicielska-ogół obowiązków i praw przysługujących rodzicom. Sprawowanie władzy rodzicielskiej winno się odbywać tak, jak wymaga tego dobro dziecka i interes społeczny. Rodzice jako przedstawiciele ustawowi dziecka, dokonują w jego imieniu czynności prawnych, odpowiadają też za zobowiązania dziecka. Władza rodzicielska wygasa wraz z uzyskaniem przez dziecko pełnoletności;
v Ograniczenie władzy rodzicielskiej jest wydawane w wypadku zagrożenia dobra dziecka;
v Zawieszenie władzy rodzicielskiej orzeka się w razie zaistnienia przemijającej przeszkody w wykonywaniu władzy rodzicielskiej(np. długa choroba rodziców);
v Pozbawienie władzy rodzicielskiej sąd pozbawia jedno z rodziców albo oboje władzy rodzicielskiej i orzeka umieszczenie małoletniego w rodzinie zastępczej lub placówce opiekuńczo wychowawczej, jeżeli występuje trwała przeszkoda lub jeśli rodzice nadużywają swojej władzy albo rażąco zaniedbują swe obowiązki rodzicielskie;

Opieka i kuratela :
v Opieka- sądowne ustanowienie opieki nad dzieckiem z powodu np. osierocenia czy ubezwłasnowolnienia. Opiekunem może być tylko osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych.
v Kuratela- nadzór ustanowiony przez sąd nad osobą niezdolną do działań prawnych (albo nieobecną) i nad jej majątkiem

Rodzina jest więc najważniejszą ale i zarazem bardzo skomplikowaną komórką społeczną.


Bibliografia:
„Odpowiedzialne rodzicielstwo” K.Kosmała i H.Krzysteczko
„Wędrując ku dorosłości” T.Król
„Wychowanie w rodzinie” F.Adamski
„Wiedza o życiu w społeczeństwie” J.Mikołajewicz

Media składają się na fundament złożonego systemu komunikacji społecznej. Są obecne przede wszystkim w kręgu kultury masowej. W znaczącym stopniu ją kreują. Jeszcze w dziewiętnastym a nieco później również w dwudziestym wieku rozpoczął się spektakularny i bardzo dynamiczny rozwój środków masowego przekazu. Dziewiętnasty wiek przyniósł rozwój dziennikarstwa i prasy, lata dwudzieste dwudziestego wieku to początki filmu i kinematografii, trzydzieste to czas radia, natomiast pięćdziesiąte to oczywiście telewizja. Zdarzało się, że do rozwoju mediów przyczyniały się czasem odkrycia pozornie mniemające związku z procesem komunikacji i przepływu informacji. Mam tu na myśli chociażby: prasę stosowaną początkowo do wina (Johannesa Gutenberga) czy też wiele z odkryć dotyczących energii elektrycznej (np. żarówka) Edisona itp. wydarzenia te spowodowały pod koniec dziewiętnastego wieku swego rodzaju potok wynalazków, wykorzystanych na potrzeby środków masowego przekazu.

Spoglądając jednak z innej perspektywy poza odkryciami niemal bezpośrednio wykorzystanymi przez media duże znaczenie dla ich rozwoju miały bez wątpienia takie czynniki jak: równoległy rozwój instytucji finansowych czy też zapotrzebowanie na rzetelną i niezwykle szybką informację, zgłaszane ze strony społeczeństwa. Jak wiemy nie były w stanie zapewnić tego archaiczne systemy komunikacji, oparte m.in. na powolnych statkach albo na "usługach" gołębi pocztowych - w taki sposób rozpoczynała swoją działalność w latach czterdziestych dziewiętnastego wieku pierwsza na świecie agencja prasowa "z prawdziwego zdarzenia" - "Havasa".

W naszym kraju ze względów politycznych oraz ustrojowych rozwój mediów był opóźniony ze względu na odmienne mechanizmy podejścia m.in. do tej kwestii w stosunku do tego w jaki sposób było to realizowane np. w Europie Zachodniej. Mimo tego, że działalność mediów w Polsce rozpoczęła się w okresie dwudziestolecia międzywojennego (głównie prasa), to dopiero po zakończeniu II Wojny Światowej "próg umasowienia" przekroczyły: radio w drugiej połowie lat czterdziestych, natomiast telewizja mniej więcej w latach sześćdziesiątych.

Dziś środki masowego przekazu wpisały się na stałe w krajobraz współczesnego świata. Zwiąże się to z ogromnym oddziaływaniem na życie każdego człowieka. Z każdej strony ogarniają nas wiadomości, muzyka, filmy, reklamy itd. Media w dużym stopniu organizują i kreują nasze życie, wpływają na różne sfery m.in.: na intelekt, emocje, uczucia czy też nasze postawy społeczne. Definicja środków masowego przekazu została stworzona w Stanach Zjednoczonych, w latach czterdziestych, opisując masowy, powszechny charakter produkcji jak również odbioru przekazu oraz jego stereotypowość; subiektywizm, powielanie utartych schematów jak też łatwą i ogólną dostępność wiążącą się z trendem do stosowania uproszczeń i skrótów. Do grona mass mediów należą: wysokonakładowa prasa, szerokopasmowe radio i telewizję, wydania fonograficzne w postaci płyt czy też kaset, komercyjne produkcje filmowe, wideokasety a także wysokonakładowa literatura. Media są nierozerwalnie związane z kręgiem kultury masowej.

Nie ulega wątpliwości ogromna rola i siła oddziaływania środków masowego przekazu. Były w stanie sprzyjać a nawet stwarzać: zjawiska o charakterze społecznym, politycznym czy religijnym. Przykładem może być odkrycie druku, który bez wątpienia przyśpieszył proces rozprzestrzeniania się Reformacji, nie wspominając już o znaczeniu radia i filmu w czasie Pierwszej a także Drugiej Wojny Światowej. Media zacierają nieustannie granice między światem i wydarzeniami rzeczywistymi, prawdziwymi a fikcją. Tą problematyką zajmują się obecnie teoretycy komunikacji. Określają to zjawisko jako erę "symulacji" świata.

Środki masowego przekazu pełnią znaczącą rolę społeczną, stanowią także pewien typ działalności gospodarczej, określany często mianem: przemysłu informacyjnego, rozrywkowego albo też show biznesu. Zapewniają zatrudnienie milionom osób na całym świecie. Zajmują się przede wszystkim kreacją ciekawych produktów o charakterze kulturalnym. Mają dziś postać potężnych organizacji o szerokich strukturach. Współpracują z innymi dużymi i ważnymi organizacjami. Mówi się o nich jako o tzw. "czwartej władzy". Ich zadaniem jest nie tylko przekazywanie informacji ale także sprawowanie kontroli nad życiem społecznym, szydzenie z absurdów, zwracanie uwagi na niebezpieczeństwa itd. Z założenia powinny być wolne i niezależne od władzy państwowej, często jednak tak się nie dzieje. Środki masowego przekazu to miejsce, w którym należy poruszać sprawy powszechne, dotyczące państwa, świata a przede wszystkim ludzi. Kształtują w dużej mierze rozwój kultury zarówno masowej jak i wysokiej. Lansują modę, obyczaje - styl bycia. "Stylizują" sylwetki wielu, wielu ludzi, oddziałując na ich fizjonomię ale przede wszystkim na światopogląd.

Media są również groźnym narzędziem wykorzystywanym m.in.,: przez władzę w celu kierowania oraz kształtowania dla własnych potrzeb całego społeczeństwa. Opinia publiczna są to: poglądy, postawy, oceny oraz sądy na temat obecnego oraz określonego przedmiotu albo podmiotu a także jej sposobu bycia czy też zachowania przedstawiane wzajemnie przez publiczność, zgromadzoną dookoła obserwowanej i ocenianej osoby, wartości lub rzeczy. Często oddziałuje ona na jednostkę bądź grupę ludzi niosąc ze sobą poważne konsekwencje np. w postaci jakiś sankcji. Najczęściej media wykorzystują do swych celów politycy, niejednokrotnie manipulują oni informacjami i tym samym reakcjami opinii publicznej.

Kinematografia od samego momentu zaistnienia, stała się doskonałym narzędziem do prowadzenia propagandy społeczno - politycznej. Jako doskonały przykład można przytoczyć chociażby zabiegi prowadzone przez państwa totalitarne tj.: Trzecia Rzesza czy Związek Radziecki, które dzięki zastosowaniu tego typu źródła informacji oddziaływały, w określony, pożądany przez siebie sposób na opinię publiczną, zarówno we własnych krajach jak i państwach okupowanych. Podobnie postępowały również pozostałe państwa w czasie trwania Pierwszej a także Drugiej Wojny Światowej. Pomimo niezaprzeczalnej tezy, że media dają możliwość przesyłania za swoim pośrednictwem rzetelnych i prawdziwych informacji, czyli niosą ze sobą korzyści, to niestety w rękach nieodpowiedzialnych ludzi stają się niebezpiecznym narzędziem manipulacji, szantażu a nawet w pewnym sensie terroru. Historia zdążyła już niejednokrotnie udowodnić, że środki masowego przekazu pełnią rolę powszechnego kontrolera społecznego. Jest to szczególnie wyraźnie zauważalne podczas działań wojennych.

Dodatkowym plusem w procesie oddziaływania na opinię publiczną za pomocą środków masowego przekazu, jest bez wątpienia umacnianie istniejących stereotypów np. poprzez różne spoty reklamowe. Ponad połowa z nich utrwala stereotyp kobiety w roli tzw. "kury domowej". To właśnie ona prowadzi dom w czasie nieobecności męża, przygotowuje mu posiłki używając do tego celu najsmaczniejszych "zupek z papierka", pierze jego ubrania, sprząta w domu walcząc z bakteriami, troszczy się o dzieci, chodzi na zakupy a mimo tylu obowiązków nadal znajduje chwilę wolnego na lekturę swojej ulubionej prasy, która dodatkowo utwierdza ją w słuszności tej postawy.

Przygnębiająca jest sytuacja, która ma miejsce od dawna…wiele audycji medialnych jest przesyconych różnymi przejawami przemocy, która niezwykle silnie oddziałuje na najmłodszych odbiorców. Są one obecne nawet w przysłowiowych "kreskówkach" czy też "dobranockach" nie wspominając już o filmach, serwisach informacyjnych a przede wszystkim grach komputerowych i na konsole. Wyniki badań przeprowadzonych w środowisku młodzieży amerykańskiej pokazały, że statystyczny 12 - latek w ciągu swojego istnienia zdążył zobaczyć w telewizji…ponad sto tysięcy aktów przemocy!!! Rzecz jasna dzieci o nadpobudliwym usposobieniu będą gustować w filmach akcji, sensacyjnych, kryminalnych, w których aż roi się od brutalnych scen. Po przeprowadzonych doświadczeniach i obserwacjach okazało się także, że maluchy o spokojnym usposobieniu pod wpływem odbierania dużej ilości aktów agresji w długim okresie czasu, również stały się bardziej aktywne i agresywne w swoim zachowaniu. Potwierdza to tezy behawiorystów, mówiących o tym, że "przemoc rodzi przemoc" - brutalność i agresja zaobserwowana w telewizji staje się elementem procesu uczenia i wychowania młodego człowieka, kształtuje jego zachowania i postawy. Długotrwałe oglądanie tego typu scen prowadzi do stopniowego spłycenia wrażliwości na to co się dzieje dookoła, na ludzkie uczucia! Obrazy pokazujące agresję obecne w wirtualnym świecie stwarzają psychiczno - emocjonalny dystans, przyczyniający się do braku rozgraniczenia pomiędzy tym co ma miejsce w sytuacji realnej i nie jest w stanie prawidłowo ocenić jej. Jedne z ostatnich badań, przeprowadzonych przez amerykańskich uczonych dowodzą, że najmłodsze osoby, które oglądają każdego dnia przez bardzo długi czas telewizję, są zniewolone i tak przywiązane do obecnej chwili i sytuacji, iż w dalszej perspektywie nie będą przywiązywać zbytniej wagi do relacji oraz kontaktów międzyludzkich. Wyniki tych badań pokazały także, że osoby nadużywający oglądania telewizji mają słabszy wzrok oraz silniej rozwiniętą półkulę po prawej stronie mózgu, czyli w znacznie mniejszym stopniu poświęcają swoją uwagę i zaangażowanie refleksyjnemu myśleniu jak również analizowaniu.

Media w niezwykle silny sposób oddziałują na niemal wszystkie sfery życia - w największym stopniu na świat polityki. Są także instrumentem służącym prowadzeniu działalności edukacyjnej, społecznej a także kulturalnej. Ciężko przejść obojętnie obok kwestii negatywnego oddziaływania środków masowego przekazu, w szczególności telewizji na najmłodszych odbiorców. Lecz trzeba również przyznać, że robi one bardzo wiele na rzecz: edukacji, promocji kultury, zdrowia itd. Programy o tematyce przyrodniczej dają nam szansę obserwowania osobników i zjawisk, których nie mielibyśmy możliwości dostrzec w inny sposób. Mamy także możliwość śledzenia przebiegu pasjonujących wydarzeń sportowych (np. olimpiada) lub odbycia podróży w odległy zakątek świata bez konieczności wychodzenia z domu. Dzięki środkom masowego przekazu nasze życie jest zdecydowanie bardziej ciekawe, różnorodne i dynamiczne. To właśnie im zawdzięczamy tak szeroki obraz ludzi i świata.

Socjologia w Polsce:

Najważniejsze placówki zajmujące się prowadzeniem badań socjologicznych, znajdują się w stolicy kraju Warszawie, między innymi: Instytut Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego oraz Instytut Filozofii i Socjologii Państwowej Akademii Nauk. Jednym z dowodów znaczącej aktywności socjologii polskiej jest bez wątpienia spora ilość publikacji a także czasopism zajmujących się tematyką związaną z socjologią, są to między innymi: "Studia Socjologiczne" [kwartalnik wydawany począwszy od 1961 roku przez Instytut Filozofii i Socjologii Państwowej Akademii Nauk a także Komitet Nauk Socjologicznych Państwowa Akademia Nauk], "Kultura i Społeczeństwo" [kwartalnik wydawany od 1957 roku], "Przegląd Socjologiczny" [rocznik wydawcą jest Polski Instytut Socjologiczny z siedzibą w Łodzi] i wiele innych. Instytucją zrzeszającą i dbającą o interesy socjologów w naszym kraju jest założone w 1957 roku Polskie Towarzystwo Socjologiczne.

RODZINA

Podstawowe funkcje rodziny:

- prokreacyjna (podtrzymywanie ciągłości gatunku ludzkiego)

- socjalizacyjna (uczenie dzieci życia w społeczeństwie )

- ekonomiczno - materialna

- kulturalna

- seksualna

- rekreacyjna

- opiekuńczo - wychowawcza

Małżeństwo:

W świetle prawa to związek kobiety i mężczyzny, posiadających równe prawa względem siebie. Jego zawarcie może obecnie nastąpić w dwojaki sposób:

A) Tzw. ślub cywilny - małżeństwo zawierane jest w obecności kierownika (właściwego dla miejsca zamieszkania) Urzędu Stanu Cywilnego oraz dwóch świadków, którzy ukończyli osiemnasty rok życia.

B) Tzw. ślub konkordatowy (jednoczesny ślub kościelny i cywilny) - związek małżeński zostaje zawarty w Kościele Rzymsko - Katolickim, w obecności duchownego oraz tak jak w poprzednim przypadku dwóch dorosłych świadków.

Przeszkody w zawarciu małżeństwa:

- osoba, która nie ukończyła 18 roku życia (wyjątek: w szczególnych sytuacjach sąd może obniżyć niezbędny wiek do 16 lat)

- zawarła inny związek małżeński, który nie został formalnie rozwiązany

- jest ubezwłasnowolniona prawomocnym wyrokiem sądu

- jest chora psychicznie

- zbyt bliskie pokrewieństwo w linii prostej (włącznie z czwartym pokoleniem)

Rodzina to termin bliski dla wszystkich ludzi. Mają na to wpływ względy emocjonalne a także powody historyczne oraz społeczne. Stanowi ona najstarszą i najbardziej rozpowszechnioną forma życia zbiorowego.

Rodzinę określa się mianem najmniejszej i podstawowej komórki społecznej. Pojęcie komórki zaczerpnięto z biologii, stanowi ono swego rodzaju metaforę. Społeczeństwo to organizm a rodzina to komórka. Żeby funkcjonował prawidłowo wszystkie jego części składowe muszą być zdrowe. Konieczne do tego jest wypełnianie przez rodzinę przypisanych jej funkcji m.in.:

1. Funkcja prokreacyjna: "Rodzina jest tą wspólnotą osób, która spełnia najkorzystniejsze warunki, aby w niej przyszedł na świat nowy człowiek i w niej przygotował się do samodzielnego i odpowiedzialnego życia." Dzięki tej funkcji małżonkowie mają możliwość zaspokajania duchowo - rodzicielskich potrzeb a także jest podtrzymywana ciągłość gatunku ludzkiego.

2. Funkcja seksualna: jest to powszechnie akceptowany w społeczeństwie sposób współżycia płciowego.

3. Funkcja ekonomiczna: dzięki niej jest możliwe zaspokajanie potrzeb o charakterze materialnym każdego członka rodziny. W ramach tej funkcji wyróżniamy również takie podfunkcje jak: produkcyjna, zarobkowa, gospodarcza oraz usługowo - konsumpcyjna.

4. Funkcja opiekuńczo - zabezpieczająca: zakłada troskę i pielęgnację nad najmłodszymi, niepełnosprawnymi lub też chorymi spośród członków rodziny a także na zagwarantowaniu godnego bytu tym członkom, którzy jeszcze nie posiadają własnych dochodów.

5. Funkcja socjalizacyjna: polega na uczeniu się sposobów zachowań, zasad norm oraz cenionych wartości w kręgu określonego społeczeństwa. Realizuje się ją na dwóch płaszczyznach: (1) przygotowanie potomstwa do podjęcia samodzielnego życia a także odgrywania ról społecznych; (2) wspólne dopasowywanie swoich indywidualnych cech osobowości czynione przez oboje współmałżonków.

6. Funkcja stratyfikacyjna: jest to określanie przez rodzinę statusu społecznego wszystkich swoich członków.

7. Funkcja rekreacyjna: to zaspakajanie potrzeb członków rodziny tj.: odpoczynek, relaksu czy też rozrywka.

8. Funkcja kulturalna: "Ona mi pierwsza pokazała księżyc, i pierwszy śnieg na świerkach, i pierwszy deszcz" Konstanty Ildefons Gałczyński, jej celem jest podtrzymywanie tradycji, krzewienie kultury (szczególnie tej wysokiej) przekazywanie zasad stosownego zachowania się (tzw. savoir vivre'u).

9. Funkcja moralno - religijna: jej celem jest wychowanie dzieci w duchu ideałów zgodnych z wyznawaną religią.

10. Funkcja profilaktyczna: polega na ochronie przed negatywnymi wpływami płynącymi z otaczającego świata.

To co zobaczymy i czego nauczymy się w rodzinie zostaje w nas aż do końca życia. Jest to dowodem na wagę funkcji przez nią spełnianych.

Problemy rodziny we współczesnym świecie:

1. Trudna sytuacja materialna przejawiająca się w postaci wysokiego bezrobocia, niskiego poziomu płac i tym samym niskich dochodów oraz stopniowym wzrostem kosztów utrzymania i edukacji.

2. Różnego rodzaju patologie np. ochłodzenie więzi emocjonalnych, spory i konflikty, separacje i rozwody a także zaniedbywanie obowiązków opiekuńczo - wychowawczych, nałogi…

3. Alkoholizm, czyli nadużywanie napojów alkoholowych przez jednego bądź oboje rodziców, prowadzi do zaburzeń w psychice oraz w prawidłowym przebiegu emocjonalnego rozwoju dziecka.

4. Konflikty pokoleniowe mające podłoże w odmiennych systemach wartości , wzorcach kulturowych a także skłonności młodzieży do buntu.

Regulacje prawne dotyczące rodziny:

Rodzinę stanowią kobieta wraz z mężczyzną połączeni za pomocą węzła małżeńskiego a także potomstwo, które utrzymują. Relacje rodzinne regulują normy: moralne oraz obyczajowe jak również religijne. Przepisy regulujące prawo rodzinne zostały zawarte w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym z dnia 25 lutego 1964 roku, który zawiera także regulacje związane z instytucjami opieki oraz kurateli.

Małżeństwo:

W świetle prawa to związek kobiety i mężczyzny, posiadających równe prawa względem siebie. Jego zawarcie może obecnie nastąpić w dwojaki sposób:

A) Tzw. ślub cywilny - małżeństwo zawierane jest w obecności kierownika (właściwego dla miejsca zamieszkania) Urzędu Stanu Cywilnego oraz dwóch świadków, którzy ukończyli osiemnasty rok życia.

B) Tzw. ślub konkordatowy (jednoczesny ślub kościelny i cywilny) - związek małżeński zostaje zawarty w Kościele Rzymsko - Katolickim, w obecności duchownego oraz tak jak w poprzednim przypadku dwóch dorosłych świadków.

Przeszkody w zawarciu małżeństwa:

- osoba, która nie ukończyła 18 roku życia (wyjątek: w szczególnych sytuacjach sąd może obniżyć niezbędny wiek do 16 lat)

- zawarła inny związek małżeński, który nie został formalnie rozwiązany

- jest ubezwłasnowolniona prawomocnym wyrokiem sądu

- jest chora psychicznie

- zbyt bliskie pokrewieństwo w linii prostej (włącznie z czwartym pokoleniem)

Zobowiązania wynikające z zawarcia związku małżeńskiego:

1. Wspólne pożycie, czyli więź duchowo - emocjonalna, fizyczna, finansowa, wierność a także lojalność i wzajemna pomoc.

2. Ustawowa wspólnota majątkowa oznacza, że cały majątek, który małżonkowie zgromadzą w czasie trwania ich związku należy po połowie do każdego z nich. Wspólnoty ustawowej nie obejmuje majątek zgromadzony przed zawarciem związku, nabyty w formie darowizny lub spadku, z tytułu nagród, praw autorskich a także z wypłaty odszkodowań.

3. Wspólnota majątkowa zawarta w formie umowy, czyli tzw. intercyza przedślubna lub kontrakt poślubny. Zawierana jest w postaci aktu notarialnego. Małżonkowie maja prawo do rozszerzenia/ograniczenia, ewentualnie wyłączenia wspólnoty ustawowej.

Przyczyny ustania związku małżeńskiego:

1. Zgon jednego lub obojga małżonków, rozwód a także separacja. W przypadku tych dwóch ostatnich zaczyna obowiązywać rozłączność majątkowa.

2. Rodowód dziecka: matka dziecka to kobieta, przez którą zostało ono urodzone - z łaciny "mater semper certa est" , oznacza to, że matki zawsze można być pewnym. Inaczej wygląda kwestia ojcostwa. Prawo mówi, że w przypadku kiedy dziecko zostało narodzone w trakcie trwania małżeństwa lub w czasie trzystu dni od momentu jego ustania/unieważnienia, domniemywa się, iż ojcem tego dziecka jest obecny/były mąż matki. Można jednak ustalić ojcostwo za pomocą badań genetycznych.

A) Przysposobienie (adopcja): jest to przyjęcie do grona rodziny na podstawie wyroku sądu osoby niepełnoletniej (obcej/krewnej/powinowatej). Wraz z wydaniem takiego orzeczenia między osobą przysposabianą a osobami przysposabiającymi zaczynają obowiązywać prawa i obowiązki identyczne jak między biologicznymi rodzicami i dziećmi. Istnieją przysposobienia całkowite oraz pełne.

B) Prawa rodzicielskie: jest to całość obowiązków oraz praw należących do rodziców. Ich wypełnianie powinno być prowadzone zgodnie z dobrem dziecka a także interesem społecznym. Rodzice są ustawowymi reprezentantami dziecka. Prowadzą jego czynności prawne a także są odpowiedzialni za jego zobowiązania. Prawa te wygasają automatycznie w momencie, gdy dziecko staje się pełnoletnie.

C) Ograniczenie praw rodzicielskich: jest wydawane, gdy istnieje zagrożenie dla dobra dziecka.

D) Zawieszenie praw rodzicielskich: jest ono wydawane w przypadku istnienia czasowej przeszkody w prawidłowym sprawowaniu władzy rodzicielskiej chociażby w sytuacji poważnej choroby rodziców.

E) Pozbawienie praw rodzicielskich: sąd może pozbawić jednego lub oboje rodziców, jednocześnie wydając w wyroku decyzję o umieszczeniu nieletniego w:

1. rodzinie zastępczej lub

2. placówce opiekuńczo - wychowawczej

Taka sytuacja ma miejsce w przypadku gdy istnieje trwała przeszkoda w dalszym sprawowaniu władzy przez rodziców biologicznych, jeśli jest ona nadużywana lub też w wyraźny sposób zaniedbują obowiązki wynikające z posiadania potomstwa.

Pojęcia opieki oraz kurateli:

1. Opieka jest to orzeczenie wydane przez sąd, na mocy którego zostaje ustanowiony opiekun dziecka m.in. z następujących przyczyn: osierocenia lub ubezwłasnowolnienia. Opieka może być wyłącznie sprawowana przez osobę posiadającą całkowitą zdolność do podejmowania czynności prawnych!

2. Kuratela jest to nadzór orzeczony przez sąd, któremu podlega człowiek niezdolny do podejmowania działań prawnych lub osoba nieobecna a także jej majątek.

Rodzina jest jednocześnie najistotniejszą oraz niezwykle skomplikowaną i złożoną komórką w społeczeństwie.

Rodzina to termin bliski dla wszystkich ludzi. Mają na to wpływ względy emocjonalne a także powody historyczne oraz społeczne. Stanowi ona najstarszą i najbardziej rozpowszechnioną forma życia zbiorowego.

Rodzinę określa się mianem najmniejsza i podstawowej komórki społecznej. Pojęcie komórki zaczerpnięto z biologii, stanowi ono swego rodzaju metaforę. Społeczeństwo to organizm a rodzina to komórka. Żeby funkcjonował prawidłowo wszystkie jego części składowe muszą być zdrowe. Konieczne do tego jest wypełnianie przez rodzinę przypisanych jej funkcji m.in.:

1. Funkcja prokreacyjna: "Rodzina jest tą wspólnotą osób, która spełnia najkorzystniejsze warunki, aby w niej przyszedł na świat nowy człowiek i w niej przygotował się do samodzielnego i odpowiedzialnego życie." Dzięki tej funkcji małżonkowie mają możliwość zaspokajania duchowo - rodzicielskich potrzeb a także jest podtrzymywana ciągłość gatunku ludzkiego.

2. Funkcja seksualna: jest to powszechnie akceptowany w społeczeństwie sposób współżycia płciowego.

3. Funkcja ekonomiczna: dzięki niej jest możliwe zaspokajanie potrzeb o charakterze materialnym każdego członka rodziny W ramach tej funkcji wyróżniamy również takie podfunkcje jak: produkcyjna, zarobkowa, gospodarcza oraz usługowo - konsumpcyjna.

4. Funkcja opiekuńczo - zabezpieczająca: zakłada troskę i pielęgnację nad najmłodszymi, niepełnosprawnymi lub też chorymi spośród członków rodziny a także na zagwarantowaniu godnego bytu tym członkom, którzy jeszcze nie posiadają własnych dochodów.

5. Funkcja socjalizacyjna: polega na uczeniu się sposobów zachowań, zasad norm oraz cenionych wartości w kręgu określonego społeczeństwa. Realizuje się ją na dwóch płaszczyznach: (1) przygotowanie potomstwa do podjęcia samodzielnego życia a także odgrywania ról społecznych; (2) wspólne dopasowywanie swoich indywidualnych cech osobowości czynione przez oboje współmałżonków.

6. Funkcja stratyfikacyjna: jest to określanie przez rodzinę statusu społecznego wszystkich swoich członków.

7. Funkcja rekreacyjna: to zaspakajanie potrzeb członków rodziny tj.: odpoczynek, relaksu czy też rozrywka.

8. Funkcja kulturalna: "Ona mi pierwsza pokazała księżyc, i pierwszy śnieg na świerkach, i pierwszy deszcz" Konstanty Ildefons Gałczyński, jej celem jest podtrzymywanie tradycji, krzewienie kultury (szczególnie tej wysokiej) przekazywanie zasad stosownego zachowania się (tzw. savoir vivre'u).

9. Funkcja moralno - religijna: jej celem jest wychowanie dzieci w duchu ideałów zgodnych z wyznawaną religią.

10. Funkcja profilaktyczna: polega na ochronie przed negatywnymi wpływami płynącymi z otaczającego świata.

To co zobaczymy i czego nauczymy się w rodzinie zostaje w nas aż do końca życia. Jest to dowodem na wagę funkcji przez nią spełnianych.

Problemy rodziny we współczesnym świecie:

1. Trudna sytuacja materialna przejawiająca się w postaci wysokiego bezrobocia, niskiego poziomu płac i tym samym niskich dochodów oraz stopniowym wzrostem kosztów utrzymania i edukacji.

2. Różnego rodzaju patologie np. ochłodzenie więzi emocjonalnych, spory i konflikty, separacje i rozwody a także zaniedbywanie obowiązków opiekuńczo - wychowawczych, nałogi…

3. Alkoholizm, czyli nadużywanie napojów alkoholowych przez jednego bądź oboje rodziców, prowadzi do zaburzeń w psychice oraz w prawidłowym przebiegu emocjonalnego rozwoju dziecka.

4. Konflikty pokoleniowe mające podłoże w odmiennych systemach wartości, wzorcach kulturowych a także skłonności młodzieży do buntu.

Regulacje prawne dotyczące rodziny:

Rodzinę stanowią kobieta wraz z mężczyzną połączeni za pomocą węzła małżeńskiego a także potomstwo, które utrzymują. Relacje rodzinne regulują normy: moralne oraz obyczajowe jak również religijne. Przepisy regulujące prawo rodzinne zostały zawarte w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym z dnia 25 lutego 1964 roku, który zawiera także regulacje związane z instytucjami opieki oraz kurateli. Na świecie żyje bardzo wiele narodów odmiennych m. in. pod względem: wyznawanej religii, obyczajów czy też kultury itp. Wszyscy ludzie są niepowtarzalni, na tym polega ich bogactwo. Należy szanować każdego, bez względu na to skąd pochodzi, kim jest, jaki ma kolor skóry. Trzeba powiedzieć zdecydowanie "nie" wszelkim przejawom dyskryminacji! Temat tolerancji wywołuje szereg kontrowersji. Staje się powszechnie obecny w środkach masowego przekazu a także w codziennych dyskusjach.

Współczesność cierpi na niedostatek tolerancji na tle narodowościowym, która jest niezwykle ważna z punktu widzenia konieczności współpracy i jednoczenia się poszczególnych państw. Należąc obecnie do struktur Unii Europejskiej mamy do czynienia w kontaktach na różnych płaszczyznach z ludnością państw, która posługuje się innym językiem, ma swoje obyczaje, bogatą i silnie zakorzenioną tradycją a także sporą grupę stanowią wyznawcy innych religii. Jedną z koncepcji wspólnoty europejskiej stanowi postulat, w którym jest mowa o dobru ogółu, każdego z państw członkowskich, w tym celu muszą się one zintegrować między sobą i współdziałać na rzecz tego dobra jak również bezpieczeństwa całej Unii. Wszyscy członkowie wstępując do struktur Unii wnosząc cały swój dorobek, wzbogacają tym samym wszystkich we wspólnocie.

Wiele osób to co odmienne postrzega jako z gruntu złe wyłącznie dlatego, że nie zna tego. Taka mentalność jest typowa dla różnych środowisk. Powinniśmy przybierać postawy bardziej tolerancyjne i otwarte w stosunku do tego wszystkiego co nowe, inne, nieznane. Ta kwestia dotyczy przede wszystkim kontaktów międzyludzkich w obrębie różnych narodowości, kultur, ras i wyznań religijnych!

We współczesnym świecie wiele uwagi poświęca się rozmowom związanym z problemem tolerancji, niestety na mówieniu się kończy, nie podejmując żadnych konkretnych kroków i nie stosując skutecznych rozwiązań. Ubolewam nad obecnym stanem rzeczy. Najbardziej bulwersują mnie przypadki deklaracji bycia osobą tolerancyjną jednocześnie nie wiedząc co oznacza to pojęcie!

Uważam, że problem braku tolerancji wynika z obaw i lęków przed odmiennością a także z niedostatecznej dojrzałości emocjonalno - uczuciowej wielu społeczeństw. Myślę, że wiele osób podzieli mój pogląd, iż źródłem nietolerancji są mające niewiele wspólnego z rzeczywistością krzywdzące stereotypy, nieustannie powielane przez kolejne pokolenia.

Stereotyp eliminuje opis oraz charakterystykę konkretnej osoby. Często przybiera następujące formy: "Żyd", "Cygan" albo "Szwab", którym towarzyszą obelżywe epitety. Takie określenia z reguły są w większości przypadków fałszywe. Stereotyp powstaje w niezwykle prosty sposób: nieliczne jednostki danej nacji dają złe świadectwo a stąd już krótka droga do utarcia uogólnienia i oceniania w ten sam sposób pozostałych przedstawicieli tej nacji.

Przeraża mnie cała ta sytuacja związana z nietolerancją a przecież wystarczy trochę wyrozumiałości oraz dobrej woli. Dziś sporo ludzi jest bardzo zapatrzonych w samych siebie i wrogo nastawionych do innych.

Przez pewien czas myślałem nad tym, co można zrobi by wykształcić w polskim społeczeństwie powszechną tolerancję. Myślę, że obywatelom trzeba dostarczać jak najwięcej informacji dotyczących innych nacji, kultur a także innych wyznań, dzięki takim działaniom staną się one bliższe a tym samym mniej obce i wrogie. W mojej opinii poza środkami masowego przekazu powinny się tym zająć także szkoły! W procesie uczenia się bycia tolerancyjnym niebagatelne znaczenie mają bezpośrednie kontakty międzyludzkie. Dobrą okazją ku temu jest wymiana międzynarodowa . Tego typu inicjatywa zbliża ludzi z różnych krajów, kultur i środowisk tym samym łamiąc panujące stereotypy. Poznając innych ludzi mamy możliwość nawiązania nowych, interesujących znajomości, możemy się nawet zaprzyjaźnić a także stajemy się bardziej otwarci na drugiego człowieka.

Jednym spośród najistotniejszych wyzwań po przystąpieniu do wspólnoty europejskiej, które stoi przez Polakami jest wykształcenie w sobie a także kolejnych pokoleniach szacunku dla tego co odmienne oraz umiejętność współżycia z innymi narodami oparta na wzajemnym zrozumieniu. W tym celu musimy koniecznie odrzucić stereotypy a także podczas oceniania kogoś bierzmy pod uwagę to kim jest a nie skąd pochodzi.

Wyzbycie się wszelkich stereotypów oraz krzewienie tolerancji a jak również zrozumienia powinny stanowić moralnym obowiązek każdego Polaka.

Małżeństwo:

W świetle prawa to związek kobiety i mężczyzny, posiadających równe prawa względem siebie. Jego zawarcie może obecnie nastąpić w dwojaki sposób:

A) Tzw. ślub cywilny - małżeństwo zawierane jest w obecności kierownika (właściwego dla miejsca zamieszkania) Urzędu Stanu Cywilnego oraz dwóch świadków, którzy ukończyli osiemnasty rok życia.

B) Tzw. ślub konkordatowy (jednoczesny ślub kościelny i cywilny) - związek małżeński zostaje zawarty w Kościele Rzymsko - Katolickim, w obecności duchownego oraz tak jak w poprzednim przypadku dwóch dorosłych świadków.

Przeszkody w zawarciu małżeństwa:

- osoba, która nie ukończyła 18 roku życia (wyjątek: w szczególnych sytuacjach sąd może obniżyć niezbędny wiek do 16 lat)

- zawarła inny związek małżeński, który nie został formalnie rozwiązany

- jest ubezwłasnowolniona prawomocnym wyrokiem sądu

- jest chora psychicznie

- zbyt bliskie pokrewieństwo w linii prostej (włącznie z czwartym pokoleniem)

Zobowiązania wynikające z zawarcia związku małżeńskiego:

1. Wspólne pożycie, czyli więź duchowo - emocjonalna, fizyczna, finansowa, wierność a także lojalność i wzajemna pomoc.

2. Ustawowa wspólnota majątkowa oznacza, że cały majątek, który małżonkowie zgromadzą w czasie trwania ich związku należy po połowie do każdego z nich. Wspólnoty ustawowej nie obejmuje majątek zgromadzony przed zawarciem związku, nabyty w formie darowizny lub spadku, z tytułu nagród, praw autorskich a także z wypłaty odszkodowań.

3. Wspólnota majątkowa zawarta w formie umowy, czyli tzw. intercyza przedślubna lub kontrakt poślubny. Zawierana jest w postaci aktu notarialnego. Małżonkowie mają prawo do rozszerzenia/ograniczenia, ewentualnie wyłączenia wspólnoty ustawowej.

Przyczyny ustania związku małżeńskiego:

1. Zgon jednego lub obojga małżonków, rozwód a także separacja. W przypadku tych dwóch ostatnich zaczyna obowiązywać rozłączność majątkowa.

2. Rodowód dziecka: matka dziecka to kobieta, przez którą zostało ono urodzone - z łaciny "mater semper certa est" , oznacza to, że matki zawsze można być pewnym. Inaczej wygląda kwestia ojcostwa. Prawo mówi, że w przypadku kiedy dziecko zostało narodzone w trakcie trwania małżeństwa lub w czasie trzystu dni od momentu jego ustania/unieważnienia, domniemywa się, iż ojcem tego dziecka jest obecny/były mąż matki. Można jednak ustalić ojcostwo za pomocą badań genetycznych.

A) Przysposobienie (adopcja): jest to przyjęcie do grona rodziny na podstawie wyroku sądu osoby niepełnoletniej (obcej/krewnej/powinowatej). Wraz z wydaniem takiego orzeczenia między osobą przysposabianą a osobami przysposabiającymi zaczynają obowiązywać prawa i obowiązki identyczne jak między biologicznymi rodzicami i dziećmi. Istnieją przysposobienia całkowite oraz pełne.

B) Prawa rodzicielskie: jest to całość obowiązków oraz praw należących do rodziców. Ich wypełnianie powinno być prowadzone zgodnie z dobrem dziecka a także interesem społecznym. Rodzice są ustawowymi reprezentantami dziecka. Prowadzą jego czynności prawne a także są odpowiedzialni za jego zobowiązania. Prawa te wygasają automatycznie w momencie, gdy dziecko staje się pełnoletnie.

C) Ograniczenie praw rodzicielskich: jest wydawane, gdy istnieje zagrożenie dla dobra dziecka.

D) Zawieszenie praw rodzicielskich: jest ono wydawane w przypadku istnienia czasowej przeszkody w prawidłowym sprawowaniu władzy rodzicielskiej chociażby w sytuacji poważnej choroby rodziców.

E) Pozbawienie praw rodzicielskich: sąd może pozbawić jednego lub oboje rodziców, jednocześnie wydając w wyroku decyzję o umieszczeniu nieletniego w:

1. rodzinie zastępczej lub

2. placówce opiekuńczo - wychowawczej

Taka sytuacja ma miejsce w przypadku gdy istnieje trwała przeszkoda w dalszym sprawowaniu władzy przez rodziców biologicznych, jeśli jest ona nadużywana lub też w wyraźny sposób zaniedbują obowiązki wynikające z posiadania potomstwa.

Pojęcia opieki oraz kurateli:

1. Opieka jest to orzeczenie wydane przez sąd, na mocy którego zostaje ustanowiony opiekun dziecka m.in. z następujących przyczyn: osierocenia lub ubezwłasnowolnienia. Opieka może być wyłącznie sprawowana przez osobę posiadającą całkowitą zdolność do podejmowania czynności prawnych!

2. Kuratela jest to nadzór orzeczony przez sąd, któremu podlega człowiek niezdolny do podejmowania działań prawnych lub osoba nieobecna a także jej majątek.

Rodzina jest jednocześnie najistotniejszą oraz niezwykle skomplikowaną i złożoną komórką w społeczeństwie.

Rodzinę należy rozpatrywać między innymi jako kategorię o charakterze historycznym, podlegającą przemianom w miarę upływu lat. W poszczególnych społeczeństwach w zależności od szczebla w hierarchii rozwoju ma ona różne postacie a mianowicie:

1. Biorąc pod uwagę kryterium ilości członków [z reguły wchodzących w skład 1 gospodarstwa domowego] wyróżnia się: rodzinę pełną, czyli mąż wraz z żoną i dziećmi, a także rodzinę niepełną, czyli taką, gdzie nie ma co najmniej jednego rodzica - matki lub ojca.

2. Biorąc pod uwagę kryterium ilości pokoleń: rodzinę niewielką, złożoną z: rodziców wraz z dziećmi, a także rodzinę sporą: złożoną z co najmniej trzech pokoleń.

3. Biorąc pod uwagę kryterium uwzględniania dziecka w rodzie rodziny ojca albo matki a także dziedziczenie statusu społecznego po matce albo po ojcu: rodzinę patrylinearną jak również rodzinę matrylinearną.

4. Biorąc pod uwagę kryterium migracji mężczyzny albo kobiety pomiędzy środowiskiem społecznym, w jakim żyje partner: rodzinę patrylokalną oraz rodzinę matrylokalną!

Proces uprzemysłowienia przyczynił się do dokonania zmiany sporej rodziny o charakterze patriarchalnym w inną, egalitarną, nową i zdecydowanie mniejszą rodzinę, posiadającym znacznie ograniczone i utrudnione realizowanie funkcji takich jak: ekonomiczna a także produkcyjna. Przeobrażenia rodziny doprowadziły również do mniejszego niż kiedyś zakresu nadzoru społecznego nad poszczególnymi jej członkami oraz zdecydowanie zdeprecjonowanym autorytecie osób starszych i rodziców w rodzinie.

W dzisiejszych czasach zmienił się niezwykle znacząco typowy model komórki społecznej jaką jest rodzina. Jej wielkość uległa zdecydowanemu zmniejszeniu w stosunku do poprzednich lat. Obecnie mamy do czynienia z tzw. modelem "2 + 1", czyli rodzicami wraz z jednym potomkiem. Model ten określa się również mianem stylu, mody na model rodziny z zachodu. Role typowo męskie i żeńskie zostały wymieszane - we współczesnym świecie oboje z małżonków pracują zawodowo czy też zajmują się niemowlakiem itd.


0x01 graphic
0x01 graphic
Rodzina jako grupa społeczna

Jest to grupa, która występowała we wszystkich znanych w historii społecznościach ludzkich, poczynając od pierwszych osiadłych społeczności rolniczych (około 10 tysięcy lat p.n.e.). Jej formy były uwarunkowane kulturowo, lecz rodzina zawsze spełniała ona dwa podstawowe zadania: prokreacyjne (czyli rodzenie dzieci) i socjalizacyjne (czyli ich wychowywanie).

Funkcje rodziny dadzą się podzielić na instytucjonalne i osobowe. Do tych pierwszych zaliczamy funkcję prokreacyjną, ekonomiczną (polegającą na dostarczaniu dóbr materialnych członkom rodziny), opiekuńczą, socjalizacyjną, stratyfikacyjną (polegającą na umieszczaniu członków rodziny w określonych klasach i warstwach społecznych) oraz integracyjną (oznaczającą społeczną kontrolę zachowań poszczególnych członków rodziny).

Do funkcji osobowych zaliczamy funkcję małżeńską (zaspokajanie potrzeb uczuciowych małżonków), rodzicielską (zaspokajanie potrzeb uczuciowych rodziców i dzieci we wzajemnych relacjach) oraz braterską (zaspokajanie potrzeb uczuciowych rodzeństwa).

Ze względu na miejsce, jakie zajmujemy w rodzinie, możemy wyróżnić rodzinę pochodzenia (mamy w niej status dziecka) i rodzinę prokreacyjną (tę, którą sami założyliśmy).

Amerykański socjolog E. W. Burgess podkreśla, że w każdych warunkach społecznych istnieją przynajmniej trzy funkcje, które może realizować rodzina: prokreacja, socjalizacja i miłość. Jego zdaniem stopniowa utrata przez rodzinę wielu jej tradycyjnych funkcji przyczyniła się do odformalizowania jej struktury wewnętrznej, do nadania relacjom między małżonkami, a także między rodzicami a dziećmi, charakteru bardziej osobowego i emocjonalnego.

Inni badacze wskazują jednak na zjawisko kryzysu rodziny. Zdaniem Jana Szczepańskiego pod wpływem procesów uprzemysłowienia i urbanizacji nastąpiło rozluźnienie więzi rodzinnych, szczególnie wtedy, gdy członków rodziny nie łączy wspólne miejsce zamieszkania. Zanikła tradycyjna rodzina wielopokoleniowa, która dla swych członków była często jednocześnie miejscem pracy. Powstała rodzina dwupokoleniowa, zwana też nuklearną, w której zanikła uprzywilejowana pozycja ojca. Socjolog Marcin Czerwiński pisał w książce Przemiany obyczaju: Horyzont rodzinny ma dziś tendencję do zamykania się na rodzinie w najwęższym sensie tego słowa, najbliższym aktu prokreacji, na rodzicach i dzieciach. Wszystko, co poza nim, a co należy do rodziny wielkiej, przestaje być ściśle rozróżniane, zlewa się w niewyraźną masę bez przydzielonych funkcji. Natomiast te miejsca w uczuciach, te szczególne prawa do solidarności, które ongiś według dokładnego planu zawarowane były dla różnych kategorii krewnych, dzisiaj oddawane są często przyjaciołom-kolegom.

Jako przejawy kryzysu rodziny wymienia się w literaturze socjologicznej rozwody, niechęć młodych ludzi do wstępowania w związki małżeńskie i posiadania potomstwa oraz popularność związków nieformalnych. Demografowie oceniają, iż w związkach nieformalnych pozostaje obecnie około 20% dorosłych mieszkańców krajów wysoko rozwiniętych. W związki małżeńskie wstępuje się tam coraz później - na przykład we Francji kobiety czynią to przeciętnie w wieku 27 lat, a mężczyźni 29 lat; w Szwecji odpowiednio 31 i 33 lata (dane z roku 2000).

Na przestrzeni dziejów ludzkości oraz współcześnie można wyróżnić wiele form rodziny i małżeństwa. Ze względu na liczbę partnerów w małżeństwie dzielimy je na monogamiczne (dwoje) i poligamiczne (więcej niż dwoje). Poligamia występuje w dwóch formach: poligynia to związek jednego mężczyzny z wieloma kobietami (występuje w tradycyjnych krajach islamskich, gdzie dopuszczana przez Koran liczba żon - maksimum cztery - jest wyznacznikiem statusu ekonomicznego mężczyzny, a także w wielu plemionach Czarnej Afryki), poliandria to związek jednej kobiety z wieloma mężczyznami (jest to forma rzadka, występująca wśród górskich ludów Azji - Tybetańczyków, Dolpo i Szerpów).

Ze względu na sposób doboru małżonków dzielimy małżeństwa na endogamiczne i egzogamiczne. Endogamiczne to takie, które są zawierane w ramach tej samej grupy (kasty, plemienia, narodu, warstwy społecznej). Zawarcie związku z osobą spoza danej grupy uważane jest za pogwałcenie podstawowych zasad i bywa karane wykluczeniem ze społeczności. W krajach europejskich to zjawisko występowało pod postacią potępienia mezaliansów. W niektórych społecznościach, głównie na wyspach Oceanii, istnieje natomiast nakaz szukania partnera poza swoją grupą. Tak zawarty związek nazywamy egzogamicznym.

Ze względu na typ władzy wewnątrz rodziny dzielimy je na matriarchalne, patriarchalne i partnerskie. W matriarchacie władza należy przede wszystkim do matki i żony - ten model był prawdopodobnie popularny w pierwotnych kulturach myśliwsko-zbierackich. W patriarchacie władza spoczywa w rękach ojca i męża. W rodzinie partnerskiej małżonkowie sprawiedliwie dzielą między siebie prawa i obowiązki. Ta forma jest najbardziej popularna w krajach wysoko rozwiniętych.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Definicje kultury, definicje rodzina+pokrewieństwo, Definicje kultury, AUTOR/dane bibliograficzne
Definicje kultury, definicje rodzina+pokrewieństwo, Definicje kultury, AUTOR/dane bibliograficzne
Definicje kultury, definicje rodzina+pokrewieństwo, RODZINA, POKREWIEŃSTWO
Definicja rodziny, Teologia, ROK IV, Studia IV
kompilacja Adamskiego i Kwak Definicje malz i rodziny, DEFINICJE M A Ł Ż E Ń S T W A
definicje i cele polityki rodzinnej (6 str), Ekonomia, ekonomia
przemoc w rodzinie cylke charakterystyka,definicja
przemoc w rodzinie, cylke charakterystyka,definicja
Definicja mitu rodzinnego, studia, agresja oligo itp, mydlak
Definicja i podzia skazy krwotocznej
rysunek rodziny ppt
prezentacja soc rodziny
Ewolucja marketingu era produkcyjna, sprzedazowa, marketingowa Rynek definicja
30 Wydatki rodziny
INTER 1 DEFINICJA

więcej podobnych podstron