Przykłady różnych zastosowań metod w nauczaniu środowiska społeczno - przyrodniczego klas 1 - 3: notatka dla grupy.
Termin „metoda” pochodzi od greckiego słowa „methodos”, co znaczy badanie, sposób badania, droga dochodzenia do prawdy. O wartości metody kształcenia decyduje charakter czynności nauczycieli i uczniów oraz środków dydaktycznych wspierających lub zastępujących niektóre czynności. Wartość metody zależy zwłaszcza od tego, czy i w jakim stopniu wywołuje ona poznawczą, emocjonalną i praktyczną aktywność samych uczniów, tak niezbędną w badaniu rzeczywistości i oddziaływaniu na nią.
Typologia metod wg Okonia:
A) Metody asymilacji wiedzy:
Pogadanka
Dyskusja
Wykład
Opis
Opowiadanie
Praca z książką
B) Metody samodzielnego dochodzenia do wiedzy:
Klasyczna metoda problemowa
Metoda przypadków
Metoda sytuacyjna
Giełda pomysłów
Mikronauczanie
Gry dydaktyczne
C) Metody waloryzacyjne:
Metody impresyjne
Metody ekspresyjne
D) Metody praktyczne:
Metody ćwiczebne
Metody realizacji zadań wytwórczych
Metody oparte na działalności praktycznej uczniów
Przykładowe metody aktywizujące:
Burza mózgów PRZYKŁAD( na zajęciach podsumowujących)podajemy hasło „zima”, zadaniem dzieci jest wypisanie jak największej ilości skojarzeń z tym słowem. Następnie wybrane dzieci odczytują swoje zapiski .Pozostałe dzieci kontrolują, czy mają takie same, czy inne wyrazy. Dalej można poprosić dzieci, aby na osobnych kartkach zapisały tylko trzy ,ich zdaniem najważniejszych oznak zimy .
Następnie przyklejamy je na duży arkusz szarego papieru, można je pogrupować np. jako promyczki słońca, można utworzyć śnieżynkę lub ułożyć je na konturach bałwana. Inne tematy to np. las, zwierzęta leśne, środki transportu, tradycje, cechy dobrego kolegi itp.
Mapa mentalna PRZYKŁAD: Temat : Jak dbamy o swoje zdrowie? Rozpoczynamy od burzy mózgów. Klasyfikujemy pomysły wg ustalonego klucza np. ubiór, odżywianie, sport, higiena, szczepienia, itp. Następny etap to tworzenie mapy właściwej, najlepiej na dużych arkuszach papieru. Należy zawsze podać czas przeznaczony na wykonanie tego zadania i ściśle go przestrzegać. To w przyszłości zmobilizuje grupy do pełnego wykorzystania czasu . Uczniowie mogą zapisać hasła, wykonać rysunki , wykorzystać wycinki z gazet itp. Muszą rozplanować swoją pracę na płaszczyźnie, zadbać o estetykę pracy, czytelność napisów itd. Na tym etapie przejawia się inwencja twórcza grup. Następny etap to prezentacja prac grup i ocena pracy własnej grupy. Tu mogą powiedzieć o trudnościach, jakie musieli pokonać. Dzięki prezentacji utrwalają wiadomości, ćwiczą jasne i zwięzłe wypowiadanie się oraz słuchanie innych. Poznają temat z
różnych punktów widzenia .
Stacje zadaniowe PRZYKŁAD: Temat : Wiosna .Przygotowujemy słowniki, atlasy, poradniki, przewodniki itp .Karty pracy ucznia muszą zawierać czytelną instrukcję zadania do wykonania np. Poszukaj w atlasie podane rośliny wiosenne i pokoloruj je zgodnie ze zdjęciem. Ułóż opis wybranej wiosennej rośliny itp.
Grupy zadaniowe PRZYKŁAD: Temat: Korzyści jakie otrzymujemy ze zwierząt hodowlanych. Każda grupa losuje inne zwierzę hodowlane do opracowania .Grupa przeprowadza burzę mózgów. Informacje zapisują na kartkach, następnie porównują w grupie swoje zapiski. Grupa otrzymuje arkusz szarego papieru z naklejonym dużym konturem zwierzęcia . Następnie grupy zapisują wszelkie informacje o korzyściach, które zapamiętały z wcześniejszych lekcji lub poszukały w atlasach, podręcznikach, wokół rysunku.. Następnym zadaniem jest pokolorowanie zwierzęcia wg zdjęcia zamieszczonego w atlasie, które należy odszukać. W ten sposób grupy tworzą mapy pojęciowe. Na zakończenie zajęć każda grupa prezentuje swoją pracę . W ten sposób wszystkie grupy utrwalają wiadomości o pozostałych zwierzętach hodowlanych.
Drama, linia czasu, planowanie z przyszłości, analiza przypadku, rybi szkielet,
tarcza strzelecka, kosz i walizka, krasnoludek, łańcuszek dobrych cech i zalet, imię zalet.