Niedziela 13 Grudzień 2009r. Godzina 10:00

Organizacja i ekonomia produkcji filmowej

Ekonominka kultury i mediów

Dr. Hab. Ewa Gębicka

Kierujemy scenariusz do produkcji:

Dokument musi być podpisany przez producenta. Tak naprawdę trzeba skompletować ludzie.

Wybór obiektów zdjęciowych:

- Wybierane jak najszybciej, aby umożliwić działania producentowi i ekipie. Kiedy jest kilka obiektów podobnych o podobnych walorach? Co wybieramy?

1. Walory inscenizacyjne i topograficzne, uwarunkowane z ekonomicznymi, gospodarczymi i technicznymi walorami.

1. Możliwość uzyskania zezwolenia na zdjęcia jego wynajmu.

2. Na jakich warunkach można dany obiekt wynająć?

3. Co trzeba będzie jeszcze zrobić? Z danym pomieszczeniem? Scenograf musi takie rzeczy brać pod uwagę, kąty widzenia kamery, akustyka, stolarka.

4. Jak daleko położony jest obiekt od bazy czy laboratorium? Odległość, układ połączeń, komunikacja.

5. Lokalna baza aktorska i odtwórcza. Aktorzy drugoplanowi, statyści. Np. Można ich znaleźć na miejscu.

6. Miejscowe prace doraźne, rzemieślnicy, mechanicy itd.

7. Jaki jest właściwie stosunek władz miejscowych na danym terenie? Czy pomogą w realizacji filmu, czy będą utrudniać?

8. Pora i czas ekspozycji danego obiektu. Kwestia oświetlenia i energii. Jakie statystyki pogody? Jak maksymalnie można wykorzystać światło słoneczne?

9. Przejezdność dróg dojazdowych, aby przewieść sprzęt

10. Warunki socjalno-bytowe, zakwaterowanie, posiłki, pomieszczenia biurowe, magazyny.

11. Warunki bezpieczeństwa i higieny pracy. Czy nie ma zagrożenia?

12. Rozejrzeć się czy w okolicy nie ma zakłóceń zewnętrznych Np. Autostrada itd. Czy da się obiekt wyizolować?

13. Gdyby zdjęcia były w plenerze, trzeba się zorientować w miejscach rezerwowych. Np. zła pogoda, trzeba przenieść zdjęcia. Planuje się rezerwę plenerową, ale ma ona swój określony czas.

To otwiera pracę pracownikom inscenizacji. Gdy mamy ten obiekt i wiemy gdzie ten obiekt będzie realizowany możemy kontynuować prace literackie. Opracowanie scenopisu i dialogów.

Scenopis - zawiera zbiór podstawowych informacji, który pozwala zaprogramować środki inscenizacyjne do dalszych działań. Przybiera formę rozszerzonego scenariusza. Podział na scenę, obiekt i ujęcie. Podaje się dość szczegółowe informacje techniczno-produkcyjne. Zamiana scenariusza na scenopis to „Breakdown”

Obiekt - To miejsce zdjęć, może być Atelie, plener lub wnętrze naturalne.

Scena - W sensie scenopisowym to fragment zamierzonego filmu, cechuje go jedność miejsca , akcji i czasu. W scenopisie sceny posiadają swój numer i metraż.

Ujęcia - Każde ujęcie jest metrowane. Jest to fragment zamierzonego filmu, przewidziany do realizacji z jednego ustawienia kamery. Zbiór kolejnych kratek (kadrów) naświetlonych z tego samego ustawienia kamery.

Sceny >= Obiekty

W jednym i tym samym obiekcie mogą być różne sceny. Scenopis ma określony układ. Pewne informacje są po lewej, a inne po prawej.

Nagłówek - Numer sceny wraz z metrażem, nazwa obiektu, określenie warunków w jakich będzie przebiegała realizacja. Pora roku, pora dnia lub nocy, specjalne warunki naturalne. Strona lewa i prawa. Np.

Po lewej stronie: Wymienione poszczególne ujęcia, Nr i metraż, później treść ujęcia, informacje dotyczące planu zdjęciowego, informacje dotyczące ruchu kamery oraz informacje dotyczące sposobu nagrywania dźwięku.

Chcemy zorientować widza gdzie będzie się rozgrywać akcja czy plan ogólny czy pełny lub amerykański itd. Plan średni ,półzbliżenie - zbliżenie wraz z twarzą, duże zbliżenie, detal - oko, nos, usta.

Podział ruchu kamery: panorama - jest to obrotowy ruch nieruchomo stojącej kamery i jazda. Panoramy pełnią funkcje opisowe. Shwank - bardzo szybkie szarpnięcie kamerą. Jazda - jedzie Np. na wózku wzdłuż obiektu, najazd, odjazd, najazdy równoległe.

Scena 1/ 80 metrów Obiekt: Pole bitwy	Plener Zima Zadymka
Ujęcie 1 /10 metrów Twarze żołnierzy (zbliżenie)
Ujęcie 2 /13 metrów Dwóch żołnierzy stoi obok siebie. Jeden szuka czegoś w kieszeni (Półzbliżenie)	Role, Dialogi Żołnierz 1: Daj zapalić Żołnierz 2: Nie mam ognia

Dokument natury technicznej, odpowiednik partytury dla operatora. Scenopis nie planuje kolejności ujęć. Dokument ważny wskazuje na rytm filmu na styl inscenizacji. Jest podstawą określania podstawowych potrzeb filmu. Określone potrzeby techniczne, materialne i ludzkie. Metraż zawarty scenopisie to metraż użytkowy. Otrzymujemy:

- Role aktorów pierwszoplanowych

- Określone rekwizyty

- Plany ujęć

- Metraż użytkowy (zawarty w scenopisie)

- Metraż roboczy (większy, zależy od wskaźnika założonego na zużycie taśmy)

- Metraż ekranowy

- Efekty specjalne, warunki realizacji

Na podstawie scenopisu tworzy się inne dokumenty. Noszą one nazwę załączników do tytułowego filmu. Załączniku powstają na podstawie scenopisu.

SPF - Załączniki do SPF

1. Scenopis

2. Teczka obiektów zdjęciowych

3. Kalendarzowy pladnienie n zajęć

4. Plany zaopatrzenia w kostiumu, bhp, środki techniczne

- Wybór obsady aktorskiej

- Uzgodnienie planów kooperacji pracy aktorskiej

- Trzeba tak zaplanować zdjęcia, aby nie kolidowało to z pracą w teatrze

- Trzeba pokrywać różne koszty

- W niektórych przypadkach organizuje się zdjęcia próbne, trzeba wynająć Atelie

Gdy będziemy mieli problem zwracamy się do agencji aktorskich. Mają katalogi aktorów, promują swoich aktorów. Agencje Castingowe pracują na rzecz reżysera. Taka agencja pomaga w kompletacji obsady, pomaga nawet w ustaleniu planu zdjęć i dostarcza naplan aktora. Casting Director - reżyser obsady właśnie z agencji castingowych

Gdy obiekty zdjęciowe są wybrane można robić projekty scenografii. Jak te projekty wyglądają? Szkice, makiety, reprodukcje fotograficzne. Kierownik budowlany wycenia obiekt. Kostiumograf zajmuje się szkicami, próbkami materiałów. Projektant wnętrz również wykonuje projekty. Trzeba podpisywać umowy z kooperantami natury techniczno - produkcyjnej. Określa się osoby, które powinny być delegowane do grupy zdjęciowej.

W tym momencie można przeglądać magazyny pod kątem kompletowania na bazie istniejącej. Przychodzi moment stworzenia SPF. Plan wyrobu, podstawowy dokument, gruba książka.

Szczegółowy plan filmowy:

1. Dane ogólne ( 1 Kartka)

2. Plan produkcji filmu

3. Plan kosztów filmu

+ Załączniki

Trzeba mieć wcześniej informacje stąd te wcześniejsze decyzje. Warunki, obsada, miejsce zdjęciowe, załączniki.

Teczki obiektów zdjęciowych - towarzyszą im karty scen (Breakdown Sheet). Opis poszczególnych scen potrzeb rozgrywających się w danym obiekcie. Na poszczególnych kartach rekwizyty grające, kostiumy i inne warunki pracy, garderoba, charakteryzacja, pojazdy. To uszczegółowienie poszczególnych ujęć dla ekipy, która z tego korzysta.

Kalendarzowy plan zajęć - Określa szczegółowo przebieg okresu zdjęciowego w czasie. Wyznacza dla każdego zdarzenia, kolejnych działań. Na jego podstawie znamy daty realizacji konkretnych zadań. To taka tabela z główką i boczkiem. Na skrzyżowaniu kolumn i wierszy widnieje informacja dotycząca miejsca, daty, osób, co w danym dniu robimy.

Kalendarzowy plan zajęć

Informacje wynikają ze skrzyżowania kolumn i wierszy. Budowa jest dość skomplikowana, gdyż trzeba to logicznie ustawić. Role aktorów i ich czas, wynajem obiektów, umiejscowienie akcji w czasie pory roku możliwości wytwórni i to kiedy nam mogą wynająć hale. Trzeba brać pod uwagę konserwacje ekonomiczne.

Potrzebna jest nam dokumentacja inscenizacji już wyceniona oraz cenniki wytwórni i innych instytucji.

SPF - to książka, składająca się z trzech części:

1. Część to dane ogólne

1. Metraż użytkowy

2. Edycja filmu

3. Data skierowana filmu dla produkcji

4. Data kolaudacji

5. Limit kosztów

6. Trójka realizatorska, autor scenariusza

2. Część to plan produkcji filmu

1. Plan produkcji filmu

2. Harmonogram produkcji

3. Bilans okresu zdjęciowego

4. Harmonogram i bilans hal zdjęciowych

5. Wykaz obiektów zdjęciowych

6. Podstawowe wskaźniki produkcyjne filmu

3. HHH

1. Przedstawienie produkcji w czasie z czego się składa aby okres przygotowawczy zaczyna się 1 czerwca a kończy się 30 czerwca. Okres zdjęciowy zaczyna się i kończy.

2. To podział jednego okresu Np. Okres zdjęciowy i różne prace. Wyodrębnienia się ilość dni zdjęciowych. Wyodrębnia się je na święta i dni przerzutu, dni oswojeń i rezerwę plenerową.

3. Graficzne przedsiębiorstwo zajętości hal w czasie. Ile trwa rozbiórka itd.

4. Wszystkie nazwa i ilość dni zdjęciowych z podziałem na Atelie, wnętrza naturalne

5. Ile przeciętnie chce się kręcić film. Użycie negatywu obrazu, długość filmu według scenopisu.

EKONOMIKA KULTURY I MEDIÓW

Źródła finansowania kultury

Główną siłą napędową zachęcającą jest system podatkowy - ulgi, zwolnienia itd.

Główne źródła niepubliczne finansowania kultury:

Sponsoring - jedno z narzędzi marketingu

Sponsorowanie - pojawiali się sponsorzy wywodzi się z łaciny (Sponsjo- uroczyste przyrzeczenie, zobowiązanie, układ), Spondeo (Uroczyście przyrzekać, obiecać). Mamy na myśli grupę ofiarodawców pieniędzy dóbr i usług, a oni oczekują w zamian zwrotnego świadczenia, mecenat a sponsor jest różnica. Mecenat ma idealistyczne motywy działania, a sponsoring to pewna komercja, użyteczność.

Czasami to może stwarzać pozory bezinteresowności, a nie jest bezinteresowne. Nie należy mylić sponsoringu z reklamą. Rządzą się innymi prawami, przepisami.

Sponsor - Tej który na rzecz sponsorowanej osoby lub organizacji lub instytucji zobowiązuje się do wykonania zadania o charakterze gospodarczym lub finansowym i wiąże z tym bezinteresownie lub pośrednio korzyści.

Mecenat - To tylko idea nie podawany do opinii publicznej

Coraz więcej sponsoringu, profesjonalnie prowadzona, poparty umowami. Są różne formy sponsorowania, nie zawsze nagłaśniane. Dziennikarze to wychwytują, ale lepiej brzmi mecenat, więc do tego często dążą. Sponsoring to swojego rodzaju reklama alternatywna. To działalność profesjonalna, działalność jasno określona.

Różnice mecenatu i sponsoringu

Mecenat:

• Dominacja dziedzin kultury i sztuki

• Brak świadczenia wzajemnego

• Ciche wspieranie

• Wspierający nieznany i ukryty

Sponsor:

• Dominacja w interesie firmy

• Świadczenia wzajemne

• Komunikacja na tle publicznym

• Promowanie w telewizji - poprzez jej logo graficzne na antenie

Rozwój sponsoringu w krajach zachodnich o wiele szybciej. Duża liczba organizacji, która potrzebuje pieniędzy od sponsorów, a ponieważ jest ta możliwość zaistnienia sponsora to jest ona bardzo rozwojowa.

Co dodatkowo wpływa na rozwój:

- Znaczący wpływ wzrostów

- Wzrost cen tradycyjnych reklam. Są one drogi, najdroższa jest emisja. Te podmioty szukają sposobu zaistnienia w mediach. Zagęszczenie bloków reklamowych nosi nazwę Clutter. Reklamy się skraca. Chaos jest jeszcze większy, szuka się coraz to więcej sposobów. Są prawne ograniczenia reklam. Szuka się sposobów tańszych itd. I stąd rozwój sponsoringu. Media konkurują, a te są za pieniądze sponsorów, generalnie to kolejna możliwość wykorzystania wolnego czasu. Sponsoring się rozszerza na rynki sponsorów i sponsorowanych. Rozgrywa się on w ramach prawnych. O mediach, o uczciwości, konkurencji, różne rozporządzenia Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji. Czasami trudno oddzielić reklamę od informacji o sponsoringu. Sponsor się ujawnia Np. Bandy na stadionach podczas rozdawania nagród.

Sponsoring u życzeniowy.

Są różne rodzaje sponsoringu i typy kwalifikowania:

1. Ze względu na cele

- Jakościowe i ilościowe

- Jakościowe - upowszechnianie znajomości marki, zwiększenie zainteresowania firmą, produktem.

- Wywoływanie pozytywnych relacji między produktem a sponsorem. Np. Film powstał dzięki firmie X. Dobry film to również dobra firma, która opłaciła te koszty. Wykreowanie dobrej opinii o sponsorze. Dominują tu cele ilościowe, a cele jakościowe ujawniają się później czy to za sprawą reklamy czy sponsoringu.

2. Ze względu na rodzaj sponsorowanej dziedziny. Sponsoring sportu, kultury, mediów, ekologiczny itd.

3. Kryterium podmiotu sponsorowanego

- Sponsor osobowy - Wspierany przez jedną grupę osób lub firmę

- Sponsoring instytucjonalny - Określona organizacja: Klub sportowy, teatr, filharmonia

- Sponsoring projektowy - W fazie projektu Np. Filmu i Telewizji

4. Liczba sponsorów

- Sponsoring wyłączny - Samodzielny, ekskluzywny, jeden sponsor ponosi koszty i tylko on wynosi korzyści

- Kosponsoring - Wielu sponsorów, dzielą się opinią publiczną

5. Charakter świadczenia

- Sponsor finansowy - przekazuje kwotę, bądź ratę w określonym czasie

- Sponsoring rzeczowy - Wyposaża w produkty sponsorowanego

- Sponsoring usługowy - podejmuje się świadczenia usług, ubezpieczenie, nagłośnienie Sali itd.

- Sponsoring licencyjny - sponsor w ramach świadczenia może pozwalać używać swojego znaku, logotypu.

6. Sposób ujawniana się opinii publicznej, nazwy lub nazwiska sponsora

- Sponsoring imienny - Zobligowany do zamieszczania nazwiska sponsora

- Sponsoring emblematowy - posługują się logo, emblematem, godło itd.

7. Aktywność sponsora

- Sponsor aktywny - Sam szuka kogo można sponsorować

- Sponsor pasywny - Ktoś go wyszukuje

Fundacje sponsorują coś co zupełnie jest z tym nie związane. Patrząc na umowy sponsorskie, różne okresy Np. jednorazowe, a może też być na lata.

Co ci sponsorzy mogą dostać w zamian?

1. Liczą na świadczenia, które będą się obracać wokół reklamy. Zwiększą zainteresowanie firmą.

2. Kryptoreklama - reklama ukryta. Reklamy na bandach, ubraniach, środkach transportu.

3. Pozwolenie na wykorzystanie tytułu sponsora w komunikacji przedsiębiorstwa

4. Świadczenie na wykorzystanie licencji przez sponsora polegające na tym że sponsorowany daje zgodę na używanie swoich znaków, emblematów dla sponsora.

5. Bezpośredni udział sponsorowanego w komunikacji przedsiębiorstwa. Informować o sponsorze gdzie się tylko da. W ramach budynków odrestaurowanych, obiektach, środkach komunikacji miejskiej.

Kto potrzebuje wsparcia?

1. Zawodowcy - organizacje, artyści, sportowcy

2. Pół profesjonaliści - Oni mogą zaistnieć w mediach. Grupy instytucji mają osiągnięcia i daje to wiele możliwości zaistnienia w mediach. Organizacje, instytucje, zrzeszenia, stowarzyszenia.

3. Amatorzy - Nie wiążą swoich dochodów ze sponsoringiem, ale dzięki temu coś wykorzystują

Prawne ramy sponsoringu, typy umów sponsorskich:

• Umowy reklamy

• Umowy wyposażenia - przedmiotów i środków transportu

• Umowy pracy - między sportowcami i związkami sportowymi

• Umowy licencji

• Umowy o dzieło

• Umowa o współpracy - Kiedy sponsor kieruje się chęcią niesienia pomocy. Treść umowy świadczy o tym iż będzie kogoś wspierał

SPONSORING TELEWIZYJNY

Telewizja ma różne źródła finansowania, kiedyś 30% z abonamentów, a teraz 60% to wpływy reklamowe, a 10% za licencję sprzedawanych programów.

Telewizja stała się zakładnikiem reklamodawców. Zamiast zachęcać do kupna, my uciekamy przez reklamą, skaczemy po programach tzw. Zapping lub wychodzimy w trakcie reklam. Media zdają sobie sprawę z tego że standardowe reklamy nie przynoszą źródła. Telewizja poszukiwała znowu sposobów, aby widzów przy telewizorze zatrzymać. Wymyślają niestandardowe sposoby Roatblocking. Poszczególne stacje w tym samy czasie puszczają reklamy, Tele-strony, teleteksty . Wśród tych sposobów wymienia się sponsoring. Producent szuka sponsora. Inne programy z mniejszą oglądalnością mają gorzej. Sponsoring staje się jednym z narzędzi telewizji.

W Public Relation kreuje się pozytywny wizerunek i sponsorom też o to chodzi. W prawie medialnym się to rozgranicza.

Reklama - to każdy przekaz zmierzający do promocji i sprzedaży, albo innych form korzystania z towarów lub usług, popierania niektórych idei nadawcy za opłatą lub spraw innych form wynagradzania. Chodzi o przekazywanie tych towarów lub usług w pewnym czasie.

Sponsoring - Sponsorowaniem jest każde bezpośrednie lub pośrednie finansowanie lub współfinansowanie tworzenia lub rozpowszechnienia audycji przez osobę nie będącą nadawcą.

Sponsoring Telewizyjny

Sponsoring ze względu na formę zaangażowania sponsorów:

1. Broecast - Sponsor Ship. Zakupuje prawa do emisji czegoś i dzięki temu uzyskuje prawo do włączenia swojego logo.

2. Production - Sponsor Ship. Współfinansowanie kosztów produkcji, konkretnej audycji. W formie pieniężnej lub użytkowej, rekwizyty, nagrody itd. Ma większe możliwości, ingerowanie w program.

Finansowanie:

• Pieniądze

• Rzeczowy - przedmioty, nośniki , sprzęt, wyposażenie itd. Forma wymiany barterowej. Sponsor wymienia produkty lub usługi na czas emisji, anteny. Kiedy to one zostaną pokazane. Nie można mówić o zaletach gdyż to była by reklama.

1. Dopuszczalne sposoby sponsorowania

2. Czas wskazań sponsorskich

3. Rodzaje audycji sponsorowanych

4. W którym miejscu można to umieścić?

5. Kto może, a kto nie może sponsorować?

6. Co można podać? Jakie informacje?

Europejska konwencja o telewizji ponad granicznej, stworzyła ją Rada Europy. Dyrektywa o telewizji bez granic. Są tam przepisy prawne dotyczące sprzedaży i sponsoringu.

Jakie akty prawne:

1. Ustawa o Radiofonii i Telewizji

2. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, sięgamy do rozporządzeń Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji.

Rozporządzenie z dnia 6.07.2000r. w sprawie sposobów sponsorowania audycji i innych przekazów. Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Załącznik do uchwały Nr 9 z 2005r. z zarządu spółki TVP S.A z 12.01.2005r. Dotyczy zasad nadawania reklam i audycji sponsorowanych w programach TVP S.A

Ograniczenia podmiotów do sponsorowania:

Kto nie może sponsorować:

• Partie polityczne

• Związki zawodowe

• Organizacje pracodawców

• Osoby fizyczne i prawne, których zasadniczą działalność stanowi produkcja i sprzedaż, których reklama jest zakazana Np. Tytoń.

Ograniczenia przedmiotowe sponsorów. Jakich audycji nie można sponsorować:

• Serwisy informacyjne za wyjątkiem pogody i sportu

• Audycji publicystycznych o treści społeczno- politycznej

• Audycji poradniczych i konsumenckich

• Audycji wyborczych związanych z kampanią wyborczą

• Zakaz wpływania sponsora na treść audycji

Co można zawrzeć?

• Nazwa sponsora

• Znak towarowy

• Produkt lub usługę

• Zakazane szczegóły

• Nie można mówić i zachęcać do zakupu i mówić o zaletach.

W którym miejscu programu?

• Na początku

• Na końcu

• W środku

• Niemożna w środku jedynie w teleturniejach, gdzie są elementy współzawodnictwa

Czas trwania, jak długo?

• Zależy od ilości sponsorów

• Jeżeli 1 sponsor to około 8 sekund, jeżeli 2 to 15 sekund jeżeli więcej to 25sekund. Informacje mają do czynienia w zapowiedziach audycji, w zwiastunach Np. do 15 razy

W jakich formach się o sponsorze wspomina?

• Bilbordy sponsorskie, żadne zachęcające do nabycia

• Ktoś udostępnił towary to w napisach końcowych

• Nagrody współzawodnictwo w trakcie

Sponsorzy sami sobie wszystko produkują.

---