Formy organizacyjne nauczania treści społeczno-przyrodniczych

Skuteczna realizacja treści społeczno-przyrodniczych wymaga dwóch form organizacyjnych zajęć dydaktycznych uczniów:

• Zajęć szkolnych (nauka w klasie, świetlicy)

• Zajęć pozaszkolnych (praca domowa)

Szkolną formą organizacyjną według W. Okonia jest wycieczka. Wycieczka jest jedną z form pracy dydaktyczno-wychowawczej szkoły umożliwiająca uczniom bezpośrednie poznanie środowiska lokalnego, własnego regionu, kraju ojczystego, jego właściwości geograficznych, historycznych, etycznych i kulturowych lub gospodarczych.

W nauczaniu zintegrowanym z elementami edukacji środowiskowej M. Jakowicka proponuje stosowanie wycieczek ze względu na realizowane cele:

1. Wycieczki rozpoznawcze

2. Wycieczki poznawcze

3. Wycieczki pogłębiające

4. Wycieczki porównawcze

5. Wycieczki podsumowujące

M. Lelonek prezentuje inny podział wycieczek ze względu na czas ich trwanie i odległości od szkoły, czy przedszkola:

1. Wycieczki bliższe- są krótkotrwałe (20-30 minut), o wąskim zakresie tematycznym w celu obserwacji jednego wybranego elementu np. ślady dżdżownic po deszczu

2. Wycieczki dalsze- kilkugodzinne (1-3 h), obejmują szerszy zakres tematyczny, w którym występuje obserwacja kilku obiektów i szeregu zjawisk np. mrowisko, praca ludzi

3. Wycieczki całodzienne- głównym celem jest wprowadzenie uczniów w naturalne środowisko społeczno-przyrodnicze jako integralną całość np. nad zbiornik wodny (staw, jezioro, rzekę).

Organizacje wycieczek należy podzielić na trzy etapy:

1. Przygotowanie

2. Przeprowadzenie

3. Opracowanie i wykorzystanie

Praca w terenie, działa:

• Dział warzyw (kl. I)

• Dział roślin ozdobnych (kl. I)

• Dział drzew i krzewów owocowych (kl. II)

• Dział najważniejszych zbóż i roślin oleistych (kl. III)

W klasie I-III można na działce szkolnej przeprowadzać obserwacje i eksperymenty:

1. Wskazywanie wpływu głębokości siewu na szybkość wschodów rośliny

2. Wskazywanie na plonowanie

3. Wskazywanie wpływu światła na rozwój roślin

4. Wskazywanie wpływu temperatury na szybkość rozwoju rośliny

5. Wskazywanie konieczność stosowanie zabiegów pielęgnacyjnych

Różnorodne formy rejestracji spostrzeżeń i wyników pracy:

1. Dzienniczek obserwacji

2. Kalendarz przyrody

3. Tablice obserwacji fenologicznej

4. Zielniki i modele oraz przyrządy wykonane przez dzieci na podstawie ich pracy w ogrodzie szkolnym

Kącik przyrody i hodowla:

• Hodowle stałe i okresowe oraz przechowuje się i eksponuje zbiory, czy też literaturę związaną z treściami kształcenia społeczno-przyrodniczego.

Propozycje hodowli:

• Krótkotrwałe hodowle bielnika, kapustnika- jesienią, czy chrabąszczaka majowego- wiosną.

• Dokarmianie w karmiku.

• Hodowla pąków np. kasztanowca.

• Hodowla chomika, świnki morskiej, roślin ozdobnych, akwarium.

Trzy wymiary edukacji przyrodniczej

• Edukacja o środowisku (sfera poznawcza)

• Edukacja w środowisku (bezpośredni ogląd)

• Edukacja dla środowiska (z podstawami ekologicznymi.