JAK POBUDZAĆ UCZNIÓW KLAS MŁODSZYCH DO AKTYWNEGO POZNAWANIA ŚRODOWISKA SPOŁECZNO PRZYRODNICZEGO

Aby aktywizować uczniów należy:
-stosować metody i techniki aktywizujące, sprzyjające samodzielności myślenia i działania, kształtowanie pozytywnej motywacji do uczenia się
-organizować pracę tak, aby uczniowie mieli okazję zaspokajać swoje potrzeby
-uatrakcyjniać zajęcia poprzez zaciekawienia, zaskoczenia, zabawę
-tworzyć małe grupy
-tworzyć sytuacje, w których uczniowie stają się eksperymentatorami i odkrywcami
-gromadzić bogaty warsztat dla ucznia
Do metod aktywizujących proces nauczania zaliczamy:
-pracę z tekstem
-pokaz
-pytania i odpowiedzi
-dyskusję
-burzę mózgów
-odgrywanie ról
-dramę
-mapy mentalne
-pracę w grupach
Drama
Słowo „drama” pochodzi od greckiego słowa „drao” - działam, usiłuję. Podstawą dramy jest fikcyjna, wyobrażeniowa sytuacja, która powstaje wówczas, gdy kilka osób we wspólnej przestrzeni, przedstawia coś, co nie jest w danym czasie obecne, używając jako środków wyrazu swoich ciał i głosów. Sytuacja ta wymaga od uczestników pełnego, uczuciowego zaangażowania w jej przedstawienie. Drama, stymulując aktywność w działaniu i pobudzając wyobraźnię, kształtuje postawę twórczą ucznia, czyli dyspozycję do tworzenia, która istnieje u wszystkich ludzi i w każdym wieku i w efekcie prowadzi właśnie do twórczości. Istota dramy wiąże się z jednej strony z takimi pojęciami, jak ekspresja i wyobraźnia, z drugiej zabawa. Odgrywanie scenek na wybrane tematy daje możliwość przeżycia sytuacji, wcielenia się w daną rolę, dzielenia się swoimi spostrzeżeniami, rozwija myślenie, wyobraźnię, koncentrację, spontaniczność.
Dyskusję jako metodę nauczania stosuje się, gdy chcemy zmobilizować uczniów do oceny faktów, konfrontacji różnych stanowisk, pokazania różnych możliwości rozwiązań problemu i podjęcia decyzji. Metoda ta spełni te zadania pod warunkiem, że jest skuteczna i prowadzi do optymalnego wyniku. Jej celem jest rozszerzanie i pogłębianie wiadomości na jakiś temat. Przedmiotem dyskusji mogą być tylko te treści, te zagadnienia i problemy, w stosunku do których zakładamy zróżnicowanie poglądów. Bardzo angażuje wszystkich uczestników, nawet tych biernych, którzy się tylko przysłuchują, ćwiczy poprawne myślenie i umiejętność ścisłego formułowania własnych wypowiedzi, uczy prawidłowego odnoszenia się do osób zajmujących odmienne stanowisko, kształtuje umiejętność oceny i analizy podanych argumentów, służy także kształtowaniu postaw moralnych. Najczęściej stosowane odmiany dyskusji to: burza mózgów, dyskusja okrągłego stołu, dyskusja wielokrotna, panelowa, konferencyjna, punktowana. Aby dyskusja przyniosła oczekiwane wyniki, musi być starannie przygotowana i zaplanowana. Plan przebiegu dyskusji powinien obejmować:
-wprowadzenie do dyskusji
-wystąpienia dyskutantów inicjujących
-dyskusję właściwą
-podsumowanie i wnioski
Praca z tekstem jest to metoda polegająca na czytaniu tekstów ze zrozumieniem, analizowaniu wykresów, diagramów, zestawień, tabel z podręcznika, lektur szkolnych, materiałów źródłowych, stron internetowych. Aktywna praca z tekstem wymaga również pewnych czynności od nauczyciela:
-zainteresowania ucznia tekstem
-postawienia pytań
-ukierunkowania
-zwrócenia uwagi na trudne terminy.
Aktywna praca z tekstem polega na przejściu przez kilka etapów:
-uświadomienie sobie sensu czytania określonego tekstu
-poszukiwanie tekstu pod kątem niezrozumiałych wyrazów czy wyrażeń
-czytanie właściwe, czyli poszukiwanie w tekście odpowiednich informacji, jak również opracowywanie słów kluczowych i notatek.
Burza mózgów należy do podstawowych metod poszukiwania pomysłów (idei, rozwiązań, wariantów). Metoda ta polega na zespołowym wytwarzaniu pomysłów rozwiązania jakiegoś zadania. Zespół rozwiązujący te zadania powinien wynaleźć jak najwięcej pomysłów nowych, niekiedy najbardziej zaskakujących. Prowadzący podaje problem, udziela głosu zgłaszającym pomysły rozwiązań, zapisuje na tablicy. Po wyczerpaniu pomysłów następuje dyskusja i wybór najlepszego rozwiązania. Zastosowanie na lekcjach burzy mózgów pozwala na:
-włączenie wszystkich uczniów do pracy
-szybkie zgromadzenie dużej ilości pomysłów lub faktów
-przeprowadzenie rozgrzewki umysłowej
-naukę zwięzłego, precyzyjnego wyrażania myśli
-sprawdzenie posiadanej wiedzy
Praca w grupach jest konwencją bardzo cenną:
-uczy kooperacji, respektowania przyjętych zasad i dyscypliny, umożliwia doświadczenie współzależności i współodpowiedzialności
-pozwala na doskonalenie kompetencji komunikacyjnych (zabierania głosu, wypowiadania swoich myśli, rozwiązywania problemów itp.)
-ułatwia aktywizację wszystkich uczniów
-działa wzajemnie inspirująco
Z praktyki wynika, że najlepiej pracują grupy kilkuosobowe, mieszane pod względem płci. W trakcie pracy w grupach nauczyciel powinien ograniczyć się do roli eksperta odpowiadającego tylko na szczegółowe pytania, powinien być gotów do ingerencji jeśli zajdzie potrzeba poprawienia czyjegoś toku rozumowania czy uzupełnienia informacji. Wartością pracy w zespole staje się nie rywalizacja a współpraca, budująca nowe relacje pomiędzy młodymi ludźmi.